Giải pháp để học sinh học tốt phân môn Học hát ở Lớp 6

1. “ Giải pháp để học sinh học tốt phân môn học hát ở lớp 6” 1. Phần mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp Trong thời kỳ đổi mới và phát triển mọi mặt về kinh tế-văn hoá-chính trị và xã hội hiện nay Đảng và nhà nước ta luôn coi trọng vấn đề Giáo dục con người phát triển toàn diện đặc biệt là thế hệ trẻ. Giáo dục đã trở thành nhân tố tích cực, một động lực thúc đẩy sự phát triển của sản xuất mà sản phẩm chính là nguồn nhân lực cho xã hội, mở đường cho sự phát triển kinh tế khoa học công nghệ, văn hoá…vv. Đại hội VIII của Đảng ta khẳng định: “Phát triển giáo dục và khoa học là quốc sách hàng đầu nhằm xây dựng chiến lược con người trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đưa đất nước phát triển nhanh chóng và bền vững, mau chóng sánh vai được với các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới” từ ý nghĩa và tầm quan trọng ấy mà đòi hỏi ngành giáo dục phải đổi mới mục tiêu, nội dung, hình thức, phương pháp đào tạo, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo một cách toàn diện có hiệu quả cao, thiết thực. Đặc biệt là hệ thống giáo dục phổ thông, một bậc học vô cùng quan trọng. Đây là bước tạo nên sự hình thành và phát triển nhân cách của lớp trẻ ViệtNam. Một trong những môn học có ý nghĩa to lớn và tích cực trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh đó là môn âm nhạc. Âm nhạc là loại hình nghệ thuật quan trọng, gắn bó với cuộc sống thường ngày của mỗi con người, phản ánh cuộc sống bằng các hình tượng âm thanh cho con người từ lúc sinh ra cho đến hết cuộc đời.Mục đích của giáo dục âm nhạc trong nhà trường THCS là vô cùng quan trọng, bởi đã đưa âm nhạc vào đời sống của học sinh góp phần giáo dục thẩm mỹ, đạo đức lối sống, phát triển trí tuệ, thể chất ở học sinh, khích lệ các em có khả năng phát triển toàn diện để sau này trở thành những con người “Vừa hồng vừa chuyên” xây dựng đất nước đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của cách mạng dưới sự lãnh đạo của nước ta. Là một giáo viên dạy tại trường THCS, trực tiếp giảng dạy bộ môn Âm nhạc thông qua các phân môn: Dạy hát, nghe nhạc, tập đọc nhạc, âm nhạc thường thức, chính vì vậy phải có tinh thần trách nhiệm cao, có kiến thức chuyên môn giỏi, có 1 https://dethihay.net/

2. tâm hồn và lối sống trong sáng lành mạnh, có tình thương yêu học sinh để hướng các em vào học môn âm nhạc có hiệu quả cao nhất. Với điều kiện hiện nay vừa là chủ quan vừa là khách quan, các phương tiện và cơ sở vật chất dành cho giảng dạy âm nhạc còn gặp nhiều khó khăn. Cho nên nhìn chung hiệu quả giáo dục môn âm nhạc, trong đó có phân môn học hát còn hạn chế. Qua học tập và thực tiễn trong công tác giảng dạy môn âm nhạc ở trường THCS . Tôi đã có những kết quả nghiên cứu để góp một phần nhỏ cho sự nghiệp chung và có những bổ ích thiết thực cho bản thân nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả giảng dạy phân môn học hát cho học sinh trường THCS nói chung và trường THCS nơi tôi giảng dạy nói riêng nhằm góp phần tích cực cho ngành giáo dục đào tạo nơi có nhiệm vụ cao cả là: “ Nâng cao trí tuệ, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước” đó chính là đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi ngày một cao hơn của ngành giáo dục đào tạo từ trung ương, tỉnh và huyện đã luôn luôn quan tâm, trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn cho giáo viên giảng dạy môn âm nhạc ở các cấp học phổ thông đúng quy định, khoa học và thiết thực. Ở bậc học sinh THCShọc đủ 13 môn, riêng học sinh khối lớp 6 học 12 môn trong đó có cả môn âm nhạc. Ngoài nhiệm vụ cung cấp kiến thức, phương pháp đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đối với đội ngũ giáo viên phổ thông nói chung giáo viên âm nhạc noí riêng có khả năng đáp ứng được yêu cầu của ngành giáo dục đào tạo trong giai đoạn cách mạng mới đó là: Cung cấp kiến thức và rèn luyện kỹ năng về nghệ thuật âm nhạc và trước hết là ca hát cho học sinh. Riêng ở trường THCSnơi tôi đang giảng dạy môn âm nhạc, tôi vẫn thực hiện 3 phân môn: Học hát, Nhạc lý - tập đọc nhạc và âm nhạc thường thức có hiệu quả cao được học sinh yêu thích âm nhạc, tập trung tiếp thu bài giảng có hiệu quả tốt đẹp. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn âm nhạc ở trường THCS một yêu cầu được đặt ra cho bản thân tự rèn luyện phấn đấu, đó là làm thế nào để dạy tốt quả là không đơn giản. Bởi vậy tôi luôn cố gắng vươn lên để học tập nghiệp vụ, lý luận về chuyên môn thật giỏi. Gắn lý luận với thực tiễn, bám sát đường lối chủ trương của đảng nhà nước về đường lối văn hoá văn nghệ của đảng, nắm vững yêu cầu và sự đòi hỏi của ngành giáo dục đào tạo trong giai đoạn hiện nay cũng như qua kinh nghiệm giảng dạy tôi đã chọn và nghiên cứu với tên đề tài. “ Giải pháp để học sinh học tốtphân môn học hát ở lớp 6” 2 https://dethihay.net/

3. 1.2. Điểm mới của đề tài, sáng kiến, giải pháp Âm nhạc có một vị trí quan trọng trong đời sống con người, đối với mỗi người hoạt động ca hát là nguồn nuôi dưỡng tinh thần. Các giai điệu trầm bổng, sự phong phú của tiết tấu ở các thể loại bài hát sẽ đưa chúng ta vào thế giới một cách tươi đẹp, hấp dẫn và lý thú. Ca hát luôn luôn giúp chúng ta cảm nhận cuộc sống tươi đẹp tràn đầy niềm vui, niềm hạnh phúc. Từ khi còn nằm trong bụng mẹ trẻ cũng có thể cảm nhận được ca hát một cách thụ động, phản ứng với âm nhạc ngay lúc này. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học trên thế giới đã chúng minh khi người mẹ mang thai4 tháng rưỡi trở đi, nếu cho thai nhi nghe một cách gián tiếp các thể loại âm nhạc sẽ giúp cho trí tuệ thai nhi phát triển ngay từ lúc còn trong bào thai. Rồi khi lọt lòng, trẻ đã từng bước tiếp xúc với những câu hát ru trìu mến, nhẹ nhàng đầy tình cảm. Từng bài hát câu hát đều phản ánh một cách hình tượng những khái niệm sâu sắc về cuộc sống, thiên nhiên, cảnh vật, con người và các mối quan hệ, tư tưởng , tình cảm. Hoạt động ca hát không chỉ là phương tiện thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của người hát, mà còn khơi dậy ở người nghe những xúc động tương ứng những hiểu biết nhất định đem lại khoái cảm thẩm mỹ. Sức diễn cảm của giọng hát, cùng với những phong cách, cử chỉ, nét mặt phù hợp sẽ thu hút được học sinh. Nó khơi dậy ở học sinh những cảm xúc chân thực với cái đẹp, cái thiện. Giáo dục và giảng dạy âm nhạc cho học sinh phổ thông có tác dụng lớn lao vào đời sống tinh thần của các em, nhằm góp phần cùng các môn học khác để thực hiện thắng lợi mục tiêu của ngành giáo dục đào tạo đề ra. Thấy rõ tầm quan trọng của ca hát đối với học sinh, nên đòi hỏi những yêu cầu của việc dạy hát ở trường THCS cần có những đổi mới. Thực tế của môn âm nhạc nói chung, dạy phân môn học hát nói riêng thì còn có nhiều người xung quanh nghĩ chưa đúng. Họ nghĩ rằng giáo viên chỉ cần biết qua nhạc lý và biết hát là đủ. Chỉ cần dạy cho học sinh biết hát và hát đúng là được. Nếu đứng bên ngoài thì số ít có suy nghĩ như vậy, còn thực tế thì khác. Trong một tiết dạy hát nếu giáo viên chỉ đơn thuần dạy đúng bài hát cho học sinh thì giờ học hát đấy chỉ dừng lại ở mức độ dạy bình thường. Ở đây ta phải thấy điều quan trọng là qua bài hát đó có nội dung tư tưởng khơi dậy và tạo nên hưng phấn, sự hứng thú sáng tạo và say mê nghệ thuật, sự chú ý thích thú tới nội dung cho các 3 https://dethihay.net/

4. em, để làm được việc này đòi hỏi mỗi giáo viên phải có trình độ âm nhạc nhất định và có hiểu biết về xã hội một cách sâu sắc. 2. Phần nội dung 2.1. Thực trạng củavấn đề Trường THCS có môn học âm nhạc từ năm học 2001 – 2002. Giáo viên âm nhạc tuy chỉ có một mình nhưng với lòng nhiệt huyết yêu nghề, yêu học sinh, yêu trường lớp nên luôn được lãnh đạo, đồng nghiệp và học sinh yêu mến. Mặt khác học sinh của trường nói chung đặc biệt là học sinh lớp 6 vừa chuyển cấp nói riêng rất chăm ngoan,đa số các em là con em nông dân hoặc công chức… Song hạn chế lớn nhất của các em là thói quen thụ động trong quá trình học tập giờ học âm nhạc cụ thể là phân môn học hát, các em chưa chủ động tìm hiểu bài, mà chỉ trông chờ giáo viên lên lớp hát và hát theo. Đối với các ký hiệu âm nhạc ghi trên bài hát thì các em ít nhớ và tỏ ra lúng túng, năng lực cảm thụ âm nhạc của các em học sinh còn rất hạn chế, thực tế cho thấy vì quá lệ thuộc vào các bài hát trong sách giáo khoa, đây cũng là hạn chế vốn hiểu biết về phân môn học hát trong chương trình, trong giờ học hát có nhiều em bước đầu còn e thẹn, rụt rè không chủ động xây dựng bài. Riêng học sinh lớp 6 vừa ở tiểu học lên nên các em còn nhút nhát bởi vậy giáo viên phải nhẹ nhàng bằng tình cảm và sự trừu mến của mình để uốn nắn các em. Kết quả điều tra:Phân môn học hát ở 2 lớp 6 Thích Không thích Bình thường Tên lớpSĩ số % % % Số lượng Số lượng Số lượng 6A 40 28 70 7 17,5 5 12,5 6B 36 24 66,8 6 16,6 6 16,6 Để điều tra một cách chính xác về mức độ yêu thích môn âm nhạc của học sinh khối lớp 6 trường THCS bên cạnh việc phát phiếu thăm dò các em, tôi thường quan sát thái độ biểu hiện cử chỉ của các em trong các giờ lên lớp. Nếu yêu thích môn học các em sẽ chăm chú lắng nghe cô giảng ghi chép bài đầy đủ. Về nhà các em sẽ tự giác học bài và làm bài tập chu đáo. Sau một thời gian quan sát và căn cứ vào kết quả bài kiểm tra cho thấy : Kết quả trong quá trình khảo sát và điều tra thực tế về phân môn học hát của học sinh khối lớp 6 trường THCS cho thấy: những 4 https://dethihay.net/

5. năm đầu thật bỡ ngỡ cho học sinh. Nhưng với sự nhiệt tình yêu quý học sinh, tôi người giáo viên âm nhạc đã tận tình, gần gũi học sinh từng bước đưa các em vào làm quen và ham thích môn học nên dần dần có chuyển biến rõ rệt. Một số em ham thích không những chú ý học nhạc, học hát ở trường mà về nhà còn tiếp xúc với các phương tiện có ở thông tin đại chúng như: đàn phím điện tử, đài, đĩa, băng, ti vi, internet…có chọn lọc phù hợp với nội dung học tập của các em, điều này sẽ cho thấy hiện tại và tương lai môn âm nhạc và phân môn học hát ở Nhà trường THCS là vô cùng quan trọng và không thể thiếu được. 2.2. Nội dung Phân môn học hát là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình âm nhạc THCS, học hát rèn luyện một số kĩ năng mang tính phổ thông về ca hát được vận dụng và các bài hát cụ thể trong chương trình. Học hát các bài hát cụ thể tách rời việc rèn luyện một số kĩ năng hát chung mà phải đi chính kĩ năng chung và kĩ năng cụ thể của bài hát đó đúng với yêu cầu. 2.2.1. Các kĩ năng hát cầnrèn luyện cho học sinh gồm có * Tư thế hát: Trong quá trình học hát trước hết phải luyện tư thế hát, hát tập thể có thể tiến hành ở tư thế đứng hoặc ngồi. - Khi đứng hát: người thẳng, đầu không nghiêng, không so vai, hai tay buông dọc theo thân thoải mái, toàn bộ thân thể dồn vào 2 chân đều nhau. - Khi ngồi hát: đầu và thân người giống như khi đứng hát, hai tay đặt trên đầu gối, lưng thẳng không tựa vào ghế, không vắt chân nọ lên chân kia. - Tập tư thế hát đúng giúp cho việc hô hấp thuận lợi mà hô hấp là một việc rất quan trọng trong quá trình ca hát. * Hơi thở: Trong ca hát hơi thở là một trong những vấn đề hết sức quan tâm, cách thở đúng là biết cách hít vào một lượng hơi vừa đủ để hát hết một câu hát (câu hát có thể dài ngắn khác nhau). Khi tập hít hơi vào không nên hít nhiều quá, hơi sẽ bị căng phải lên gân không điều tiết được hơi. Giáo viên cần phải hướng dẫn học sinh lấy hơi bằng mũi, không hít bằng miệng. Lấy hơi bằng miệng cổ họng chóng bị khô, rát… 5 https://dethihay.net/

6. Khi hát các bài hát có nhịp độ chậm vừa phải, cần phải hướng dẫn cho các em lấy hơi chậm hít bằng mũi, nên đánh dấu những chỗ lấy hơi trong bài hát để học sinh có thể thực hiện đúng, biết cách lấy hơi, lấy hơi hợp lý mới có thể hát ngân dài ở cuối câu hát. * Hát chính xác Trong ca hát việc hát chính xác có tầm quan trọng đặc biệt. Hát chính xác có nghĩa là hát đúng giai điệu, tiết tấu của bản nhạc. Mức độ hát chính xác của từng học sinh phụ thuộc vào khả năng nghe nhạc và khả năng của các cơ quan phát âm. Nếu học sinh tập trung chú ý, phân biệt được rõ độ cao thấp, nhanh chậm của âm thanh, ghi nhớ được giai điệu, tiết tấu của bản nhạc thì khi giáo viên hát mẫu các em có thể nhắc lại chính xác, nếu học sinh phải hát cao hơn hoặc thấp hơn giọng trung bình của bản thân thì có thể ảnh hưởng ngay tới việc hát chính xác. Một trong những điều kiện để giúp cho học sinh phát triển kĩ năng hát chính xác là việc lựa chọn giọng bài hát cho phù hợp với âm vực giọng của các em. * Hát đồng đều Giáo viên cần dạy cho các em có kĩ năng hát đồng đều và hoà giọng, có thể vận dụng một số biện pháp sau: - Thu hút sự chú ý của toàn thể học sinh. - Dẫn vào câu hát đầu tiên bằng động tác chỉ huy hay nghe dạo nhạc hoặc nghe giáo viên hát một câu ngắn rồi theo hiệu lệnh đến bắt vào bài. - Theo động tác tay chỉ huy của giáo viên, học sinh có thể hát nhanh, chậm, to, nhỏ, nhấn, nảy hoặc hát liền hơi. - Giúp học sinh cách phát âm, nhả chữ đúng cũng làm cho giọng hát của các em đồng đều, hoà hợp. * Phát âm, nhả chữ, hát rõ lời Nhả chữ là sự cấu tạo rành rọt, chính xác về phương diện phát âm của từ. Khi hát tập thể cũng như hát cá nhân rất cần quan tâm đến vấn đề này. Hát rõ lời góp phần truyền cảm và thông tin chính xác nội dung ca từ của bài hát. Những nguyên tắc phát âm lời ca trong ca khúc Việt Nam có liên quan chặt chẽ đến sự vận động của 6 thanh điệu (thanh không dấu, thanh dấu sắc, thanh dấu huyền, thanh dấu hỏi, thanh dấu ngã, thanh dấu nặng)trong ngữ âm tiếng Việt 6 https://dethihay.net/

7. 2.2.2. Những phương pháp đổi mới trong dạy học (tác giả sáng tạo) Xác định rõ việc dạy học Âm nhạc ở trường THCS là dạy học cho tất cả học sinh, không phân biệt có năng khiếu âm nhạc hay không có năng khiếu âm nhac. Chính môn học mang lại cho học sinh những kiến thức mang tính văn hoá. Âm nhạc phổ thông để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện góp phần tích cực hoàn thiện nhân cách người lao động mới. Chính vì vậy việc dạy âm nhạc cho học sinh không tập trung vào việc rèn luyện những kỹ năng, kỹ xảo như dạy cho người sẽ theo con đường âm nhạc sau này, mà dạy âm nhạc làm tác động đến cả thế giới tinh thần của học sinh, giúp các em phát triển về tình cảm, thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ góp phần làm cân bằng, hài hoà các nội dung giáo dục chung. Ngoài ra dạy học âm nhạc cũng không đi sâu vào các kiến thức thuộc về lí thuyết âm nhạc mà cái chính là tạo điều kiện để học sinh được hoạt động với âm nhạc qua ca hát và tiếp xúc với âm nhạc bằng nghe nhạc có hướng dẫn và bình luận. Riêng ở trường THCS việc đổi mới phương pháp dạy ở nước ta thường có hai khuynh hướng: Một là: Tập trung dạy nhạc lí, tập đọc nhạc- đây là dạy cho học sinh hiểu sâu về lí thuyết âm nhạc để học sinh biết đọc nhạc thành thạo tiến tới có thể sử dụng bản nhạc khi hát khi đàn. Hai là: Tập trung vào việc dạy hát, khuynh hướng này thể hiện tính thiết thực và phần nào có quan tâm đến tính đại trà đến việc dạy học âm nhạc ở các trường trên diện rộng. Để dung hoà cả 2 khuynh hướng dạy âm nhạc nêu trên, chương trình âm nhạc THCS được thiết kế theo mô hình dạy âm nhạc có 3 phần: Môn học hát, nhạc lí- tập đọc nhạc và âm nhạc thường thức. Điều đáng quan tâm là đổi mới phương pháp dạy học âm nhạc ở phân môn học hát tập trung ở các vấn đề sau: - Giới thiệu bài hát - Tìm hiểu về bài hát. - Nghe hát mẫu. - Khởi động giọng ( Luyện thanh ). - Tập hát từng câu. 7 https://dethihay.net/

8. - Hát cả bài - Cũng cố, kiểm tra. - Luyện tập củng cố theo nhóm, cá nhân, tổ chức cho học sinh hoạt động và biểu diễn . Để đổi mới, cải tiến phương pháp dạy hát cần xem xét một số việc cụ thể như sau: + Giới thiệu bài hát:Mục tiêuđể học sinh biết tên bài hát,tên tác giả, xuất xứ hoặc nội dung bài hát. Lời gới thiệu hay sẽ gợi nên không khí tích cực và hứng thú học hát cho học sinh.Giáo viên có thể chọn nhiều cách để giới thiệu. Cách thứ nhất là giáo viên thuyết trình,cách thứ hai là giáo viên để giới thiệu bài hát, cách thứ ba là giáo viên sử dụng tranh ảnh minh họa cho bài hat để học sinh nhận xét về nội dung của chúng, từ đó giáo viên dẫn dắtvào giới thiệu bài hát.Với những bài dân ca hoặc bài hát nước ngoài, giáo viên nên dùng bản đồ, tranh ảnh dể giớithiệu thêm về vị trí địa lí, thiên nhiên, và đời sống con người nơi đó. + Tìm hiểu về bài hát: Dạy hát ở THCS, tìm hiểu về bài hát giúp học sinh hiểu nội dung bài hát, nắm được cấu trúc (chia doạn,chia câu) và các kí hiệu âm nhạc trong bài. Khi dạy tìm hiểu bài hát, giáo viên đặt cho học sinh một số câu hỏi, ví dụ: Bài có thể chia thành mấy đoạn, mỗi đoạn có mấy câu hát? Trong bài có những kí hiệu âm nhạc nào? Lời ca có từ nào các em chưa hiểu ý nghĩa? Lời ca có hình ảnh, ý tứ nào hay?... + Nghe hát mẫu: Giáo viên có thể trình bày hoặc cho học sinh nghe bài hát qua băng, đĩa nhạc khi máy và băng đĩa có âm thanh chuẩn. Khi giáo viên hát mẫu cho học sinh nghesẽ giúp học sinh cảm thụ được bài hát một cách đầy đủ, trọn vẹn bởi cách hát của giáo viên gần gữi với các em hơn so với đĩa nhạc: Học sinh cảm thấy hào hứng khi được nghe thầy cô hát,thể hiện được năng lực âm nhạc và cảm xúc của giáo viên. + Khởi động giọng: Giúp học sinh chuẩn bị tư thế, hơi thở,giọng hát, đồng thời còn luyện tay nghe, luyên cách phát âm và luyện cao độ. Khởi động giọng còn để học sinh thấy rằng, các em dang dược học âm nhạc một cách bài bản.Việc khởi động giọng trước khi học hát, giáo viên nên cho học sinh luyện giọng theo đàn và dùng nguyên âm ghép những phụ âm “m”, ví dụ: ma.a.a…, mô.ô.ô…, mi.i.i… Mỗi mẫu âm luyện giọng nên dùng 5, 6 nốt. 8 https://dethihay.net/

9. + Dạy hát từng câu: Mục tiêu tập hát từng câu là để học sinh hát đúng giai điệu và lời ca từng câu hát; luyện tai nghe và thể hiện những chỗ khó trong bài. Tập từng câu là bước trọng tâm,nó chiếm nhiều thời gian và đòi hỏi học sinh phải cố gắng nhiều nhất. Các bước trước đó ( Giới thiệu bài hát, tìm hiểu về bài hát, nghe hát mẫu, khởi đọng giọng) chỉ nhằm dẫn dắt và hỗ trợ cho bước học hát từng câu. Nếu khônghoàn thành bước tập hát từng câu thì việc thực hiện hai bước là hát cả bài và cũng cố kiểm tra cũng sẽ không thu được kết quả. Có bốn công cụ giúp học sinh hát đúng giai điệu và lời ca của từng câu hát, đó là: nghe giáo viên hát mẫu, nghe giáo viên đàn giai điệu, nghe đĩa nhạc và nghe những bạn học giỏi hát.Trong đó, phổ biến và hiệu quả nhất vẫn là học sinh tập hat thông qua việc nghe giáo viên đàn giai điệu và hát mẫu, đây là hai hoạt động cần phải kết hợp một cách hài hòa. Đôi khi ,chỉ định những em học giỏi hát mẫu thay cho giáo viên cũng là việc nên thực hiện, nhằm phát huy tính tích cực của học sinh đồng thời làm môi trường học tập trở nên gần gữi và thân thiện hơn.Giáo viên đàn giai điệu câu thứu nhất khoảng 2-3 lần để học sinh lắngnghe và tự hát nhẩm theo, rồi bắt nhịp để các em tập hát vài lần hào cung với tiếng đàn.Hoạt động đó vừagiúp học sinh luyện tay nghevừa phát huy được tính tích cực của các em. Tiếp đó giáo viên chỉ đinh học sinh hát lại câu vừ tập( với các hình thức như cá nhân, cặp đôi, nhóm ,tổ), giáo viên lắng nghe để phát hiện chỗ sairồi giúp các em sửa lại. Lúc sửa sai giáo viên nên đàn chậm, hát chậm, nhấn rõ những chổ sai giúp các em nhận biết được và tập hát cho chính xác.Cần hướng dẫn các em sửa sai ngay từ bước tập hát từng câu, không để đến khi hát cả bài mới sửa, vì lúc đó, học sinh mắc nhiều lỗi, sửa được lỗi này có thể lại mắc lỗi khác. Giáo viên có thể chỉ định những em học giỏi sửa sai cho các bạn. Giáo viên hướng dẫn học sinh tập câu hát tiếp theo tương tự.Sau khi tập xong 2 câu giáo viên nên yêu cầu học sinh hát nối (móc xích) 2 câu với nhau.Dạy hát theo lối móc xích có lợi vì: học sinh không quên giai điệu và lời ca, nhớ các câu hát thành hệ thống, hát câu sau sẽ nhớ câu trước, hát không bị sai nhịp. Nếu trong bài hát có những câu giống nhau về giai điệu, giáo viên nên chỉ định học sinh tự nhận biết và tập hátdể phát huy tính tích cực, sau đố có thể giúp các em chỉnh sử những chỗ cần thiết. + Hát cả bài: Bước này giúp học sinh tiếp tục sửa chổ hát sai (nếu có), hướng dẫn các em biết cách lấy hơi, thể hiệ đúng chỗ ngân, nghĩ trong bài và thể 9 https://dethihay.net/

10. hiện sắc thái, tình cảm của bài hát. Khi thực hiệ giáo viên đệm đàn để học sinh hát cả bài sau đó chỉ định các nhân, nhóm, tổ trình bày bài hát để tiếp tục sửa chõ sai. Giáo viên cần hướng dẫn các em hát đúng nhịp độ, không cuốn nhịp hướng dẫn cách lấy hơi ở đàu câu hát và thể hiện những chổ ngân, nghỉ cũng như sắc thái của bài hát... + Cũng cố, kiểm tra: Giúp học sinh biết trình bài bài hát cho sinh đọng, hấp dẫn: đánh giá kết quả học tập của học sinh, nhẫn mạnh nội dung bài hát và giáo dục thái độ. Giáo viên yêu cầu học sinh nhắc lạinội dung đã học, như: các em đã học gì, nhớ điều gì, yêu thích điều gì? Giáo viên hướng dẫn học sinh trình bày bài hát bằng cách hát đối đáp, hát nối tiếp hoặc lĩnh xướng, trình bày bài hát kết hợp gõ đệm. Giáo viên cần chú ý giáo dục thái độ, giáo dục thẩm mĩ và dặn dò các em tiếp tục tập hát cho thuộc lời ca. Ở bậc THCS, dạy hát kết hợp với vận động hoặc trò chơi luôn là một yêu cầu hết sức quan trọng không thể thiếu. Âm nhạc và vận động có mối quan hệ mất thiết với nhau. Việc học hát kết hợp với vận động sẽ giúp cho học sinh nhạy cảm với tiết tấu âm nhạc, phát triển tai nghe, rèn luyện trí nhớ âm nhạc. Bên cạnh đó còn tạo hứng thú học tập, học mà chơi, chơi mà học của học sinh. Với phương pháp này giáo viên sẽ khuyến khích cho học sinh tham gia sáng tạo, tạo được không khí vui tươi sôi nổi trong giờ học. Học sinh được thư giãn, thoải mái, bên cạnh đó còn phát huy được tính tích cực của học sinh. 2.2.3. Giới thiệu giáo án mẫu (Áp dụng những phương pháp đổi mới vào một tiết dạy cụ thể) Tôi xin được trình bày một giáo án cụ thể cho chương trình Âm nhạc lớp 6. TUẦN 5: Tiết 5:Học hát: Vui bước trên đường xa Theo điệu Lí con sáo Gò Công (dân ca Nam Bộ) Đặt lời mớí: Hoàng Lân I. Mục tiêu. - Học sinh hát đúng giai điệu và lời ca bài “Vui bước trên đường xa”, qua đó có thêm những hiểu biết về dân ca Nam Bộ. 10 https://dethihay.net/

11. - Học sinh biết trình bày bài hát ở mức độ hoàn chỉnh. II. Chuẩn bị của giáo viên. - Nhạc cụ quen dùng. - Đàn và hát thuần thục bài hát “Vui Bước trên đường xa”, hát đúng giai điệu và lời ca bài “Lí cây bông” để giới thiệu thêm về các điệu Lí ở Nam Bộ. III. Tiến trình dạy học Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1.Ổn định tổ chức lớp. 2.Kiểm tra bài cũ: kiểm tra đan xen. 3.Bài mới. - Học sinh chú ý nghe giảng. Hoạt động 1:Giới thiệu bài hát Lí là những bài dân ca ngắn gọn mộc mạc, giản dị. Mỗi bài Lí thường được xây dựng từ những câu thơ lục bát. Bài Lí con sáo Gò Công do nhạc sĩ Trần Kiết Tường sưu tầm, bài hát biểu hiện tình cảm nhẹ nhàng, có tính chất giãi bày, tâm sự. Dựa trên làn diệu này, nhạc sĩHoàng Lân đặt lời mới thành bài hát Vui bước trên đường xa. - Học sinh chú ý lắng nghe Học sinh quan sát. - GV treo bản đồ hành chính Việt Nam và giới thiệu vị trí đồng bằng Nam Bộ cho học sinh nghe. - HS trả lời Hoạt động 2: Tìm hiểu về bài hát GV hỏi: Bài hát có nội dung như thế nào?Theo em bài hát có thể chia làm mấy câu, và có những kí hiệu nào? - HS chú ý lắng nghe. -Bài hát chia làm 5 câu ... câu 4,5 giống nhau - Học sinh chú ý luyện thanh Hoạt động 3: Nghe hát mẫu 11 https://dethihay.net/

12. - Giáo viên hát mẫu bài hát, sau đó đệm đàn và hát mẫu lại một lần nữa. - HS chú ý lắng nghe và theo dõi Hoạt động 4: khởi động giọng * Luyện thanh: ( thang âm đô trưởng ) Đô-rê-mi-pha-son-la-si-đô - Học sinh tập từng câu theo lối móc xích. Hoạt động 5:Tập hát từng câu: - GV hát mẫu từng câu hát ngắn, hát xong đàn lại giai điệu cho học sinh nghe (làm mẫu 2 lần), sau đó cho các em tập hát theo. - Tập từng câu, mỗi câu 2-3 lần, chú ý lấy hơi những chỗ cuối câu hát và lưu ý những tiếng có dấu luyến, ở ô nhịp thứ 6 “tưng, ô“nhịp thứ 16 “quyết, bước“. - GV giới thiệu trong bài hát, nốt nhạc đầu tiên thuộc phách thứ 2 của nhịp(đây là nhịp lấy đà). Khi đánh nhịp 2 hoặc gõ phách, phách mạnh sẽ rơi vào tiếng “dài” trong câu hát “Đường dài đường dài không ngại bước chân” - Giáo viên nhắc học sinh bài hát này có dấu nhắc lại và có khung thay đổi 1 và 2. -Học sinh thực hiện - Khi học sinh tập xong thì giáo viên cho học sinh ghép cả bài hát lại. - GV lắng nghe học sinh hát chỗ nào chưa tốt thì sửa chữa ngay. - Học sinh hát cả bài - Cho HS hát đúng tốc độ và thể hiện đúng sắc thái bài hát. - Học sinh hát kết hợp gõ phách. - Cho từng dãy một hát và kết hợp gõ tự gõ phách hoặc đánh nhịp . -Hoạt động 6:Hát cả bài HS xung phong lên bảng - GV cho học sinh hát đầy đủ cả bài. Vì bài hát 12 https://dethihay.net/

13. ngắn, khi học xong cho học sinh hát 2 lần cả bài. trình bày 4. Củng cố, kiểm tra - GV củng cố bằng cách cho học sinh đứng lên hát và gõ tiết tấu theo pháchmột lần trước khi kết thúc tiết học. - HS chú ý lắng nghe và ghi nhớ. - GV gọi những em có tinh thần xung phong lên bảng trình bày (GV nhận xét và cho điểm) - GV nhận xét –đánh giá tiết học * Dặn dò: - Dặn HS về nhà học thuộc bài hát, và trình bày đúng sắc thái bài hát. - Làm bài tập trong SGK. 2.2.4. Kết quả sau khi áp dụng các giải pháp Qua quá trình áp dụng những phương pháp mới vào việc giảng dạy môn học âm nhạc của mình, tôi nhận thấy mức độ yêu thích và tiếp thu học tập của học sinh đã được nâng lên một các rõ rệt. Việc áp dụng các phương pháp mới đã tạo những hiệu quả rõ rệt và tôi đã rút ra được những kinh nghiệm sau: Trong quá trình học hát giáo viên cần giúp các em phân biệt sự khác nhau giữa hát và nói, khi hát âm thanh được phát ra phải có độ ngân, mỗi âm vang lên đều đặn nhưng phải rõ và đẹp. Có thể đàn giai điêụ cho học sinh nghe đồng thời luyện cách ghi hớ và đệm theo giai điệu khi các em đã thuộc bài. Để tránh cho học sinh hát sai theo kinh nghiệm của bản thân tôi thì có một số biện pháp sau: + Động viên tất cả học sinh đều làm việc. + Tìm nhiều biện pháp để thu hút sự chú ý của học sinh, + Học âm nhạc với tinh thần học vui- vui học. + Tận dụng âm thanh của tiếng đàn, giọng hát, chú trọng trong việc tổ chức cho học sinh thực hành. 13 https://dethihay.net/

14. Ngoài ra để giờ học thêm phong phú và sinh động thì giáo viên cần phải sử dụng nhuần nhuyễn các đồ dùng dạy học đơn giản như: song loan, thanh phách, sử dụng các loại nhạc cụ quen dùng, tranh ảnh minh hoạ, máy nghe nhạc và băng đĩa nhạc có lời và không lời. Kết quả điều tra Thích Không thích Bình thường Tên lớpSĩ số % % % Số lượng Số lượng Số lượng 6A 40 40 100 0 0 0 0 6B 36 36 100 0 0 0 0 Trên đây là biện pháp tôi đưa ra chưa phải là tối ưu, nhưng tôi hài lòng với các biện pháp này, có thể áp dụng vào thực tế sao cho phù hợp với đối tượng địa bàn mình phụ trách để đạt kết quả tốt trong công tác giảng dạy âm nhạc. 3. Phần kết luận 3.1. Ý nghĩa , phạm vi ứng dụng Ngạn ngữ Nhật Bản có câu: “Tri thức mở ra cho chúng ta những chân trời mới”. Và bộ môn Âm nhạc cũng là một trong những yếu tố để đưa chúng ta đến những chân trời mới lạ. “Nhờ có âm nhạc, bạn sẽ tìm được bản thân mình những sức mạnh mới mà trước đây chưa từng thấy. Các bạn sẽ thấy cuộc đời trong những sắc thái và màu sắc khác. Âm nhạc cũng đưa bạn xích lại gần lí tưởng về con người hoàn thiện, mục tiêu của công cuộc xây dựng chủnghĩa cộng sản chúng ta” –Đ.SôtxatacôVich. Vai trò của âm nhạc đối với đời sống con người đã được khẳng định là vô cùng quan trọng. Chúng ta những giáo viên âm nhạc, hơn ai hết chúng nhận thức rất rõ điều này. Nhưng không thể chỉ có trình độ chuyên môn thôi chưa đủ, mà tình yêu âm nhạc, niềm đam mê với nghề mới giúp chúng ta đem những chân trời mới lạ trong từng câu hát đến với những học sinh thân yêu. Đó chính là tài sản quý giá mà mỗi người giáo viên phải trau dồi và gìn giữ. Điều này đã được Đảng và Nhà nước ta quan tâm thể hiện quan điểm đó qua các kì Đại hôi VII, VIII, IX. “Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội”mà nhìn ở góc độ nào đó thì âm nhạc cũng là văn hoá. 14 https://dethihay.net/

15. Bộ GD&ĐT đã đưa chương trình âm nhạc vào chương trình THCS là hoàn toàn phù hợp với đường lối chiến lược phát triển con người của Đảng và Nhà nước. Trong bộ môn âm nhạc thì phân môn học hát là phân môn quan trọng bởi ca hát vốn là nhu cầu của con người, phù hợp với lứa tuổi thiếu niên, nó còn đem đến cho các em những cảm xúc chân thật và ảnh hưởng đến tư tưởng, tình cảm của các em. Qua những năm khó khăn, hiện nay cơ sở vật chất và trình độ giáo viên của trường đã ngày càng được nâng cao, đưa chất lượng giảng dạy của Nhà trường được nâng lên rõ rệt. Tuy nhiên với mức độ yêu cầu của môn học thì đây mới chỉ là những thành công ban đầu. Trên thực tế hiện nay đang còn thiếu nhiều giáo viên, dẫn đến chất lượng giờ dạy chưa được hiệu quả, phải đảm đương công việc quá lớn nên giáo viên cũng không còn nhiều thời gian để tìm tòi nghiên cứu, sáng tạo những biện pháp, phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy. Xuất phát từ thực tiễn đó, sáng kiến kinh nghiệm của tôi không chỉ phát hiện những khó khăn trở ngại của giáo viên và học sinh khối lớp 6 trường THCS trong việc giảng dạy và học tập phân môn Học hát mà còn đề xuất một số giải pháp khắc phục những khó khăn nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học phân môn Học hát, góp phần nhỏ vào việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh, thay đổi nhận thức của học sinh, giáo viên và phụ huynh học sinh về bộ môn Âm nhạc nói chung và phân môn Học hát nói riêng. Để nâng cao hiệu quả giảng dạy phân môn Học hát cũng như môn Âm nhạc cho học sinh nhằm trang bị cho các em một “Vốn văn hoá âm nhạc” phổ thông tối thiểu nhất là cả một quá trình phức tạp và lâu dài. Vì điều kiện thời gian có hạn cùng với năng lực hạn chế của bản thân, những vấn đề đã nói ở trên chắc chắn không thể giải quyết một cách đầy đủ và thoả đáng, bởi vậy tôi mong được sự góp ý của các quý thầy, cô giáo, các bạn bè đồng nghiệp để tôi có thể ngày càng hoàn thiện. Cuối cùng, tôi muốn nói rằng, để nâng cao chất lượng giảng dạy môn Âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng trong các nhà trường THCS, vai trò của người giáo viên là vô vàn quan trọng, bên cạnh đó sự quan tâm đầu tư của các cấp lãnh đạo về cơ sở vật chất phục vụ cho việc giảng dạy và học tập là một yếu tố không nhỏ đem lại thành công. 3.2. những kiến nghị, đề xuất. - Các ban nghành cần quan tâm đến bộ môn âm nhạc nhiều hơn nữa. 15 https://dethihay.net/

16. - Thường xuyên tổ chức cho các em giao lưu văn nghệ, thi hát…để các em làm quen với biểu diễn, từ đó các em sẽ mạnh dạn hơn. - Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, nâng cao kiến thức cho giáo viên âm nhạc. Tôi xin chân thành cảm ơn! 16 https://dethihay.net/