Bài giảng Ngữ văn 7 - Bài 1. Tôi đi học

1. Văn bản: Tôi đi học - Thanh Tịnh -

2. I. Tìm hiểu chung

3. I. Giới thiệu chung: 1. Tácgiả -Tên thật là Trần Văn Ninh (6 tuổi được đổi là Trần Thanh Tịnh), quê ở xóm Gia Lạc,ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế. -Ông là nhà văn có những sáng tác từ trước cách mạng tháng 8-1945 ở các thể loại: thơ, truyện ...; sáng tác của ông toát lên vẻ đẹp đằm thắm,tình cảm êm dịu,trong trẻo. - Được nhà nước tặng giải thưởng Nhà nước về vănhọcnghệthuật năm 2007. Thanh Tịnh (1911-1988)

4. * MỘTSỐTÁCPHẨMTIÊUBIỂUCỦANHÀTHƠTHANHTỊNH: • - Hận chiến trường (tập thơ, 1937). • - Quê mẹ ( tập truyện ngắn, 1941). • - Tôiđihọc (truyệnngắn, 1941). • - Chịvàem (truyệnngắn, 1942). • - Ngậm ngải tìm trầm (truyện ngắn,1943). • - Nhữnggiọtnướcbiển (truyệnngắn, 1956). • Đi từ giữa mùa xen (truyện thơ, 1973). • Sức mồ hôi(ca dao,1954)

5. 2.Tác phẩm: Văn bản “Tôi đi học” in trong tập truyện ngắn Quê mẹ 1941.

6. *Thể loại: truyện ngắn trữ tình(đậm chất hồi kí). *Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.

7. P1: Khơi nguồn nỗi nhớ. *Bố cục P2: Sự hồi tưởng của nhân vật tôi về buổi tựu trường đầu tiên của mình.  Chặng 1: Cảm xúc của nhân vật tôi khi cùng mẹ đi trên con đường làngtới trường.  Chặng 2: Cảm xúc, tâm trạng của nhân vật tôi trước quang cảnh sân trường và các sự việc diễn ra.  Chặng 3: Cảm xúc khi vào lớp và buổi học đầu tiên.

8. Đoạn 1: Từ đầu...đến...lướt ngang trên ngọn núi. *Bốcục: TÔI ĐI HỌC Đoạn 2: Tiếp...đến...xếp hàng vào lớp. Đoạn 3: Còn lại. Khơi nguồn cảm xúc tâm trạng của nhân vật tôi trên đường đến trường. Cảm xúc nhân vật tôi khi đứng trước sân trường. Tâm trạng nhân vật tôi ở trong lớp học. Nội dung chính

9. II. Đọchiểuvănbản

10. II.Phân tích: 1. Khơi nguồn cảm xúc của nhân vật tôi:

11. III. Phân tích: 1.Khơi nguồn cảm xúc của nhân vật tôi: -Thờigian: cuốithu (thờiđiểmkhaitrường). -Khônggian: con đườnglàngdàivàhẹp, lárụngnhiều, mâybàngbạc. -Cảnhsinhhoạt: mấyemnhỏrụtrè. -Trìnhtự: từhiệntạiđếnquákhứ. -Nghệthuật: so sánh, từláydiễntảcảmxúc: náonức, mơn man, tưngbừngrộnrã. => Tâm trạng vui tươi, rộn ràng, gợi lại kỉ niệm êm đềm, trong trẻo.

12. Chặng 1: Trênđườngcùngmẹđếntrường • * Sự thay đổi trong tâm trạng của nhân vật tôi: • - Con đường, cảnh vật: vốn rất quen nhưng lần này tự nhiên thấy lạ • Tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng mình. • Cảm thấy trang trọng, đứng đắn với bộ quần áo, • mấy quyển vở mới trên tay.

13. *Cử chỉ, hành động: Những động từ được sử dụng đúng chỗ Dễhình dung tư thế và cử chỉ ngộ nghĩnh, ngây thơ, đáng yêu của chú bé. • Bặmtay • Ghìthật chặt • Xóclên • Nắmlại cẩn thận • Muốn thử sức mình • Khônglội qua sôngnữa  Tạmbiệtnhữngthúvuitrẻ con để trưởngthành hơn

14. *Lời nói: “Mẹ đưa bút thước cho con cầm.” *Ý nghĩ: Vừa non nớt vừa ngây thơ: “chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.” “…hôm nay tôi đi học.” - được trở thành một học trò, hiện thực mà như trong mơ. * Nguyên nhân:  Câu văn chất chứa và ngân vang một tiếng reo đầy tự hào, đầy kiêu hãnh.

15.  Nhận xét: • Đoạn văn miêu tả tâm trạng hồi hộp, xốn xang của một cậu bé lần đầu tiênđược cắp sách tới trường. • Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, lấp lánh chấtthơ. Biện pháp tu từ so sánh đẹp, thơ mộng.

16. 2. Cảm xúc của nhân vật tôi: Cảm nhận của tôi trên đường cùng mẹđến trường: -Con đường quen đi lại nhiều lắm lần nhưng hôm nay thấy lạ...vì tâm trạng nhân vật tôi thay đổi: hôm nay tôi đi học. -Thay đổi về hành vi: không qua sông thả diều,không ra đồng nô đùa..mà muốn tự mình cầm bút thước...mà đi học như một học trò thật sự. =>Ý thức được tầm quan trọng của việc học,đã có ý thức tự lập.

17. Chặng 2: Khi ở giữasân trường - Quang cảnh sân trường Mĩ Lí: + Dày đặc cả người, + Người nào quần áo cũngsạch sẽ. + Gương mặt nào cũng vui tươi, sáng sủa.

18.  Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi ở sân trường: Trướcngôitrường: Lo sợ vẩn vơ; ngập ngừng, e sợ; thèm vụng, ước ao thầm. Khinghetiếngtrống Chơ vơ, vụng về, lúng túng. Khi nghe ông đốc gọi tên bạn bè khác Hồi hộp, cảm thấy tim như ngừng đập. Khi gọi đến tên mình Giậtmình, lúng túng quên cả người mẹ đang đứng sau. Quay lưng lại dúi đầuvào lòng mẹ nức nở khóc, chưa bao giờ thấy xa mẹ như lần này… Khi rời tay mẹ để xếp hàng vào lớp

19. Nhậnxét: • Đoạn văn trên đã đặc tả được những phút giây xúc động thật hồn nhiên khóquên của mỗi đời người, rất phù hợpvới tâm lí trẻ thơ khi phải rời xa vòng tay củamẹđể bắt đầu bước vào cổng trường, cửa lớp. Đó là cả một thế giới đầymới lạ nên các em không khỏi bỡ ngỡ, lo sợ.

20. b.Cảm nhận của tôi lúc ở sân trường: - Nhà trường hôm nay trang trọng hơn,ngôi trường xinh xắn, cao ráo,uy nghiêm... - Lo sợ vẩn vơ, bỡ ngỡ,vụng về, lúng túng, ngập ngừng , e sợ, nặng nề, khóc nức nở.  Kể, tả tinh tế, hay, phù hợp với quy luật tâm lý trẻ.

21. Chặng 3: Tronglớphọc Khi bướcvàolớp, cậuthấy Một mùi hương lạ xông lên... Hình gì treo trên tường cũng lạ và hay hay... Chỗ ngồi của mình lạm nhận là vật riêng. Bạnngồibên chưa quen cũng khôngxa lạ Tất cả mọi vật trở nên thân thuộc, thân thiện, quyến luyến, tự nhiên đến bấtngờ và không dám tin là có thật Một cậu bé rất hồn nhiên.

22. Tả thực: Cánh chim gợi kỉ niệm tuổithơđi bẫy chim giữa cánh đồng “Một con chim liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rèrồi vỗ cánh bay cao”. So sánh liên tưởng: Biểutượngcho cậu học trò (ngập ngừng cất cánh bay vào bầu trời caorộng của tri thức và học làm người lớn.) Tiếng phấn của thầy gạch mạnh trên bảng: Khiến cậu bé sực tỉnh, dứt khỏi mộng mơ trở về với hiện tại, bắt đầu đánh vần bài học đầu tiên: Tôi đi học.  Tác giả phát hiện thật tinh tế, chính xác, phù hợp với diễn biến, tâm trạng, tâm lícủa trẻ thơ.

23. 2.c. Cảm nhận của tôi trong lớp học và đón nhận tiết học đầu tiên: Cảm giác vừa xa lạ vừa gần gũi, vừa ngỡ ngàng mà vừa tự tin ‘một mùi hương lạ xông lên,trông hình gì treo trên tường...nhìn bàn ghế chỗ ngồi rồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng,nhìn người bạn tí hon chưa hề quen biết nhưng vẫn thấy không xa lạ...vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết ...’’ =>Ý thức được tầm quan trọng của việc học,có tinh thần học tập nghiêm túc, tự tin, gắn bó với bạn bè.

24. 3. Hình ảnh những người lớn trong buổi tựu trường đầu tiên của trẻ thơ

25. Liệtkêcác chi tiếtthểhiệntháiđộ, tìnhcảmcủanhững ngườilớnđốivớicácembélầnđầutiênđihọcvànêucảmnhậncủaem: Phụhuynh Ôngđốc Thầygiáo ………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………………………... Cảmnhậncủaem:……………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………

26. Phụhuynh Ôngđốc Thầygiáo Đưa con đến trường dự lễ với biết bao hồi hộp, chăm lo,xao xuyến... Nhìn học trò bằng con mắt hiền từ, cảm động... Đón chào các em bằng gương mặt tươi cười, thái độ trìu mến...  Những chi tiết tả người lớn không nhiều nhưng họ hiện lên rõ nét, tất cảđều hút về một điểm: chú ý, quan tâm, nâng niu, dành những tình cảm đẹp đẽ nhấtcho trẻ thơ ngày khai trường. Tất cả đều vì tương lai con trẻ.

27. 3. Cảm nhận về thái độ , cử chỉ của những người lớn -Các phụ huynh đều chuẩn bị chu đáo cho con em ở buổi tựu trường đau tiên,đều trân trọng tham dự buổi lễ này. -Ông đốc là hình ảnh một người thầy, một người lãnh đạo nhà trường rất từ tốn, bao dung. -Thầy giáo trẻ giàu lòng thương yêu học sinh. => Qua đó chúng ta nhận ra trách nhiệm, tấm lòng của gia đình, nhà trường đối với thế hệ tương lai.Đó là một môi trường giáo dục ấm áp, là một nguồn nuôi dưỡng các em trưởng thành.

28. Iv.Tổng kết

29. Nội dung • Văn bản ghi lại những kỷ niệm trong sáng của tuổi học tròtrong buổi tựu trường đầu tiên, đó là dấu ấn khó phai của tác giả và cũng là củacuộc đời mỗi người.

30. Nghệthuật 01 03 02 04 Giọngkể chân thành, hồn nhiên, làm sống lại kỉ niệm đẹp đẽ ngày đầu tiên đi học. Kết hợp hài hòa giữa 3 phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả và biểu cảm. Bố cục chặt chẽ, tự nhiên theo dòng hồi tưởng, theo trình tự đan xen giữa hiện tại và quá khứ. Ngôn ngữ miêu tả tinh tế, giàu hình ảnh, nhạc điệu và giàu chất thơ.

31. IV.Tổng kết: 1. Nghệ thuật: - Miêu tả tinh tế,chân thực,diễn biến tâm trạng của ngày đầu tiên đi học. - Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo,ghi lại dòng liên tưởng,hồi tưởng của nhân vật tôi. - Giọng điệu trữ tình,trong sáng. 2. Ý nghĩa: Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi không thể nào quên trong kí ức của tác giả.

33. Hướngdẫntựhọc • Ôn lại kiến thức bài “Tôi đi học” • Sưutầmcáctácphẩmvănhọc, âmnhạc, điệnảnh,… cóđềtàiviếtvềmáitrường hay tuổihọctròvà chia sẻvớicácbạn • Chuẩnbịbài “ Cấp độ khái quát nghĩa của từ”.

34. THANK YOU!!!