SÖZLEŞME ÖNCESİ AŞAMADA TÜKETİCİ HAKLARININ KORUNMASI - PowerPoint PPT Presentation

SÖZLEŞME ÖNCESİ AŞAMADA TÜKETİCİ HAKLARININ KORUNMASI

SÖZLEŞME ÖNCESİ TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ

• 1-KAVRAM
• Sözleşme Özgürlüğü, sözleşmenin kurulması ve koşullarının belirlenmesinde kişilerin özgür iradeleriyle karar verebilme serbestisini ifade eder. Buna göre sözleşme dediğimiz borç kaynağı ancak kişinin kendi serbest vadesi varsa hak veya borç doğurabilir.
• Sözleşme Özgürlüğü kavramı iki özgürlüğü içermektedir: Bir yandan kişinin kendi iradesi ve isteği olmadan borç altına sokulmasının mümkün olmamasını ifade eder.öte yandan kişinin dilediği konuda ve koşullarda sözleşmeler yapılabilme ve haklar elde edebilme özgürlüğünü kapsar.

• SÖZLEŞME YAPMA ÖZGÜRLÜĞÜ
• Sözleşme özgürlüğü her şeyden önce sözleşme yapıp yapmama özgürlüğünü ifade eder.
• Kural olarak, kimse bir sözleşme yapmaya zorunlu değildir. Ancak bu kuralın dürüstlük kurallarından, kanundan ya da anlaşmadan doğan istisnaları vardır.

• Sözleşmenin konusu kanunun emredici kurallarına aykırı olamaz
• Sözleşmenin konusu kamu düzeyine aykırı olamaz

• Sözleşmenin konusu ahlaka aykırı olamaz
• Sözleşme konusu imkansız olamaz

• Kural olarak, taraflar sözleşmenin konusunu serbestçe seçme özgürlüğüne sahiptir. Yasa da düzenlenmiş olan yada düzenlemediği halde taraflarca kabul edilen bir sözleşme ile diledikleri konuda sözleşme yapma serbestisi vardı. Bu kuralda mutlak bir kural değildir.

• Sözleşme Özgürlüğü, sözleşmenin tarafını, yani kişiye seçme özgürlüğünü de kapsar. Ancak; sözleşme yapıp yapmama özgürlüğünde açıklamış olduğumuz gibi, sözleşme yapma zorunluluğu bulunan kişilerin taraf seçme özgürlüğü de yoktur

• Taraflar, sözleşmelerini diledikleri şekilde yapabilirler. Buna göre; taraflar sözleşmelerini sözlü olarak da yapabilirler. Ancak; bu özgürlüğünde kanunlardan ve anlaşmadan kaynaklanan istisnaları vardır. Bu gibi durumlarda, taraflar sözleşmelerini kanunda yada anlaşmada öngörülen şekle uygun olarak yapma zorundadır

• Taraflar, kanunda düzenlenmemiş olan yeni bir sözleşme türü yaratabilirler. Bu anlamda olmak üzere, kanunda hiç düzenlenmemiş bir sözleşmenin yapılması mümkün olduğu gibi kanunda düzenlenmiş olan birden fazla sözleşme türüne ilişkin unsurları, kanunun öngörmediği şekilde bir araya getirmek suretiyle yeni bir sözleşme türü yaratmaları da mümkündür.

• Sözleşme görüşmeleri aşamasında henüz sözleşme kurulmamıştır. Bu nedenle bu aşamada taraflar için sözleşme nedeniyle bir sorumluluk söz konusu olmayacaktır. Ancak öğretide sözleşme görüşmelerinin başlamasıyla birlikte henüz sözleşmenin kurulmadığı aşamada da tarafların birbirlerine verdikleri zararlar nedeniylede bir sorumluluğun söz konusu olacağı kabul edilmektedir. Bu sorumluluk “Sözleşme Öncesi Sorumluluk” adını almaktadır.

• Sözleşmede bulunması gereken koşullar:
• Tüketicinin ve satıcı veya sağlayıcının isim, unvan, açık adresleri ve varsa erişim bilgileri
• Malın veya hizmetin Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı
• Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı
• Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran veya sözleşmede belirlenen faiz oranının % 30 fazlasını geçmemek üzere Gecikme Faiz Oranı.
• Peşinat tutarı
• Ödeme planı
• Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları

• Sözleşme şartları tüketici aleyhine değiştirilemez.
• Bunlara ek olarak kampanyalı satış sözleşmelerinde de “kampanya bitiş tarihi” ve “mal ve hizmetin” teslim veya yerine getirilme tarih ve şekline ilişkin bilgileri de içeren sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek zorundadır. Sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça ön ödeme tutarı mal veya hizmetin satış bedelinin %40’ından fazla olamaz.

• Tüketici kredisi tutarı
• Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı
• Faizin hesaplandığı yıllık oran
• Ödeme tarihleri, ana para, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı belirtildiği ödeme planı

• Akdi Faiz Oranının %30 fazlasını geçmemek üzere gecikme faiz oranı
• Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları
• Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının hesaplanmasında, hangi tarihteki kurun dikkate alınacağına ilişkin şart yer alır

GENEL İŞLEM KOŞULLARI

• Genel işlem şartları,sözleşme taraflarından birinin, ileride kuracağı sözleşmelerde, sözleşmenin karşı tarafına, değiştirilmeden kabul edilmek üzere sunma niyetiyle, önceden, tek yanlı olarak saptadığı sözleşme koşullarıdır. Bu tanımlardan hareketle,GİŞ’in unsurlarını şu şekilde saptamak mümkündür:

• ya sözleşme kurulmadan yazıya dökülmüş olması
• ya da
• en azından işletme tarafından yazılı olmadan belirlenmiş olması gerekir.

ALANINDA TÜKETİCİNİN

KORUNMASI

ALANINDA TÜKETİCİNİN

KORUNMASI

Ancak günümüzde bireysel sözleşme modelinin yerini kütle ya da formüller sözleşme olarak adlandırılan sözleşmeler yer almıştır.özellikle bankacılık,sigortacılık,taşıma gibi alanlarda aynı konulara ilişkin pek çok kimse ile ilerde yapılması planlanan sözleşmelerin içeriği önceden tek taraflı olarak bu gibi kurumlarca hazırlanmakta ve bireysel sözleşme modelinde gerçekleştiği varsayılan müzakerelere olanak tanımaksızın sözleşmenin karşı tarafının önüne konulmaktadır.

SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE

SÖZLEŞME ADALETİ İLKELERİ

ARASINDAKİ İLİŞKİ

• DENETLENMESİ

• HAKKINDA KANUN’UN GENEL
• İŞLEM KOŞULLARI HAKKINDAKİ
• DÜZENLEMESİ

• Bir satıcı veya sağlayıcı, bir standart şartın münferiden tartışıldığı ileri sürülüyorsa, bunun ispat yükü ona aittir.

• Bakanlık standart sözleşmelerde yer alan haksız şartların tespit edilmesine ve bunların sözleşme metninden çıkartılmasının sağlanmasına ilişkin usul ve esasları belirler.

• BİREYSEL SÖZLEŞMEYE DAHİL
• OLMASI

• YORUMLANMASI

• TARAFLI DEĞİŞTİRİLMESİNİ
• SAĞLAYACAK KOŞULLARIN YASAK OLMASI

• BEŞİNCİ MADDENİN SON FIKRASINDA ANILAN TÜRDEN HAKSIZ ŞARTLAR

• Satıcı veya sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına ayrı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şartlardır. Bir sözleşmenin haksız sayılabilmesi için sözleşme şartının
• 1-Tek yanlı olarak konması
• 2-Tarafların hak ve yükümlülüklerinde tüketici aleyhine bir dengesizlik olması
• 3-Bu durum iyi niyet kurallarına aykırı olması aranır.
• HAKSIZ SÖZLEŞME ŞARTI ÖRNEKLERİ
• a)Aşağıda yer alan sonuçları hedefleyen veya bu sonuçları doğuran şartlar haksız şarttır.

• 1)Tüketicinin, satıcı, sağlayıcı veya kredi verenin yapma veya yapmama şeklinde bir fiil sonucu hayatını kaybetmesi veya maddi zarara uğraması halinde, satıcı, sağlayıcı veya kredi verenin yasal sorumluluğunu kaldıran veya sınırlayan şartlar,
• 5)Yükümlülüklerini yerine getirmeyen tüketiciyi, ölçüsüz derecede yüksek bir tazminatla mükellef kılan şartlar

• 2)Satıcı, sağlayıcı veya kredi verenin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerinden birisini kısmen veya tamamen ifa etmemesi veya ayıplı ifa etmesi halinde, tüketicinin satıcı, sağlayıcı veya kredi verene veya bir üçüncü şahsa yöneltebileceği taleplerini, herhangi bir alacağını satıcı, sağlayıcı veya kredi verene karşı var olan bir borcuyla takas etme hakkı dahil, bertaraf eden ya da ölçüsüz şekilde sınırlayan şartlar
• 3)Satıcı, sağlayıcı veya kredi verenin, sadece kendisi tarafından belirlenen koşullarda edimini ifa edeceği, buna karşılık tüketicinin her halde ifa ile yükümlü tutulduğu şartlar

• 4)Tüketicinin sözleşmeyi kurmaktan veya ifa etmekten vazgeçmesi hallerinde satıcı, sağlayıcı veya kredi verene, tüketicinin kendisine ödediği bedeli muhafaza etme hakkı tanıyan, ancak satıcı, sağlayıcı veya kredi verenin aynı türden davranışları için tüketiciye benzer bir tazminat hakkı tanımayan şartlar
• 6)Satıcı, sağlayıcı veya kredi verene sözleşmeyi özgürce fes etme hakkı tanıyan, ancak tüketiciye aynı hakkı vermeyen şartlar ile, satıcı, sağlayıcı veya kredi verene fesih hakkını kullanmasına rağmen, henüz ifa etmediği edimler karşılığı almış olduklarını muhafaza etme hakkı veren şartlar,

• 8)Süreli bir sözleşmenin, tüketicinin aksine bir beyanı olmaması halinde kendiliğinden uzatılmış sayılacağını öngören ve tüketicinin sözleşmeyi uzatmama yönündeki iradesini beyan etmesi için sözleşmenin sona ereceği tarihten aşırı derecede uzak bir tarih saptayan şartlar

• 10)Satıcı, sağlayıcı veya kredi verenin sözleşme şartlarını tek taraflı olarak ve sözleşmede belirlenmiş olan önemli sebeplerden biri olmaksızın değiştirebileceğine ilişkin şartlar,
• 11)Satıcı, sağlayıcı veya kredi verenin, teslim edilecek olan malın veya ifa edilecek olan hizmetin niteliklerini tek taraflı olarak ve haklı bir sebep olmaksızın değiştirebileceğine ilişkin şartlar

• 13)Satıcı,sağlayıcı veya kredi verene,teslim edilen malın veya ifa edilen hizmetin sözleşme koşullarına uygun olup olmadığını tespit etme hakkı veya bir sözleşme şartının nasıl yorumlanacağı konusunda münhasır yetki veren şartlar

• 14)Satıcı,sağlayıcı veya kredi verenin temsilcileri tarafından üstlenilen sorumluluklarını yerine getirme yükümlülüğünü sınırlandıran veya bu yükümlülüğü belli bir şekil şartına uyulmuş olmasına bağlayan şartlar,
• 15)Satıcı,sağlayıcı veya kredi verenin yükümlülüklerini yerine getirmemesine rağmen tüketicinin bütün yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda olduğuna ilişkin şartlar

9)Tüketicinin, sözleşmenin kurulmasından önce fiilen bilgi sahibi olamayacağı sözleşme şartlarını, aksi ispat edilemeyecek şekilde kabul ettiğini gösteren şartlar,

• 17)Tüketicinin mahkemeye gitme veya başka başvuru yollarını kullanma imkanını ortadan kaldıran veya sınırlandıran,özellikle onun hukuki düzenlemelerde öngörülmemiş bir hakeme müracaatını öngören,gösterebileceği delilleri ölçüsüz derecede sınırlandıran veya mevcut hukuki düzen uyarınca diğer tarafta olan ispat külfetine ona yükleyen şartlar

• 1)(7 nci alt bent,) finans hizmetleri ifa edenlere süresiz bir sözleşmeyi tek taraflı ve önemli bir sebebin varlığı halinde süre vermeksizin feshetme hakkını tanıyan şartlara engel değildir,yeter ki sağlayıcının,bu durumdan tüketiciyi derhal haberdar etme yükümlülüğü bulunsun
• 2) (10 uncu alt bent,) finans hizmeti ifa edenlere,tüketici tarafından ödenecek veya tüketiciye ödenecek faiz oranlarını veya finans hizmetlerinin diğer bütün masraflarının bedelini haklı sebeplerin varlığı halinde önceden bildirmeksizin değiştirme hakkı veren şartlara engel değildir,yeter ki sağlayıcının, bu durumdan tüketiciyi derhal haberdar etme yükümlülüğü ve tüketicinin sözleşmeyi derhal feshetme hakkı bulunsun.

• Fiyatı borsa kotasyonuna veya endeksine veya sermaye piyasasındaki kur oynamalarına bağlı olarak, sağlayıcının müdahalesi olmaksızın değişebilen menkul kıymet,finansal araç veya diğer mal ve hizmetlere ilişkin işlemlere.
• Yabancı paranın alımına veya satımına,yabancı para değeri üzerinden seyahat çekleri veya milletlerarası posta havalelerine.
• 4) (12 nci alt bent,) hukuka uygun olmaları ve fiyat değişikliği yönteminin içinde açıkça tanımlanmış olması koşuluyla fiyat endeksi şartlarına engel değildir

• Gerçek kişilerin (bireylerin) ticari amaç dışında mal ve hizmet alımlarının finansmanına yönelik olarak, genellikle bir defada kullandırılan ve başlangıçta belirlenen faiz oranlarına göre geri ödenen kredidir. TKHK'nın bu hususu belirten tanımında ise; "tüketici kredisi, tüketicilerin bir mal veya hizmet edinmek amacıyla kredi verenden nakit olarak aldıkları kredidir"

VE

ÜRÜN SORUMLULUĞU

Mal ve hizmet ifası olan sözleşme çeşitleri ile ilgili olarak Borçlar Kanununda yer alan hükümlerde ayıplı ifaya karşı ilgili tarafları koruyucu hükümler yer almaktadır. Bunlar içinde en genel ve teferruatlı düzenleme satım sözleşmesi için satıcının ayıba karşı tekeffül borcuna dair hükümlerdir.Satım sözleşmesinde ürünü piyasaya sürenle (üretici-yapımcı) bunu tüketiciye ileten (satıcı, sağlayıcı v.s) bu ürünün eksikliklerinden ,bozukluklarından dolayı alıcı tüketiciye karşı özel olarak sorumlu tutulmak istenmiştir.

Borçlunun yasa ya da sözleşme ile öngörülen nitelikleri taşımayan edimi ifa etmesi durumun da eksik ifa söz konusudur. Ayıba karşı tekeffülün kapsamına satılan maldaki maddî ayıplar, hukukî ayıplar ve iktisadî ayıplar girmektedir.Hukukî ayıp, hukukî bir sebepten dolayı alıcının satılan maldan gereği gibi istifade edememesidir. İktisadî ayıplar alıcının maldan beklediği faydalanma ve kullanma imkanını azaltan,kullanılabilse bile malın iktisadî değerini düşüren özelliklerdir.İktisadî ayıpların da maddî ayıplar olarak düşünülmesi gerekir.

Hizmet edimlerinin öngörülen niteliği taşımaması harcanması gereken özenin ölçüsüne göre belirlenir.Borçlanılan özenden sapma hizmet sözleşmesinin ayıplı ifa edilmiş sayılır.Maddi(nesnel) edimlerde borçlanılan edimin öngörülen nitelikleri taşıyıp taşımadığı , bizzat edimin konusunun niteliklerine göre belirlenecek ve edimin konusu yasa tarafından ya da sözleşmede aranan niteliklerine sahip değilse ayıplı ifa sayılacaktır.Ayıplı ifa kavramı ve buna bağlanan sonuçlar BK değişik sözleşme tipleri için özel hükümlerle düzenlenmiştir.Fakat daha öncede belirdiğimiz gibi en geniş düzenleme satım sözleşmesinde yapılmıştır.

I. NİTELİK YÖNÜNDEN KÖTÜ İFADAN SORUMLULUK(AYIBA KARŞI TEKEFFÜL)

Satıcının ayıba karşı tekeffül (ayıbı üstlenme) sorumluluğuna ilişkin düzenlemeler satım hukukunun esas noktasını oluşturur. Satım sözleşmesinde ayıptan söz edebilmek için ayıbın önemli ve gizli olması gerekmektedir.Satıcının ayıptan arındırılmış mal teslim etme borcuna aykırılık halinde satıcı maldaki eksikliği (ayıbı) bilmese bile sorumlu tutulacaktır.

Ayıba karşı tekeffülü düzenleyen yasa hükümleri satıcının teslim ettiği ve bu suretle mülkiyetini geçirdiği satılanın satım amacına ya da sözleşme yanlarının iradesine bakılarak belirlenecek kullanmaya uygun olmasını da esas alır.

Açık ya da örtülü olarak satılana ilişkin bir nitelik bildirimi yoksa satılanın olağan özgüleniş yönünün ve niteliğinin değerlendirilmesi bu kullanmayı ve satılandan beklenebilecek yararlılığı belirlemeği sağlayacaktır.Bu da satıcının ayıba karşı tekeffül borcu ya da satılanın gerekli niteliklerinin bulunmaması nedeniyle tekeffül borcu olarak adlandırılır

Borçlar Kanununun 194 m.sine göre "Satıcı, alıcıya karşı satılanın zikir ve vaat ettiği vasıflarını mütekeffil olduğu gibi maddî veya hukukî bir sebeple kıymetini veya maksut olan menfaatini izale veya ehemmiyetli bir suretle tenkis eden ayıplardan salim bulunmasını da mütekeffildir." Yani o malın vaat edilen niteliklerinin ya da doğruluk ve ya dürüstlük kuralları gereğince o şeyde bulunması zorunlu niteliklerden birisinin veya bir kaçının olmaması anlamına gelir.Başka bir deyimle satılan maldan ortaya çıkan ve alıcının o maldan tamamen ya da gerektiği gibi yararlanmasını engelleyen eksiklikler ve aksaklıklar ayıp kavramını oluşturur.

Satıcının ayıba karşı tekeffül borcu, esas itibariyle yan borcu niteliğindedir61. Asıl borç olmaksızın veya asıl borcun sona ermesi halinde yan borç niteliğindeki ayıba karşı tekeffül borcu da sona erer. Ayıba karşı tekeffül borcu, kanunda öngörülmüş olması dolayısıyla kanunî bir borçtur. Satıcı sözleşme ile ayrıca tekeffül etmese bile satılanın ayıbından dolayı sorumludur. Ancak bu sorumluluk kamu hukuku karakteri taşımaz, emredici nitelikte bir kural olmadığından sorumluluğu ortadan kaldırıcı sözleşme yapmak mümkündür. Satıcının hile ile gizlediği ayıplardan sorumluluğu kaldıran sözleşme hükümlerinden veya alıcının malın kontrolünü engelleyen sorumsuzluk kayıtlarından istifade edebilmesi mümkün değildir. Satıcı satılan maldaki ayıpları bilmese bile ayıba karşı sorumlu olur.Satıcının bu borcu kusura dayanmayan bir sorumluluktur. Alıcının, satıcının sorumluluğu için onun kusurlu olduğunu ispat etme yükümlülüğü bulunmadığı gibi satıcı da satılandaki ayıbın kendi kusurundan ileri gelmediğini ispat ederek sorumluluktan kurtulamaz.

• Nitelik, yalnızca satım konusu malı diğerlerinden ayıran doğal özellikler değil,aynı zamanda işlerde yaygın anlayışa göre mal ile ilgili olan ve değerini etkilediği kabul edilen hususlardır.Nitelikler ekonomik,fiziksel veya hukuksal olabilir.

• Satıcı belirtmese bile,satılan şey,kendisinden beklenilen gerekli niteliklere sahip olmalıdır.Satılan şeyin satımdan beklenen amacı yerine getirecek nitelikleri taşıması ticari doğruluğun bir gereği olarak görülmekte ve bu nitelikler “lüzumlu vasıflar” olarak adlandırılmaktadır.Satılan mal,somut sözleşmeye ve güven ilkesine göre belirlenecek taraf iradelerine uygun olmalıdır.

• Ayıp gizli olmalıdır.Alıcı sözleşme kurulurken bildiği ayıpları kabul etmiş sayılır ve satıcıyı artık sorumlu tutamaz.Yani satıcının kusursuz(garanti)sorumluluğu söz konusudur.

• Taraflar satıcının sorumluluğunu ortadan kaldıracak bir anlaşma yapmamış olmalıdır.Ancak böyle bir anlaşma satıcının hilesi durumunda geçerli olmayacaktır.

• A-ALICININ MALI MUAYENE(YOKLAMA)KÜLFETİ
• Borçlar Kanunu alıcıyı “kabzettiği satılanın halini örf adete göre imkan hasıl olur olmaz muayene etmekle yükümlü tutmuştur.Ayıpların alıcının anlamayacağı türden olması durumunda yoklama bir uzman aracılığı ile de yaptırılabilir.Yoklama teslimden itibaren ilk fırsatta yapılmalıdır.Kullanmayla ortaya çıkabilecek ayıplarda bu süre daha uzun tutulmuştur.Yasa ile,ticari satımlarda sekiz,hayvan satımlarında dokuz günlük yoklama süreleri öngörülmüştür.Sözleşme ile bir garanti süresinin getirilmesi,kural olarak muayene süresinin uzatıldığını göstermez.Yoklamanın,yine kural olarak teslim yerinde yapılması gereklidir.Yoklama giderleri alıcıya ait olup,sözleşmeden dönme halinde satıcıdan istenir.

• Yoklama sonucunda ayıplar “derhal” alıcıya bildirilmeli ve satılanın bu haliyle kabuk edilmek istenmediği açıklanmalıdır.İhbar kural olarak biçime bağlı değildir.Ancak tacirler arasında bir satım söz konusu ise ve ihbarla birlikte sözleşmeden dönüleceği de bildiriliyorsa Ticaret Kanunu gereğince biçim koşulu aranacaktır.Ayıp ilk fırsatta bildirilmelidir.Tacirler arasındaki ticari satışlarda açık ayıplar için iki,yoklama sonucu ortaya çıkacak ayıplar için sekiz günlük süre tanınmıştır.Yoklama ve ihbar bu sürelerde yapılmalıdır.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, “ ayıplı mal” başlığını taşıyan 4. ve “ayıplı hizmet başlığını taşıyan 4/A maddesi kapsamında, ayıplı mal ve hizmetlerin niteliği ile bu tür sözleşmelerden dolayı girişimcinin sorumluluğu ve tüketicinin haklarını düzenlemektedir.

Yasa, getirdiği bu düzenleme ile Borçlar Kanununda belirtilen “lüzumlu vasıflarda ayıp” ve “vaat edilen vasıflarda ayıp” kavramlarına açıklık getirerek, nitelik vaadi deyiminin

Somutlaştırılmasını sağlamıştır. Buna göre, malın ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan nitelikler satıcı tarafından vaat edilmiş sayılacaktır.

“Nitelik” kavramından, alışveriş hayatındaki görüşlere,ya da alıcının satıcı tarafından bilinen veya bilinebilir öznel gereksinimlerine göre, satım konusu malın değeri ya da yararlılığını etkileyen özellikler anlaşılır.

Borçlar Kanununun ayıba karşı tekeffül ile ilgili hükümleri, taraflarca aksi kararlaştırılabilecek, satıcının hilesi olmadığı sürece anlaşma ile sorumluluğu kaldırılabilecek bir nitelik taşımaktadır.

Yeni düzenleme ile de tüketicinin haklarından feragatinin ve satıcının sorumsuzluk kayıtlarının geçersizliğine ilişkin herhangi bir kural öngörülmüş değildir.

3-Ayıp Dolayısıyla Tüketiciye Tanınan Hakların Kullanılması

Yeni düzenleme ile Borçlar Kanununun ayıplı satım halinde alıcıya tanıdığı haklar genişletilerek, tüketicinin daha etkin bir biçimde korunması amaçlanmıştır.TKHK da bu hususta bir düzenleme getirilmemiş ancak ihbarın 30 gün içinde gerçekleşmesi aranmıştır. Bu yüzden yapılacak yoklamanın da 30 gün içinde gerçekleşmiş olması gereği kabul edilecektir.

• Tüketicinin genel hükümlerde de düzenlenen;
• Alıcının,
• -malı değiştirme
• -bedelin iadesi
• -ayıptan kaynaklanan bedel indirimi
• -ücretsiz onarım
• isteme haklarına sahiptir.Bu haklardan hangisini kullanacağı hakkında seçme serbestisi ve satıcıya da bu talep edilen hakkın yerine getirilmesi yükümlülüğü getirilmiştir.
• İmalatçı ve ithalatçılar ithal ettikleri veya ürettikleri sanayi malları için Bakanlıkça onaylı garanti belgesi düzenlemek zorundadır.
• Satıcı;garanti belgesi kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde arızalanması halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür.

Bu düzenlemeye göre alıcıya bir dönme hakkı tanınmış olmaktadır.Tüketici bu durumda 30 gün içinde ayıbı ihbar etmek koşuluyla 2 yıl içinde bu hakkını kullanacaktır.

• Tüketici bu hakkını, diğer seçimlik haklarında olduğu gibi varması ve yönetilmesi gerekli bir irade açıklamasıyla kullanır. Taraflar satım parasının indirilecek miktarını anlaşarak belirleyebilecekleri gibi, bu konuda anlaşmazlık olduğunda indirilecek tutar yargıç tarafından belirlenecektir.

• Tüketiciye sunulan seçimlik haklardan birisi de ayıplı malı geri vererek yenisi ile değiştirilmesini isteyebilmesidir.tüketici aynı zamanda ayıplı maldan kaynaklanan zararlarının giderilmesini de talep edebilecektir.

• Tüketici bu durumda, dilerse malın onarılmasını ve uğradığı zararın giderilmesini satıcıdan isteyebilecektir.

TKHK”nın ön gördüğü geniş kapsamlı bir değişiklik, satım sözleşmesi dışında parasal çıkar karşılığı mal yada hizmet sunulmasına yönelik işlemlerinde koruma kapsamına alınması olmuştur.

Ayıplığı olduğu bilinerek alınan mallar için tüketici bu korumalardan kararlanamaz. Bununla birlikte tamir edilmiş, kullanılmış ayıplı mal üzerine yada ambalajına kolaylıkla okuna bilecek şekilde “ Özürlüdür” ibaresi koyulmak zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca malın özürlü olduğunun tüketiciye verilecek fiş, fatura, yada satış belgesi üzerinde gösterilmesi gereklidir.

Ayıp yada ayıbın doğurduğu zararlardan dolayı, ayıbın ortaya çıkması daha sonra olsa bile, eğer satıcı daha uzun süreli bir garanti süresi ön görmemişse, dava açma süresinin 2 yıl geçmekle zamanaşımına uğrayacağı düzenlenmiştir. Ancak hile olması durumunda yine bu 2 yıllık süre ile bağımlı olunmayacaktır.

• TKHK’un 10/5 hükmünde ayıplı malın neden olduğu ölüm ve/veya yaralanmaya yol açan ve/veya kullanımında diğer mallarda zarara neden olduğu hallerde tüketici üreticiden tazminat isteme hakkına sahiptir.
• Bu düzenlemeye göre imalatçı-üretici, satıcı, bayi, acente, ithalatçı, ayıplı maldan müteselsilen sorumludur. Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Bu hükmün amacı ürünün dağıtımı sırasında bağımlı ve bağımsız tüm aracı işletmeleri sorumlu tutmaktır.

• Günümüzde endüstri alanındaki gelişmeler sonucu, tüketiciye sunulan ürünler yığınlar şeklinde yapılmaktadır ve bundan dolayı ürünlerin yapımına ilişkin bozukluklar da yığınlara yönelik tehlikelere neden olmaktadır.
• Bunun sonucunda sorumluluğun genişletilmesi için, yapımcının kusurundan bağımsız sorumluluğun bulunduğu düzenlemeler yapılmıştır.

• Ürün güvenliği açısından sorumluluk, tüketicilerin beklentilerine göre her bir ürün için belirlenmelidir. Her ürünün azami bir güvenliği olmalıdır. Ürünün güvenilirliği arttıkça ürünün fiyatında da artış olabilir.
• Avrupa Topluluğu Konseyi tüketiciye yönelik ürünlerin genel güvenliklerinin saptanmasını amaçlayan bir direktif çıkartmıştır. Buna göre güvenli olmayan ürünlerin kullanımından doğan zararlardan satıcı sorumludur. Yasa üreticiye tedbirler alması konusunda yükümlülükler getirmiştir.

• Ürünün belirtilen kulanım süresi içinde, fark edilmeyecek nitelikteki riskleri tüketiciye bildirmek
• Özelliklerinin belirtecek şekilde ürünü işaretlemek
• Piyasada bulunan ürünlerden numuneler alarak ürünü test etmek
• Şikayetleri soruşturmak ve dağıtıcılara denetim sonuçlarını bildirmek
• Riskleri önlemek için ürünleri toplamak ve bertaraf etmek de dahil olmak üzere önlemler almakla yükümlüdür.

Üretici ürün ile ilgili teknik düzenlemede belirtilen tüm belgeleri bulundurmak ve gerektiğinde yetkili kuruluşlara vermekle yükümlüdür.

• TKHK’nun 4.maddesinde tüketicinin ayıplı maldan zarar gördüğünde tazminat isteme hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
• Ayıplı Malın Neden Olduğu Zararlardan Sorumluluk Hakkında Yönetmelik’in 6. maddesine göre tüketici ayıplı maldan zarar gördüğünde üretici kusuru aramaksızın zararı ödemekle yükümlüdür.

• Avrupa Topluluğu Konseyi; tüketicinin sağlık, güvenlik ve ekonomik menfaatlerinin korunmasına yönelik bir direktif çıkartmıştır. Bu yönergenin 1. maddesi üründeki bozukluğun neden olduğu zarardan yapımcıyı sorumlu tutmaktadır. Düzenlemeye göre ürüne kendi ismini, markasını ya da tanıtım işaretini veren veya kendini yapımcı gibi gösteren kişiler de yapımcı gibi sorumlu tutulacaktır. Ürünün yapımcısı belirtilmemiş ise satıcı yapımcı gibi sorumlu tutulacaktır. Bu konu TKHK’nda 3/1’de belirtilmiştir.
• Üreticinin tespit edilemediği durumlarda yetkili kuruluşlarca belirlenecek süre içinde üreticinin veya malı tedarik ettiği kişinin kimliğini bildirmeyen dağıtıcı üretici olarak kabul edilecektir. Bu konu 5. maddede belirtilmiştir.

Bir başka taşınır ya da taşınmaz malın parçasını oluştursa bile tarımsal(temel) doğal ürünler (yeraltı, hayvancılık, balıkçılık), av ürünleri ve işlenerek imal edilen ürünler haricindeki her tür, taşınır ürün kavramına girer ve ürün, piyasaya arz edilmesi hedeflenen tüm ürünleri ifade eder.

AYIPLI (BOZUK) ÜRÜN KAVRAMIMalın piyasaya sunum arzı, makul kullanım şekli ve piyasaya sürüldüğü an ve benzeri diğer hususlar göz önüne alınarak, bir kimsenin o maldan haklı olarak bekleyebileceği güvenliği sağlamayan mal, ayıplı maldır.

Dağıtıcı da sahip olduğu bilgiler çerçevesinde

güvenli olmadığını bildiği ürünleri piyasaya arz edemez. Dağıtıcı, faaliyetleri çerçevesinde, ürünlerin taşıdığı riskler ve bu risklerden korunmak için alınması gereken önlemler hakkında ilgililere bilgi verir. Üreticinin tespit edilemediği durumlarda ve dağıtıcının malı tedarik ettiği kişinin kimliğini bildirmemesi durumunda dağıtıcı, üretici olarak kabul edilir ve sorumlulukları yüklenir.

1.Yapım Hataları

Yapım hataları, ürünün yapımı aşamasında ortaya çıkan hatalardır.Bu tür hatalar o serideki bütün ürünleri etkileyerek, ürünün başlangıçtan itibaren yaralılık niteliğini ortadan kaldırırlar ya da daha önemlisi ürünü tehlikeli hale getirirler.

Üretilen bir malın hatalı olmasına karşın diğer ürünlerin yararlılığının değişmediği ve tehlike oluşturmadığı durumlarda fabrikasyon hatalarından söz edilir. Burada yapım sırasında hatasız olarak üretim ortaya çıkmasına karşılık eksik (ayıplı) bir nitelik taşımaktadır.Zarar gören, fabrikasyon aşamasında ürün güvenliği için gerekli ve beklenebilir önlemleri almayan yapımcıdan, doğan zararın giderilmesini talep edecektir.

Kullanım yönergeleri ile tüketiciyi ürünün tehlikelerine karşı korumak amaçlanmaktadır. Yapımcının ürünün kullanılması hakkında uygun bir şekilde, doğabilecek tehlikeler ve bunlardan kaçınmaların nasıl olacağını yönergeler yoluyla tüketiciye bildirmesi yükümlülüğü kabul edilmiştir. Bu tür bozukluklar öğretide “uyarma, aydınlatma ve kullanım talimatlarında eksiklikler“ olarak da nitelendirilmektedir. Bu gibi yönergelerin eksik olması ya da hiç olmaması durumunda yönerge hatalarından söz edilmektedir.

Bazı tehlikeler ancak ürünün piyasaya sürülmesinden sonra ortaya çıkmakta ve üreticinin bu aşamadan sonra da ürünün kullanımı sürecinde sorumluluğunu sürdürmesi gerekmektedir. Tüketicinin bu tür hataları belirlemesi durumunda, yapımcının gerektiğinde ürünü toplatma ya da gerekli yönergeleri yerine getirmesi zorunluluğu doğacaktır.

Teknolojide ve bilimde gerçekleştirilmiş en son aşamalara göre geliştirilmiş, denenmiş ve bu aşamadan sonra üretilmiş bir ürünün piyasaya sürüldükten sonra kimse tarafından bilinmeyen bazı tehlikeler ve zararlı sonuçlar doğurduğu, daha sonra gelişen bilim ve teknik sonucu ortaya çıkarılabilir. Buna örnek olarak, bir ürünün, en ihtiyatlı ve en uygun koşullarda çalışan bir yapımcı tarafından dahi bilinemeyecek bir başka madde ile tepkimeye girdiğinde, zararlı ve tehlikeli sonuçlar doğurması verilebilir.

Yapımcının bozuk ürünler dolayısıyla sorumluluğu yerine gidilebilmesi için gerekli bir diğer unsur ise ortaya çıkan zarar ile ürünün ayıplı olması arasında bir nedensellik bağının varlığıdır.Bir başka deyişle zarar ayıplı ürün nedeniyle ortaya çıkmış olmalıdır.imalatçının sorumlu tutulabilmesi için zarar görenin ,malın ayıbını, uğradığı zararı ve ayı ile zarar arasındaki nedensellik bağını ispat etmesi gerekir.

İmalatçı/üretici aşağıdaki durumlardan birini ispatladığı takdirde malın sebep olduğu zarardan sorumlu tutulamaz.

• malı piyasaya sürmemiş olması
• malın satılmak gayesiyle veya ticari faaliyetleri seyri sırasında üretilmemiş olması
• tüm hal ve şartlar göz önünde bulundurulduğunda zarara sebep olan ayıbın, mal piyasaya sürüldüğünde mevcut olmaması
• malın teknik düzenlemesinin ayıba neden olması
• mal piyasaya sürüldüğünde mevcut bulunan bilimsel teknolojik bilgilerin, ayıbın varlığının bilinmesine imkan vermemesi

YAPIMCININ SORUMLULUĞUNUN ORTADAN KALKMASI

Yapımcı, aranan objektif özen yükümüne uymayarak yapılışında fabrikasyon aşamasında hata olan yada kullanma yönergesi eksik olan bir üründen zararı doğabileceği durumlarda,bu ürünün kullanıcısı açısından tehlikeli bir durumun ortaya çıkmasına neden olur.Yapımcı,işletmesini ne kadar iş dağılımı yapılmış olsa da dolaşım güvenliği yükümlerinin yerine getirilmesi için özen gösterecek biçimde organize etmeli ve buna göre yönetmelidir.Yargıtay da bir kamyonetin bozuk yapım ve montajı nedeniyle yapımcı firmanın zararı giderimle yükümlü olduğunu açıklamış ve yerinde olarak bir fabrikanın doğrudan doğruya imal ettiği malın sebebiyle, fabrikasyon hatasına müsteniden, o malı alan herkese karşı sorumlu olacağını belirtmiştir.Böyle bir durumda zarar gören zararın varlığını ispatlamalıdır.

Ayıplı ürün nedeniyle ortay çıkan, ölüm ve bedensel zarar ile birlikte kullanımdaki diğer mallara verilen maddi zarar nedeniyle sorumluluk için zamanaşımı süresi üç yıl olarak belirlenmiştir.Ayrıca ve her halükarda malın piyasaya sürülmesinden itibaren 10 yıl olarak belirlenmiştir.

KAPI ÖNÜ İŞLEMLERİ VE MESAFELİ SÖZLEŞMELER

KAPIDAN SATIŞ VE MESAFELİ SÖZLEŞMELERDE TÜKETİCİNİN KORUNMASI

TAKSİTLİ İŞLEMLER VE KAMPANYALI SATIŞLAR

GENEL OLARAK TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMELERİ

Batılı ülkelerde özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan, son on yıllarda ülkemizi saran ve Sovyetler Birliği’nin dağılması ile birlikte hemen tüm dünya toplumlarının içine girdiği “tüketim ekonomisi” sarmalı, bireyin, parasal gücünü aşan bir oranda tüketime katılmasına sebep olmaktadır. Bu sonucun doğmasında da taksitli satışlar önemli bir rol oynamaktadır. Bu tür satışlarda satıcı malı tümüyle yada bir bölümüyle teslim etmekle birlikte, alıcı satış parasını peşin olarak değil belirli aralıklarla ve birden çok taksitlerle ödemektedir. Günlük yaşamda ve ticari yaşamda sıkça karşılaşılan bu sözleşme kredili satış sözleşmesinin bir türü niteliğindedir.

Genel olarak Borçlar Kanununun 222 ve devamı maddelerinde düzenlenen taksitli satıma, 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile de değinilmiştir.

TANIM

Borçlar Kanunu taksitle satış sözleşmelerini tanımlamış değildir. Buna karşılık Tüketicinin Korunması hakkında Kanun açısından tüketici işlemi niteliğinde olan bir taksitle satım sözleşmesi, “satım bedelinin en az iki taksitle ödendiği ve malın veya hizmetin sözleşmenin düzenlendiği anda teslim veya ifa edildiği satım türü” olarak tanımlanmıştır. Borçlar Kanunu tasarısı da bu konuda bir tanım vermiştir. Buna göre “Taksitle satış, satıcının, satılan taşınırı alıcıya satış bedelinin ödenmesinden önce teslim etmeyi, alıcının da satış bedelini kısım kısım ödemeyi üstlendikleri satıştır.”

ŞEKİL

Sözleşmelerin belirli biçime uygun olarak yapılması zorunluluğu, tüketicilerin korunmasında bir araç olarak yaralanılan yöntemlerdendir.

Tüketicinin korunması amacına uyun olarak; yeni Borçlar kanunu tasarısı da taksitle satım sözleşmelerinde zayıf tarafı oluşturan alıcıyı korumak amacıyla, sözleşme içeriğine müdahale diyebileceğimiz bir takım hükümler getirmiştir. Bunlardan TKHK md. 6/A f.III c. 2 gereğince satıcı veya sağlayıcı yasada belirtilen ve sözleşmede bulunması gerekli olan bilgileri sözleşmeye koymak ve aralarında akdedilen sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermekle yükümlü tutulmuştur. Buna göre yasa gereği sözleşmede bulunması gerekli hususlar şunlardır :

• Malın veya hizmetin Türk Lirası olarak vergiler dahil peşin satış fiyatı,
• Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı,
• Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirlenen faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
• Peşinat tutarı,
• Ödeme planı,
• Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları. Yasada belirtilen bu hususların sözleşmede yer alması zorunludur. Bu zorunluluğa uymamanın yaptırımı ise idari para cezasına çaptırılmalı (Md. 25/II) ve Yargıtay’ın anlayışına göre sözleşmenin geçersizliği olacaktır.

Bu sayılanların dışında, taksitlerin kıymetli evraka bağlanması halinde her bir taksit için ayrı kıymetli evrak düzenlenmesi ve bunların nama yazılı senet olması; taksitlerden birinin ödenmediği durumlarda kalan borcun istenmesinin belli koşullarla bağlanması; sözleşme koşularının tüketici aleyhine olarak değiştirilememesi; erken ödeme halinde satıcının faiz indirimi yapmak zorunda olması da sözleşmenin kurulması ve ifası aşamalarında tüketiciyi koruyucu önlemler olarak yasadaki yerlerini almışlardır.

Yasa koruyucu tüketicinin korunması amacıyla taksitle satım sözleşmelerinde kıymetli evrak düzenlenmesine bir takım sınırlandırmalar getirmiştir. Buna göre, öncellikle bir kıymetli evrak düzenlenecekse bunun “nama” düzenlenmesi gerekecektir. (md. 6/A,f..III, c. 2) Nama yazılı senet, senette alacaklının adını içerdiği halde onun “emrine” kaydını içermeyen senettir. Bunun önemi senedin devrinde ortaya çıkar. Emre yazılı senetler alacağın temliki kurallarına göre devredilir. Alacağın devrinin geçerliliği yazılı şekle bağlıdır. Ancak, devir bayanı ayrı bir kağıda yazılabileceği gibi, ciroda olduğu üzere devredilecek senedin üzerine de yazılabilir. Emre yazılı senedin devri ise senet üzerine yazılacak bir ciro bayanı ve senedin teslimi ile kolayca gerçekleşebilir. Hamiline yazılı senetlerde ise devir, sadece senedin teslimi ile gerçekleşmektedir. Yasa senedin nama yazılı olmasını aramakla, tüketicinin alacağı devralacak üçüncü kişiye karşı da ileri sürebileceği def’i ve itirazlara sahip olmasını sağlamayı amaçlamıştır.

Yukarıda düzenlemelere uyulmaması, yani senedin emre yazılı olmaması yada toplam borç için tek bir senet düzenlenmesi halinde bu senetler geçersiz olacak, ayrıca idari para cezası ile de karşılaşılacaktır.

Genel hükümler gereğince taksitle satım sözleşmesinde alıcı taksitlerden birisini ödemezse, satıcı taksitin ödenmesini isteyebileceği gibi sözleşmeyi feshedebilir de. Taksitin ödenmesini isteyen satıcı, ödeme zamanı belirli olduğu için, ihtara gerek olmaksızın temerrüt faizini de isteyebilir. Ancak sözleşmenin feshinin istenebilmesi, satıcının daha önce fesih hakkını sözleşmede saklı tutmasına bağlı kılınmıştır. Bunun dışında eğer taksitle satım sözleşmesinin konusunu bir tanışır oluşturuyorsa ve satıcı malı mülkiyeti saklı tutma kaydıyla satmışsa, taksitlerden birisinin ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkına dayanarak malın kendisine verilmesini de isteyebilir.

Taksitle satım sözleşmelerinde tüketicinin/alıcının karşılaştığı önemli bir sorun da, bu tür sözleşmelerde yer alan, taksitlerden birisinin ödenmemesi durumunda kalan borcun tamamının muaccel hale geleceğine ilişkin kayıtlardır.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ise bu yasanın kapsamına giren taksitle satım sözleşmeleri (keza tüketici kredisi sözleşmeleri: md. 10/.IV) açısından bu kural istisna getirerek, erken ödeme halinde faiz indirimli yapılması gerektiğini hükme bağlamıştır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun md.6/IV gereğince “Taksitli satışlarda; tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden ödeme hakkına sahiptir. Tüketici aynı zamanda, bir taksit miktarından az olmamak şartıyla bir veya birden fazla taksit ödemesinde bulunabilir. Her iki durumda da satıcı, ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür".

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Taksitle satımı düzenleyen 6A maddesinin son fıkrası aynı zamanda kampanyalı satışlarda ve kapıdan satışlarda da uygulama alanı bulacak" Sözleşme şartları tüketici aleyhine hiçbir şekilde değiştirilemez" hükmüyle, tüketicinin taraf olduğu bir taksitle satım sözleşmesi açısından yukarıda ­belirtilen sakıncaları tüketici lehine gidermiş bulunmaktadır. Maddenin yazılış biçiminden olduğu anlaşı­lan bu hüküm gereğince, sözleşmede tüketici aleyhine bir değişiklik öngören hükümler yer alamayacak, varsa geçersiz sayılacaktır. Buna karşılık mevcut. hüküm tüketici lehine olan değişikliklerin geçerliliğini ise etkilemeyecektir . Yani örneğin faiz indirimini sağlayacak bir değişiklik sözleşmeye koyulabilecektir.

SÖZLEŞME KOŞULLARININ TÜKETİCİ ALEYHİNE DEĞİŞTİRİLMEMESİ

Kampanyalı satış olarak adlandırılan sözleşmeler TKHK'nın 7. maddesinde düzenlenmektedir. Yasada getiri­len tanıma göre kampanyalı satış, "gazete, radyo, televiz­yon ilanı ve benzeri yollarla tüketiciye duyurularak düzenle­nen kampanyalara, iştirakçi kabul edilmesi ve malın veya hizmetin daha sonra teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapı­lan satımdır"(md. 7/I). Kampanyalı satışlarla ilgili olarak çıkarılan yönetmeliğin 2. maddesine göre "bu Yönetmelik hükümleri, kampanyalı satışlar ile kampanyalı satış olarak nitelendirilmeyen ancak, malın veya hizmetin daha sonra teslim veya ifa edilmesi suretiyle yapılan her türlü satışı ve bu satışları yapan gerçek veya tüzel kişilere ilişkin uygulama esaslarını kapsar" demek suretiyle kampanyalı satışa ilişkin kuralların uygulama alanını genişletmiştir.

KAMPANYALI SATIŞLAR

KAMPANYALI SATIŞLARDA TÜKETİCİNİN KORUNMASI

Kampanyalı satış sözleşmeleri satış parasının öden­me biçimine göre peşin kampanyalı satışlar ya da taksitle kampanyalı satışlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Bir de bunlara bir kampanya çerçevesinde olmaksızın tüketicinin önce para borcunu ifa ettiği, girişimcinin ise borcunu daha sonra yerine getirdiği tipik ön ödemeli satışlarla bu unsurları için­de barındırmakla birlikte tarafların ifa koşulları üzerinde anlaştıkları diğer ön ödemeli satışlar girer. TKHK’nın 7/V hükmü ve ilgili yönetmeliğin 2. maddesi bu tür satış sözleşmeleri yazılı olmak zorundadır.

Aynı zamanda Yönetmeliğin 6. maddesi ile sözleş­menin içeriğinde yer alması gereken hususlar belirlenmiştir. "Sözleşme Zorunluluğu" başlığını taşıyan bu maddeye göre "Kampanyalı satışlarda satıcı, veya sağlayıcı aşağıdaki bilgileri yazılı olarak bildirmek ve taraflar arasında aktedilen sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek zorundadır.

• Sözleşmenin düzenlendiği tarih,
• Mal veya hizmetin Türk Lirası olarak peşin satış fiyatı,
• Mal veya hizmetin Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı,
• Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirlenen faiz oranının yüzde otuzunu geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
• Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları,
• Ön ödeme tutarı,
• Ödeme planı,
• Kampanya bitiş tarihi,
• Mal veya hizmetin teslim veya ifa tarihi ve şekli,

• Tüketicinin ödemelerinin, malın teslim ve hizmetin ifa edileceği tarihe kadar sigorta ettirilmesi veya banka teminatı altına alınmasına ilişkin şartlar.”

Yukarıda sözleşmenin zorunlu içeriği arasında yer alan ön ödeme tutarı ile ilgili olarak getirilen hükme göre, sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça, ön ödeme tutarı, mal veya hizmetin satış bedelinin yüzde kırkından fazla olamayacaktır (TKHK md. 7/VI). Aynı zamanda kampanyalı satışlarda malın teslim ya da hizmetin ifa süresi on iki ayı aşamaz.

TKHK ‘nın bu konudaki düzenlemesine göre “İlan ve taahhüt edilen mal veya hizmetin teslimatının veya ifasının hiç ya da gereği gibi yapılmaması durumunda, satıcı, sağlayıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici, ithilatçı ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren müteselsilen sorumludur.” (TKHK md. 7/III). Aynı zamanda tüketicinin ödemeye ilişkin tüm edimlerini yerine getirmesi durumunda, malın teslimi ya da hizmetin ifası, ödemenin bitimini takiben en geç bir ay içinde yapılmak zorundadır.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un kam­panyalı satışları düzenleyen 7. maddesinin son fıkrası hükmüne göre kampanyalı taksitle satışlarda yasanın 6/A maddesi hükümleri de uygulanacaktır. Bu konuda taksitle satım sözleşmeleri için verilen açıklamalar burada da aynen geçerli olacaktır.

Buna ilişkin yönetmelik md. 9 hükmü şu şekildedir: “Taksitli kampanyalı satışlarda, tüketici borçlandığı toplam miktarı önceden ödeme hakkına sahiptir. Tüketici aynı zamanda bir taksit miktarından az olmamak şartıyla bir veya birden fazla taksit ödemesinde bulunabilir. Her iki durumda da satıcı veya sağlayıcı ödenen miktara göre gerekli faiz indi­rimini yapmakla yükümlüdür.

• Satıcı veya sağlayıcının sözleşmeden doğan edimlerini getirmiş olması,
• Tüketicinin birbirini takip eden en az iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi ve ödenmeyen taksit toplamının satış bedelinin en az onda biri olması,
• Tüketiciye kalan borçlarını ödemesi için bir hafta süre vererek muacceliyet uyarısında bulunulması, halinde kullanılabilir. "

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un kampanyalı satışlara ilişkin 7. maddesinin 4. fıkrasında "Tüketici kampanyadan ayrılmaya karar verdikten sonra kampanyayı düzenleyen, mal veya hizmetin tüketiciye teslim tarihini geçmemek şartıyla tüketicinin o ana kadar ödediği tüm bedeli ödemekle yükümlüdür" demektedir. Buna göre tüketiciye tanınmış "kampanyadan ayrılmaya karar verme" hakkının varlığından söz edilebilecektir. Ancak bu hakkın niteliği hususunda bir açıklık olmadığı için muğlak olan ifade öğretide eleştirilmektedir.

1- Sinem ÜK

2- Nergiz TUNÇEL

3- Yasemin YAĞIZ

4- Feyzan SEZER

Tüketicinin karşı karşıya kaldığı çeşitli oldu bittilerle kurulan sözleşmeler, tüketicinin korunması gereksiniminin olduğu en önemli alanlardan birisi olarak ortaya çıkmıştır. Özellikle konusunda uzmanlaşmış pazarlamacıların tüketicilerle yaptıkları işlemlerde satıcıdan kaynaklanan çeşitli pazarlama taktik ve stratejileri ile karşılaşılması bu gereksinimi oldukça belirginleştirmiştir.Yasanın cayma hakkı dediği ancak teknik anlamda bir geri alma hakkı oluşturan bu hakka dayanarak tüketici, mutad satış mekanları dışında gerçekleşen sözleşmelerde verdiği kararı neticesinde satıcı açısından bağlayıcı olan sözleşmeden, belli bir süre içinde, hiçbir gerekçe göstermeye gereksinim duymaksızın kolayca sıyrılabilecektir.

• Bakanlık, kapıdan satış yapacaklarda aranılacak nitelikleri, bu kanuna tabi olan ve olmayan kapıdan satışları ve kapıdan satışlara ilişkin uygulama usul ve esaslarını belirler.

• Taksitle yapılan kapıdan satışlarda 6/A maddesi, kampanyalı kapıdan satışlarda 7. madde hükümleri ayrıca uygulanır.

• Tüketici işleminin yapıldığı yer ve işlemin türü, bu işlemin kapıdan satış sayılmamasının,dolayısıyla da bu işleme kapıdan satışlara ilişkin yasa ve yönetkelik hükümlerinin uygulanıp uygulanmamasının kıstaslarını belirlemek anlamına gelir.
• Kapıdan satışların yersel anlamda uygulama alanı ‘işyeri,fuar, panayır gibi satış mekanları dışında’ yapılan satışlar olarak belirlenmiştir.

• A) Gıda maddeleri satışları,
• B) Halkın gündelik tüketiminin düzenli olarak karşılanmasına yönelik satışlar,
• C) Sigorta sözleşmeleri,

• E) İşyeri dışında satışa sunulması teamül, ticari örf veya adetten kabul edilen mal veya hizmet satışları düzenlemenin kapsamı dışında kalacaktır.

• Kapıdan satış sözleşmelerinin yazılı biçimde akdedilmesi gerekmektedir. Yasa belirli bir içeriğin varlığını da aramaktadır. Yönetmeliğin ‘sözleşme’ başlıklı 6. maddesine göre,sözleşmede bulunması zorunlu asgari bilgiler şunlardır:
• A) Tüketicinin ve satıcının veya sağlayıcının isim, unvan, açık adres, telefon ve varsa diğer erişim bilgileri,
• B) Sözleşmenin düzenlendiği tarih,

• D) Malın veya hizmetin vergiler dahil Türk Lirası olarak peşin satış fiyatı,
• E) Sözleşme konusu mal veya hizmetin nitelik ve niceliğine ilişkin açıklayıcı bilgiler,
• F) Cayma bildiriminin yapılacağı açık adres,

• ‘Taksitli Kapıdan Satışlar’
• Madde 9- Taksitle yapılan kapıdan satışlarda 6. maddeye ek olarak aşağıdaki unsurların sözleşmede bulunması zorunludur.

• B) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirlenen faiz oranının yüzde otuzunu geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
• C) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları,
• D) Peşinat tutarı,
• E) Ödeme planı.

• Bu senet veya senetlerin toplam tutarı, mal veya hizmetin sözleşmede yer alan toplam satış fiyatını geçemez.

• Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile dördüncü fıkrası, mal veya hizmetin peşin fiyatı ile taksitli toplam satış arasında fark olması halinde uygulanır.

• ‘Cayma’ kavramı mevzuatta pek çok yerde kullanılmış bir terimdir, ama her zaman aynı anlamda kullanılmamıştır. TKHK md. 8’de de yer alan cayma hakkı ile, tüketiciye, kapıdan satış sözleşmelerinde sözleşmenin kurulmasından itibaren 7 günlük süre içerisinde hiçbir yükümlülük altına girmeden ve gerekçe göstermeden sözleşme ile gerçekleşen bağdan serbestçe kurtulma yetkisi düzenlenmektedir. Bu hak, öğretide teknik anlamda tüketiciyi koruyan geri alma hakkı olarak tanımlanmaktadır ve geri alma hakkının bir görünümü niteliğindedir.

• Bu konuya ilişkin yönetmelik hükmü şu şekildedir:
• Madde 11- Tüketici;
• A) Malın teslimi ile sözleşmenin aynı tarihte yapılması durumunda sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren,
• B) Malın tüketiciye teslimi sözleşmenin imzalandığı tarihten sonra ise malın teslim tarihinden itibaren,
• C) Hizmet satımında, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren,
• Yedi günlük cayma hakkı süresinin sonuna kadar malı veya hizmeti kabul veya hiçbir gerekçe göstermeksizin reddetmek de serbesttir.

• Mal veya hizmetin reddedilmesi halinde tüketici cayma kararını, herhangi bir şekil şartına bağlı kalmaksızın satıcıya bildirir.
• Satıcı veya sağlayıcı, cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren yirmi gün içinde malı geri almakla yükümlüdür.

• Tüketici, malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalarından sorumlu değildir.

• Mesafeli sözleşme kavramı, Tüketicinin Korunması Hakkında Yasada ‘yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşme’ biçiminde tanımlanmaktadır.

• Hem kapı önü işlemlerinde hem de bu anlamda mesafeli sözleşmelerde, çoğunlukla düşünülmemiş, aceleye ya da oldu bittiye getirilmiş sürpriz sözleşme bağlılıklarından tüketiciyi kurtarmak, aslında yapmayı hiç düşünmediği, o an için ya da o koşullar altında hiç yapmak istemediği halde beyanının hukuksal sonuçlarıyla bağlı olmamasının sağlamak biçiminde ortaya çıkan ve mutat satış mekanlarının dışında gerçekleşen sözleşmeler söz konusu olmaktadır.

• Getirilen düzenlemeyle tüketiciye verilmesi gereken bilgiler şunlardır:

• B) Sözleşme konusu mal ya da hizmetin temel özellikleri,
• C) Sözleşme konusu mal ya da hizmetin vergiler dahil satış fiyatı,
• D) Satıcı veya sağlayıcının fiyat dahil tüm vaatlerinin geçerlilik süresi,
• E) Tüketicinin ödemelerinin nasıl yapılacağına dair bilgiler,

• G) Cayma hakkı ve bu hakkın nasıl kullanılacağına dair bilgiler,
• H) Tüketiciye bir maliyeti varsa kullanılan iletişim yollarının ücreti,
• i) Sözleşme konusu mal ya da hizmetin, teslim ve ifa tarihlerine ilişkin program,
• J) Tüketicinin talep ve şikayetlerini iletebileceği satıcı sağlayıcının açık adres, telefon varsa diğer erişim bilgileri.’
• Tüketici, mallar için sözleşme konusu mal kendisine ulaşmadan, hizmetler için de en geç sözleşmenin ifasından önce ön bilgileri içeren yazılı onayı almalıdır.

• Mesafeli sözleşmelerin zorunlu içeriğinin nasıl olması gerektiğini belirleyen hüküm anılan yönetmeliğin 7. maddesidir. Buna göre:
• Mesafeli sözleşmenin yazılı olarak yapılması ve bu sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunludur.
• Sözleşmede;

• B) Sözleşmenin düzenlendiği tarih,
• C) Malın veya hizmetin teslim veya ifa tarihi ve şekli,
• D) Teslimat ve ifaya ilişkin masrafların tutarı ve kimin tarafından karşılanacağına dair bilgiler,
• E) Sözleşme konusu malın veya hizmetin cinsi veya türü, miktarı ve varsa marka ve modeli,

• G) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı,
• H) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirtilen faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme faiz oranı,
• i) Peşinat tutarı,
• J) Ödeme planı,
• K) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları yer alır.

• ‘Kapsam Dışı Sözleşmeler’ olarak 11. maddede belirtilen sözleşmeler şunlardan ibarettir:
• A) Banka, sigorta ile ilgili,
• B) Otomatik satış makineleri vasıtasıyla akdedilen,
• C) Açık arttırma yolu ile akdedilen,
• D) Gıda, içecek ve günlük tüketim için tüketicinin evine veya işyerine düzenli olarak sağlanan malların tedariki il ilgili,

• Bu konuda çıkarılan yönetmeliğin geri alma hakkıyla ilgili düzenlemesi şu şekildedir:

• Madde 8- Tüketici;
• Mal satışına ilişkin mesafeli sözleşmelerde,teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe göstermeksizin malı reddederek sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.

• Girişimciye (satıcı/sağlayıcı) yüklenen bazı yükümlülükler de vardır. Bunlar aynı zamanda tüketiciye tanınmış haklar olarak oraya çıkmaktadır. Anılan yönetmeliğin 9. maddesinde buna ilişkin kurallar getirilmiştir. Bu çerçevede girişimci , tüketicinin siparişi kendisine ulaştırdığı andan itibaren en geç otuz gün içerisinde edimini yerine getirmekle yükümlü kılınmıştır.

Tüketici kredisi buzdolabı, çamaşır makinesı, mobilya, elektrikli ev aletleri gibi dayanıklı tüketim malları veya tatil, eğitim, konut onarımı, sağlık, düğün gibi hizmete yönelik harcamalara yada otomobil, konut alımı gibi menkul veya gayrimenkul bir malın satın alınması amacıyla kullandırılır.

Tüketici kredisi, tüketiciye

• gelecekte elde edecekleri geliri önceden kullanma,
• peşin para ile alışverişin avantajlarından faydalanma imkanı sağlar.

• Verilen tüketici kredisinden; 18 yaşını doldurmuş, medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip, düzenli gelir sahibi olan gerçek kişiler yararlanabilirler.

Satın alınacak mal ve hizmetlerin karşılığında bankalar tarafından kullandırılan kredi, doğrudan nakit olarak müşteriye ödenebileceği gibi satıcı firmayla anlaşma sağlandığı takdirde fatura karşılığı doğrudan satıcıya da ödenebilir.

• Tüketici kredisi sözleşmelerinin tarafları tüketici ve kredi verendir. Kredi veren kişi TKHK'da "Mevzuatları gereği tüketicilere nakit kredi vermeye yetkili olan banka, özel finans kuruluşu ve finansman şirketleri" olarak tanımlanmıştır. Buna bağlı olarak tüketici kredisi sözleşmesi ancak tüketici ile banka, özel finans kuruluşu ve finansman şirketleri arasında yapılabilecektir. Dolayısıyla da, örneğin satıcıların taksitli satışlar dolayısıyla tüketiciye açmış oldukları krediler, Yasa'da belirtildiği anlamda tüketici kredisi sözleşmesi olarak sayılmayacaktır. Buna karşılık taraflardan birisinin tüketici olduğu her türlü kredi verme işlemine bu hükümlerin kıyasen uygulaması söz konusu olabilecektir.
• Tüketici kredisi sözleşmesinin konusunu nakit para oluşturur. Para Türk parası olabileceği gibi yabancı para da olabilir.

• Özellikle banka, finans kuruluşu ya da finansman şirketleri ile bir mal ya da hizmetin satın alınması amacıyla bu kurumlara başvuran tüketici arasında yapılan anlaşmanın, tüm koşulları ile ayrıntılı bir biçimde yazılı metinler içinde yer alması ve yazılı sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunluluğu yasayla getirilmiştir. (TKHK md. 10/1) Bu husus kredi sözleşmeleri açısından önemli bir aşamayı ifade eder. Yazılılık koşulunun getirilmesi bu açıdan ortaya çıkabilecek duraksamaları önleyecek ve hukuki bir koruma sağlayacaktır. Ancak bu düzenlemelere aykırılık halinde yaptırım olarak idari para cezaları öngörülmüş(md.25) olması, belirlenen şeklin sağlık şekli mi yoksa ispat şekli mi olduğu hususu açık olarak düzenlenmemesi öğretide eleştirilmektedir.

"tüketici kredisi işlem şartları" olarak nitelenen ve tüketici kredisi sözleşmelerinde bulunması gerekli koşullara Yasanın md.10/2 hükmünde yer verilmiştir. Buna göre sözleşmede;

• a) Tüketici kredisi tutarı,
• b) Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı,
• c) Faizin hesaplandığı yıllık oran,
• d) Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı belirtildiği ödeme planı,
• e) İstenecek teminatlar,
• f) Akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
• g) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları,
• h) Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin şartlar,
• ı) Kredinin yabancı para birimi cinsinden kullandırılması durumunda, geri ödemeye ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının hesaplanmasında, hangi tarihteki kurun dikkate alınacağına ilişkin şartlar, yer alır.

Tüketici kredileri genellikle bir sınırlamaya tabidir. Bankaya, müşterilere ve kullanılacak alana göre farklılıklar gösterebilir.

• Vade

Her bankada farklı olmakla birlikte tüketici kredilerinin vadeleri 1 ay ile 36 ay arasında değişmektedir. Alınan mal veya hizmetin niteliğine göre çeşitli vade uygulamaları vardır. Örneğin dayanıklı tüketim mallarının alımında vade azami 12-18 ay olduğu halde otomobil alımında 36 aya kadar vade tanınabilmektedir.

Bankalar, tüketicinin bilgilendirilebilmesi amacıyla kredi talep eden müşterilerine aşağıdaki konularda, broşür, bilgi formu, başvuru formu, sözleşme aracılığı ve karşılıklı görüşmelerle bilgi verir.

• Uygulanan faiz oranları,
• Faiz hesaplama yöntemi,
• Vergi ve diğer masraflar,
• Kredinin aylık ve yıllık maliyeti,
• Geri ödeme koşulları,
• Temerrüt hali ve hukuki sonuçları,
• Hesabın vadeden önce kapatılabilmesi ve koşulları,
• Kredi kullanımına kısıtlama getirilmesi halinde kısıtlamanın sınırları,
• Kullanım amacına göre azami kredi miktarı.

Müşterinin talebi halinde banka ile müşteri arasında imzalanan kredi sözleşmesi veya müşterinin imzaladığı taahhütnamenin bir fotokopisi müşteriye verilir.

Tüketici kredisi sözleşmesi veya taahhütnamesinde aşağıdaki hususların bulunması gerekir.

• Uygulamaya ilişkin tanımlar,
• Kredi limiti,
• Faiz oranı,
• Gecikme faizi oranı,
• Vade,
• Vergi ve diğer masraflar,
• Valör uygulaması,
• Ödeme planı hakkında açıklama,
• Banka ve müşterinin karşılıklı hak, yetki ve sorumlulukları,
• Temerrüt hali ve hukuki sonuçları,
• Bankanın uygun göreceği kuruluş ve mercilere hakkında bilgi verilebilmesini teminen müşteri muvafakatı.

• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun tüketici kredileri ile ilgili düzenlemesindeki (TKHK. md.10), taraflar arasında akdedilen sözleşmede öngörülen kredi şartlarının sözleşme süresi içerisinde tüketici aleyhine değiştirilemeyeceğine ilişkin hüküm olumlu bir düzenlemedir. Buna göre "Taraflar arasında akdedilen sözleşmede öngörülen kredi şartları, sözleşme süresi içerisinde tüketici aleyhine değiştirilemez." Burada aynen taksitle satım sözleşmelerinde olduğu gibi, nispi emredici bir hüküm söz konusudur. Yani daha sonradan tüketici lehine olarak gerçekleşebilecek değişiklikler yasak kapsamında yer almayacaktır.

• Tüketicinin kredi kurumundan tüketici işlemi çerçevesinde aldığı krediyi dilediği alanda kullandığı krediler serbest kredi olarak adlandırılmaktadır. Bu bağlamda kredi veren kredinin verilmesini belirli marka bir mal yada hizmetin sağlanması yada belirli bir satıcı yada sağlayıcı ile yapılacak satış/hizmet sözleşmesine bağlamamaktadır. Serbest kredi olarak adlandırılan bu durumda tüketici aldığı krediyi dilediği alanda kullanmakta serbesttir.

• Tüketicinin korunması Hakkında Kanun pek çok sorunu içinde barındıran ve tüketici açısından önemli tehlikeleri içinde barındıran tüketici kredisi sözleşmelerinde bir adım daha atarak güvence amacıyla yapılan kefalet sözleşmeleri ve yine güvence amacıyla verilen kıymetli evrak hakkında yeni hükümler sevk etmiştir. Buna göre genellikle kendisi de bir tüketici olan ve tüketicinin yaptığı kredi sözleşmesine kefil olan kişinin sorumluluğunu sınırlandıran bir düzenlemeye gidilmiştir. Her ne kadar hukukumuzda kefalet sözleşmesinden aksi anlaşılmadığı zaman ortada kural olarak bir adi kefalet sözleşmesi olacağı hususu düzenlenmişse de, uygulamada hemen bütün kefalet sözleşmeleri müteselsil kefalet sözleşmesi biçiminde düzenlenmektedir.

• Kredi kartı, belirli işyerlerinden mal satın alma veya hizmetlerden yararlanma hakkını nakit ödemeksizin hak sahibi kişilere; yani yetkili hamile sağlayan ödeme aracı olarak tanımlanmaktadır. Bugün artık hemen hemen herkes tarafından yaygın biçimde kullanılan kredi kartı uygulamasının temellerinin ABD'de atıldığı belirtilmektedir.

• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda 2003 yılında yapılan değişiklikler sonucunda tüketicinin korunması hukuku alanında düzenlenen kredi kartları yasada tanım-anmış değildir. Buna karşılık yasanın 10/A maddesi bu hususa ayrılmış, ayrıca yasaya eklenen geçici 2. maddeyle ekonomik kriz neticesinde ağır sorunlar yaratan kredi kartı borçlularının durumlarını kolaylaştırmaya yönelik bir düzenleme getirilmiştir.

• a)Tüketici kredisi tutarı,
• b)Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç miktarı,
• c)Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin şartlar,
• d)Kredinin yabancı para birimi cinsinden kullandırılması durumunda, geri ödemeye ilişkin taksitlerin ve toplam kredi tutarının hesaplanmasında, hangi tarihteki kurun dikkate alınacağına ilişkin şartlar.

• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 10/A maddesinde yer alan hükme göre, kredi kartı ile mal veya hizmet alımı sonucu nakdi krediye dönüşen veya kredi kartı ile nakit çekim suretiyle kullanılan krediler de önceki başlık altında belirtilen istisnalar dışında tüketici kredisinin düzenlendiği 10. madde hükümlerine tabi olacaktır (md. 10/A ). Bu çerçevede kredi kartı sözleşmesinin de yazılı olarak yapılması ve sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi gerekecektir. Bu sözleşmede yer alması gereken hususlar ise :

• b) Ödeme tarihleri, anapara, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı ayrı belirtildiği ödeme planı,
• c)İstenecek teminatlar,
• d)Akdi faiz oranının yüzde otuz fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı,
• e) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları, olacaktır.

• Tüketici Kredilerine İlişkin Üye Ülke Mevzuatının Yakınlaştırılmasına Dair 87/102/EEC Sayılı Konsey Direktifi
• Ayıplı mallarda bankaların sorumluluklarına ilişkin hüküm 87/102/EEC Sayılı Konsey Direktifinin 11. Maddesinde yer almaktadır.

•  (a)        Mallar satın almak veya hizmetler elde etmek için, tüketici, malların veya hizmetlerin tedarikçisinden başka bir kişiyle bir kredi anlaşmasına girdiğinde; ve
• (b)     Krediyi veren ile malları veya hizmetleri tedarik eden arasında, söz konusu tedarikçiden mal veya hizmet alınması için, yalnızca söz konusu kredi veren tarafından söz konusu tedarikçinin müşterilerine kredi verilmesine yönelik daha önceden yapılmış bir anlaşma olduğunda; ve
• (c)     Yukarıda alt-paragraf (a)’da belirtilen tüketici, kredisini, söz konusu önceden var olan anlaşma gereğince aldığında; ve
• (d)     Kredi anlaşmasının kapsadığı mallar veya hizmetler, teslim edilmediği veya ancak kısmen teslim edildiği veya tedarik sözleşmesine uygun olmadığı takdirde; ve
• (e)     Tüketici, tedarikçiye karşı yasal yollara müracaat ettiği fakat hakkı olan tatmini elde edemediği takdirde,
•           tüketici, kredi verene karşı yasal yollara müracaat etme hakkına sahip olacaktır. Üye devletler, buyasal yolların hangi ölçüde ve hangi koşullar altında kullanılabilir olduğunu tespit edeceklerdir.

• Yasada getirilen düzenlemeyle tüketicinin asgari ödeme tutarını vadesinde ödememesine bağlanan sonuç belirlenmiştir. Buna göre "kredi veren tarafından tüketiciye gönderilen dönemsel hesap özetleri, 10 uncu maddenin ikinci fıkrasının (d) bendinde öngörülen ödeme planı hükmündedir. Dönemsel hesap özetinde yer alan asgari ödeme tutarının vadesinde ödenmemesi halinde; tüketici, 10 uncu maddenin (f) bendinde yer alan gecikme faizi dışında herhangi bir isim altında yükümlülük altına sokulamaz."

Genel hükümler çerçevesinde gerçekleşecek başvuru yolları da çoğunlukla yararlı sonuç vermemekte, bazen de bu yollar baştan kapatılmış olmaktadır. Sonuç olarak tüketici görünümündeki bir hukuk öznesinin,bu tür bir işlemden dolayı korunmasını sağlayacak mekanizmaların işletilmesinin ne denli haklı ve yerinde olduğu birkez daha ortaya çıkmaktadır.

Bu deyimden sanki tatilin bir devresinin sözleşmenin konusunu oluşturduğu ya da kişinin tatilini devreler halinde gerçekleştireceği gibi bir anlam çıkabilir.Ancak burada söz konusu olan tatilin değil,taşınmazın belli devrelerle tatil için özgülenmesidir.

Devre mülk hakkı ve devre mülk sözleşmesi Kat Mülkiyeti Kanununda düzenlenmektedir(md.57-61)Yasada devre mülk hakkının ancak konut (mesken) niteliğinde olan bağımsız yapılarda ya da kat mülkiyetine veya kat irtifakına çevrilmiş yapılarda söz konusu olacağı belirtilmiştir.

Anılan yasada getirilen düzenlemelere göre,konut olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortaklarından herbiri lehine bu yapı veya bağımsız bölümlerden yılın belirli dönemlerinde yararlanma hakkı kurulabilir.

Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa devre mülk hakkı sahibi bu hakkın kullanımını başkalarına bırakabilir.

“Devre Tatil Sözleşmesi” başlıklı 6/B maddesinde

Denilerek bu sözleşmeye tek bir madde ayrılmış,maddenin ikinci fıkrasında ise devre tatil sözleşmelerine ilişkin usl ve esasların Bakanlıkça belirleneceği hükmü getirilmiştir.

Devre tatil sözleşmesi yasada düzenlenen sözleşmelerin çeşitli unsurlarını içinde barındıran atipik karma bir sözleşme niteliğindedir.Bu anlamda içinde kira,satış,hizmet sözleşmesinin unsurlarını barındırmaktadır.

Taraflardan birisinin bu belirtilen unsurların birden fazlasını yerine getirmekle yükümlü olduğu diğer tarafın ise bütün bunlara karşılık tek bir edimde bulunma (genellikle bir miktar para ödeme) borcunun söz konusu olduğu bu tür karma sözleşmeler kombine sözleşmeler olarak adlandırılmaktadır.

Bu durumda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 6/B maddesi ve sözleşme ile ilgili olduğu oranda aynı yasanın diğer hükümleri,uygulanacak bir hüküm bulunmadığı zaman ise belirtilen sözleşmelere ilişkin hükümler uygulama alanı bulacaktır (TKHK md. 30).

-Sözleşme en az üç yıllık bir süreyi kapsamalıdır.

-Sözleşmede belirli veya belirlenebilecek ve bir haftadan az olmayacak bir dönem belirlenmelidir.

-Sözleşme bir veya daha fazla sayıdaki taşınmazın kullanım hakkının devri ya da devri taahhüdünü içermelidir.

-Sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunluluğu vardır.

-Sözleşme ya da sözleşme grubu yazılı biçimde yapılmalıdır.

Tüketicinin hakkı sözleşmede üstlenilen edimleri talep etmek ve en önemli borcu da kararlaştırılan bir miktar parayı ödemek olacaktır.

Bu anlamda sözleşmede belirlenen süre içinde taşınmazdan,sözleşmede belirlenen hizmetlerden ve sözleşmede belirtilen ortak yerlerden yararlanmayı talep edebilecektir.

Bunlara karşılık devre bedelini ödemeden başka,somut sözleşme ilişkisine göre farklı olmakla birlikte;genel olarak kullanım şeklini bildirme,çeşitli yönetim ve bakım giderleri gibi giderleri ve sözleşmeye göre ayrı bir bedel karşılığı elde edilebilen hizmetlerin bedelini ödeme borçlarından söz edilebilir.

Bu anlamda girişimcinin önemli hakkı sözleşmede kararlaştırılan devre tatil bedelinin ödenmesini istemektedir.

En önemli borcu ise devre tatil konusu taşınmazı sözleşmeye uygun bir biçimde tüketiciye kullandırma borcudur.

Daha önce söz edilen ve devre tatil sözleşmesine ait usul ve esasların Bakanlıkça belirleneceğine ilişkin TKHK 6/B II hükmüne dayanılarak çıkartılan yönetmeliğin 5. maddesinde sözleşmede bulunması gereken bir takım unsurlar sayılmıştır.

Buna göre sözleşmede şu hususlara yer verilmelidir:

b)Sözleşme konusu hakkın niteliği,kapsamı ve kullanım koşulları,

c)Sözleşme konusu taşınmazın fiili durumu ve yeri,taşınmaz inşaat halinde ise fiili durumu ve makul bir tamamlanma tarihi,

d)Taşınmazın tamamlanmasına veya tamamlanamadığı hallerde yapılmış olan her türlü ödemenin,yasal faiziyle birlikte iade edileceğine dair bir taahhüt,

f)Taşınmazın bakım ve onarımının,yönetimve idaresinin ne şekilde olacağına ilişkin açıklamalar,

g)Sözleşmenin süresi ve sözleşme konusu hakkın kullanılabileceği dönem,

ı)İktisabın sözleşmede belirtilenler dışında herhangi bir ek ödemeye ve yükümlülüğe yol açmayacağına ilişkin bir kayıt,

j)Sözleşme konusu hakkın devir veya takas edilmesinin mümkün olup olmadığı,

l)Tarafların sözleşmeyi imzaladığı yer ve tarihe ilişkin bilgiler,

Bu bilgilerin sözleşmede bulunmaması hali için ön görülen yaptırım ise yönetmeliğin 7. maddesinde belirtilmiştir.

Bu süre içinde eksiklik giderildiği taktirde,cayma hakkı için 6. maddede öngörülen süre,eksikliği giderici bilginin yazılı olarak tüketiciye ulaştırıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.

Bu halde tüketici bedel,cezai şart tutarı veya tazminat adı altında hiçbir ödemeyle yükümlü tutulamaz;yaptığı ödemeler varsa bunlar da sona erme tarihinden itibaren 10 gün içinde kendisine iade edilir.”

Tüketicinin korunmasında en önemli husus tüketicinin aydınlatılması ve bilgilendirilmesidir.

Devre tatil sözleşmeleri için de bu konuda önemli bir adım atılmış ve sözleşme kurulmadan önce tüketicinin devre tatil konusu taşınmaz ve tatil olanakları ile ilgili olarak vaat edilenlerin neler olduğunu,bunun karşılığında kendi yükümlülüklerinin nelerden ibaret olduğunu görme olanağı tanınmıştır.

Daha sonra yapılacak olan devre tatil sözleşmesinde taraflar aksini kararlaştırmadıkça ve mücbir sebebler dışında,broşürde yer alan şartlarda değişiklik yapılamayacaktır.

Bu broşürde hangi hususların yer alması gerektiği de aynı maddenin ikinci fıkrasında belirtilmiştir.

a)Sağlayıcı ve malikin ism,unvan,açık adres,telefon ve varsa diğer erişim bilgileri,

b)Taşınmazın bakım ve onarım,yönetim ve idaresinin ne şekilde olacağına ilişkin açıklamalar,

c)Sözleşme konusu hakkın kullanılması karşılığı olarak tüketici tarafından ödenecek bedel,vergi,harç gibi zorunlu yasal giderler ve genel idari masrafların ne şekilde hesaplanacağına ilişkin açıklamalar,

e)Taşınmaza ve sözleşmeye ilişkin daha fazla bilgiye nasıl ulaşacağına dair açıklamalar.

Tüketiciyi koruyan en önemli araçlardan birisi de tüketiciyi koruyan geri alma hakkıdır.

TKHK devre tatil sözleşmeleri içinde bu hakkı tüketiciye tanımamış, ancak dolaylı olarak yasada tanınmayan bu hak yönetmelik aracılığı ile tüketiciye verilmiştir. Daha önce sözedilen yönetmeliği 6.maddesine göre tüketici, “Sözleşmenin her iki tarafça imzalanmasından itibaren 10 gün içinde hiç bir sebep göstermeksizin ve hiç bir hukuki ve cezayi sorumluluk üstlenmeksizin cayma hakkını kullanrak sözleşmeden dönebilir.” metin içinde “dönebilir” denmesine ve başlıkta “cayma hakkı” kullanılmasına karşılık, burada anlatılmak istenen tüketiciye bir geri alma hakkının tanındığıdır.

Tüketiciye tanıınan haklardan feragat etmesine yol açacak sözleşme hükümleri ile tüketicinin karşı yanını oluşturan girişimcinin sorumsuzluk kayıtları, olağan çerçevede ve genel hükümler gereğince geçerlidir. Ancak tüketicinin kornması yasası anlayışını iinde barındıran pek çok batılı ülke düzenlemesinde tüketici sözleşmeleri için bu tür kayıtların geçersizliğine ilişkin hükümler sevketmişlerdir.

-PAKET TUR SÖZLEŞMELERİ UYGULAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

AMAÇ:

Madde 1-Bu yönetmeliğin amacı, paket tur sözleşmelerine ilşkin usul ve esasları düzenlemektir.

KAPSAM:

Madde 2-Bu yönetmelik paket tur, paket tatil veya paket seyahatler gibi isimler altında, ulaştırma, konaklama ve bunlara yardımcı sayılmayan diğer turistik hizmetlerin en az ikisini birlikte herşeyin dahil olduğu fiyatla satılan veya satış taahhüdü yapılan ve hizmeti 24 saatten uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içren sözleşmelere uygulanır.

Madde 3- Bu yönetmelik 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 31. ve bu Kanuna 4822 sayılı Kanunla eklenen 6/c maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar:

Madde 4- Bu yönetmeliği uygulanmasında;

a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

b) Bakan: Sanayi ve Ticaret Bakanını,

c) Seyahat Acentası: Kâr amacıyla turistlere ulaştırma, konaklama, gezi, spor ve eğlence imkanları sağlayan,onlara turizimle ilgili bilgiler veren,bu konuya ilişkin tüm hizmetleri gören ticari kuruluşları,

e) Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığda yapılan mal sağlama dışındaki her türlü faaliyetleri ,

f) Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya meslek faaliyetleri kapsamında tüketiciye hizmet sunan gerçek veya tüzel kişileri,

ifade eder.

Madde 5- Paket tur başalmadan önce, paket tur sözleşmesinini yazılı olarak yapılamsı vebu sözleşmenin bir nüshasının tüketiciye verilmesi zorunludur.

Sözleşmede;

a) Sözleşme taraflarının isim, ünvan, açık adres, telefon ve varsa diğer erişim bilgileri,

c) Paket tur sırasındaki duraklama yerleri ve nakil bağlantıları dahil turun güzergahı, ulaşım araçlarını cinsi, konaklama yeri ve sınıfı, bunların süreleri, yemek öğün sayısı varsa rehber ve ücreti ile paet tura dahil diğer hizmetlere ilişkin bilgiler,

d) Paket tur öncesi ve paket tur sırasındaki fesih koşular,

e) Seyahat acentasının kusur veya sözleşmeye kısmen ya da tamamen uymaması hallerinde ödeyeceği tazminat ile ödenmiş olan paranın iadesine ilişkin bir taahhüd,

g) Paket turun Türk Lirası olarak vergiler dahil fiyat ve ödeme şekli,

h) Vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek Türk Lirası olarak toplam satış fiyatı,

ı) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirtilen faiz oranının yüzde otuz fazlasının geçmemek üzere gecikme faizi oranı,

j) Peşinat tutarı,

k) Ödeme planı,

l) Borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları , yer alır.

Madde 6- Sözleşmede öngörülen fiyat ve koşullar değiştirilemez. Ancak, liman ve havaalanına iniş vergileri gibi harç, vergi ve ücretler ile döviz kurlarından kaynaklana fiyat değişkliklerine bu hüküm uygulanmaz

Seyahat acentası, paket turdan önce, yukarda verilen nedenlerle meydana gelen fiyat artışını tüketiciye derhal bildirir. bu durumda tüketici herhangi bir tazminat ödemeden sözleşmeden dönme hakkını kullanır ya da değişikleri ve fiyat üzerindeki etkisini açıkça belirten ek sözleşmeyi kabul eder.

Madde 7- Tüketici, paket turadevam etmesinin mümkün olmaması durumunda, hareketten en az 7 gün önce seyahat acetasına niyetini bildirerek rezervasyonununu, paket tur açısından tüm koşulları yerine getiren bir üçüncü kişiye devredebilir. Bu durumda, paket turu devreden ve devralan, sözleşmeye taraf seyahat acentasına karşı bakiye tutarın ve söz konusu devirden doğan tüm ilave masrafların ödenmesinden müteselsilen sorumludurlar.

Madde 8- Seyahat acentasının sözleşmeyi feshetmesi halinde tüketici uğradığı zarar oranında tazminat hakkına sahip olur. Ayrıca, seyahat acentası, tüketicinin o güne kadar yaptığı tüm ödemeleri ve tüketiciyi borç altına sokan tüm belgeleri 10 gün içinde tüketiciye iade eder

8

Bilir Kişi

İl Hakem Heyeti

İlçe Hakem Heyeti

9

7

10

4- Kabul

11- İade/Ödeme

6- Red

5- Heyet Sonucu

2- Red

3-Şikayet Dilekçesi

1-Şikayet

Tüketici Şikayeti ve Kurumlar ile İlişkisi

(Tümdengelim)

Tüketici Mahkemesi

Malın Fiyatı

Hukuki Mevzuat

Kanun:

4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (23.02.1995)

Yönetmelik:

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliği (01.08.2003)

Madde 5 —Tüketiciler ile satıcı ve sağlayıcılar arasında çıkan uyuşmazlıkları çözümlemek amacıyla veya tüketici mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilecek kararları almak üzere il ve ilçe merkezlerinde hakem heyetleri kurulur.İl hakem heyetleri il merkezi sınırları içinde, ilçe hakem heyetleri ise ilçe sınırları içinde görevli ve yetkilidir. Başvurular, tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı veya tüketicinin ikametgahının bulunduğu yerdeki hakem heyetine yapılır.Büyükşehir statüsünde bulunan illerde kurulan il hakem heyetleri, mal ve hizmet bedeli Bakanlıkça her yıl Aralık ayı içinde tespit ve ilan edilecek tutarın üzerindeki uyuşmazlıklara bakmakla görevli ve yetkilidir. Bu bedelin altındaki uyuşmazlıklara büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde kurulu ilçelerdeki hakem heyetlerince ikinci fıkrada belirtilen esaslar uyarınca bakılır.Hakem heyetleri; görev, yetki veya çalışma kapsamı dışında kalan başvuruları doğrudan ilgili kuruluşlara veya hakem heyetlerine intikal ettirir.

Hakem Heyetleri Başkan ve Üyeleri

Madde 7-Hakem heyetleri, başkan dahil 5 üyeden oluşur. Heyetin başkanlığı illerde Sanayi ve Ticaret il Müdürü veya görevlendireceği bir memur, ilçelerde kaymakam yada görevlendireceği bir memur tarafından yürütülür.

Diğer üyeler şunlardır:

a) Belediye başkanının görevlendireceği uzman bir personel,

b) Baronun mensupları arasından görevlendireceği bir memur tarafından yürütülür.

c) Tüketici örgütlerinin seçecekleri bir üye,

d) Satıcının tacir olduğu uyuşmazlıklarda ticaret ve sanayi odasının ya da bunların ayrı ayrı örgütlendiği yerlerde ticaret odasının, satıcının esnaf ve sanatkar olduğu uyuşmazlıklarda, illerde esnaf ve sanatkarlar odalarının görevlendireceği bir üye.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri

İl Hakem Heyeti

İlçe Hakem Heyeti

Başvurular,

* Tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı satıcının bulunduğu yerdeki hakem heyetine yapılır.

* Kapıdan satışlarla ilgili uyuşmazlıklarda ise, tüketicinin bulunduğu yerdeki hakem heyetine başvurulur.

* Tüketicinin ikametgahı ile satıcının bulunduğu yerin farklı olması halinde, tüketici başvurusunu, ilgili hakem heyetine intikal ettirilmek üzere, ikametgahının bulunduğu yerdeki hakem heyetine de yapabilir.

Büyükşehir statüsünde bulunan illerde

Malın Fiyatı

İl Hakem Heyeti

İlçe Hakem Heyeti

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliği, Md.5

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri

(Çalışma Usul ve Esasları )

Başvuru

• - Uyuşmazlık konusunu içeren dilekçenin delil oluşturan ilgili belgelerle birlikte hakem heyetine verilmesiyle yapılır.
• Tüketici aynı uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak birden çok hakem heyetine başvuramaz.
• Aksi takdirde, diğer taraf lehine derdestlik itirazında bulunma hakkı doğar.
• Tüketicinin uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak aynı hakem heyetine birden fazla başvuru yapması durumunda da ikinci fıkra hükümleri uygulanır.

derdestlik: Açılmış davanın devam etmekte olduğu, henüz karara bağlanmadığını anlatmak için de kullanılır.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliği, Md.12

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri

(Çalışma Usul ve Esasları )

Karar Süresi

• Müracaatlar, başvuru tarih ve sırasına göre en geç bir ay içinde hakem heyetince görüşülür ve karara başlanır.
• Başvurular, tarafların ivedi inceleme talebi bulunduğu veya gerekli görüldüğü hallerde hakem heyetlerince öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır.
• Tüketicinin yabancı turist olması durumunda da ikinci fıkra hükümleri uygulanır.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliği, Md.13

• İnceleme şekliMadde 19-İnceleme, raportör tarafından hazırlanan rapor ve ilgili belgelerin yer aldığı dosya üzerinde yapılır. Ayrıca, hakem heyetince gerek görüldüğü hallerde taraflar dinlenir.
• Çözümü bilirkişi incelemesini gerektiren uyuşmazlık konularında, a)  Bağlayıcı olmayan hakem heyeti kararları için bir,
• b)  Bağlayıcı hakem heyeti kararları için birden fazla, bilirkişi görevlendirilebilir.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri

(Çalışma Usul ve Esasları )

Bilgi ve Belge isteme Yetkisi

Hakem heyeti uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belgesi taraflardan, ilgili kurum ve kuruluşlardan isteyebilir.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliği, Md.22

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri

(Çalışma Usul ve Esasları )

Kararın Bildirimi

Madde 24

-Kararlar, alındığı tarihten itibaren 3 gün içinde taraflara yazılı olarak bildirilir.

Kararın ilanı

Madde 25

-Hakem heyetlerince alınan kararların taraf ve sonuçlarını gösterir listeler, illerde il müdürlüklerinde, ilçelerde kaymakamlıklarda duyuru panolarında aylık olarak ilan edilir.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliği, Md.13

Büyükşehir statüsünde bulunan illerde kurulan il hakem heyetleri, mal ve hizmet bedeli Bakanlıkça her yıl başında belirlenecek tutarın üzerindeki uyuşmazlıklara bakmakla görevli ve yetkilidir.

• Bu bedelin altındaki uyuşmazlıklara; Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde kurulur ilçelerdeki hakem heyetlerince bakılır.

• Tüketici sorunları ile ilgili uyuşmazlıkların elden geldiğince çabuk yoldan giderilmesi gereksinimi öncelikle Tüketici sorunları hakem heyetinin kurulması yoluyla aşılmak istenmiştir.Ancak bu heyetin yetki alanına girmeyen konulardaki tüketici sorunlarının da çabuk ve basit bir şekilde ve aynı konularda uzmanlaşmış yargıçlar tarafından çözülmesi, genel mahkemelerde uygulanan yargılama yöntemlerinin yerine sonuca daha çabuk biçimde ulaşılmasının sağlanması için Tüketici Mahkemelerinin kurulması öngörülmüştür
• Tüketici Mahkemeleri tüketici sorunlarını çözmek için kurulmuşturTüketici davaları tüketicinin ikametgahındaki mahkemede açılabilir.

• Tüketici Mahkemesi’nin olmadığı yerlerde Tüketici davalarına bakan Asliye Ticaret Mahkemeleri onunda olmadığı yerlerde Tüketici davalarına bakan Asliye Hukuk Mahkemeleri’ne dava açılmalıdır.
• Mahkeme masrafları haksız çıkan tarafça karşılanır
• Tüketici örgütleri tüketicilerin genelini ilgilendiren hallerde tüketici mahkemelerinde dava açabilirler.
• Tüketici örgütlerince açılacak davalarda bilirkişi ücretleri, 29 uncu maddeye göre kaydedilen özel ödenekten Bakanlıkça karşılanır. Davanın, davalı aleyhine sonuçlanması durumunda, bilirkişi ücreti 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre davalıdan tahsil olunarak 29 uncu maddede düzenlenen esaslara göre bütçeye özel gelir kaydedilir.

• Raportör, hakem heyetinin çalışmalarına ve kararlarına esas olacak; a) Dosya ve raporu hazırlamak,
• b) Toplantı gündemini düzenlemek,
• c) Toplantılarda hazır bulunmak,
• d) Toplantı tutanaklarını tutmak, karar defterine kaydetmek,
• e) Evrak ve arşiv işlerini yürütmek,
• f) Başkanın ve hakem heyetinin uygun gördüğü diğer işleri yapmak,ile görevlidir