Lồng ghép giáo dục ý thức bảo vệ môi trường qua môn Địa lý Lớp 10

1. A. PHẦN MỞĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Trong những thập niên gần đây với tốc độ phát triển kinh tế thể giới, nhất là các nước đang phát triển trong đó có Việt nam chúng tanền kinh tế phát triển nhanh chóng. Cùng vớitốc độ tăng trưởng kinh tế, khoa học kỹ thuật, công nghệ phát triển giúp người lao động ứng dụng máy móc, các khu công nghiệp,cụm công nghiệp, trung tâm công nghiệp ra đời, thúc đẩy ngành nông nghiệp, dịch vụ phát triển nhanh. Tăng năng suất lao động rất nhiều góp phần nâng cao và cải thiện đời sống nhân dân. Kinh tế càng tăng trưởngnhanh, xã hội phát triển, dân số tăng nhanh, nhu cầu sinh hoạt của con người đa dạng phong phú dẫn đến chất thải ngày càng nhiều. Nhưng bên cạnh những kết quả thu đượctăng tỷ trọng GDP cũng không ít tác hại lớn do mặt trái của nó tạo nên như : ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước… làm biến đổi khí hậu toàn cầu. Do chất thảisản xuất công nghiệp, nông nghiệp. sinh hoạt con người tạo nên…gây nhiều hậu quả xấu đối với môi trường sống con người, xuất hiện nhiều căn bệnh hiểm nghèo để lại hậu quả lớn cho loài người gánh chịu. Những chất thải trên nó còn làm mất vẽ đẹpvốn có củađất nước ta nói chung và môi trường sống và trường học của chúng ta nói riêng . Đứng trước tình trạng môi trường hiện nay bị ô nhiễm nghiêm trọng vấn đề đặt ra bảo vệ môi trườnglà nhiệm vụ của toàn xã hội, nhất là các em học sinh đang ở trong mái trường được giáo dục.Đảng và Nhà Nước ta quan tâm rất nhiều, đối với các em học sinh thì ngành giáo dục chúng ta cũng phải có biện pháp để giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho các em như :Tuyên truyền dưới hình thức tập thểvề bảo vệ môi trường, tổ chức phong trào làm cho mái trường, gia đình, địa phương vàthế giới được xanh- sạch- đẹphơn cho các em lao động thường xuyên…. ở một số môn học cũng được lồng ghép chủ đề môi trường vào giảng dạy, cũng góp phần nào làm cho môi trường của chúng ta sạch hơn, đẹp hơn. Mục tiêu đào tạo con người trong giai đoạn mới ở nước ta là phát triển con người toàn diện . Chính vì thế nhà trường cần làm tốt việc giáo dục bảo vệ môi trường, vì lực 1 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

2. lượng học sinhrất đông đảo, sẽ là thế hệ tiếp tục xây dựng quê hương, đất nước và bảo vệ môi trường chúng ta thêm xanh –sạch –đẹp. Lực lượng này nhận thức tốt, thực hiện tốt việc bảo vệ môi trường đó cũng là lực lượng tốt bảo vệ, khôi phục thiên nhiên, góp phần bảo vệ môi trường góp phần xóa đói giảm nghèo cải thiện sức khỏe đời sống con người và phát triển nền kinh tế bền vững. Trước thực tế như vậybản thânngười giáo viênphải tìm cách nào để giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn , không những trong nhà trường mà còn ở gia đình và xã hội, để góp phần nhỏ giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trườngsạch hơn. Từ đó tôi chọn viết đề tài “Lồng ghép giáo dục ý thức bảo vệ môi trường qua môn địa lý lớp 10 bậc trung học phổ thông” áp dụng chocác em học sinh trường tôi có tính lâu dài và hiệu quả. II. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU, PHẠM VI ĐỀ TÀI: Trong thực tế hiện nay chương trình địa lý SGK lớp 10 từ nội dung kiến thức để thực hiện giảng dạy theo phương pháp lồng ghépcòn nhiều khó khăn, hạn chế khi giáo viên vẫn trình bày theo phương phápdạy học theo nội dung SGK, học sinh không tập trung chủ động tìm tòi kiến thứccó liên quan đến môi trường. Do vậy hiệu quả việc dạy họcvề giáo dục môi trườngchưa tốt. Do đó đòi hỏi người GV phải nghiên cứukiến thức, kỷ năng vận dụng nó vững vàng trong một tiết dạy học địa lí đạt kết quả cao nhất vừa truyền thụ kiến thức vừađạt được yêu cầu giáo dục môi trường. Đó chính là mục tiêu dạy học hiện nay được toàn ngành quan tâm. 1.Mục đích của đề tài: Trong giới hạn của đề tàinhỏ này, mục đích của tôi muốn trình bày một số kinh nghiệm dạy học hướng dẫn học sinh cách khai thác tìm ra nội dung kiến thứctừ từng bài, từng chương, từng phần địa lýcơ bản về: Tự nhiên, xã hội,kinh tế lớp 10. Nhằm biết cách vận dụng kỹ năng khai thác kiến thức địa lýcòn hạn chếcủa các em, đồng thời giúp các em có phương pháp tích cực trong quá trình lĩnh hội kiến thức, gắn với vấn đề môi trường, để ứng dụng vào kiểm tra đánh giávà cuộc sống thực tế địa phương. Với mục đích trang bị để hình thành cho các em những kĩ năng cần thiết nhất về 2 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

3. vấn đề môi trường, nhận thức trách nhiệm của mình đối với thế giới môi trường tự nhiên và hiểu biết về nó đúng và chính xác. Hướng dẫn kỹ năng lí luận và thực tiễn mang tính cấp bách, cơ bản trong chương trình địa lýbậc THPT nói chung và địa lý lớp 10 nói riêng. Trên cơ sở đó các em tạo ra phương pháp tự học, tự nghiên cứu, giúp các em biết vận dụng kỹ năng kiến thức địa lý vào từng tiết học và thực tiễn cuộc sống để cùng nhau giải quyết vấn đề môi trường. 2.Yêu cầu của đề tài: - Trang bị cho học sinh những kỹ năng lí luận và thực tiễn mang tính cơ bản trong chương trình địa lýnói chung và địa lý lớp 10. liên quan đến các biện pháp hướng dẫn giải quyết kỹ năng nhận thức môi trường cơ bản trong chương trình địa lý lớp 10. - Để đạt được mục đích và kết quả cao trong việc học tậpgiáo dục môi trường qua bộ môn, thì mỗi thầy giáo, cô giáo cần phải nghiên cứu những nội dung để liên hệ nhất định và phù hợp để hướng dẫn học sinh nhận biết những kỹ năng cơ bản nào về mỗi một vấn đề môi trường thìchất lượng giáo dục bộ môncó hiệu quả cao hơn. - Thực trạng phương pháp dạy học, hướng dẫn học sinh xác định và nhận thức về kiến thức môi trường trong các bài học địa lý lớp 10,yêu cầu trình độ học sinh biết, hiểu, khai thác các thông tin kiến thức địa lý và mối quan hệ của nó để liên hệ quan sát thực tiễn cuộc sống. 3.Phạm vi và đối tượngcủa đề tài: Với đề tàinày, bản thân tôi không tham vọng gì hơn chỉ trình bày một số phương pháp nhằm hướng dẫn các em biết cách khai thác kênh chữ kết hợp các kênh hình, các phương tiện dạy học .... nhằm truyền đạt kiến thức địa lý tốt nhất qua đó để giáo dục các em nhận thức, cùng nhau bảo vệ môi trường. Được như vậykết quả tập học địa lý tích cực nhất để lĩnh hội kiến thứcnhanh chống, làm nền cho việc học địa lý lớp 10ở trường THPT Quang Trung .Trên cơ sở đó tạora giải pháp, kiến nghị hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả nhận thức, học tập hướng giải quyết vấn đề môi trường ở chương trình địa lý lớp 11, 12 bậc THPT, và định hướng lâu dài cho học sinh sau này. 3 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

4. III . PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU : Trong đề tài nghiên cứu này tôi sử dụng một sốphương pháp sau : 1. Phương pháp Nghiên cứu các tài liệulý luậnvấn đề môi trường. Kinh nghiệm dạy học nhiều năm tích lũy kiến thức, sách giáo khoa, sách giáo viên, các tài liệu khác, địa lí có liên quan….. 2. Phương pháp khảo sát, thống kê, qua nhiều năm, so sánh, đối chiếu kết quả học tập củahọc sinhnhiềulớp 10 qua nhiềunăm dạy học. 3. Phương pháp điều trađánh giá,phương pháp quan sát.Qua các đợt tập huấn về môi trường do sở, cụm, trường tổ chức nhiều lần.Qua dự giờ thăm lớp, thao giảng và hội giảng của trường. Lấy ý kiến từ nhiều giáo viên dạy qua nhiều năm, lấy kết quả bài làm của học sinh trong phần kiểm tra và kĩ năng liên hệ thực tiễnvấn đề môi trường… 4 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

5. B. PHẦN NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN: 1.Cơ sở lí luận Môi trường là tổng hợp các điều kiện tự nhiên bao quanh sinh vật có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự tồn tại và phát triển của sinh vật và cả xã hội loài người. Như các nhân tố : đất , đá , không khí , tài nguyên thiên nhiên ,… Môi trường là không gian sống và tồn tại của xã hội loài người, tuy vậy cùng với sự tăng trưởng kinh tế và gia tăng dân số nên ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên trầm trọng. Mặt khác thời tiết, khí hậutoàn cầudiễnbiến ngày càng phức tạp trở thành thử thách lớn cho công tác bảo vệ môi trườngcủa chúng ta.Vì vậy, cần hiểuvấn đề, cần có những hành vi ứng xử đúng đắn với môi trường và tài nguyên thiên nhiên là vấn đề cấp bách đang đặt ra, nếu không giải quyết vấn đề trên thìảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người trong hiện tại và cả tương lai. Bảo vệ môi trường là một việc làm thiết thực góp phần bảo vệ đất nước mình, bảo vệ trái đấtvà xem đây là nhiệm vụ quan trong của ngành giáo dục.Ngày 15/11/2004 Bộ chính trị đã ra nghị quyết 41/NQ/ TƯ về bảo vệ môi trường trong thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nghị quyết đã xác định: “Bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống còn của nhân loại; là yếu tố bảođảmsức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhân dân, góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc gia và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta”. Một trong những giải phápđầutiên của ngành giáo dục đó là: Thường xuyên giáo dục, tuyên truyền, xây dựng thói quen, bảo vệ môi trường. Việc giáo dục môi trường ở nhà trường phổ thông là một quá trình nhận thức giúp các em hiểu biết về thiên nhiên và môi trường, từ đó giáo dục cho các em ý thức quan tâm thường xuyên... Giáo dục môi trường là quá trình giáo dục nhằm giúp cho mỗi học sinh có nhận 5 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

6. thức về môi trường thông qua kiến thức về môi trường từ: Khái niệm, hình ảnh, mối liên hệ, quy luật... tạo cho học sinh ý thức và thái độ đối với môi trường mình đang học và sinh sống, trang bị các kĩ năng liên hệ, thực hành.... Qua đó học sinh có ý thức trách nhiệm với môi trường và biết hành động đúng để bảo vệ môi trường. - Tích hợp là sự kết hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào trong nội dung kiến thức bộ môn địa lý thành một nội dung thống nhất với nhau, nhưng không biến bài học địa lí thành bài giáo dục môi trường. - Khai thác nội dung giáo dục môi trường có chọn lọc, có tính tích hợp vào những kiến thức, trong từng bài, tường chương, mục nhất định... có nội dung liên quan, cho phù hợp với nội dung, kiến thức bài học . Để tận dụng tối đa mọi khả năng của học sinh để tìm hiểu vấn đề môi trường. Trong khi dạy tích hợp các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường có thể các mức độ tích hợp khác nhau, Giáo viên phải dựa vào kiến thức bài học, giáo viên có thể bổ sung, liên hệ và giáo dục học sinh. 2. Cơ sở thực tiễncủa đề tài: a.Về phíaNhà trường: Trường THPT Quang Trung là một trong những trường có cở sở vật chất tương đối tốt phục vụ cho công tác dạy và học. Nhà trường xanh- sạch - đẹp. Có sự quan tâm của các Sở, ban ngành, sự chỉ đạo của Ban giám hiệu, sự nhất trí đồng lòng của giáo viên, nỗ lực quyết tâm của các thầy cô giáo. Sự phấn đấu không ngừng của học sinh trong nhà trường. Trong quá trình dạy học môn địa lí của trường chúng tôi có nhiều thuận lợi: Được trang bị máy chiếu, máy tính, bản đồ, tranh ảnh....việc dạy tích hợp giáo dục môi trường có sự hỗ trợ đắc lực cho giáo viên nhờ công nghệ thông tin vàgiúp học sinh tiếp thu kiến thức, có nhiều hứng thú hơn trong học tập. Trên thực tế hiện nay trong quá trình dạy học địa lí ở các trường chúng tôi, vấn đề rèn luyện kĩ năng, kiến thức và hình thành thái độ cho học sinh trong giáo dục bảo vệ môi trường ở các bài học hiệu quả ngày càng được nâng cao. 6 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

7. b. Nội dung chương trình địa lý lớp 10 Để thực hiện nội dung lồng ghép giáo dục môi trường chương trình nội dung SGK lớp 10 với kiến thức truyền thụquá dài, nhiều kiến thức khó có tính trừu tượng... nhưng đưa thêm giáo dục môi trường vào thì gặp nhiều khó khănđòi hỏi thầy và trò phải đổi mới cách dạy và học. Vì vậy người giáo viên cầnhiểu biết sâu sắc về nội dung chương trình SGK lớp 10 môn địa lí, nghiên cứu các phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường đa dạng, mỗi phương pháp có ưu,nhược điểm riêng, để vận dụng tùy theo đặc trưng của mỗi bài để có thể lựa chọn các phương pháp phù hợp kết hợp hài hòa để có hiệu quả giáo dục cao nhấtvề kiến thức địa lý và môi trường. Để dạy tốt một tiết địa lí lớp 10theo phương pháp đổi mới khiến một số giáo viên cũng gặp nhiều khó khăn trong khi giảng dạy, còn nhiều lúng túng và hiệu quả chưa cao. c.Về phía học sinh: Với một trường ở huyện thìhọc sinh trường THPT Quang Trung đa số học sinh tiếp cận với nội dung, kiến thức, chương trình SGK lớp 10 còn khó khăn,phương pháp học tập mới còn hạn chế, quá trình tiếp thu của học sinh chưa đồng đều, chưa linh hoạt trong quá trình hoạt động, việc tiếp cận với các phương tiệndạy học mới và thiết bị dạy học mới đối với một số học sinh còn hạn chế,kết quả học tập của các em chưa caoso với các trường trung tâm. Bên cạnh đó một số học sinh nhận thức việc học tập chưa đúng, chưa chịu khó tìm tòi, học tập một cách thụ động, suy nghĩ để giải quyết vấn đề trong bài họccòn khó khăn, làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của tiết dạy học, đến các em có chí ham học trong lớp. d.Về phía giáo viên: Qua nội dung từng phần, từng chương, bàihọc có một số nội dung riêng, nên phương pháp dạy học đối với từng bộ phận đó củng khác nhau, đòi hỏi người giáo viên phải nghiên cứuphương pháp dạy học phù hợp với yêu cầu riêng của từng nội dung, thầy và trò phải cải tiến, đổi mới phương pháp dạy học. Trong thực tế việc khai thác các kiến thức có liên quan vấn đề môi trường ở SGK địa lý lớp 10 còn mang tính 7 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

8. chất lồng ghép cho nên một số giáo viên không chú trọng đầu tư nghiên cứu để dạy học theo yêu cầu mới của chương trình.Ngược lại một số giáo viên sử dụng đổi mới nhiều phương pháp, ôm đồm kiến thức địa lý để lồng ghép giáo dục môi trường thì tạo nên tiết dạy học căng thẳng không có hiệu quả cao. II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ: 1. Thực trạng của nhà trường Cơ sở vật chất phục vụ việc dạy và học nhà trường không đảm bảo, đáp ứng cho việc dạy và học tốt theo yêu cầu đổi mới, đòi hỏiBan giám hiệu Nhà trường cần có kế hoạch đầu tư lâu dài cho phương tiện, thiết bị cho vấn đề dạy học, mua sắm máy chiếu, các bản đồ, tranh ảnh, phương tiện khác… .coi đây là vấn đề vừa cấp thiếtvừa lâu dài. Có như vậy các hoạt độnghỗ trợ khác cho việc dạy họchiệu quả cao, kích thích giáo viên đầu tư cho việc dạy học. Khuôn viên nhà trường nằm vị trí thuận lợi về giao thông gần Quốc lộ 26, gần khu dân cư xa chợ, sân trường số lượng cây xanh nhiều đảm bảo cho bóng mát và môi trường trong lành cho học sinh. Số lượng học sinh của nhà trường trên 1100 em. Hầu hết các em có ý thức bảo vệ cảnh quan môi trường và cảnh quan thiên nhiên tương đối sạch sẽ mát mẽ. Tuy nhiên nhiều buổi học vẫn còn chưa sạch lắm và còn một bộ phận học sinh có ý thức bảo vệ môi trường chưa tốt . a.Thuận lợi: - Được sự quan tâm của các cấp, các đoàn thể và toàn xã hội về vấn đề môi trường trong trường học. Các phong trào thường xuyên tổ chức cho các em lao động vệ sinh, trồng cây xanh ở vườn, sân trường. - Qua các buổi chào cờ, ngoại khóa, sinh hoạt chủ nhiệm các em thường xuyên được tuyên truyền giáo dục về bảo vệ môi trường. Thông qua các tiết học của các môn học có nội dung lồng ghép môi trường: Sinh học; Địa lý; Giáo dục công dân…… - Nhà trường tổ chức phong trào thi đua “ Xây dựng trường học xanh –sạch – đẹp “ giữa các lớp và đây cũng là tiêu chí thi đua của trường giữa các lớp. Ngoài việc khai thác các nội dung như trên, nhà trường luôn giáo dục ý thức bảo vệ môi trường 8 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

9. bằng các công việc hằng ngày như trồng cây, chăm sóc cây, trồng chậu cây cảnh, vệ sinh trường lớp đến từng giáo viên, cán bộ công nhân viên, học sinh. b.Khó khăn: -Ý thức của học sinh về vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường chưa cao. Công tác giáo dục môi trường của giáo viên gặp nhiều khó khăn. - Cơ sở vật chất trang thiết bị nhà trường còn thiếu thốn.Đồ dùng dạy học của môn lồng ghép bảo vệ môi trường có nhưng không đáng kể. - Thông tin về giáo dục môi trường có nhưng chưa đồng bộ, hoạt động chưa đều, đến được nhiều với học sinh, dẫn đến có nhiếu học sinh vi phạm về môi trường, chưa có biện pháp xử lý kịp thời và có hiệu quả. Hình thức tuyên truyền còn mang tính, hình thức, phong trào, nên học sinh chưa có ý thức bảo vệ môi trường và chưa thấy được tác hại của những chất thải độc hại vào môi trường. -Hiện tại sân trường còn rất nhiều rác bọc nilon, giấy, lá cây, cả vật thể rắn ……và những chai nhựa chưa được xử lý. Do ý thức bảo vệ môi trường các em chưa tốt, xem đây là chuyện của người khác tuy nhà trường đã có nơi đổ rác hợp lý, cho các em lao động nhưng chưa đạt kết quả tốt về môi trường . 2. Thực trạng tại địa phương các em sinh sống a.Thuận lợi : -Chính quyền địa phương cũng thường xuyên tổ chức nhiều buổi tuyên truyền, mít tinh về môi trường, dân số, an toàn giao thông .... -Có một số thôn xóm, gia đình có sửdụng thùng đựng rác sinh hoạt. Một số gia đình có ý thức giữ gìn vệ sinh chung . - Hàng năm các tổ chức đoàn thể địa phương cùng học sinh có tổ chức lao động làm sạch môi trường để xây dựng ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường chung cho địa phương. b. Khó khăn: - Qua thực tế cuộc sống ở địa phương bản thân tôi có kết luận chung đại đa số gia đình các em học sinh đều không có sọt rác gia đình, xung quanh nơi các em sinh sống không có nhiều hố rác. Tất cả rác sinh hoạt hằng ngày đều vứt bỏ trên mặt đất, chính 9 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

10. những việc làm như thế sẽ làm cho môi trường ô nhiễm, gây ra cho nguồn nước ô nhiễm và gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm cho người dân địa phương. - Bên cạnh những thuận lợi thì còn tồn tại vấn đề ý thức của một số bộ phận người dân chưa cao , với tư tưởng ích kỹ, hẹp hòi như thế sẽ làm cho môi trường thêm ô nhiễm nặng hơn . - Nhiều gia đình các em có cách sinh hoạt và vứt rác bừa bãi, có ý thức bảo vệ môi trường chưa được tốt, đều tác dụng giáo dục không tốt ảnh hưởng bảo vệ môi trường. Cần phải có sự kết hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh thì mới đạt được hiệu quả tốt nhất. Thấy tác hại của các loại rác: Túi nilon, giấy , đồ hợp, chai nhựa , chai thuốc sâu , lọ sành sứ , lá cây , đồ dùng hư hỏng,,…Đây là loại rác có thời gian phân hủy rất lâu và chúng ta xem như bình thường và gần gũi với mọi người , với mọi gia đình , hầu như nhà nào cũng có sử dụng. Tuy nhiên bên cạnh những lợi ích của nó , nó cũng tiềm ẩn những mối nguy hiểm cho người sử dụng nếu chúng ta không biết cách tiêu hủy chúng sẽ nguy hiểm đến môi trường, đây cũng là vấn đề mà hiện nay được nhiều người quan tâm. 3. Đối với học sinh: a.Những mặt tồn tại: Qua nhiều năm dạy họcđịa lýở trường trung học phổ thông Quang Trung, tôi thấy ý thức kỹ năngtư duy môi trường địa lý của học sinh còn hạn chế.Nhậnthức học tập của học sinh về vấn đề môi trường chưa tốt, nhiều học sinh còn coi nhẹ việc học tập môn địa lý làm ảnh hưởng không nhỏ cho vấn đề giáo dục môi trường ở trên lớp. - Trình độ nhận thức vấn đề giáo dục môi trường, ở từng đối tượng, từng lớp có mức độ khác nhau. Kỹ năng vận dụng kiến thức vấn đề giáo dục môi trường ở các đối tượng học sinhcũng ở nhiều mức độ khác nhau, Khai thác các kiến thức lồng ghép để truyền thụvấn đề giáo dục môi trường còn lúng túng. - Bên cạnh đó một số học sinh không chịu làm bài tập, nghiên cứu thêm các kiến thức trong sách giáo khoa, trên các thông tin đại chúng. Do đó việc vận dụng các kiến 10 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

11. thức đã học ở lớp, ở trường để giải quyết vấn đề môi trường ở trường ở địa phương còn hạn chếảnh hưởng đến vấn đề giáo dục môi trường trong tiết dạy học. b. Những mặt tích cực từ học sinh: Để dạy học tránh sự đơn điệu trong các tiếtdạy tôi đã dùng nhiều phương pháp truyền thụ tích hợplồng ghép các kỹ năngkết hợp các kênh chữ, kênh hình,vẽ nhận xét và biểu đồ, ….Để khắc phục điều đóngười giáo viêncần hướng dẫn kỹ năng cần thiếc, biết tổ chức hướng dẫnsử dụng các phương tiện dạy học địa lí như máy chiếu các biểu đồ, bản đồ, tranh ảnh địa lí, băng hình...,. Biết cách khai thác kiến thức môi trường từ cácphương tiện dạy học. Các phương tiện dạy học địa lí là nguồn cung cấp kiến thức quan trọng đồng thời là phương tiện minh họa sống cho các đối tượng vấn đề môi trường. Kết hợp các phương tiện trên cùng sự hướng dẫn của giáo viên các em nhận thức bài học và vấn đề môi trường dễ dàngnắm vững các yêu cầu khai thác kiến thức của bài học. Qua đó các em biết kết hợp với các kiến thức địa lí đã tích lũy mối quan hệ với môi trường địa lí. Làm nền tảng cho việc làm bài tập, nghiên cứu bài mới trước khi đến lớp. Là hành trang cho học sinh thực hiện đủ các yêu cầu vấn đề môi trường ở trường học, địa phương và cả tương lai sau này. 4. Đối với giáo viên: a. Mặt tồn tại: - Không ít giáo viên trong tiếtdạy chỉ quan tâm đếnlàm sao truyền thụ đượckiến thức nội dung chính của bài, còn việc lồng ghép giáo dục môi trường còn xem nhẹ, hoặc khai thác còn hạn chế vì mất nhiều thời gian của tiết dạy, mất thời gian nghiên cứu. - Khi lên lớp một số giáo viên chỉ tập trung truyền đạt giáo dục môi trường qua kênh chữ còn xem nhẹ kênh hình, các phương tiện dạy học khác. Vì trình độ hiểu biết vấn đề môi trường của học sinh ở cấp học dưới còn hạn chế, cho nên đầu tư hướng dẫn cho học sinh khai thác tìm kiến thức đểgiáo dục môi trường mất nhiều thời gian. b. Những kinh nghiệm để dạy tốt tiết học có nội dung tích hợp môi trường 11 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

12. - Người GVcần xác định nội dung kiến thức bài học của tiết dạy hôm nay, người thầy phải nắmtất cả các khâu, từ khâunghiên cứuchuẩn bị bài, soạn bài, đặc hệ thống câu hỏicủa giáo viên, tiến hành các bước dạy học ở trên lớp đến việc đánh giá kết quả học tập của học sinhtừ đầu đến hết tiết dạy. - Căn cứ vàonội dung của bàihọc có kiến thứclồng ghép giáo dục môi trường, với trình độ của học sinh và các phương tiện dạy học hiện có, giáo viên dự kiến phân bố thời gian hợp lý cho từng nội dung cụ thể, có thể cho học sinh tự lực tìm tòi, khai thác để đi đến kiến thứcgiáo dục môi trường. Đầu tư nhiều hơn vào việc khai thác nội dung mối liên hệ kiến thức địa lý vớigiáo dục môi trường. - Một tiết dạy có kiến thứclồng ghép giáo dục môi trườngngười thầy đềra mục tiêu cho thầy và trò thực hiện: giáo viên là người chỉ đạo, tổ chức, hướng dẫn, trợ giúp học sinh để giải quyết các vấn đề nào mà hình thành ý thức bảo vệ môi trường.Lậpkế hoạch hoạt động của giáo viên và học sinh một cách hợp lí được thể hiện trên giáo án của mình, đầu tư nghiên cứu kĩ nội dung kiến thứclồng ghép, kết hợp cả kênh hình và kênh chữ , các phương tiện dạy học để tăng thêm tính sinh động của tiết dạy thì hiệu quả giáo dục môi trườngcao hơn. 5. Đối vớinội dung SGK địa lý 10 ban cơ bản: Nội dung chương trình SGK địa lí lớp 10 ban cơ bản là 52 tiết, trong đó có 08 tiếtôn tập kiểm tra, nhưng chỉ có 2 tiết địa lí giáo dục môi trường, một số bài có kiến thức lồng ghépgiáo dục môi trường . - Các tranh ảnh, các hình về môi trường SGK lớp 10 còn hạn chế - Các bài tập tìm hiểu về môi trường còn quá ít, thời gian lồng ghép giáo dục môi trường lại ít. III. KINH NGHIỆM DẠY HỌCLỒNG GHÉP GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG ĐỊA LÝ LỚP 10 THPT 1. Các mục tiêu, nội dung có lồng ghép giáo dục môi trường môn Địa lí lớp 10 THPT: 12 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

13. Trong tiết dạy giáo viên cần dành một số thời gian cho học sinh tự tìm hiểu sách giáo khoa, các kênh hình và các thiết bị học tập khác…. để học sinh tự chủ động tìm hiểukiến thứccó liên hệ lồng ghép vấn đề môi trường. Giáo viên phải thể hiện tỉ mĩ, hết sức cụ thể trong khisoạn giáo án, nhất trong bài có nội dung môi trường, giáo viên phải hướng dẫn học sinh chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng cần thiết cho tiết học: máy chiếu, tranh ảnh có liên quan... để giúp học sinh chủ động trongviệc tim kiến thức về môi trường, đây chính là trọng tâm vấn đề. - Xác định chính xác các nội dung cần lồng ghép có trong từng bài, từng phần. - Chọn phương pháp, câu hỏi phù hợp với nội dung vớiyêu cầu lồng ghép. - Sử dụng các thiết bị phương tiện nào phù hợp tối ưu nhất, có hiệu quả nhất. - Chọn từng trình độ đối tượng của học sinh phù hợp yêu cầu cần truyền đạt để tiết kiệm được thời gian tối ưu nhất. 2. Các yêu cầulồng ghép giáo dục môi trường môn Địa lí lớp 10 THPT Trong những bài học có nội dung lồng ghép giáo dục môi trường đòi hỏi giáo viên biết phân bố thời giantruyền thu kiến thức địa lý ngắn gọn dễ hiểu, mà còn hướng dẫn học sinh kỹ năng tìm hiểu vấn đề môi trường đó là phần yêu cầu của nội dung tiết dạy học. Đa số giáo viên nhận thức đúng về một bài học có nội dung lồng ghépgiáo dục môi trường, đòi hỏi việc chuẩn bị chu đáo về giáo án, các yêu cầu, xác định mục đích của bài thểhiện qua đối tượng địa líđể liên hệ vấn đề môi trường. Đây là một phần kiến thức ở trong bài mà còn củng cố liên hệ thực tếgiáo dục môi trường. Đánh giá việc nắm kiến thức liên hệ vấn đề môi trườngcủa học sinh qua tiết học có hiệu quả ở các mức độ khác nhau: - Mức độ nhận biết là học sinh hiều vấn đề môi trường: Khái niệm, sự vật, hiện tượng cụ thể .... nhờ phương pháp xác địnhđối tượng địa lý thể hiện. - Mức độ hiểu, thông qua các đối tượng địa lý thể hiện trong nội dung SGK, phần liên hệ của giáo viên, các em vận dụng kiến thứcđã họcđểxác định nội dung vấn đề 13 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

14. môi trườngthể hiện, qua đó nhận xét,giải thích, phân tích, các mối quan hệ giữa kiến thức địa lý với các vấn đề môi trườngthể hiện trong nội dung bài học. - Giáo viên tạo điều kiện cho các em chủ động hơn để phát triển các kỷ năng nhận xét và phân tích các hình, kênh chữ, hình ảnh qua máy chiếu....Học sinh biết kết hợp vốn hiểu biết đãhọcđể tìm ra những kiến thức chứa đựng trong mỗi mộtvấn đề môi trườngthể hiện theo yêu cầu bài học.Việc hình thành các kỹ năng này có mức độ từ thấp đến cao, từ biết đọc để biết các đối tượngvấn đề môi trường đến hiểu và tư duy vận dụng nó trong bài học, trong thực tế cuộc sống địa phương. 3.Những giải pháp ứng dụngđể giáo dục môi trường qua nội dung kiến thức SGK địa lý lớp 10 ban cơ bản: a. Giải pháp 1Chương III:CẤU TRÚC TRÁI ĐẤT VÀ CÁC QUYỂN . Bài 9 * Tác động của ngoại lực - Qúa trình bóc mòn, xâm thực, vận chuyển, bồi tụ,là gì? Bóc mòn…..ảnh hưởng đến địa hình mặt đất thông qua hình thức nào? - Kết quả do tác động của bóc mòn tạo ra? *Phần giáo dục môi trường: - Biện pháp hạn chế quá trình xâm thực. - Con người có thể can thiệp vào vấn đề chống xói mòn, xâm thực, bồi tụ được không? - Giáo viên cho học sinh suy nghĩ. - Giáo viên chuẩn kiến thức: Con ngườiphải có biện pháp để giảm quá trình xâm thực, bảo vệ đất …(kè sông, trồng rừng…). Bài 11. * Khí quyển. - Cấu tạo khí quyển: Bao gồm các chất khí như nitơ 78%, ôxi 21%khí khác 3% và hơi nước, bụi, tro… *Phần giáo dục môi trường: - Hiện nay do hoạt động sản xuất sinh hoạt con người, đã làm cho bầu khí quyển tăng thêm chất khí độc hại, nhiệt độ nóng lên, góp phần làm biến đổi khí hậu toàn cầu. 14 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

15. - GV: chuẩn kiến thức. Bài 15. * Thủy quyển. - GV: Giải thích vì sao địa thế, thực vật và hồ đầm lại ảnh hưởng đến sự điều hoà của chế độ nước sông. nước ngầm ảnh hưởng đến chế độ nước sông. *Phần giáo dục môi trường: - GV: hỏi thêm các câu hỏi: - Tại sao cần phải bảo vệ rừng đầu nguồn? - Hiện nay vẫn còn tình trạng đôt rừng làm rẫy, lối sống du canh du cư…Việt Nam còn diễn ra không? - Diện tích rừng giảm, độ che phủ của rừng gần 30% - GV: chuẩn kiến thức. Bài 18. * Sinh quyển. Mục II. Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố của sinh vật. - Thức ăn quyết định đến sự phát triển và phân bố của động vật. - Mối quan hệ giữa thực vật và động vật cóchặt chẽ không, vì sao? GV: chuẩn kiến thức.thực vật là nơi cư trú của động vật, thực vật còn là thức ăn của động vật. GV: Con người vai trò tác động đến sự phát triển và phân bố của sinh vật không? GV: chuẩn kiến thức - Ảnh hưởng lớn đến phân bố sinh vật - Mở rộng hay thu hẹp phạm vi phân bố của sinh vật - Ví dụ:Việt Nam diện tích rừng bị suy giảmnhư thế náo? *Phần giáo dục môi trường: - Việc tác động của con người có ảnh hưởng lớn tới sự phân bố sinh vật. Bên cạnh những tác động tích cực, con người đã và đang làm thu hẹp diện tích rừngtự nhiên, 15 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

16. thay vào đó vườn cây ăn quả.....làm mất nơi sinh sống nhiều loài động, thực vật hoang dã và chúng đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. - Đứng trước nguy cơ tuyệt chủngnhiều loài động, thực vật hoang dã, con người , có thái độtích cực tham gia các phong trào tuyên truyền, giáo dục, cùng chung tay bảo vệ chúng. - Từ những hình ảnh, video… hãy tìm các nguyên nhân có thể dẫn tới sự tuyệt chủng của một số loài sinh vật trên thế giới. Liên hệ ngay địa phương Dak Lak? - HS: Trả lời...Qua quan sát hình ảnh, trên các thông tin đại chúng các emthấy được việc chặt phá rừng bừa bãi, khai thác quá mức đã làm diện tích rừng bị thu hẹp, làm mất nơi sinh sống của các loài động, thực vật quí hiếm, nhiều loài đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủngnhư: Voi rừng, bò tót, Tê giác…. ở Tây nguyên GV:- Vậy làm thế nào để khắc phục tình trạng diện tích rừng bị thu hẹp? -HS tư duy trả lời một số biện pháp bảo vệ tài nguyên rừng.Các hành động mà các em có thể làm để bảo vệ môi trường? b. Giải pháp 2Chương IV: * MỘT SỐ QUY LUẬT CỦA LỚP VỎ ĐỊA LÍ - Nêu khái niệm quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí và nguyên nhân tạo nên quy luật. - ý nghĩa thực tiễn của quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí - HS: đại diện các nhóm lên trình bày, các nhóm khác bổ sung, góp ý kiến. GV đưa thêm một số tranh ảnh tương ứng với ví dụ trong SGK để HS phân tích, *Phần giáo dục môi trường: Việc phá rừng đầu nguồn sẽ gây ra những hậu quả gì đối với đời sống và môi trường tự nhiên, góp phần làm biến đổi khí hậu toàn cầu? Hiểu được mối quan hệ giữa tự nhiên với tự nhiên và giữa tự nhiên với hoạt động kinh tế của con người. c. Giải pháp 3Chương V. ĐỊA LÍ DÂN CƯ 16 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

17. Bài 22: * Dân số và sự gia tăng dân số. - Mục II :Gia tăng dân số, Ảnh hưởng của tình hình tăng dân số đối với sự phát triển kinh tế- xã hội và môi trường. GV: Cho học sinhnhận xét sơ đồ,xem các hình ảnh sau: (GV chiếu lên bảng …) - Đưa ra nhận định về hậu quả của sự gia tăng dân số quá nhanh và sự phát triển dân số không hợp lí của các nước đang phát triển có ảnh hưởng rất lớn tới tài nguyên môi trường. - Cho học sinh xem đoạn video ngắn về “ Dòng kênh đen, bãi rác giữa đô thị lớn của nước ta. *Phần giáo dục môi trường: - Học sinh phân tích mối quan hệ giữa dân số với phát triển kinh tế và môi trường tự nhiên, tạo nên sự phat triển bền vững. - Thái độ các emnhận thức đúng đắn về sự gia tăng dân số ảnh hưởng lớn đến môi trường sống, qua đó học sinh tích cựcủng hộ, các cuộcvận động, tuyên truyền mọi người thực hiện các biện phápvề môi trường vàchính sách dân số của quốc gia. Ví dụ: Để giảm sức ép của dân số đến tài nguyên, môi trường đặc biệt ở các nước nghèo như Việt nam chúng ta cần có những giải pháp gìhiệu quả nhất? - Học sinh tư duy trả lời và tìm ra một số biện phápcụ thể dân số, tài nguyên, môi trường. Bài 24: * Phân bố dân cư. Đô thị hoá Mục III : Đô thị hóa- Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế xã hội và môi trường. - Giáo viên Cho HS quan sát hình ảnh 17 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

18. Mật độ giao thông ở các đô thị Rác thải ở đô thị Việt Nam Nước thải từ khu dân cư đô thị . GV hỏi: Qua hình ảnh trên hãy nêu ảnh hưởng của đô thị hoá đến môi trường? - Kỹ năng phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế xã hội và môi trường. Trong tình trạng môi trường bị ô nhiễm, nhất ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt nam. - HS: Trả lời... *Phần giáo dục môi trường: - Qua quan sát hình ảnh để thấy được ô nhiễm tiếng ồn,khói bụi từ phương tiện giao thông, các khu công nghiệp lượng nước thải từ khu dân cư lượng rác thải tác động không nhỏ đến môi trường sống.góp phần làmcho khí hậu toàn cầu biến đổi. - Thái độ các em làm thế nào để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường ở các đô thị, do các chất thải khí, rắn, nước… 18 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

19. - Học sinh tư duy trả lời:Việc vệ sinh lớp học, khuôn viên trường, các em không vứt rác bừa bãi ở sân trường, ở gia đình đã góp phần làm sạch môi trường sống của chúng ta. - Việc nhập cư vào các đô thịđể tìm việc làm, tình trạng ô nhiễm môi trường tăng. - Xây dựng luật môi trường, có bịên pháp xử lýnước thải,rác thải và chấtrắn thải trước khi đổ ra môi trườngsông hồ… - Xây dựng ý thức giữ gìn vệ sinh chung, sạch sẽ ở các đường phố, hẽm, khu phố…. - Thành lập đội tuyên truyền môi trường, thu gom rác, xử lý chất thải…. d. Giải pháp 4CHƯƠNG VII: ĐỊA LÍ NÔNG NGHIỆP Bài 28,29. * Địa lí ngành trồng trọt Mục II- Ngành trồng rừng GV: –Vai trò của rừng đối với môi trường, cuộc sống. –Thực trạng trồng rừng hiện nay như thế nào? *Phần giáo dục môi trường: - Rừng là môi trường sinh thái của con người.Lá phổi xanh của Trái đất, bảo vệ đất, chống xói mòn, rửa trôi….. - Điều hòa lượng nước trên mặt đất.Cung cấp lâm đặc sản phục vụ sản xuất, đời sống con người.Cung cấp nguyên liệu giấy,thực phẩm, dược liệu quý... - Kỹ năng phân tích mối quan hệ giữa rừng với môi trường và cuộc sống con người. Qua đó các em có thái độ tích cực tham gia trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng. e. Giải pháp 5Chương VIII: ĐỊA LÍ CÔNG NGHIỆP Bài 32. * Địa lí các ngành công nghiệp Các mục: Các ngành công nghiệp. - Một số tài nguyên phục vụ ngành công nghiệp trước nguy cơ cạn kiệt. - Khai thác tài nguyên trên ảnh hưởng đến môi trường. Gây nguy cơ ô nhiễm cao. 19 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

20. GV: cho HS xem một số hình ảnh các nhà máy sản xuất công nghiệp, hoặc cho HS xem đoạn video ngắn khí nước thải từ hoạt động công nghiệp. - HS: Thấy được rõ ràng hoạt động công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường rất cao. Do các chất thải khí, rắn, nước… *Phần giáo dục môi trường: - GV: Hậu quả của nó không chỉ ảnh hưởng đến các sinh vật sống dưới nước mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến tính mạng của con người. Ô nhiễm nước, ô nhiễm không khí là nguyên nhân gây ra các chất hóa học và kim loại nặng nhiễm trong thức ăn, nước uống có thể gây ung thư, tăng lên hàng năm. g. Giải pháp 6Chương IX : ĐỊA LÍ DỊCH VỤ Bài 35 : * VAI TRÒ, NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG PHÂN BỐ NGÀNH DỊCH VỤ - Góp phần khai thác hiệu quả các tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa lịch sử. - Các trung tâm dịch vụ, giao dịch, thương mại thường phân bố ở các thành phố lớn. *Phần giáo dục môi trường: - Phân tích quả trình khai thác cáctài nguyên thiên thiên, di sản văn hóa và lịch sử, cơ sở hạ tầng du lịch đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ, ảnh hưởngnhư thế nào đến môi trường? Bài 37 : ĐỊA LÍ CÁC NGÀNH GIAO THÔNG VẬN TẢI - Nắm được các ưu điểm và hạn chế của từng loại hình giao thông vận tải. - Sự phân bố của các loại đường giao thông phụ thuộc vào những yếu tố nào ? Hãy kể tên một số sân bay mà em biết. Liên hệ Việt Nam. - Em trình bày một số vấn đề về môi trường do sự hoạt động của các phương tiện vận tải đem lại hậu quả: gia tăngcác chất thải khí, nước… *Phần giáo dục môi trường: 20 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

21. - Gây ô nhiễm môi trường:không khí, nước sông hồ, biển và đại dương. Dễ gây ách tách giao thông….khói bụi tăng lênlàm cho khí hậu biến đổi. h. Giải pháp 7chương X: MÔI TRƯỜNG VÀ SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Bài 41, 42 *Môi trường Đây làmột chương có 2bài học mang tính giáo dục bảo vệ môi trường mà ở tất cả các phần của mỗi bài họcđều mang kiến thức về môi trường. - Hiểu được khái niệm môi trường. - Phân loại về môi trường, chức năng, vai trò của môi trường - Hiểu được mối quan hệ giữa môi trường và phát triển nói chung, ở các nước phát triển và đang phát triển, nhận biết được vấn đề môi trường ở cáckhối nước khác nhau thì vấn đề mội trường cũng khác nhau,chủ yếu do những hoạt động công nghiệp, dịch vụ, những vấn đềdân số vàđô thị...... *Phần giáo dục môi trường - Nhận biếtnhững mâu thuẫn, những hạn chế mà ở các nước đang phát triển gặp nhiều khó khăn trong vấn đề giải quyết mối quan hệ giữa môi trường và sự phát triển kinh tế xã hội. - Qua nội dung trên giáo viên đặt ra vấn đề, để học sinhthấy đượcmối quan hệ môi trường, đó điều kiện để tồn tại phát triển xã hội loài người. Từ đó mỗi một học sinh, một thành viên trong xã hội đều có thể góp một phần nào đó nhằm để giải quyếtmối quan hệ giữa môi trường và sự phát triểnkinh tế xã hội, tiến tới với mục tiêu phát triển bền vững. - Nhận biết ởcác nước đang phát triển môi trường bị hủy hoại nghiêm trọnghơn các nước phát triển đềudo trình độ chậm phát triểnkinh tế, khoa học kỹ thuật,sức ép dân số, rừng bị phá hủy, tài nguyên khoáng sản mất mát nhiều.... 21 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

22. - Xác định thái độ và hành vi bảo vệ môi trường, tuyên truyền giáo dục bảo vệ môi trường, góp phần nhỏ của mình để bảo vệ môi trường mình đang sinh sống. Giáo viên: cho HS xem đoạn video ngắn, một số hình ảnh .....và đặt hệ thống câu hỏi như sau: Các vấn đề môi trường ở nhóm nước đang phát triển Câu hỏi: Em trình bàynhững nguyên nhân nào làm môi trường bị ô nhiễm, ở các nước đang phát triển . - Hình 41. Vấn đề khai than đá ở các nước đang phát triển sẽ đẫn đên tình trạng gì? - Hình 42. Em tìm hiểu nguyên nhân, hậu quả của bãi rác ở Ma- ni-la. Câu hỏi: Tình trạngphá rừng đầu nguồn; Biến đổi khí hậutoàn cầu; Hậu quả của biến đổi khí hậu và các thảm họa, thiên tainhư thế nào?Nêu nhữnggiải pháp. Câu hỏi: Em trình bàynhững nguyên nhân nào làm môi trường bị ô nhiễm, ở các nước phát triển? Câu hỏi: Hậu quả của biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trườngảnh hưởng như thế nào, ngay trong cuộc sống hàng ngày, nhà trường và gia đình, địa phương em. Để bảo vệ môi trườngcó hiệu quả em hãy nêu các giải pháp mà các em có thể thực hiệnđược. 22 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

23. Các vấn đề môi trường ở nhóm nước phát triển HS: suy nghĩ trả lờitừng câu hỏi theo từng nội dung. Giáo viên chuẩn kiên thức. GV:Việc phá rừng đầu nguồn gây ra những hậu quả gì đối với đời sống và môi trường tự nhiên.Hậu quả của việc phá rừng đầu nguồn? - Môi trường sống của các loài động vật hoang dã ngày càng thu hẹp, mất đi các nguồn gen quý hiếm.... GV: Chúng ta phải làm gì để bảo vệ rừng đầu nguồn ? - Phải có chiến lược quy hoạch, bảo vệ vốn rừng lâu dài. - Xây dựng luật giao đất, giao rừng cho nhân dânở miền núi, ven biển.... - Coi việc trồng rừng, phủ xanh đất trống, đồi trọclà công tác thường xuyên.......... 4.Kết quả thực hiện. Sau khi tiến hành tích hợp giáo dục môi trường ở một số bàiđịa lý lớp 10 THPT, chuyên đề này tôi đã áp dụng dạy hoc nhiều năm có kết quả tốt hơn những tiết dạy 23 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

24. không lồng ghép giáo dụcmôi trường. Tuy nhiên phần tích hợp giáo dụcmôi trường này, có hiệu quảtốt ở các lớp, các tiết học sinh tập trung cao và được liên tục giáo dục môi trường trong các bài học địa lý có liên quan tới môi trường. Từkết quả trên chúng ta khẳng định rằng việclồng ghépgiáo dục bảo vệ môi trường được giáo viên chú ý đúng mức và chuẩn bị chu đáokiến thức,tranh ảnh, video….thì kết quả tiếp thu kiến thức địa lý và ý thức bảo vệ môi trường ngày càng có hiệu quả tốt hơn trong từng lớp học, năm học. IV. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM: 1. Đối với giáo viên: - Nội dung lồng ghépgiáo dục môi trường cho học sinh qua môn địa lý đói hỏi người giáo viên phảinghiên cứu, suy nghĩ, tìm ra những phương phápdạy học phù hợp với nội dung kiến thức có tính giáo dục môi trường, để đạt ra từng loại bài tập, câu hỏi khác nhau, khai thác các phương tiện dạy hoc ngày càng nhiều,thì chắc chắn chất lượng dạy hoc mang tính giáo dục môi trườngcủa giáo viên nâng cao, phong trào dạy học môi trườngcủa giáo viên ngày càng có hiệu quả, chất lượng. - Từ kết quả thực nghiệm qua mấy năm dạy học địa lý lớp 10 THPT, bản thân tôi truyền đạt một số kinh nghiệm cho giáo viên trong tổ, trường để học hỏi, ứng dụng trong giảng dạy và đã đượcmột sốkết quả nhất định. Chất lượng dạy học nhiều giáo viên dạy khá giỏităng lên. 2. Đối với học sinh: - Để dạy học,kiến thức có tính lồng ghépgiáo dục môi trườngqua địa lý lớp 10 THPT, thì người giáo viênphải khai thác nhiều phương tiện dạy học, làm cho tiết học càng nhiềuhọc sinh mạnh dạng xây dựng bài. Các em đã từng bước tạo được sự hứng thú, khơi dậy lòng say mê học tập môn địa lý. Phát huy phương pháp tự học của người học,tích cực chủ độnglĩnh hội kiến thức,nắm được kiến thức tại lớp học, bỏ được thói quen ghi nhớ máy móc,thụ động trong giờ học. - Kếtquả giờ học trở nên nhẹ nhàng, thỏa mái,họcsinh nắm bài dễ dàng ở tại lớp, nhờ việctrao đổi thảo luận với bạn trong nhóm, trong lớp, mạnh dạng đề xuất ý kiến 24 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

25. của mình cho tổ nhóm, thầy giáo. Biết sử dụng, phân bốthời gian hợp lý khi hoạt động nhóm, tổ. Các câu hỏi khi giáo viên đưa rađể làm các em mạnh dạng trả lời . - Qua tiết dạy lồng ghép thì kỹnăng khai thác,tư duy,vận dụng, hình thành hình thành trực quan, hình thành kỹ năng tư duy, phân tích, tổng hợp của học sinh ngày càng hiệu quả hơn. Trên cơ sở đó học sinh hình thành kỹ năngmối liên hệ địa lý với môi trường, qua đó các em tự nhận xét đánh giá vàxác lập mối quan hệ các đối tượng đia lý thể hiện giáo dục môi trườngtrong bài học. 3. Kết quả điều tra, thống kê qua nhiều năm học như sau: Qua 4 năm ứngdụngkinh nghiệm dạy họcvới nội dung lồng ghépgiáo dục môi trường cho học sinh qua môn địa lý lớp 10 THPT Quang Trung. Kết quả thống kê các năm học bản thân tôi dạy, từ năm học 2010-2011 đến năm học 2013-2014. Số lượng học sinh khối 10có kết quả học tốt qua các năm học có tiến bộ rõ nét số lượng học sinh yếu kém giảm, số lượng học sinh khá, giỏi tăng lên, qua bảng thống kê sau đây. Kết quả Trung bình môn địa lý Năm học Khối Tổng Giỏi Khá Trung binh Yếu, kém số học lớp 10 % % % % Số Số Số Số sinh lượng lượng lượng lượng 2010-2011 B1,B2 174 10 5,8 70 40,2 70 40,2 24 13,8 B3,B4 2011-2012 A1,A2 170 12 7,2 71 41,8 72 42,4 15 8,8 B7,B8 2012-2013 B1,B2, 172 15 8,7 73 42,4 72 41,9 12 7,0 B4,B5 2013-2014 A1,A2 178 19 10,7 76 42,7 74 41,6 09 5,0 B1,B2 25 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

26. C. KẾT LUẬN VÀĐỀ XUẤT I. KẾT LUẬN: Dạy địa lí là hướng dẫn cho học sinh biết hình thành tri thức địa lí bằng các phương pháp quan sát, mô tả, thực hành, mối liên hệ địa lý . Việc đổi mớicách dạy và học môn địa lí theo yêu cầu tích hợp giáo dục môi trườnglà một vấn đề cần thiết hiện nay trong nhà trường.Khi tiến hành tích hợp giáo dục môi trường, tôi thấy kết quả đạt được khá tốt, đặc biệt là các em đã có ý thức bảo vệ môi trường: cụ thểlớp học thấy ít bẩnhơn, sân trường, xung quanh trường học…. ngày càng sạch sẽ hơn . Việc áp dụng phương pháp dạy học tích hợp giáo dục môi trườngtrong điều kiện hoàn cảnh cụ thể của tường trường, từng lớp, từng đối tượng cụ thể đểứng dụng hình thức tổ chức dạy học như thế nào cho phù hợp thì kết quả tốt. Việc rèn luyện kĩ năng mối liên hệ địa lí để giáo dục môi trườngcho học sinh là một quá trình lâu dàicả cấp học,cần sự hợp tác tích cực của học sinh và giáo viên. Từ đó bồi dưỡng cho học sinh những kĩ năng mối quan hệ giữa tự nhiên với phát triển kinh tế, giữa tự nhiên với con người và giữa tự nhiên, kinh tế với con người mà còn giáo dục được cho học sinh ý thức bảo vệ môi trường và tài nguyên ở địa phương. Vấn đề dạy học tích hợp giáo dục môi trường vàomột sốbài học có thể gây nhiều khó khăn cho giáo viên. Vì mất thời gianảnh hưởng đến trọng tâm bài học, khó khăn trong việctiếp thu kiến thức... Do vậy nhiêu giáo viên lo ngại áp dụng, đểđạt được hiệu quả dạy học tích hợp giáo dục môi trường cao thì người giáo viên cần phải ý thức mình là một nhà giáo dục bảo vệ môi trường, đặc biệt là có tâm huyết, lòng say mê nghè nghiệp. Để từ đó có quyết tâm tìm hiểu các kiến thức về môi trường, nắm vững các phương pháp giáo dục bảo vệ môi trường.Qua chuyên đề này, tôi cũng mong muốn việc giáo dục bảo vệ môi trường thông qua bộ môn địa lí được tiến hành phổ biếnrộng rãi hơn và xem đâylà nhiệm vụ và trách nhiệm của mỗi người giáo viên trước sự môi trường ô nhiễm và biến đổi về khí hậu toàn cầu như hiện nay. 26 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

27. Với trong khuôn khổ của đề tàinhỏnày chắc chắn sẽ không thể đáp ứng được những yêu cầurộng lớn môi trường.Nhưng góp phần nào đómở ra những hướng, những ý cần thiết để giáo viên nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện thêm phầndạy học tích hợp giáo dục môi trường. Tôi mong quý thầy cô giáo đóng gópý kiến để đề tài nhỏ này được hoàn chỉnh hơn và đi vào thực tiễn hiệu quả hơn. II. NHỮNG ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ. Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện giảng dạy môn địa lý nhiều năm tại trường THPT Quang Trung. Bản thân tôi rút ra một số vấn đề dạy học: - Giáo viên phảimạnh dạn tiến hành từng bước đổi mới phương pháp dạy học, theo hướng tích cựclồng ghép giáo dục môi trườngvào những bài học có nội dung môi trường, phải thực hiện liên tụctrong bài, từng phần, tường chương và trong cả quá trình dạy học, cấp học. - Đầu tư nhiều hơntrong việc soạn giáo án,việc soạn bàitậptheo tinh thần dạy học gắn với giáo dục môi trường thông qua tiết dạy học, các tổ chức các hoạt động ngoài giờ, ngoại khoá..... Cùng đồng nghiệphọc hỏi để trau dồi kiến thức, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, thường xuyên luôn nghiên cứu tài liệu tham khảo . - Đối với học sinh: Hướng dẫn các em trang bịđầy đủ các phương tiện học tập: SGK, vở bài tập, tập bản đồ, tranh ảnh, tài liệu tham khảo.... Sưu tầm tài liệu có nội dung liên quan đến vấn đề môi trường. Hướng dẫn các em xác định đượcmục đích, yêu cầu, nội dunglồng ghép giáo dục môi trườngcủa từng bài,từ đó tự các em rèn luyện kỹ năng mối liên hệ địa lývới môi trường. - Đối với Ban giám hiệu cần có kế hoạch đầu tư dần về các phương tiện, thiết bị dạy học, xây dựng thư viện đồ dùng dạy học theo yêu cầu đổi mới. Có kế hoạch tổ chức các buổi ngoại khóa hay thành lập các câu lạc bộ về giáo dục bảo vệ môi trường ngay trong các trường học, ở các khối học để tất cả các em học sinh và tất cả các thầy cô giáo đều có chung một ý thức và trách nhiệm đối với môi trường sống của chúng ta. Cuối cùng lam sao mọi người có ý thức bảo vệ và vận động mọi người khác cùng bảo vệ môi trường. Hình thành cho các em lòng yêu quê hương đất nước, yêu mái 27 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

28. trường, yêu thích thiên nhiên quê hương mình, bảo vệ thiên nhiên môi trường xung quanh mình đang sống. Trên đây là một số kinh nghiệm từ bản thân tôi, rút ra từ việc giảng dạy địa lý lớp 10 ở trường THPT Quang Trung trong nhiều năm. Đề hoàn thành đề tài này bản thân tôi có nhiều nổ lực nhưng không thể tránh khỏi sai sót. Bản thân tôi rất mong sự góp ý chân thành của các đồng nghiệp, các em học sinh, đề tài này có thể đi vào thực tế dạy học môn địa lý kết hợp giáo dục môi trường ở các trường THPT và có thể ứng dụng rộng rãi, theo mục tiêu, yêu cầu của ngành giáo dục đề ra. Tôi xin chân thành cảm ơn! Krông păk, ngày 12/02/2015 Người viết Phan Minh Nghị 28 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

29. *Những từ viết tắt: GV: giáo viên HS: Học sinh SGK: sách giáo khoa THPT; trung học phổ thông TÀI LIỆU THAM KHẢO 1- Tài liệu: lý luận dạy học Địa lý. Tác giả: Nguyễn Dược, Nguyễn Trọng Phúc. 2- Phương pháp giảng dạy địa lý ở trường phổ thông trung học. Tác giả: Nguyễn đức Vũ. 3- Tài liệu hướng dẫn: Chuẩn kiến thức, kỹ năng địa lí 10. Phạm Thị Sen,Nguyễn Hải Châu,Nguyễn Đức Vũ. 4- Sách giáo viên môn Địa lý lớp 10,11,12 NXB Giáo dục 5- Sách giáo khoa môn Địa lý lớp 10,11,12 NXB Giáo dục 6- Tài liệu hướng dẫn: Dạy học nội dung giáo dục về tài nguyên và môi trường biển, đảo cho sinh trung học phổ thông. Vũ đình Chuẩn, Đặng duy Lợi….. 7- Các báo khoa học và đời sống về vấn đề môi trường. Do các trường, Sở, thông tin đại chúng…. Tổ chức, đưa tin. ============== 29 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

30. MỤC LỤC A.PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................................1 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI...........................................................................1 II. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU, PHẠM VI ĐỀ TÀI:........................................2 1.Mục đích của đề tài.............................................................................2 2.Yêu cầu của đề tài...............................................................................2 3.Phạm vi và đối tượng..........................................................................3 III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:..........................................................4 B.PHẦN NỘI DUNG:......................................................................................5 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN........................................................5 1.Cơ sở lý luận:......................................................................................5 2.Cơ sở thực tiễn:...................................................................................6 II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:......................................................................8 1.Đối với nhà trường.............................................................................8 2.Đối với địa phương.............................................................................9 3.Đối với học sinh.................................................................................10 4.Đối với giáo viên:.............................................................................. 11 5.Đối với nội dung sách giáo khoa........................................................12 III. KINH NGHIỆM DẠY HỌC LỚP 10:....................................................12 1. Các mục tiêu, nội dung có lồng ghép……………… ..………. .......12 2. Các yêu cầucó lồng ghép giáo dục môi trường.……………………13 3. Những giải pháp ứng dụng để giáo dục môi trường……………….14 4. Kết quả thưc tiễn………………………………………………….....23 IV. KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM:.....................................................................24 1.Đối với học sinh:...............................................................................24 2.Đối với giáo viên.:.............................................................................24 3. Kết quả điều tra, thống kê....................................:............................25 C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT:.......................................................................26 I. KẾT LUẬN:........................................................................................26 II. NHỮNG ĐỀ XUẤT –KIẾN NGHỊ:.................................................27 CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO: ...........................................................29 30 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/

31. SỞ GIÁO DỤC& ĐÀO TẠO DAK LAK TRƯỜNG THPT QUANG TRUNG ---------- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG QUA DẠY HỌC ĐỊA LÝ LỚP 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Người viết: PHAN MINH NGHỊ Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THPT QUANG TRUNG 31 https://sangkienkinhnghiemchunhiemgioi.com/