Bài giảng Ngữ văn 11 - Tuần 21: Văn bản "Vội vàng"

1. Làm sao cắt nghĩa được tình yêu! Có nghĩa gì đâu, một buổi chiều Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt, Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu… Yêu là chết ở trong lòng một ít Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu Cho rất nhiều, song nhận chẳng bao nhiêu Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết Phút gần gũi cũng như giờ chia biệt Tưởng trăng tàn, hoa tạ với hồn tiêu, Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu!

2. Voäi vaøng Xuaân Dieäu Giáoviên: HồHồngYến

3. TÌM HIỂU CHUNG I 2. Tác phẩm “Vội vàng” 1. Tác giả Xuân Diệu

4. Tác giả Xuân Diệu (1916-1985) I. TÌM HIỂU CHUNG - Tên khai sinh: Ngô Xuân Diệu. - Quê quán: Can Lộc, Hà Tĩnh nhưng sống với mẹ ở Quy Nhơn. - Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà Thơ mới. - Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu, của mùa xuân và tuổi trẻ.

6. 2. Tác phẩm “Vội vàng” I. TÌM HIỂU CHUNG a. Xuất xứ: in trong tập Thơ thơ (1938). b. Thể thơ: tự do. c. Chủ đề: Vội vàng diễn tả thái độ ham sống đến cuồng nhiệt, nhu cầu tận hưởng cuộc sống hết mình.

9. Tôi muốn tắt nắng đi  Cho màu đừng nhạt mất Tôi muốn buộc gió lại Cho hương đừng bay đi

10. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm • Điệp cấu trúc“tôi muốn… cho…”  Nhấn mạnh khao khát “tắt nắng”, “buộc gió” => Lưu giữ khoảnh khắc hiện tại. • Điệp từ “đừng”: cầu xin khẩn thiết. • Động từ: “tắt nắng”, “buộc gió”. • Tác giả muốn thời gian ngừng trôi để cuộc sống giữ mãi hương sắc mùa xuân. • Ý nghĩ rất táo bạo, độc đáo đồng thời cũng rất lãng mạn. a. 4 câu đầu II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

11. Của ong bướm này đây tuần trăng mật,Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si.Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;

12. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm b. 7 câu tiếp theo • Vẻđẹpthiênnhiêncủamùaxuântrầnthế: II. TÌM HIỂU VĂN BẢN • Điệpcấutrúc: “Của…nàyđây…” • “Nàyđây … của…” Phơibàyvẻđẹpkhôngtảxiết ở cõitrầngian, vẻđẹpgầngũi, chỉcầnvớitaylà ta cóthểchạmtới. (Đảo vị trí) - Liệt kê: ong bướm, hoa, lá, yến anh,…

13. Của ong bướm này đây tuần tháng mật,Này đây hoa của đồng nội xanh rì;Này đây lá của cành tơ phơ phất;Của yến anh này đây khúc tình si.Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;

14. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm • Căngmởcácgiácquan: Tácgiảcảmnhậnđượcđầyđủhươngvịvàthanhsắccủacuộcđời. • + Vịngọtcủa “ongbướmtuầnthángmật”. • + Hươngthơm, màusắccủa “hoađồngnội”. • + Dánghìnhuyểnchuyểncủa “lá” trêncành non. • + Âmthanhtìnhtứcủa “khúctìnhsi”. • + Ánhsángcủabìnhminhxuân. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

15. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm II. TÌM HIỂU VĂN BẢN => Quan niệm nhân sinh tích cực, mới mẻ: Thiên đường trên mặt đất là con người trần thế, tình yêu và tuổi trẻ.

16. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm • Vẻđẹpthiênnhiêncủamùaxuântìnhyêu: • Khuvườnxuânlàkhuvườnyêu, vườnhạnhphúc: • + Ong bướm - tuầnthángmật. • + Hoa - đồngnội. • + Lá - cànhtơ. • + Yếnanh – khúctìnhsi. • + Gươngmặtcủangườiđẹp “chớphàng mi”. • => THI NHÂN -> TÌNH NHÂN II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

17. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm • Vẻđẹpthiênnhiêncủamùaxuântìnhyêu: Tháng giêng ngon như một cặp môi gần II. TÌM HIỂU VĂN BẢN • So sánh: vạn vật có sự tương giao. • Chuyển đổi cảm giác “ngon”: Tháng giêng Cặp môi gần Hữu hình, cụ thể (vị giác) Vô hình, trừu tượng => Cảm nhận vẻ đẹp mùa xuân một cách trọn vẹn.

18. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm • Vẻđẹpthiênnhiêncủamùaxuântìnhyêu: II. TÌM HIỂU VĂN BẢN => Quan điểm thẩm mĩ mới mẻ, tiến bộ:lấy con người làm chuẩn mực cho cái đẹp.

19. 1.Tìnhyêucuộcsốngthiếttha, say đắm c. 2 câu tiếp theo • Cảmxúc, suytưcủaXuânDiệu: Tôi sung sướng. Nhưngvộivàngmộtnửa: Tôikhôngchờnắnghạmớihoàixuân. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN Dấu chấm ngắt đôi câu thơ và diễn tả 2 dòng cảm xúc: sung sướng ><vội vàng.

20. Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua, Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già, Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất. Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật, Không cho dài thời trẻ của nhân gian, Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn, Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại. Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi, Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;

21. 2. Thờigiantuyếntínhmộtđikhôngtrởlại a. 9 câu tiếp theo - Kết cấu câu trùng điệp kết hợp với điệp từ “nghĩa là” mang tính chất giảng giải, phân tích, nhằm thể hiện: + Quan niệm mới về thời gian: thời gian vận động không ngừng “…đương tới… đương qua ….còn non… sẽ già …xuân hết… tôi cũng mất” + Nhấn mạnh tâm trạng u hoài, chán nản của thi nhân trước sự vận động không ngừng, biến chuyển đến tàn lụi của mùa xuân. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

22. 2. Thờigiantuyếntínhmộtđikhôngtrởlại a. 9 câu tiếp theo - Kết cấu đối lập: + Lòng tôi rộng >< lượng trời cứ chật. + Xuân tuần hoàn >< tuổi trẻ chẳng hai lần. + Còn trời đất >< chẳng còn tôi. => Sự suy tư của tác giả: sự vô hạn của thiên nhiên, của thời gian, của đất trời và cái hữu hạn của đời người, của tuổi trẻ. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

23. Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt...Con gió xinh thì thào trong lá biếc,Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa...

24. 2. Thờigiantuyếntínhmộtđikhôngtrởlại b. 7 câu tiếp theo • Thiên nhiên mất đi vẻ vô tư, hồn nhiên: II. TÌM HIỂU VĂN BẢN • Tháng năm đều rớm vị chia phôi. • Sông núi… than thầm tiễn biệt. • Gió… hờn vì nỗi phải bay đi. • Chim… đứt tiếng reo thi. • Hai câu hỏi tu từ, điệp ngữ tăng tiến “phải chăng hờn?” “phải chăng sợ?” Thời gian, không gian và vạn vật trong cuộc sống đều nhuốm màu chia li, tiễn biệt, buồn thương.

25. 2. Thờigiantuyếntínhmộtđikhôngtrởlại • Tâm trạng của thi nhân U hoài, tiếc nuối của tác giả khi hiểu rõ bước đi của thời gian, bi kịch của đời người. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN Tâm trạng luyến tiếc, buồn day dứt của tác giả. “Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ, nữa…” => Lời than tuyệt vọng, uất nghẹn.

26. 3. Tháiđộsốngvộivàng, cuồngnhiệt -Cụm từ “Mau đi thôi” => thể hiện sự hối hả, rất vội vàng. -Điệp ngữ “Ta muốn…”lặp lại năm lần, thể hiện sự tha thiết đến tột độ, đến cuồng nhiệt kết hợp với hệ thống động từ cùng nghệ thuật tăng tiến. •Ôm cả sự sống •Riết mây đưa và gió lượn. •Say cánh bướm với tình yêu. •Thâu trong một cái hôn nhiều. •Cắn vào ngươi. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN Thể hiện khát khao giao cảm với cuộc đời, khát vọng chiếm đoạt của con người đối với cuộc sống, với cuộc đời, với tuổi trẻ.

27. 3. Tháiđộsốngvộivàng, cuồngnhiệt -Hệ thống tính từ, từ láy “chếnh choáng”, “đã đầy”, “no nê” thể hiện tâm trạng mãn nguyện trước những khát vọng về cuộc sống. - Hình ảnh ẩn dụ “Xuân hồng” gợi lên cuộc đời tươi đẹp đầy sức quyến rũ. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN Những câu thơ vừa cực tả vẻ đẹp, sức sống của mùa xuân, vừa thể hiện lòng yêu đời, sự đam mê cuộc sống đến cuồng si của nhà thơ, đó chính là tư tưởng nhân văn của tác phẩm.

28. TỔNG KẾT III Thể hiện rõ tư tưởng nhân văn của Xuân Diệu: yêu đời, yêu người, yêu cuộc sống, thích sống, thèm sống. Thể hiện rõ triết lí sống của Xuân Diệu trước 1945, sự mâu thuẫn đến tột độ giữa 2 thái cực trong tâm trạng của con người.

29. DẶN DÒ • Học thuộc lòng bài thơ và nội dung bài học. • Chuẩn bị bài: Tràng giang (Huy Cận).