Bài giảng Ngữ văn 11 - Tiết 92 93: Văn bản "Từ ấy"

2. Đọcmộtđoạnthơấntượngnhấtcủatácphẩmmàhìnhảnhnàygợilên? Chia sẻvớicácbạncảmxúccủaanh/chịvềtácphẩmđó? Chúbéloắtchoắt Cáixắcxinhxinh Cáichânthoănthoắt Cáiđầunghênhnghênh Ca lôđộilệch Mồmhuýtsáovang Như con chimchích Nhảytrênđườngvàng (Trích: Lượm – TốHữu)

3. Tiết 92-93 TỪ ẤY TốHữu

4. I • TÌM HIỂU CHUNG 1 Tácgiả

5. Chân dung nhàthơTốHữulúc 17 và 20 tuổi

6. - Tênkhaisinh: Nguyễn Kim Thành - Quêquán: làngPhù Lai, huyệnQuảngĐiền, Thừa Thiên - Huế. -Lúc nhỏ : học trường Quốc Học Huế. I • TÌM HIỂU CHUNG Tácgiả 1 Vị trí: Tố Hữu là một trong những nhà thơ lớn của văn học Việt Nam hiện đại, luôn được xem là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng. Sáng tác: những chặng đường thơ Tố Hữu song hành với những chặng đường cách mạng. TốHữu (1920 - 2002)

7. SựnghiệpsángtáccủaTốHữu - cánhchimđầuđàncủathơ ca cáchmạngViệt Nam Từ ấy Việt Bắc Gió lộng Ra trận Máu và hoa Mộttiếngđờn Ta với ta 1937-1946 1947-1954 1955 -1961 1962- 1971 1972 -1977 1992 1999 Huân chương Sao vàng ( 1994), giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật (1996), giải thưởng văn học ASEAN (1999) Theo sátchặngđườngcáchmạngViệt Nam Cảm hứng lãng mạn và khuynhhướng sử thi Nghệ thuật đậm đà tính dân tộc truyền thống Thơ trữ tình chính trị viết về lẽ sống lớn, tình cảm lớn...

8. Ai làngườibàytỏcảmxúcsuynghĩtrongbàithơ? Ngườiđóhiệnra qua đạitừnào? Nhữngcảmxúcsuynghĩnàyđangdiễnra hay đãdiễnra? Tácphẩm“Từấy” I • TÌM HIỂU CHUNG Hoàncảnhsángtác 2 Ngườibàytỏcảmxúc, suynghĩtrongbàithơlàcáitôitrữtìnhTốHữu, mộtthanhniêntrẻtrung, sôinổi, bắtgặplítưởngsốngcủađờimình. Trongbàithơ, nhânvâttrữtìnhhiệnra qua đạitừ “tôi”. Nói“từấy” tứclàhồitưởngvềnhữnggìmìnhđãtrải qua, song tronglờithơ, mọiđiềunhưđangdiễnrađầyxúcđộngvớinhânvậttrữtình Được viết vào tháng 7 năm 1938 sau khi Tố Hữu được kết nạp vào Đảng. Bài thơ mở đầu cho phần Máu lửa trong tập thơ Từ ấycủa Tố Hữu.

9. Từấytrởthànhmộtdấumốcquantrọng, cótínhchấtbướcngoặttrong con đườngđời, đườngthơcủathisĩ. Nógắnbóchặtchẽvà chi phốimọicảmxúc, tâmtrạng, tháiđộ, tìnhcảmcủacáitôitrữtìnhtrongbàithơ Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ Mặt trời chân lý chói qua tim Hồn tôi là một vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim... I • TÌM HIỂU CHUNG Bố cục: ba phần Tôi buộc lòng tôi với mọi người Để tình trang trải với trăm nơi Để hồn tôi với bao hồn khổ Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.  2 Bài thơ Từ ấy Tôi đã là con của vạn nhà Là em của vạn kiếp phôi pha Là anh của vạn đầu em nhỏ Không áo cơm, cù bất cù bơ... • Khổ 1: niềm vui sướng mãnh liệt của nhà thơ khi gặp ánh sáng lí tưởng. • Khổ 2: nhận thức mới về lẽ sống. • Khổ 3: sựchuyển biến sâu sắc trong tình cảm.

10. Thảoluậnnhóm Khổthứ 1: Câu 1-2: Hai câuđầu, tácgiảđãkểlạisựkiệngì? Tácgiảđãthểhiệntácđộngcủalítưởngcộngsản qua nhữnghìnhảnhnào? Biệnpháptutừdượcsửdụng ở đâylàgì? Tácdụngcủabiệnpháptutừđónhưthếnào? Câu 3-4: Tácgiảsửdụngtừngữnàođểthểhiệntácđộngcủalítưởng? Đểbộclộtâmtrạng, nhàthơsửdụngbiệnpháptutừgì? Vườnhoalátrongcâuthơlàkhuvườnđậmhươngsắc,đãđượcnhìn qua tâmtrạngnhưthếnào? II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

11. Từấytrongtôibừngnắnghạ Mặttrờichânlíchói qua tim II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN • * Hai câuđầu(1-2) • - “Từấy”: mốc son quantrọngtrongcuộcđờicủangườithanhniêncáchmạng, giâyphútbắtgặpánhsángcủalítưởng CS đểtừđóbừngthức, bừngngộ - NghÖthuËtÈndô: + Nắnghạ: ánhnắngchóichang, rựcrỡ, ấmáp => Tượngtrưngchocáchmạng, nhấnmạnhniềmvuisướngtràodângkhibắtgặplítưởngcáchmạng + Mặttrời:tỏaraánhsáng, đemlạisựsốngchotráiđất + Chânlí: cáiđúng, lẽphải + Tim: tâmhồn, nhậnthứccủa con người => Lítưởngcộngsảnlànguồnsángdiệukìlàmbừngthứctâmhồn con người TượngtrưngcholítưởngcủaĐảng

12. nắng hạ trong tôi qua tim Từ ấy bừng • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN II Mặt trời chân lí chói Niềm vui sướng của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng Cộng sản 1 bừng Chỉánhsángxuấthiệnđộtngột, mạnhmẽ, cósứcxuyênthấmdiệukì, tácđộnglớnđếntâmhồnnhàthơ - Kếthợpvớiđộngtừmạnh chói Khôngkhíthiêngliêng, tháiđộthànhkính, ngưỡngvọngngợi ca. Sựkiệncó ý nghĩatrọngđạitrongcuộcđờinhàthơ

13. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN II Hai câu 3-4 làmột Rấtvà vườn hoa lá Niềm vui sướng của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng Cộng sản Hồn tôi 1 đậm hương rộn tiếng chim - Biệnpháptutừ: so sánhtrựctiếp đậm hương vườn hoa lá So sánhtựnhiênvàđộcđáo + Hồn tôi rộn tiếng chim + Từngữ: rất, đậm, rộn -> Bứctranhđầyhươngsắc, âmthanhtrongtrẻo, giàusứcsống -> Bútpháptrữtìnhlãngmạn => Tôđậmcảmxúcngâyngất, đắm say đếntậncùngcủamộttráitimrạorựcyêuđời, yêucuộcsốngthiếtthacùngniềmvuisướnghânhoankhibắtgặplítưởngCộngsản

14. II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Niềm vui sướng của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng Cộng sản 1 • Tiểukết • + hìnhảnhtươisáng, nhịpthơsôinổiđầyrạorực • + Bútpháptựsựkếthợpvớibútpháptrữtìnhlãngmạn • => Niềmvuilớncủatâmhồntrẻtrongbuổiđầugặpgỡlítưởngcáchmạng

16. Nhận thức mới về lẽ sống Thảoluậnnhóm Nhóm 2:Tìmvàphântíchnhữngtừngữtrongkhổ 2 đểthấysựgắnbóhàihoàgiữacáitôicánhânvàcái ta chungcủamọingười. + Nhóm 1:Khiđượcánhsángcủalítưởngsoirọi, nhàthơđãcónhữngnhậnthứcmớivềlẽsốngnhưthếnào? Quanniệmsốngđócógìkhácvớiquanniệmcủatầnglớptríthứctiểutưsảnđươngthời? II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 2

17. II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Tôi buộc lòng tôi với mọi người Để tình trang trải với trăm nơi Để hồn tôi với bao hồn khổ Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời Nhận thức mới về lẽ sống 2 Lòngtôi 1 Cấutrúc: Vớimọingười 2 Tìnhtrangtrải... Tôi buộc Để 3 Hồntôivớibaohồnkhổ.... => Cấutrúccâuchủđộng, rấtchặtchẽthểhiệnsựsángrõ, chắcchắn, tựnguyệntrongnhậnthức Chủ ngữ Vị ngữ Bổ ngữ

18. buộc ( tự nguyện gắn bó) mọi người khốiđời (ẩn dụ) Từngữ lòng tôi trang trải ( thấu hiểu, đồng cảm) trăm nơi tìnhtôi với,gầngũi (gắnbó, hòanhập) Sứcmạnh đoànkết bao hồn khổ hồntôi Cộngđồng Cánhân => Mốiquanhệkhăngkhítgiữacánhânvàquầnchúnglaokhổ

19. II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN gầngũi Nhận thức mới về lẽ sống 2 • Nhânquần • rộnglớn • Cánhân mạnhkhốiđời • Tiểukết • - Giọngthơsôinổi • Nhậnthứcsâusắcvềlẽsốngmới, chủđộnggắnbóvớingườicùng • cảnhngộ, đểtìmthấyniềmvuivàsứcmạnhmới • Khaokháthòanhậpcáitôivớicáita.

20. Thảoluậnnhóm II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Nhóm3: Sựchuyểnbiếnsâusắctrongtâmhồnnhàthơđượcbiểuhiệnrasaotrongkhổthơthứ 3? Nhóm 4: Mứcđộchuyểnbiếntìnhcảm ở khổthơthứ 3 so vớikhổthơthứ2. Sựchuyểnbiếnấynóilênđiềugì? Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm 3

21. 1 II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm 3 Tôi đã là con của vạn nhà Là em của vạn kiếp phôi pha Là anh của vạn đầu em nhỏ Không áo cơm cù bất cù bơ

22. II • ĐỌC HIỂU VĂN BẢN Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm 3 • CON • của vạn nhà TÔI • EM • của vạn kiếp phôi pha khẳngđịnhsựchuyểnbiếnlớn lao trongtìnhcảm Điệpcấutrúc “đã là/là…của…” • ANH • củavạnđầuemnhỏ

23. - Hìnhảnh: + Kiếpphôipha + Khôngáocơm => nhữngkiếpngườiđauthươngcơcực, lầm than, + Cùbấtcùbơnhữngkiếpngườilaokhổ. =>Thểhiệntháiđộđồngcảm, xótthương, cămphẫn • Từngữ: • + Điệptừ: vạn-> sốtừướclệchỉsốđông • + Đạitừ: con, anh, em… quanhệkhăngkhít, máuthịt, chânthành, thểhiện • + Kếtcấu: đãlà…. của ý thức,tráchnhiệmvớitìnhcảmhữuáigiaicấp • + Đạitừ “tôi” -> cánhân, cáthểvịtrícủacáitôitrongđạigiađìnhcầnlao • Tấmlòngđồngcảm, xótthươngvớinhữngkiếpngườibấthạnh, langthangcơnhỡ • => Sựchuyểnbiếnlớnvềtìnhcảm, nhậnthứcsâusắcvềmốiquanhệvớiquầnchúng lao khổvớinhânloạicần lao.

24. Từấy Từấytrongtôibừngnắnghạ Mặttrờichânlíchói qua tim Hồntôilàmộtvườnhoalá Rấtđậmhươngvàrộntiếngchim… Tôibuộclòngtôivớimọingười Đểtìnhtrangtrảivớitrămnơi Đểhồntôivớibaohồnkhổ Gầngũinhauthêmmạnhkhốiđời Tôiđãlà con củavạnnhà Làemcủavạnkiếpphôipha Làanhcủavạnđầuemnhỏ Khôngáocơm, cùbấtcùbơ… Niềmvuilớn(vuisướng mãnhliệtcủanhàthơkhi gặpánhsánglítưởng) Lẽ sốnglớn(Nhậnthức sâusắcvềlẽsốngmới) Tìnhcảmlớn(Chuyểnbiến sâusắctrongtìnhcảm)

25. Bài thơ diễn tả niềm vui sướng, say mê mãnh liệt của Tố Hữu trong buổi đầu gặp gỡ lý tưởng cộng sản • Tác dụng kì diệu của lí tưởng với cuộc đời nhà thơ • Bài thơ là tuyên ngôn của tập Từ ấy nói riêng và toàn bộ tác phẩm của Tố Hữu nói chung III TỔNG KẾT 1 2 Nội dung Nghệ thuật • Hìnhảnhthơtươisáng, cácbiện pháp tu từẩndụ, so sánh...ngôn ngữ giàu nhạc điệu, vần phối âm có sức ngân vang. • - Thểthơbảychữ, cósựvậnđộngtrongtâmtrạngnhàthơ Góp phần thể hiện thành công tứ thơ.

26. Những bức hình sau gợi cho em suy nghĩ gì?

27. - Bài thơ giúp cho em hiểu gì về việc xác định lí tưởng? - Lí tưởng của em hiện nay là gì? - Em sẽ làm gì để thực hiện lí tưởng đó?

28. Yêu thương – Trách nhiệm Tự lập Tự trọng

31. Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi: Tố Hữu là nhà thơ có vị trí rất quan trọng trong nền văn học cách mạng Việt Nam. Trong thơ Tố Hữu, cái Tôi trữ tình, trẻ trung, sôi nổi và đầy nhiệt huyết là cái Tôi gắn với cách mạng, cái Tôi mang trong mình lí tưởng cộng sản. Với tập thơ Từ ấy, Tố Hữu đã bắc chiếc cầu nối giữa hình thức thơ mới với thơ ca yêu nước và cách mạng. Giữa lúc các nhà thơ mới còn băn khoăn, còn đắm mình trong nỗi buồn đau, cô đơn tuyệt vọng, thì Tố Hữu với Từ ấy đã cất lên khúc hát ngợi ca lí tưởng cách mạng và tự tin khẳng định sự đúng đắn của con đường mình đã chọn. Từ ấy thể hiện tâm trạng háo hức, tràn đầy niềm tin và hi vọng của người cộng sản trẻ tuổi. Đặt bài thơ vào hoàn cảnh xã hội, chính trị, văn hoá thời điểm nó ra đời mới hiểu và lí giải được những cung bậc cảm xúc mãnh liệt của nhân vật trữ tình. Bài thơ ra đời vào thời kì cách mạng Dân tộc dân chủ 1936- 1939. Năm 1930, Đảng Cộng sản ra đời, lãnh đạo nhân dân thực hiện cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Tố Hữu thuộc lớp thanh niên sớm được giác ngộ cách mạng. Và người thanh niên với trái tim tuổi hai mươi đang căng đầy sự sống đã đến với cách mạng bằng niềm phấn khích của người vừa tìm thấy con đường lí tưởng của đời mình. Nhân vật trữ tình của bài thơ là người cộng sản trẻ tuổi với quan niệm cao đẹp về lí tưởng sống, lí tưởng cộng sản. ( TríchĐọchiểuvănbảnNgữvăn 11- NguyễnTrọngHoàn) 1/ Nêunộidungchínhcủavănbảntrên ? 2/ Xácđịnhbiệnpháp tu từvềtừtrongcâuvănVới tập thơ Từ ấy, Tố Hữu đã bắc chiếc cầu nối giữa hình thức thơ mới với thơ ca yêu nước và cách mạng. Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ đó là gì? 3/ Vănbảntrênnhiềulầnnhắcđếnnhânvậttrữtình. Nhânvậttrữtình là gì ?  4/ Viếtđoạnvănngắn(5 đến 7 dòng) bàytỏsuynghĩvề lí tưởng sống củatuổitrẻtrongcuộcsốnghômnay.

32. Đề bài: Phân tích khổ thơ đầu bài thơ Từ Ấy của nhà thơ Tố Hữu. 1. PHÂN TÍCH ĐỀ - Yêu cầu: phân tích nội dung khổ thơ đầu bài Từ ấy. - Đối tượng, phạm vi dẫn chứng: các từ ngữ, chi tiết tiêu biểu trong khổ đầu của bài Từ ấy (Tố Hữu). - Phương pháp lập luận chính : Phân tích. 2. HỆ THỐNG LUẬN ĐIỂM - Luận điểm 1: Những kỉ niệm không bao giờ quên. - Luận điểm 2: Niềm vui sướng, say mê khi gặp lí tưởng của Đảng. 3. LẬP DÀN Ý CHI TIẾT a) Mở bài:  - Giới thiệu vài nét về tác giả Tố Hữu và bài thơ Từ ấy + Tố Hữu (1920 - 2002) là nhà thơ tiêu biểu, “con chim đầu đàn” của thơ ca cách mạng Việt Nam. + Bài thơ Từ ấy là bài thơ mở đầu cho con đường cách mạng, con đường thi ca của Tố Hữu, đồng thời là một chân lí sống của tác giả trong cuộc sống. - Giới thiệu khổ đầu của bài thơ Từ ấy - Tố Hữu: Khổ 1 của bài thơ thể hiện niềm vui sướng của tác giả khi gặp lí tưởng của Đảng. b) Thân bài: Phân tích khổ đầu của bài thơ Từ ấy * Khái quát về bài thơ - Hoàn cảnh ra đời: - Nội dung chính: * Kể lại kỉ niệm không bao giờ quên (2 câu đầu) “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ Mặt trời chân lý chói qua tim” + “từ ấy”: mốc thời gian mà tác giả bắt gặp lí tưởng Cộng sản, kết nạp Đảng + “nắng hạ”: cái nắng chói chang, rực rỡ của mùa hè + “chân lí” : những điều đúng đắn, được mọi người công nhận -> Các hình ảnh ẩn dụ ca ngợi ánh sáng diệu kì của cách mạng: ánh sáng của tư tưởng cộng sản - ánh sáng của những công bình xã hội, của chân lí xã hội.

33. + Động từ “bừng”, “chói” càng nhấn mạnh sức mạnh ánh sáng của lí tưởng. => Nếu như mặt trời của thiên nhiên mang đến ánh sáng, hơi ấm và sự sống cho vạn vật trên thế gian này thì lí tưởng Cách mạng soi đường, dẫn dắt tác giả lựa chọn được đường đi đúng đắn cho cuộc đời mình. => Tình cảm chân thành và tha thiết của tác giả đối với cách mạng. * Niềm vui sướng của nhà thơ (2 câu sau) “Hồn tôi là một vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim.” + “Hồn tôi”, "một vườn hoa lá“ -> Khái niệm “hồn tôi” vốn vô hình lại trở nên hữu hình, cụ thể. + "rất đậm hương và rộn tiếng chim" -> Một thế giới tràn đầy sức sống với hương sắc của các loài hoa, vẻ tươi xanh của cây lá, âm thanh rộn rã của tiếng chim hót. => Tố Hữu sung sướng đón nhận lí tưởng như cỏ cây đón ánh sáng mặt trời, đắm say, ngây ngất trong niềm vui, niềm say mê và phấn khởi. => Khẳng định lí tưởng làm con người thêm yêu đời, chính lí tưởng cộng sản đã làm cho tâm hồn con người tràn đầy sức sống và niềm yêu đời, làm cho cuộc sống con người có ý nghĩa hơn. * Đặc sắc nghệ thuật - Sử dụng biện pháp tu từ : ẩn dụ, so sánh - Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp điệu - Sự đa dạng của bút pháp tự sự, lãng mạn, trữ tình. c) Kết bài:  - Nêu cảm nhận của em về khổ đầu bài thơ Từ ấy - Khẳng định sự đúng đắn của lí tưởng Đảng mà tác giả nói riêng hay thanh niên Việt ta thời bấy giờ lựa chọn.