Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh

1. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” I.PHẦN MỞĐẦU I.1 Lý do chọn đề tài. N hư đã biết, trong giai đoạn hiện nay máy tính điện tửđã nhanh chóng thâm nhập vào mọi lĩnh vực sản xuất, kinh tếvà đời sống xã hội. Tin học đã được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực từ các ngành khoa học chính xác, khoa học cơ bản đến điều khiển tựđộng, thông tin liên lạc, ... Ðặc biệt tin học được sử dụng nhiều trong công tác quản lý như quản lý sản xuất, quản lý con người, quản lý tài nguyên, ... Tin học được xem là một trong những ngành mũi nhọn, chiếm vị trí hàng đầu trong chính sách kinh tế và khoa học kỹ thuật của các nước đã và đang phát triển. Chính vì vậy việc giáo dục tin học ởtrường phổ thông có vai trò quan trọng vì việc giáo dục đó là nhằm chuẩn bị cho thế hệ trẻ Việt Nam về mặt tri thức, kỷnăng, về mặt năng lực, trí tuệ và các phẩm chất cần thiết giúp học sinh thích ứng với thời đại vi tính hóa. Giúp cho học sinh sau khi tốt nghiệp nắm được một số yếu tốcơ bản của tin học. Trong đó có một số em có khảnăng sử dụng máy tính để xử lý thông tin, dùng máy tính như một công cụ phục vụ cho việc học tập và hoạt động. Xét về mặt năng lực, trí tuệ: Giúp phát triển nhiều phương thức, tư duy liên hệ mật thiết với việc sử dụng kỹ thuật xửlý thông tin như: tư duy thuật toán, tư duy điều khiển, tư duy ngôn ngữ,... Ðồng thời hình thành và phát triển năng lực hoạt động trí tuệnói chung như phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa,... Để xử lí thông tin tốt và để nâng cao năng lực học tập cho học sinh thì việc học ngôn ngữ lập trình pascal là một nhiệm vụ hết sức quan trọng. Tuy nhiên học sinh gặp phải rất nhiều khó khăn khi lập trình Pascal vì học sinh chưa chủđộng rèn luyện cách trình bày thuật toán, các lập luận, những kiến thức được áp dụng trong quá trình lập trình nên dẫn đến thụđộng, rập khuôn, thiếu tính sáng tạo. Do đó, học sinh mau quên những kĩ năng cơ bản ấy. Trong thực tế, theo chủ quan cá nhân tôi, tôi thấy điều cơ bản của việc dạy lập trình Pascallà tìm ra phương pháp dạy cho học sinh hiểu và tự giải những bài tập quen thuộc, cơ bản một cách rõ ràng, ngắn gọn, để từđó học sinh liên tưởng, tìm tòi, vận dụng vào trong các bài tập liên quan hoặc cùng dạng. Vậy, làm thếnào để học sinh khắc sâu và vận dụng những kiến thức đã học để lập trình Pascal? Để trả lời câu hỏi này, tôi đã viết Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 1 https://dethikhoahoctunhien.com/

2. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” sáng kiến kinh nghiệm tìm hiểu “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh”, với mong muốn qua nội dung sáng kiến kinh nghiệm này, sẽ giúp các em tăng cường năng lực lập trình Pascal một cách dễ dàng nhất, hiệu quả nhất. Hi vọng với những kinh nghiệm tích lũy của bản thân, với những ý kiến đóng góp của đồng nghiệp trên địa bàn huyện, của tổ chuyên môn, ban giám hiệu nhà trường, của cán bộ phòng giáo dục, … đề tài này sẽ giúp giáo viên giảng dạy bộ môn tin học trên địa bàn huyện có một cái nhìn tổng quát hơn, có những định hướng tốt hơn khi thực hiện nhiệm vụ mà ngành giao phó. dạy bộ môn tin học trong nhà trường THCS. Tuy nhiên, bản thân tôi nhận thấy đề tài khó tránh khỏi những sai và thiếu xót nhất định. Do đó, tôi mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy cô giáo, của các bộ quản lí các cấp, … Mọi ý kiến đóng góp xin gửi vềđịa chỉ e – mail: dinhthithiennga@moet.edu.vn . Tôi xin chân thành cảm ơn!. Hi vọng các thầy cô sẽđón nhận đềtài này, để có thêm tài liệu phục vụ giảng I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. Giúp học sinh nắm bài một cách trực quan, sinh động hơn. Nhằm phát hiện học sinh giỏi tin học cấp trường về lập trình pascal. Giúp học sinh học tập tích cực, chủđộng, bồi dưỡng tư duy, sáng tạo, rèn luyện kĩ năng khi học lập trình pascal. Tiếp tục bồi dưỡng đội ngũ học sinh giỏi cấp trường để học sinh tham gia kì thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh về lập trình pascal. Đào tạo môi trường giáo dục phù hợp với xu thế hiện tại, đáp ứng kịp thời những đòi hỏi thiết yếu trong thời kì công nghiệp hóa - hiện đại hóa của đất nước. I.3. Đối tượng nghiên cứu. Học sinh khối 8, và học sinh lớp 9 trường THCS Lương thế vinh. Học sinh trong đội tuyển học sinh giỏi tin học cấp trường THCS Lương Thế Vinh. I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Đối tượng mũi nhọn còn hạn chế. I.5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nêu vấn đề và giải quyết vấn đề. Phương pháp minh họa trực quan. Phương pháp phân tích tổng hợp. Phương pháp so sánh. Tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, rút kinh nghiệm từ bản thân, đồng nghiệp. II.PHẦN NỘI DUNG Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 2 https://dethikhoahoctunhien.com/

3. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” II.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ -Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh của bộ môn tin học đòi hỏi ở cả hai mặt học lý thuyết và kĩ năng thực hành. -Cốt lõi của việc đổi mới phương pháp dạy học là giúp học sinh hướng tới việc học tập chủđộng, chống lại thói quen học tập thụđộng; học sinh say mê, hứng thú học tập một cách tích cực, tự giác và sáng tạo. -Việc dạy học phải bám sát vào chuẩn kiến thức, kĩ năng của chương trình giáo dục phổthông đểxác định mục tiêu của bài học, chú trọng dạy học nhằm đạt được các yêu cầu cơ bản và tối thiểu về kiến thức, kĩ năng, đảm bảo không quá tải; mức độ khai thác sâu kiến thức, kĩ năng phải phù hợp với khảnăng tiếp thu kiến thức của học sinh; sáng tạo vềphương pháp dạy học, phát huy tính chủđộng, tích cực, tự giác của học sinh tạo niềm vui, phấn khởi, nhu cầu hành động và thái độ tự tin trong học tập cho học sinh; dạy học thể hiện mối quan hệ tích cực giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh với học sinh, chú trọng đến việc động viên, khuyến khích kịp thời tiến độ của học sinh trong quá trình học, … -Việc học ngôn ngữ lập trình Pascal giúp cho học sinh có tư khoa học, logic, tác phong sáng tạo, say mê học tập hơn. II.2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ a.Thuận lợi –khó khăn Thuận lợi: Bộ môn tin học được ngành giáo dục quan tâm, có những chỉđạo kịp thời, quan tâm bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên, cơ sở vật chất tương đối đảm bảo: các phòng máy tính để dạy thực hành, máy chiếu, … Bộ môn Tin học đã được các cấp huyện, cấp tỉnh tổ chức kì thi học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh liên tục từnăm 2012 –2013 đến nay cùng với 8 bộmôn văn hóa khác. Từđó tạo sự phấn khởi cho học sinh, phụ huynh và giáo viên. Từ tổ bộmôn đến ban giám hiệu nhà trường thực sựquan tâm đến bộ môn tin học, tạo mọi điều kiện trong khảnăng của tổ, của nhà trường. Được sựtư vấn của chuyên viên công nghệ thông tin phòng giáo dục huyện CưMgar. Đội ngũ giáo viên bộ môn Tin học nhìn chung còn trẻ, đầy nhiệt huyết, yêu nghề mến trẻ. Bản thân tôi ngay từ những ngày đầu đứng trên bục giảng đã thực sự quan tâm đến đề tài này. Sáng kiến kinh nghiệm này được bản thân tôi ấp ủ, chuẩn bị từ những ngày đầu của năm học 2012 –2013 đến nay , được sựtrao đổi về kiến thức cũng như kinh nghiệm với các đồng nghiệp, sự tham khảo học hỏi trên mạng internet nên bản thân tôi đã phần nào tự tích lũy cho mình một vốn kiến thức nho nhỏđảm bảo cho sáng kiến kinh nghiệm được hoàn thành. Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 3 https://dethikhoahoctunhien.com/

4. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Khó khăn: Lập trình Pascal nhìn chung là một môn học khó so với học sinh vì nó liên quan đến tư duy của học sinh. Nhìn chung đây là một môn học khô khan, khó hiểu, việc học của học sinh còn mang tính mơ hồ. Giáo viên còn gặp rất nhiều khókhăn khi đặt câu hỏi “Làm sao để truyền thụ kiến thức cho học sinh một cách rõ ràng và sâu rộng nhất”. Năng lực học tập của học sinh ở các môn học khác còn kém so với mục tiêu chung của giáo dục nên việc học lập trình đối với học sinh cũng là một trong những khó khăn. Còn nhiều học sinh chưa đổi mới phương pháp học tập, việc học tập còn rất là thụđộng, chưa tự giác học tập. các em học sinh khối 8 đã có sựthay đổi về tâm sinh lí lứa tuổi, tính tự giác trong học tập của các em chưa cao, vì vậy muốn các em áp dụng kiến thức đã học vào các bài tập cụ thể thì giáo viên sẽ phải trình bày bài tập mẫu, chỉnh sửa, uốn nắn nhiều, khi đó các em mới có thể hiểu và nắm được kiến thức, song nhiều em ít có sự rèn luyện, tự học nên việc lưu giữ kiến thức còn hạn chế, mau nhớ kiến thức nhưng có thể quên ngay hoặc nhớ không chính xác các kiến thức đã học. Sựđánh giá kết quả học tập của học sinh ởcác trường THCS, THPT còn chưa đồng bộ; Việc coi kiểm tra, chấm kiểm tra còn chưa chặt chẽ nên có nhiều học sinh chưa đạt so với mục tiêu của bộmôn nhưng kết quả cuối kì, cuối năm vẫn cao. Chính vì vậy chưa thể phát huy tính tính cực cho học sinh khi học tập ở bộ môn Tin học. Nhìn chung việc kiểm tra đánh giá học sinh còn chưa đạt ở chức năng xác định (chính xác, khách quan, công bằng), mà thiên về chức năng điều khiển (thiên về bệnh thành tích và cảm tính). b.Thành công – hạn chế Thành công: ❖Mang lại hứng thú học tập cho học sinh trong từng chuyên đề. ❖Học sinh học tập tích cực, phát triển năng lực tư duy, tìm tòi. ❖Một số học sinh đã thành công trong học tập, đã được khẳng định qua các kì thi học sinh giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh, có học sinh được tham dựvào đội tuyển học sinh giỏi quốc gia ở kì thi tin học trẻ không chuyên, đặc biệt năm học 2017 –2018 hướng dẫn hai học sinh làm khoa học kĩ thuật cấp huyện đạt giải khuyến khích, có ba học sinh tham dự học sinh giỏi cấp huyện (một học sinh đạt giải khuyến khích, hai học sinh đạt giải ba). Hạn chế: ❖Nhiều phụ huynh học sinh còn có cái nhìn chưa được tổng quan đối với học tập của con em mình, nhiều phụ huynh chỉnghĩ đơn giản học tin học là để soạn thảo văn bản, truy cập Internet, … nhiều học sinh bỏ học mà vẫn lướt web ầm ầm, … chứ phụ huynh không hình dung được đây là một môn học tư duy cho học sinh, Chính vì vậy, việc Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 4 https://dethikhoahoctunhien.com/

5. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” chọn được đối tượng học sinh giỏi thực sự của bộ môn tin học còn gặp rất nhiều khó khăn. ❖Học sinh khối 8 đã có sựthay đổi về tâm sinh lí lứa tuổi, mất tập trung trong giờ học, nhiều em chưa tập trung trong việc học và làm bài ở lớp cũng như ở nhà, giảm chất lượng của các kĩ năng “nghe – ghi – nghĩ –nói” trong giờ học. Vì thế, năng lực tư duy logic của các em chưa thật tốt. Vì thế, việc áp lý thuyết để lập trình và nhiều mảng kiến thức khác đối với các em là một điều lạ lẫm, khó khăn. Hầu hết chỉ có các học sinh khá, giỏi mới có thể tựlàm đúng hướng và gần như trọn vẹn yêu cầu của đề bài khi lập trình. c.Mặt mạnh – Mặt yếu Mặt mạnh. Đã đưa ra được nhiều giải pháp thiết thực để tiết học lập trình thực sự mang lại hiệu quả;Từđó tìm được học sinh giỏi của bộmôn để bồi dưỡng, ôn luyện thêm cho học sinh. Đây là một vấn đề hay trong dạy lập trình Pascal, vận dụng được rộng rãi, có giá trị sử dụng lâu dài và có thể tiếp tục mở rộng theo hướng chuyên sâu hơn. Nội dung này là một phần kiến thức tuy ngắn gọn song được bao hàm có thể áp dụng được trực tiếp vào giảng dạy trên lớp cũng như dạy tạo nguồn kiến thức bồi dưỡng học sinh giỏi tin học cấp trung học cơ sở. Mặt yếu: Cách bày ở một số ít nội dung có thể gây cho học sinh lối mòn nếu học sinh không thật chăm chỉ, thụđộng. Nhiều bài tập nâng cao dễ làm cho học sinh mắc sai lầm trong suy nghĩ, trong thuật toán, trong lập trình. d.Các nguyên nhân, các yếu tốtác động. Có thể nói khi giảng dạy tiết dạy thực hành, trên thực tếngười dạy phải trăn trở rất nhiều vấn đề: oPhải dạy như thế nào? Bố cục ra sao để việc học thực hành của học sinh đạt hiệu quả? Làm sao để yêu cầu học sinh viết đúng thuật toán? Làm sao để học sinh tìm ra thuật toán đúng khi viết chương trình? Học sinh đọc và hiểu câu lệnh trong chương trình ra sao? oThực tế cho thấy có nhiềunguyên nhân, nhiều yếu tốtác động tạo nên những khó khăn, hạn chếnêu trên. Trước hết phải kểđến là ý thức tự giác trong học tập của người học chưa cao, khảnăng tự học, tự rèn của học sinh hiện nay giảm sút nhiều, học sinh bị thụđộng hoặc “bão hòa” kiến thức vì học thêm, học ôn quá nhiều môn học. Nhiều học sinh chăm ngoan, học giỏi, có ý thức rèn luyện và tự học cao. Các em ít có những suy nghĩ sáng tạo khi làm bài tập khó hoặc khi làm bài tập sai thì động lực để các em quyết tâm tự làm lại cho đúng chưa nhiều, còn chờđợi giáo viên sửa bài. Một điều nữa là việc lưu giữ (quá trình ghi nhớ), tái hiện Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 5 https://dethikhoahoctunhien.com/

6. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” (trình bày bằng lời hoặc viết) của học sinh chưa tốt, các em lười học bài và làm bài tập ở nhà, thậm chí nhiều em làm bài tập đối phó, chiếu lệ cho xong. II.3. GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP a.MỤC TIÊU CỦA GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP  Rèn luyện khảnăng tư duy cho học sinh, giúp học sinh học tập chủ động, tích cực. Đáp ứng được yêu cầu trong việc đào tạo con người trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do yêu cầu của phương pháp dạy học mới có sựthay đổi so với phương pháp dạy học truyền thống, phải đảm bảo tính chủđạo của thầy và chủđộng của trò; thầy hướng dẫn, điều khiển, đồng thời kích thích hứng thú học tập ởcác em để các em tự giác, tích cực chiếm lĩnh tri thức của nhân loại cho bản thân. Đểtăng cường năng lực lập trình cho các em tôi đã sử dụng phối kết hợp nhiều phương pháp dạy học như: Đặt vấn đề, đàm thoại - gợi mở, trực quan, vấn đáp, sơ đồtư duy để tạo niềm phấn khích đối với các em… để các em có thể tiếp thu kiến thức một cách tốt nhất. b.NỘI DUNG VÀ CÁCH THỨC THỰC HIỆN GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP. -Trước hết giáo viên cần truyền đạt làm sao cho học sinh nắm vững chuẩn kiến thức, kĩ năng môn tin học trung học cơ sở của phần lập trình đơn giản như biết được các khái niệm bài toán, thuật toán, mô tả thuật toán bằng cách liệt kê các bước hoặc sơ đồ khối; Ví dụ 1: thuật toán tính tổng s=1+2+…+99+100. Ý tưởng: Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 6 https://dethikhoahoctunhien.com/

7. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” THUẬT TOÁN: INPUT: DÃY CÁC SỐ: 1,2, …,99,100 OUTPUT: Giá trị của tổng s= 1+2+…+99+100 Cách 1: Bước 1. S0 Bước 2. Ss+1 … Bước 101. Ss+100. Cách 2. Bước 1. S0; i0. Bước 2. ii+1. Bước 3. Nếu i<=100 thì ss+i và quay lại bước 2. Bước 4. Thông báo kết quả và kết thúc thuật toán. Ví dụ 2:Tìm số lớn nhất trong dãy A các sốa1, a2,…, an. Giáo viên cho học sinh nêu ý tưởng rồi chốt lại việc minh họa ý tưởng Đầu tiên giáo viên cho học sinh nêu ý tưởng, sau đó minh họa trực quan hướng phân tích bài: Ta có thể hình dung các phần tử của dãy A lần lượt là các quả cầu như hình minh họa bên dưới (n = 5). Sau đó ta dùng biến Max đểlưu giá trị phần tử lớn nhất của dãy A. Gán quả cầu đầu tiên cho biến Max, lần lượt so sánh quả cầu thứ 2, 3, 4, 5 với Max. Nếu quả cầu thứi nào đó lớn hơn Max thì ta gán quả cầu thứ i cho max. Sau cùng đưa ra thuật toán: INPUT: DÃY A các sốa1,a2,…,an. OUTPUT: GIÁ TRỊMAX =max{a1,a2,…,an} Bước 1. Maxa1; i 1 Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 7 https://dethikhoahoctunhien.com/

8. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Bước 2. i  i +1 Bước 3. Nếu i>n, chuyển đến bước 5 Bước 4. Nếu ai>max thì Max ai và quay lại bước 2. Bước 5. Kết thúc thuật toán. - Rồi từ thuật toán chuyển thành một chương trình Pascal trên ngôn ngữ lập trình Pascal như thế nào? -> Học sinh cần phải biết ngôn ngữ lập trình Pascal-> tiếp đến giáo viên cần chỉ rõ cho học sinh hiểu phần mềm để soạn thảo chương trình, đồng thời cho phép dịch và thực hiện chương trình được gọi là môi trường lập trình, vi dụ rõ cho học sinh, để soạn thảo chương trình bằng ngôn ngữ lập trình Pascal, ta có thể sử dụng môi trường Turbo Pascal hoặc Free Pascal -Có thuật toán rồi để tiếp tục chuyển thành một chương trình Pascal giáo viên cần cho học sinh biết được sơ bộ về ngôn ngữ lập trình Pascal; Biết được cấu trúc của một chương trình Pascal; Các thành phần cơ sở của ngôn ngữ lập trình Pascal; Cho học sinh hiểu được một số kiểu dữ liệu chuẩn, cách khai báo biến, biểu thức quan và các câu lệnh cơ bản khi lập trình. -Một số nội dung cần cho học sinh nắm được: Một số kiểu dữ liệu cơ bản của ngôn ngữ lập trình pascal (Chú ý khi mới học giáo viên chỉ yêu cầu học sinh khai báo dữ liệu các kiểu integer, real, char, string và không bắt buộc học sinh phần mở rộng). Giáo viên có thể mở rộng thêm: kiểu nguyên: Kiểu Phạm vi giá trị Bộ nhớ lưu trữ 1 giá trị 1 byte 2 byte 2 byte 4 byte Byte Integer Word Longint kiểu thực: Từ 0 đến 255 Từ -215đến 215-1 Từ 0 đến 216-1 Từ -231đến 231-1 Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 8 https://dethikhoahoctunhien.com/

9. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Kiểu Bộ nhớ lưu trữ 1 giá trị Phạm vi giá trị Real 6 byte 0 hoặc có giá trị tuyệt đối nằm trong phạm vi từ 2.9 x10-39đến 1038 0 hoặc có giá trị tuyệt đối nằm trong phạm vi từ 10-4932đến 104932 Extended 10 byte kiểu kí tự: Kiểu Phạm vi giá trị Bộ nhớ lưu trữ 1 giá trị Char 1 byte 256 kí tự trong bộ mã ASCII kiểu logic: Kiểu Phạm vi giá trị Bộ nhớ lưu trữ 1 giá trị Boolean 1 byte True hoặc False Ngoài ra, bên Free Pascal còn có thêm: INT64 phạm vi từ -263 đến 263-1; Qword phạm vi từ -264đến 264-1; phần này dành cho dữ liệu với phậm vi rất lớn. –Các phép toán quan hệ (còn gọi là phép toán so sánh) TÊN VIẾT TRONG PASCAL Nhỏ hơn < Nhỏ hơn hoặc bằng < = Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 9 https://dethikhoahoctunhien.com/

10. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Lớn hơn > Lớn hơn hoặc bằng > = Bằng = Khác < > Các phép toán quan hệ cho giá trị kiểu logic: True hoặc False; được dung để so sánh và đưa ra quyết định hướng đi tiếp theo trong lập trình. – Các phép toán logic: TÊN VIẾT TRONG PASCAL Phủ định Not Hoặc Or Và And Các phép toán logic thường dung để kết hợp nhiều biểu thức quan hệ với nhau. Biểu thức số học: –Là một dãy các phép toán +, -, *, /, Div, Mod từ các hằng, biến kiểu số và các hàm. –Dùng cặp dấu ( ) để quy định trình tự tính toán. Thứ tự thực hiện phép toán: –Trong ngoặc trước, ngoài ngoặc sau. –Nhân chia trước cộng trừ sau. –Giá trị của biểu thức có kiểu là kiểu của biến hoặc hằng có miền giá trị lớn nhất trong biểu thức. Một số câu lệnh cần nắm khi lập trình Pascal: Lệnh xuất dữ liệu Write(‘dữ liệu’); In dữ liệu ra màn hình và con trỏ nằm liền kề. Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 10 https://dethikhoahoctunhien.com/

11. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Writeln(‘dữ liệu’); Writeln(‘phép toán’); Writeln(phép toán); Writeln(biến); Writeln(biến:m:n); Writeln; Phân biệt lệnh write và writeln (lệnh viết ra màn hình). Write(mục1,mục2,…, mục n); là mục n. Viết ra các mục, không xuống dòng sau khi viết xong mục cuối cùng Writeln(mục1,mục2,…, mục n); Viết ra các mục, sau đó đưa con trỏ xuống đầu dòng tiếp theo Giáo viên cần nhấn mạnh xuất dữ liệu và xuất giá trị của biểu thức, hay giá trị của biến, … VÍ DỤ 1: VÍ DỤ 2: KẾT QUẢ Lệnh nhập dữ liệu Read(biến); Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 11 https://dethikhoahoctunhien.com/

12. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Read(danh sách biến); Readln(biến); Readln(danh sách biến); Readln; Phân biệt lệnh read và readln (Đọc dữ liệu nhập vào từ bàn phím). Read(mục1,mục2,…, mục n); Readln(mục1,mục2,…, mục n); Lệnh read vàreadln tương tựnhư lệnh write và lệnh writeln. Chúý: Sử dụng biến trong chương trình: Biến là đại lượng dùng đểlưu trữ dữ liệu, dữ liệu này có thểthay đổi trong khi thực hiện chương trình. - Dữ liệu do biến lưu trữđược gọi là giá trị của biến. Khai báo biến trong PASCAL Var <Tên biến> : <Kiểu dữ liệu> ; Trong Pascal, còn cung cấp một lệnh để gán giá trị cho biến khi nhập từ bàn phím. Cú pháp : Readln( Tên biến ); Chương trình sẽ dừng lại chờngười sử dụng nhập vào giá trị từ bàn phím. Ví dụ minh họa làm quen với cách khai báo và sử dụng biến trong chương trình Viết chương trình nhập vào một số nguyên. In ra màn hình số nguyên vừa nhập, in ra màn hình giá trị của số nguyên vừa nhập. Var a:integer; Begin Write(‘Nhap mot so nguyen =’);Readln(a); Writeln(‘Gia tri cua so nguyen vua nhap = ’,a); Readln;end. Minh họa kết quả chạy Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 12 https://dethikhoahoctunhien.com/

13. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Tùy theo đối tượng học sinh mà giáo viên phân tích thêm phạm vi kiểu dữ liệu cho học sinh, nếu đối tượng học sinh yếu thì giáo viên mặc định kiểu số nguyên là khai báo kiểu Integer giống như sách giáo khoa thôi, không nên làm rối cho học sinh;Còn đối tượng học sinh khá, giỏi giáo viên giải thích thêm Ví dụ các bộ test chạy ở trên nếu vượt quá phạm vi thì kết quả không chính xác; Cần khai báo longint, INT64, Qword để khắc phục; và xử lí số nguyên rất lớn thì ta sẽ xét ở cấp bậc ôn thi các cấp thì giáo viên sẽ nói thêm cho học sinh ở các tiết học sau. Các hàm số học sử dụng cho kiểu số nguyên và số thực: SQR(x): SQRT(x): ABS(x): SIN(x): COS(x): ARCTAN(x): Trả về arctang(x) theo radian TRUNC(x): Trả về số nguyên gần với x nhất nhưng bé hơn x. INT(x): FRAC(x): Trả về phần thập phân của x ROUND(x): Làm tròn số nguyên x Câu lệnh gán Cú pháp: Tên biến := biểu thức cần gán giá trị cho biến; Trả về Trả vềcăn bậc hai của x (x0) x Trả về |x| Trả về sin(x) theo radian Trả về cos(x) theo radian 2x Trả về phần nguyên của x Các câu lệnh có cấu trúc If .. then… else… - Câu lệnh điều kiện dạng thiếu: Cú pháp: IF <ĐIỀU KIỆN> THEN <CÂU LỆNH>; Hoạt động: Nếu điều kiện được thoả mãn thìchương trình thực hiện câu lệnh sau THEN. Ngược lại câu lệnh sau THEN bị bỏ qua. - Câu lệnh điều kiện dạng đủ. Cú pháp: IF <ĐIỀU KIỆN> THEN <CÂU LỆNH 1> Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 13 https://dethikhoahoctunhien.com/

14. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” ELSE <CÂU LỆNH 2>; Hoạt động: Nếu điều kiện được thoả mãn thì <CÂU LỆNH 1> được thực hiện. Ngược lại thì <CÂU LỆNH 2> được thực hiện. Sơ đồ cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu minh họa cho câu điều kiện dạng thiếu và câu lệnh điều kiện dạng đủ. Ví dụ: Viết chương trình nhập vào một số tự nhiên, kiểm tra số vừa nhập là số chẵn hay là số lẻ. Chương trình: Var a: integer; Begin Write(‘Nhap vao mot so tu nhien: ‘);Readln(a); If (a mod 2 = 0) then writeln(a, ‘la so chan’) Else write(a, ‘la so le’); Readln; End. For … to ...do… (Phần này yêu cầu học sinh phải nắm vững cú pháp và hoạt động của câu lệnh lặp). Trong đó: Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 14 https://dethikhoahoctunhien.com/

15. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” •<Biến đếm> là một tên biến. •<Biến đếm>, <Giá trịđầu>, <Giá trị cuối> phải cùng kiểu dữ liệu và đó phải là kiểu rời rạc (Kiểu số nguyên: integer, longint; kiểu kí tự: char, …). Giá trịđầu phải nhỏhơn hoặc bằng giá trị cuối. •Câu lệnh có thể là câu lệnh đơn, câu lệnh ghép, câu lệnh điều kiện if… then … hoặc câu lệnh lặp, … hoạt động của câu lệnh: (for … to … do … dạng tiến) Đầu tiên <giá trịđầu> được gán cho <biến đếm> , câu lệnh sau Do sẽ được thực hiện, sau mỗi vòng lặp biến đếm tựđộng tăng thêm 1 đơn vị. Đến khi <biến đếm> = …)<giá trị cuối> thì câu lệnh sau Do được thực hiện lần cuối cùng và câu lệnh For …to …do … chấm dứt. Chú ý Biến ở đây chính là biến đếm Ví dụ: minh họa vòng lặp for … to… do… Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 15 https://dethikhoahoctunhien.com/

16. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Tuỳtheo đối tượng học sinh trên lớp mà giáo viên giới thiệu thêm câu lệnh lặp với số lần biết trước dạng lùi. For <biến đếm> := <giá trị cuối> Downto <giá trịđầu> do <Câu lệnh While …do….(repeat …until…) Câu lệnh lặp với số lần chưa biết trước (while ... do...). Cú pháp: While <điều kiện> do <câu lệnh>; Bước 1. Máy tính xác định giá trị của điều kiện. Bước 2. Tuỳ thuộc vào giá trị của điều kiện: - Nếu điều kiện có giá trịđúng, máy tính sẽ thực hiện câu lệnh sau đó quay lại bước 1. - Nếu điều kiện có giá trị sai, câu lệnh sẽ bị bỏ qua và việc thực hiện lệnh lặp kết thúc. Sơ đồ minh họa câu lệnh lặp với số lần không xác định Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 16 https://dethikhoahoctunhien.com/

17. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Câu lệnh lặp với số lần chưa biết trước (repeat ... until...) Cú pháp: Repeat Câu lệnh 1; Câu lệnh 2; …………. Câu lệnh n; Until(điều kiện); Hoạt động: Các câu lệnh giữa repeat và until sẽđược lặp lại nhiều lần khi nào điều kiện sai, nếu điều kiện đúng thì ngưng (ngược với vòng lặp while). Đối với lệnh này điều kiện sẽđược kiểm tra sau khi thực hiện các lệnh giữa repeat và until nên ít nhất các lệnh sẽđược thực hiện trước 1 lần rồi mới kiểm tra điều kiện đúng hay sai (nếu sai thì thực hiện tiếp vòng lặp, đúng thì ngưng). SƠ ĐỒ MINH HỌA CÂU LỆNH LẶP REPEAT … UNTIL…. Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 17 https://dethikhoahoctunhien.com/

18. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Bài toán minh họa: Viết chương trình nhập vào độ dài ba cạnh của một tam giác (có ràng buộc điều kiện về dữ liệu nhập vào). Tính chu vi của hình tam giác tương ứng. var a,b,c:integer; begin repeat repeat write('Nhap a,b,c :'); read(a,b,c); until (a>0) and (b>0) and (c>0); until (a+b>c) and (a+c>b) and (b+c>a); writeln; writeln('Chu vi tam giac la:', a+b+c); readln; end. So sánh hai câu lệnh while… do… và repeat … until…. Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 18 https://dethikhoahoctunhien.com/

19. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Ví dụ minh họa hai vòng lặp while …do… và repeat…until… áp dụng viết chương trình tính tổng s=1+2+3+…+n. (n là một sốnguyên được nhập từ bàn phím). Làm việc với dãy số….(var A:array[chỉ sốđầu .. chỉ số cuối] of kiểu dữ liệu;). -Nhập dữ liệu cho một mảng a gồm n phần tử Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 19 https://dethikhoahoctunhien.com/

20. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” For i:=1 to n do Begin Write(‘a[‘,I,’]=’); Readln(a[i]); End; -Truy cập đến một phần tử của mảng a: a[chỉ số phần tử]; Bài tập minh họa cho phần dãy số: Viết chương trình nhập vào một mảng n số nguyên ( 6<n<50) a)In ra màn hình các số có trong mảng b)In ra màn hình tổng các số âm có trong mảng. c)In ra màn hình số lớn nhất của mảng. Chương trình. Var A:array[1..55] of integer; K,n,s,max:integer; Begin repeat Write(“nhap so phan tu cua mang’); Readln(n); Until (n<50) and (n>6); For k:=1 to n do Begin Write(‘a[‘,k,’]=); Readln(a[k]); End; Writeln(‘----------- cau a ----------‘); Writeln(‘Cac so co trong day: ‘); For k:=1 to n do write(a[k], ‘ ‘); Writeln(‘ -----------cau b ------------‘); S:=0; For k:=1 to n do If (a[k] mod 2 <> 0) then s:=s+a[k]; Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 20 https://dethikhoahoctunhien.com/

21. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Writeln(‘Tong cac so am = ‘,s); Writeln(‘ --------- cau c ----------------‘); Max:=a[1]; For k:=2 to n do If (max <a[k]) then max:=a[k]; Writeln(‘So lon nhat cua day =’,max); Readln; End. Chú ý: Nếu đề bài yêu cầu nhập vào một dãy n sốnguyên dương thì trong ta thêm repeat … until như sau: For k:=1 to n do repeat Write(‘a[‘,k,’]=); Readln(a[k]); Until (a[k]>0); Phân dạng bài tập của học sinh theo chủđề, giúp học sinh dễ dàng tiếp thu kiến thức và đào sâu kĩ năng giải quyết vấn đề. DẠNG : Vận dụng các phép toán +, -, *, /, Div, Mod để giải các bài toán cơ bản. Bài toán 1:Viết chương trình tính − 6 5 19 5 + 12 − 2 21 3 Bài toán 2: Nhập vào 1 số tự nhiên có 4 chữ số. In ra màn hình tổng các chữ số có trong dãy Chúý: Các bài toán này học sinh tự làm, giáo viên đánh giá vàhướng dẫn thêm (nếu học sinh có lỗi sai). Bài Toán 3: Đổi 11890 giây ra ?giờ ?phút ?giây? Chương trình: Begin 60, ‘phut’, (11890 mod 3600) mod 60, ‘giay’); end. Writeln(‘11890giay = ’,11890 div 3600,’ gio’,(11890 mod 3600) div Chúý: Giáo viên yêu cầu học sinh gán số 11890 cho biến a nào đó để việc lập trình đơn giản hơn. Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 21 https://dethikhoahoctunhien.com/

22. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Dạng bài tập liên quan đến sử dụng biến cơ bản (Giúp học sinh làm quen với cách khai báo và sử dụng biến trong chương trình). Bài toán . Viết chương trình tính diện tích hình vuông với độ dài cạnh được nhập từ bàn phím. Chương trình Var a,s:real; Begin repeat Write(‘Nhap do dai canh hinh vuong = ‘); Readln(a); Until (a>0); S:=a*a; Writeln(‘Dien tích hinh vuong= ‘,s:10:2); Readln;End. Dạng bài tập sử dụng câu lệnh if … then… Giáo viên yêu cầu học sinh làm một số dạng toán khác về câu lệnh điều kiện If … then … else như nhập vào một số tự nhiên, kiểm tra xem số vừa nhập có phải là bội của 91 hay không? (a mod 91 =0; a la bội của 91), a có phải là ước của 91 hay không? (91 mod a =0; a là ước của 91); Nhập vào hai số tự nhiên, kiểm tra xem số này có phải là bội của sốkia hay không? … Hay bài toán Nhập vào độ dài 3 cạnh một giác, kiểm tra xem ba có phải là ba cạnh của một tam giác hay không? Nếu phải thì kiểm tra xem tam giác đó có phải là tam giác vuông, tam giác cân, tam giác đều hay không? (Đềbài chưa yêu cầu kiểm tra dữ liệu nhập vào, xem như độ dài nhập vào luôn đúng). Gv cho học sinh tích đề, rồi tìm ra thuật toán của chương trình -Dựa vào bất đẳng thức trong tam giác: “trong một tam giác tổng hai cạnh bất kì luôn lớn hơn độ dài cạnh còn lại” để kiểm tra ba cạnh vừa nhập có phải là 3 cạnh của một tam giác hay không? (a> b+c) and (b>a+c) and (c>b+a). -Kiểm tra tam giác đều bằng cách xem 3 cạnh có bằng nhau hết hay không? (a=b=c; “(a=b) and (b=c) and (a=c)”). Nếu không bằng nhau thì xuống kiểm tra tam giác cân? Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 22 https://dethikhoahoctunhien.com/

23. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” -Kiểm tra xem tam giác cân bằng cách xem có hai cạnh nà bằng nhau hay không? (a=b) or (a=c) or (b=c). Nếu không phải là tam giác cân thì xuống kiểm tra tam giác vuông? -Kiểm tra tam giác vuông (dựa vào định lí: Pitago): (a*a=b*b+c*c) or (b*b=a*a+c*c) or (c*c=a*a+b*b). dạng bài này sử dụng nhiều lệnh if … then …lồng nhau. Dạng bài tập sử dụng câu lệnh lặp for… to.. do.. Bài toán : Viết chương trình tính tổng s = 52 + 62 + ... + 192(n được nhập từ bàn phím). Nhận xét. Trong biểu thức tính tổng trên, số hạng thứ i của tổng có thểđược tính theo công thức S(i) = i*i (i=5,6,...,19). Chương trình được viết như sau: Var S,i:integer; Begin S:=0; For i:=5 to 19 do s:=s +i*i; Writeln(‘Tong =’,s); Readln;End. Một số bài tập khác, tuỳtheo đối tượng học sinh của mình mà giáo viên yêu cầu học sinh làm cho phù hợp. 1.S=1+2-3+4-5+…-n (n là số lẻ ; n>=3). 2.S = n! = 1*2*...*n 3.S= 1 + x + x2/2! + x3/3! + ... + xn/n! Chúý: Giáo viên cho học sinh về nhà làm những bài tập trên, có chỗ nào chưa hiểu thì giáo viên hướng dẫn sau. {n giai thừa} Dạng bài tập sử dụng câu lệnh while …do Bài toán 1: Viết chương trình tính tổng ( yêu cầu không sử dụng câu lệnh lặp for … to …do..). S = 12 + 13 + … + 59 Cách 1. Dùng lệnh while … do … Var S,i: integer; begin Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 23 https://dethikhoahoctunhien.com/

24. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” s:=0; i:=12; while (i<=59) do begin s:=s+i; i:=i+1; end; writeln(‘Tong =’, s); readln;end. Cách 2. Dùng lệnh repeat … until… Var S,i:integer; begin s:=0; i:=12; repeat s:=s+i; i:=i+1; until (i>59); write(‘Tong =’,s); readln;end. Bài toán 2: Viết tìm n bé nhất sao cho 1 2 1 3 1 n = + + + 1 ... S tổng s>4 Nhận xét: - Trong biểu thức trên, số hạng thứ i của tổng có thểtính được theo công thức S(i) = 1/ i với (i=1,2,...,n). - Điều kiện để dừng vòng lặp là tổng S phải lớn hơn 4 Var i : Integer; S:Real; Begin S:=0; i:=0; While (S < =4) do Begin Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 24 https://dethikhoahoctunhien.com/

25. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” i := i + 1; S := S + 1/i ; End; Writeln( ' n be nhat =’,i); Readln;End. Dạng bài tập về mảng -Nhập xuất mảng, tính toán với các phần tử của mảng, sắp xếp mảng, đếm các phần tử của mảng, tìm kiếm phần tử trong mảng, số chính phương và số nguyên tố trong mảng, …, ghép mảng. Bài toán : Viết chương trình nhập vào một dãy số nguyên gồm n phần tử. a)Sắp xếp mảng theo thứ tựtăng dần b)In ra màn hình các số chính phương có trong mảng. c)In ra màn hình các số nguyên tố có trong mảng. (Giáo viên chúý cho học sinh, Bài này nếu dùng chương trình con thì việc giải quyết bài toán sẽ gọn hơn; tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại thì ta sẽ giải quyết bài toán bằng những kiến thức cơ sởđã học; Ở những tiết ôn luyện về sau ta sẽ sử dụng chương trình con để làm). Chương trình được viết như sau: Var a:array[1..100] of INT64; n,i,j,kt:integer; begin write(‘nhap so phan tu cua mang n =’);readln(n); for i:=1 to n do begin write(‘a[‘i,’]=’); readln(a[i]); end; writeln(‘------------cau a ------------------‘); for i:=1 to (n-1) do for j:=i+1 to n do If (a[i]>a[j]) then Begin Tam:=a[i]; Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 25 https://dethikhoahoctunhien.com/

26. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” A[i]:=a[j]; A[j]:=tam; End; Writeln(‘Day so duoc sap xep theo thu tu tang dan: ‘); For i:=1 to n do write(a[i],’ ‘); Writeln; Writeln(‘ --------- cau b -----------------‘); Writeln(‘Cac so nguyen to co trong day: ‘); For i:=1 to n do Begin Kt:=0; For j:=2 to trunc(sqrt(a[i]) ) do If (a[i] mod j = 0) then kt:=1; If (kt =0) then write(a[i],’ ‘); End; Writeln; Writeln(‘-----------------cau c -------------------‘); Writeln(‘Cac so chinh phuong co trong day: ‘); For i:=1 to n do For j:=1 to (trunc(sqrt(a[i]) +1) do If (j*j = a[i]) then write(a[i], ‘ ‘); Readln; End. Tuỳtheo đối tượng học sinh giáo viên cho thêm một số bài toán tựơng tự và một số dạng toán về mảng nữa. Ví dụnhư: Cho một mảng số nguyên n phần tử (n<30). Tìm dãy con m phần tử(m<n) sao cho dãy con này có tổng lớn nhất. Giáo viên hướng dẫn sơ ý tưởng thuật toán: -K:=1; {Vị trí phần tửđầu tiên của dãy con} -{Giả sử m phần tửđầu tiên của mảng A là dãy con có tổng lớn nhất} -Max :=0; for i:=1 to m do max:=max+a[i]; -{Tìm các dãy con khác} Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 26 https://dethikhoahoctunhien.com/

27. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” For i:=2 to n-m+1 do Begin {Tính tổng của dãy con thứ i} S:=0; for j:=i to i+m-1 dó:=s+a[j]; cho trước} begin max:=s;{Thay tổng mới};k:=i; {Thay vịtrí đầu tiên của dãy con mới} end; end; If s>max then {Nếu dãy con tìm được có tổng lớn hơn dãy con Writeln(‘Day con co tong lon nhat la: ‘); for i:=k to k+m-1 do write(A[i]:5); readln; end. c.ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP •Các giải pháp nêu trên được thực hiện trực tiếp trong quá trình dạy – học của giáo viên – học sinh. Trên cơ sởtích lũy của giáo viên và sự chuẩn bịchu đáo cho nội dung các bài dạy thì hiệu quảđề ra sẽ khả quan hơn. •Giáo viên xây dựng kế hoạch kèm theo những giải pháp cụ thể. •Giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp trong từng tiết dạy cụ thể. •Giáo viên giáo dục đạo đức, ý thức học cho học sinh, động viên, khích lệ các em học tâp. •Giáo viên cần xác định rõ mục tiêu của từng tiết học, tiết dạy bồi dưỡng. d.MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP •Các giải pháp này đan xen, tương tác với nhau, tạo nên những nghệ thuật dạy học riêng, đem lại hiệu quả riêng cho mỗi giáo viên bởi hiệu quảđạt được của quá trình dạy học còn phụthược vào nghệ thuật sư phạm của từng nhà giáo. •Giữa giải pháp và biện pháp có mối quan hệtương tác, mang tính biện chứng. e.KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. •Bản thân tôi đã trực tiếp vận dụng các giải pháp vào các lớp dạy của mình thì thấy sáng kiến kinh nghiệm đã mang lại hiệu quả một cách thiết thực. •Qua khảo nghiệm kết quảởtrường THCS Lương Thế Vinh các biện pháp của sáng kiến kinh nghiệm chất lượng của bộmôn tăng dần qua các kì học, năm học. •Học sinh học tập một cách tích cực, chủđộng. •Mỗi tiết học đều có những chuyển biến tích cực trong việc lĩnh hội kiến thức, kĩ năng thực thực đối với học sinh. •Sáng kiến kinh nghiệm có ý nghĩa đóng góp về mặt lý luận. Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 27 https://dethikhoahoctunhien.com/

28. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” II.4. KẾT QUẢTHU ĐƯỢC QUA KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. Qua các ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp trên địa bàn huyện có thể nói chuyên đềcơ bản đã thành công đã và đang áp dụng, qua khảo sát chung ở trường THCS Lương Thế Vinh thì học sinh học tập tích cực hơn, Chất lựợng từng kì dần được nâng cao, học sinh tham gia kì thi học sinh giỏi cấp trường ngày càng nhiều hơn, có học sinh đạt giải trong kì thi học sinh giỏi cấp huyện Sáng kiến kinh nghiệm này bản thân tôi đã thử nghiệm trong nhiều năm, * Kết quả chất lượng đại trà bộ môn Năm học Trước khi áp dụng SKKN Sau khi áp dụng SKKN 15% Giỏi 20% Giỏi 2012 – 2013 30% Khá 35% Khá 47% Trung bình 42% Trung bình 8% Yếu 3% Yếu 20% Giỏi 30% Giỏi 2016 – 2017 30% Khá 40% Khá 40% Trung bình 26% Trung bình 10% Yếu 4% Yếu * Kết quả chất lượng mũi nhọn Học sinh giỏi cấp huyện : 1 giải nhì ; 1 giải khuyến khích Học sinh giỏi cấp tỉnh : 1 giải nhì Năm học 2012 – 2013 Học sinh được vào đội tuyển học sinh giỏi quốc gia kì thi tin học trẻ không chuyên. Học sinh giỏi cấp huyện: 2 giải ba; 1 giải khuyến khích Năm học 2017 – 2018 2 Học sinh tham dự cuộc thi khoa học kĩ thuật cấp huyện đạt giải khuyến khích. Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 28 https://dethikhoahoctunhien.com/

29. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” III.KẾT LUẬN CHUNG VÀ KIẾN NGHỊ: III.1. KẾT LUẬN -Những giải pháp trong sáng kiến kinh nghiệm không mang tính tuyệt đối trong việc giảng dạy, sau khi triển khai đề tài bản thân tôi thấy chất lượng ngày một tăng lên. -Sáng kiến kinh nghiệm mang lại những ý nghĩa nhất định: . Ý nghĩa thực tiễn: - Vận dụng, một số giải pháp trên trong đề tài, tôi đã mang đến những giờ học tin học thật sống động và trực quan cho học sinh, giúp các em tiếp thu bài được tốt hơn và nhớlâu hơn những gì mà các em đã học được. Đồng thời, cách làm này còn giúp chúng tôi đỡ vất vảhơn trong việc quản lý và hướng dẫn học sinh học tập, tạo sự gần gũi giữa giáo viên và học sinh, giúp các em mạnh dạn phát huy hết khảnăng của mình khi lập trình Pascal. Rèn luyện các em một ý thức học tập, và môi trường học tập hiện tại của các em thực sự mang lại kĩ cương, nề nếp.  Phạm vi áp dụng: - Đề tài được áp dụng với đối tượng học sinh tại trường THCS Lương Thế Vinh. - Có thể nói rằng đềtài này được nhiều đồng nghiệp quan tâm, thúc đẩy chúng tôi cùng thực hiện và ngày càng bổsung cho nhau hơn để mang lại hiệu quả tốt nhất trong từng tiết dạy của bộ môn tin học. Bài học kinh nghiệm: - Giáo viên linh hoạt khi giảng dạy đồng thời kích thích khảnăng tư duy của học sinh có biểu hiện tốt để khuyến khích động viên tinh thần những học sinh khác, nhất là các học sinh yếu có thể học hỏi nhiều từ bạn mình. - Giáo viên phải thực sự tâm huyết với nghề, nhiệt tình với học sinh, làm việc với tinh thần đầy trách nhiệm. - Giáo viên cần đầu tư kĩ cho bài dạy để học sinh có thể quan sát và vận dụng kiến thức vừa tiếp thu thì các em sẽ khắc sâu hơn. - Xây dựng nhóm học sinh nòng cốt của lớp đểgiúp đỡ học sinh yếu kém. III.2. KIẾN NGHỊ Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 29 https://dethikhoahoctunhien.com/

30. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” Qua quá trình giảng dạy ởtrường trung học cơ sở, qua thực tế tìm hiểu quá trình dạy và học của học sinh. Tôi xin mạnh dạn đề xuất ý kiến như sau: * Phòng Giáo dục –Đào tạo: Tổ chức các chuyên đề thảo luận trọng tâm về một nội dung, hay một vấn đề cụ thể của bộ môn Tin học 8 (Phần lập trình đơn giản) đểthu hút đông đảo sự tham gia của toàn bộgiáo viên trong trường, trong cụm hoặc trong huyện (tùy vào phạm vi tổ chức). * Các nhà trường: Lãnh đạo các trường nên tăng thêm một vài hoạt động ngoại khóa toàn trường về tìm hiểu kiến thức phổ thông theo từng môn để học sinh có cơ hội giao lưu, học hỏi và khẳng định bản thân, giúp các em hăng say học tập và đam mê nghiên cứu để thể hiện mình hơn. * Giáo viên: Luôn chủđộng tìm tòi, sáng tạo trong dạy học, tận dụng mọi cơ hội tiếp xúc với học sinh, lắng nghe học sinh nói để tìm ra những phương pháp dạy mới phù hợp với đối tượng học sinh từđó nâng cao chất lượng đại trà của bộ môn. Đổi mới cách ra đề bài tập, giải bài tập, chú trọng vào phương pháp lấy học sinh làm trung tâm, gây hứng thú học tập cho học sinh học lập trình Pascal. Khuyến khích các em lập trình dưới nhiều góc độ thuật toán khác nhau, từđó tìm ra cách giải mới, hay chứ không nên bắt buộc các em cứ phải giải theo cách của mình. Tự học đểnâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, sử dụng tốt công nghệ thông tin phục vụ cho các hoạt dộng dạy học để tạo hứng thú học tập cho học sinh. Tận tâm hơn với nghề dạy học, tôn trọng những kết quảđạt được của học sinh dù là nhỏ nhất… CưMgar, Ngày 12 tháng 03 năm 2018 Người viết Đinh Thị Thiên Nga Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 30 https://dethikhoahoctunhien.com/

31. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” PHẦN MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1 I.1 Lý do chọn đề tài. ....................................................................................... 1 I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.................................................................. 2 I.3. Đối tượng nghiên cứu. ............................................................................. 2 I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .................................................................. 2 I.5. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................... 2 II.PHẦN NỘI DUNG ....................................................................................... 2 II.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ ......................................................... 3 II.2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ ............................................................. 3 a. Thuận lợi –khó khăn ......................................................................... 3 b. Thành công –hạn chế ........................................................................ 4 c. Mặt mạnh –Mặt yếu ......................................................................... 5 d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động. ............................................ 5 II.3. GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP ..................................................................... 6 a. MỤC TIÊU CỦA GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP .................................. 6 b. NỘI DUNG VÀ CÁCH THỨC THỰC HIỆN GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP. ................................................................................................ 6 c. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP……… 23 I. d. e. VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. ......................................................................... 27 II.4. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC QUA KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. ......................................................... 28 III.KẾT LUẬN CHUNG VÀ KIẾN NGHỊ: ...................................................... 29 III.1. KẾT LUẬN ........................................................................................... 29 III.2. KIẾN NGHỊ……………………………………………………………29 MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP ............ 27 KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM, GIÁ TRỊ KHOA HỌC CỦA Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 31 https://dethikhoahoctunhien.com/

32. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” TƯ LIỆU THAM KHẢO 1.Sách giáo khoa, sách giáo viên tin học dành cho thcs quyển 3. 2.Chuẩn kiến thức, kĩ năng của bộ giáo dục và đào tạo 3.Một số trang web: www.tailieu.vn, www.moet.gov.vn, … 4.Sách lập trình pascal của Quách tuấn Ngọc Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 32 https://dethikhoahoctunhien.com/

33. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CÁC CẤP .................................................................................................................................. ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 33 https://dethikhoahoctunhien.com/

34. ”Đề tài: “Một số biện pháp tăng cường năng lực lập trình Pascal cho học sinh trường THCS Lương ThếVinh” XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG NHÀ TRƯỜNG ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ Người viết: Đinh ThịThiên Nga Trường THCS Lương Thế Vinh Trang 34 https://dethikhoahoctunhien.com/