HASTA & HEKİM İLİŞKİLERİ

1. HASTA & HEKİM İLİŞKİLERİ Dr.Şahin ÖĞREDEN

2. Anamnez Alma • Hasta hekim ilişkisinin ilk adımını anamnez oluşturur. • Anamnezin iyi olabilmesi için iyi diyalog ilk koşuldur. • İyi diyalogda dinlemeyi bilmeye ve iyi soru sormaya bağlıdır.

3. Hasta ile nasıl iletişim kurulacağı konusunda özel bir eğitim verilmemektedir. • Hastayla iletişim sağlarken genelde hocalarımızı izleyerek, onların deneyimlerinden faydalanarak, kazandıklarımıza kendi kültür ve deneyimimizi katarak doğru yada yanlış bir yöntem bulmaktayız.

4. Hasta ile kurulan iyi bir iletişim, onun doktoruna güven duymasını, daha detaylı anamnez vermesini sağlayacak bu da daha doğru tanı koymamızı sağlayacaktır. • Hasta ile iletişim Türk insanının duygusal özelliği nedeniyle doğru teşhis konulması için daha da önem kazanmaktadır.

5. Hekimlerin ortak amacı hastaya en iyi şekilde yardım etmektir. • Bununla birlikte hastaya yaklaşım biçiminde kişiden kişiye değişen yöntem farklılıkları görülür. • Bu farklılıklar hastanın birden fazla hekime gitmesine neden olur.

6. Hastayla Tanışma İyi İletişim Geliştirme Becerileri • Hastayla ilk tanışma çok önemlidir,genelde ilk kanaat son kanaattir. • Hasta ilk tanışmada size bir sempati ve güven duyduysa başka bir hekime gitmesi çok az bir olasılıktır. • Hastayla iyi iletişim kurmanın en önemli kuralı güleryüzlü olmaktır.

7. Buna ek olarak gerekli saygı kuralları,hastanın duygularını hissetmek,onlara ortak olup paylaşmak iyi iletişimde önemli kurallardır. • Güleryüz her kapıyı açan, aradaki buzları eriten,korku ve çekingenliği gideren sihirli bir formüldür.Polikilinikte, muayenehanede hastayla iyi iletişim kurabilmek için güleryüzlü davranmak, ayağa kalkarak samimi duygularla karşılamak ve yer göstermek gerekir,yani hekim iletişimi kolaylaştıracak bir ortam oluşturmaya çalışmalıdır.

9. Bu ortam hastaya karşı üstünlük kurucu, onu baskılayıcı bir ortam olmamalıdır.Doktorun kullandığı masa, kılık ve kıyafeti iyi iletişim sağlaması açısından önemlidir. • Örneğin oturma pozisyonunda hekim için büyük gösterişli bir koltuk, hasta için küçük koltuk olmamalıdır,oda düzenlenmesi, dekor erişebilirlik açısından uygun olmalıdır.

11. Hastanın Sosyokültürel Düzeyini Anlama Becerisi • Hastayla iletişimde sosyokültürel düzeyinin belirlenmesi hastayla güvenli ve samimi bağların kurulmasında önemlidir. • Hastayı dikkatle inceleyerek,söylediklerini dinleyerek, dışgörünüşüne bakarak,giyim tarzından,yüz ifadesinden,postüründen, mimiklerinden bilgi sahibi olabiliriz.

12. Hasta birşey söyler söylemez konuşma aksanından bölgesel yada etnik kökeni hakkında bilgi sahibi olabiliriz. • Kullandığı sözcükler, deyimler, tasvirler, konuşma üslubu, konuşmasındaki eksiklikler, çarpıtmalar ve genellemeler bize hastanın sosyokültürel düzeyi ve iç dünyası hakkında ipuçları verir.

13. Bu ipuçlarını hekim kendi kültürü ve daha önce aldığı eğitimin ışığı altında sentez ederek değerlendirip hastasıyla nasıl konuşacağına karar verir. • Hastayla konuşurken rahat bir üslup benimseyerek dostça ve nazik bir tavır içinde olmalıyız.Yerinde kullanılan küçük espiriler,sevecen birkaç sözcük,ortamın yumuşamasına, hastanın rahatlamasına yol açar.

14. Teşhis Aşamasında Hastayla İletişim • Her aşamada olduğu gibi bu aşamadada sevecen ve dürüst olmak gerekir. • Kesin tanı konulmadan hastaya olası tanılardan konuşmamak gerekir.Çünkü hasta bu tanılardan kendine en hoş ve basit geleni yakıştırır beklediği olmayınca hekime olan güveni sarsılabilir. • Hastaya tanının henüz kesinleşmediğini tüm tahlil sonuçları belli olunca hep birlikte tekrar görüşeceğimizi belirtmeliyiz.

15. Kanser Teşhisi KonulanHastayla İletişim • Hastaya kötü haberi vermemizde yardımcı olacak dört kural vardır. 1)Hastayı ve hasta yakınlarını olaya dahil edin. 2)Hastanıza sempati, şefkat gösterip hassas davranmaya özen gösterin. 3)Hasta ve hasta yakınlarını eğitin. 4)Hasta ve hasta yakınlarına tedavi planınızı açıklayın.

16. Hastanızın duygularını göz önünde bulundurun, soru sormaları için onlara zaman tanıyın,yeterli cevabı verin. • Hastaya devamlı destek olacağınızı hissettirin.Devam eden destekleyici bir ilişkide kötü haberi vermek daha kolay olur.

17. Hastanede Yatış DönemindeHasta Hekim ilişkileri • Hasta hastanede en tedirgin olan kişidir.Durumunun sizin düşündüğünüzden çok daha ciddi olduğunu düşünür. • Hastanın psikolojisi ameliyat nedeniyle yada kanser olabileceği şüphesiyle zaten bozulmuştur.Onun için hasta başta cerrahından olmak üzere hemşire ve personelden güleryüz ve anlayış bekler.

18. Hasta Hekim İlişkilerindeEtik Öğeler • Bir tıp uygulaması sırasında yada hasta hekim ilişkisinde ortaya konan tutum ve davranışların kabul edilir olup olmadığına nasıl karar verebiliriz? • İnsan tutum ve davranışlarını değerlendirmemizi sağlayan bazı etik ilkeleri vardır.Bu ilkeler eylemlerimizde bize rehberlik etmektedir.

19. İlkeler etik görüşlerde bir araç görevi üstlenmekle birlikte, doğru ve iyi yönünde bazı seçeneklerin hazırlanmasını sağlar. • Ancak ilkeler matematikteki gibi doğrudan kanıt gücü değildirler. • Bu ilkelerin derinliğinde tüm insanlık tarihinin değer unsurları yer almaktadır.

20. Günümüzde tıp etiği etkinliği içinde sözü edilen ilkeler şunlardır:yararlılık, özerkliğe saygı, kötü davranmama, adalet, gizliliğe saygı, zarar vermeme, sadakat , özgürlük, doğruluk, sözünde durma, gerçeği söyleme, sır saklama ve aydınlatılmış onam.

21. Yararlılık İlkesi • Yararlılık ilkesi kısaca, sağlık uğraşları içerisinde hastaya öncelikle ve herşeyin üzerinde yararlı olmayı öngören bir ilke olarak tanımlanabilir. • Geleneksel tıp etiğinin hastanın iyilik ve yararını birincil değer olarak görmesini, hekimin yararlılık ilkesine uygun davranışı olarak açıklıyoruz.

22. Zarar Vermeme ilkesi • Zarar vermemek gerçekte tüm insanlık için geçerli bir değerdir. • İnsana zarar vermek bir eylem yada ihmal sonucu olabilir. • Hastalığın doğal seyrini etkileme gayreti içerisinde hekimin hastasına bir zarar vermeden müdahelede bulunabilmesinin ön koşulu öncelikle zarar vermeme ilkesidir.

23. Paternalizm • Hipokratik yada geleneksel etikte yer alan hasta hekim ilişkisinin özde paternalistik olduğu söylenebilir.Paternalizm babacıl tutum ve davranış demektir. • Bu anlayışa göre hekim, yardım ve çare arayışı içindeki güç durumdaki hastasına sahip çıkacaktır.Hasta için en yararlı olanı belirleyecek, bilgi ve beceri sahibi biri olarak hastasını yönlendirecektir.

24. Özerkliğe Saygı İlkesi • Tıbbi bir müdahele sırasında hastanın bireysel haklarına dikkat edilmesi ve tıbbi karara hastanın katılımının sağlanmasıdır. • Böylelikle hem hastanın tıbbi müdaheleden dolayı uğrayabileceği zarar riski azaltılmakta hemde hasta hekim ilişkileri içerisinde hasta hakları temellendirilmesi sağlanmış olmaktadır.

25. Aydınlatılmış Onam ilkesi • Bu ilkenin yerine getirilmesi için hekimin tıbbi tedavi ve müdahele konusunda hastasını bilgilendirip onayını alması gerekmektedir. • Tanı,tedavi seçenekleri,sonuçları, hastalığın gidişi gibi konularda hastaya anlayabileceği bir dille bilgilendirme ve açıklamada bulunulması ve sonuçta tıbbi müdahele için onun onamının alınması hastadan sorumlu hekim için etik bir sorumluluktur.

26. Hasta Hekim İlişkisindeÖzel Bir Reçete Rp • 1 ölçü günaydın, 2 ölçek iyi günler, 3 tutam anlayış, kararınca nezaket, 5 tatlı kaşığı hoşgörü ve de dolu dolu bilgi ve sonsuz ilgi

27. TEŞEKKÜRLER