Download
1 / 24
270 likes | 809 Views
Komórki glejowe. Piotr Rybak 25 października 2005. Komórki glejowe. Trochę historii i trochę liczb Klasyfikacja komórek glejowych Funkcje mikrogleju Oligodendrocyty i komórki Schwanna Astrocyty Nowe spojrzenie na neuroglej Wnioski. Trochę historii i trochę liczb. Historia badań:
E N D
Komórki glejowe Piotr Rybak 25 października 2005
Komórki glejowe • Trochę historii i trochę liczb • Klasyfikacja komórek glejowych • Funkcje mikrogleju • Oligodendrocyty i komórki Schwanna • Astrocyty • Nowe spojrzenie na neuroglej • Wnioski
Trochęhistorii i trochę liczb Historia badań: • 1836 r. Jan Purkinje publikuje obserwacje komórek kory móżdżku • 1856 r. Rudolf Virchow – uważał, że substancja wypełniająca miejsce między neuronami to tkanka łączna. Nadał jej nazwę Nervenkitt . • Dieters opisał kom. geljową – brak aksonu • 1873 r. Camillo Golgi – teoria o służebnej roli komórek glejowych • Lata 20-ste i 30-ste XX w. Del Rio-Hortega – prace badawcze i klasyfikacja mikrogleju i oligodendrocytów
I. Trochę historii i trochę liczb Liczbę neuronów w mózgu szacuje się na około: Komórek glejowych jest około: 9x więcej niż neuronów
II. Klasyfikacja komórek glejowych Neuroglej dzielimy na: 1.Makroglej: • Astrocyty • Oligodendrocyty i komórki Schwanna
II. Klasyfikacja komórek glejowych 2. Mikroglej
III. Funkcje mikrogleju • Składnik układu odpornościowego • Pochłaniają produkty rozpadu tkanki nerwowej • Uaktywniają się w stanach zapalnych, uszkodzeniach i guzach mózgu • Glejoza – tworzenie blizn tkankowych
IV. Oligodendrocyty i komórki Schwanna Gdzie występują? Oligodendrocyty (mózgowie) Komórki Schwanna (układ obwodowy) Funkcje: odpowiadają za tworzenie osłonki mielinowej – zwiększenie prędkości rozchodzenia się potencjałów czynnościowych.
IV. Oligodendrocyty i komórki Schwanna Oligodendrocyty – mogą tworzyć kilka wypustek - tworzą otoczki mielinowe na kilku aksonach.
IV. Oligodendrocyty i komórki Schwanna Prędkości przewodzenia w aksonach: niezmielinizowane od 0.5 do 2 [m/s] zmielinizowane od 7 do 100 [m/s]
V. Astrocyty • Przenoszą substancje odżywcze z naczyń krwionośnych • Regulują stężenie jonów K+ w przestrzeni międzykomórkowej • Wraz z komórkami nabłonkowymi naczyń włosowatych tworzą barierę krew-mózg • Regulują neuroprzekaźnictwo (o tym później)
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej 1955 r. Thomas Harvey Marian C. Diamond (Berkley Univeristy of California) Duża ilość komórek glejowych w obszarze kory kojarzeniowej w stosunku do innych części mózgu
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej Do niedawna uważano zgodnie z teorią Golgiego, że komórki glejowe tylko wspomagają neurony dostarczając im potrzebne substancje. Co mówią nam najnowsze odkrycia?
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej Komórki glejowe posiadają większość kanałów jonowych obecnych w neuronach. Nie przewodzą impulsów elektrycznych. Komunikują się między sobą poprzez szybkie synapsy chemiczne – połączenia szczelinowe.
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej Z zakończeń presynaptycznych wraz z neuromediatorami uwalnia się ATP 1999 r. - Peter B. Guthrie (University of Utah) – pobudzone Astrocyty uwalniają ATP do przestrzeni międzykomórkowej -> wiąże się z innymi Astrocytami powodując napływ jonów Ca2+
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej Nowe badania nad neuroglejem: Richard Fields i Beth Stevens (NIH) - komórki zwojów korzeni grzbietowych nerwów rdzeniowych (dorsal root ganglion) + kom. Schwanna i Oilgodendrocyty – w odpowiedzi na potencjał czynnościowy neuronów zwiększa się stężenie jonów wapnia w kom. glejowej.
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej Uwaga do poprzedniej strony Dlaczego neurony też „świecą” czyli skąd się bierze wapń w neuronach?
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej Podczas przejścia potencjału czynnościowego z aksonu uwalniane jest ATP. Napływ jonów Ca2+ może wywoływać zmianę ekspresji genów w komórce glejowej. Obserwacje komórek Schwanna: • kom. skupione wokół pobudzanych aksonów namnażają się wolniej • kom. położone wokół często pobudzanych aksonów rozwijały się słabiej a proces wytwarzania mieliny ustawał (podobny efekt zaobserwowali po dodaniu ATP)
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej • Zalety ATP: • Brak w przestrzeni międzykomórkowej • Łatwo się rozprzestrzenia • Szybko ulega rozpadowi • Stare wiadomości nie mieszają się z nowymi
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej Obserwacje Oligodendrocytów: • ATP nie hamuje proliferacji • Adenozyna pobudza dojrzewanie i wytwarzanie mieliny Obserwacje Astrocytów : • Maiken Nedergaard (NY Medical College) – wzrost aktywności elektrycznej synaps w hippokampie w odpowiedzi na pobudzenie Astrocytów jonami wapnia • Philip Haydon (University of Pennsylvania) – pobudzenie astrocytu glutaminianem powoduje przepływ jonów Ca2+ do najbliższych astrocytów • Ben Barres (Stanford University) - obecność astrocytów zwiększa ilość synaps – białko trombospondyna
VI. Nowe spojrzenie na neuroglej • Najnowsze hipotezy: • astrocyty mogą kontrolować uwalnianie • neurotransmiterów • astrocyty poprzez „fale wapniowe” mogą • synchronizować działanie synaps
VII. Wnioski • Komórki glejowe „podsłuchują” neurony • Potencjał czynnościowy wpływa na działanie komórki glejowej • Obwody czynnościowe Astrocytów są najwyraźniej skoordynowane z aktywnością obwodów neuronów • Astrocyty mogą modulować przekazy synaptyczne i sprzyjają powstawaniu synaps
