İLAÇ NEDİR?

1. Yaşlılarda fizyolojik değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkların tedavisindebirçok ilaç kullanılmaktadır. Bu modülde size, ilaçların özellikleri, çeşitleri, hazırlanması ve verilmesindekigüvenlik önlemleri hakkında bilgiler verilecektir. Bunun yanı sıra ilaçların veriliş yolları ile ilgili bilgiler de açıklanacaktır. Bu bilgilerin ışığında günlük hayatta hasta ve yaşlı için daha güvenilir bir yardımcı olacaksınız.

2. İLAÇ NEDİR? • İlaç doğal ya da sentetik olarak yapılan; • hastalıklardan korumak, • belirtileri gidermek • ve tedavi etmek için kullanılan kimyasal maddelerdir. • Bir hastalığın tanısı için bazı testlerin yapılmasında • röntgen tetkiklerinde teşhis amacı ile • kişinin hangi maddeye karşı alerjisi olduğunu anlamak için kullanılır.

3. Genelde ise, ilacın anlamı tedavi edici oluşudur. Hastalarda ilaçların doğru ve güvenli • bir biçimde kullanımının sağlanması çok önemli sorumluluklardandır. Yaşlı ve yaşlı • hastanın, daha önceki durumu ile o andaki sağlık durumunu ve ilacın, hangi amaçla • verildiğini ilaç uygulamasının nasıl yapılacağını belirlemede önemlidir.

4. İlaç Grupları

5. ANALJEZİK: • Ağrı kesici özelliklerinin yanında, • ateş düşürücü olarak ta kullanılırlar.

6. Bilinç kaybı olmadan ağrı semptomunun ortadan kaldırılmasına analjezi, • Analjezi oluşturmak amacıyla kullanılan ilaçlara da analjezik ilaçlar (ağrı kesici ilaçlar) denir.

7. ANTİENFLAMATUAR: • Kas gevşemesini ve iltihap olaylarının giderilmesini sağlayan ilaçlardır.

8. ANTİPİRETİK • Ateş düşürücü ilaçlardır.

9. NARKOTİKLER: • Normal ağrı kesicilerin etkili olmadığı,çok şiddetli ağrılarda tercih edilen ilaçlardır. • Bu ilaçlar, ilaç bağımlılığına neden olduğundan kilitli dolaplarda saklanmalıdır.

10. Opioidler santral sinir sisteminde depresyon, psişik ve fiziksel bağımlılık oluşturur. • Bu ilaçlar Şiddetli, künt ağrılara yol açan kanser, • postoperatif ağrılar ve • kemik kırığı ağrıları gibi ağrıların tedavisinde kullanılır. • Özel kırmızı reçeteyle alınabilir.

11. Morfin ve Benzerleri • Morfin ve morfine benzer etkiler oluşturan ilaçlardır. • Morfin bilinç kaybı yapmadan ağrıyı giderir veya ağrıya direnci artırır. • Hasta ağrının yerini hisseder fakat ağrıyı rahatsız edici boyutta algılamaz.

12. Morfinin Endikasyonları • Terminal dönem kanser ağrıları, • ameliyat sonrası ağrılar, • Şiddetli yanık ve • travmaya bağlı gelişen şiddetli ağrılarda kullanılır. • Akut myokart enfarktüsünde intravenöz yolla kullanılır.

13. Narkotik Olmayan Analjezikler • Narkotik olmayan analjezikler; analjezik amaçlı kullanımları yaygın olan ilaçlardır. • Bu ilaçlar bağımlılık oluşturmaz. • Ağrı sentezinde rol oynayan prostoglandinin fonksiyonlarını bozarak etkili olurlar. • Çoğunun antienflamatuar (enflamasyon, yangı ve • iltihabı giderici) ve • antipiretik (ateş düşürücü)etkileri de vardır. • Enflamasyonla seyreden ve uzun süre analjezik alınması gereken romotoid artrit, osteo artrit gibi vakalarda kullanılır. • şiddetli ağrılarda narkotik analjezikler tercih edilir.

14. Güçlü antienflamatuar etkisi olan glukortikoidlerden ayırmak için Nonsteroidal Antienflamatuar (NSAİ) ilaçlar olarak da adlandırılır.

16. Salisilatlar • Sailisilatların analjezik etkileri santral ve periferik yolla olur. • Santral sinir sistemini etkileyerek ağrıyı azaltır. • Periferik olarak periferde oluşan yangıyı giderir. • Ateşli hastalıklarda çabuk etki gösterir. Normal vücut ısısını etkilemez. • Doz arttıkça analjezik etkileri artmaz fakat yan etkileri artar.

18. Salisilatların Endikasyonları • Antipiretik olarak kullanılır. • Baş, eklem, diş ve menstrüasyon ağrıları gibi çeşitli ağrılarda kullanılır. • Akut romatizmal ateşte antienflamatuar olarak kullanılır. • Tromboembolizm ve myokard enfarktüsü profilaksisinde kullanılır.

19. Kontrendikasyonları • Peptik ülserlilerde, • Kanama bozukluğu olan hastalarda kullanılmaz.

20. Diğer İlaçlar • Salisilat dışında, narkotik olmayan analjezik etkili ilaçlardır.

21. Asetaminofen (Parasetamol, Parol, Termalgine ) • Analjezik, antipiretik etkisi vardır. • Antienflamatuar etkisi yoktur. • Karaciğerde metabolize olur. • Yüksek dozları karaciğere zarar verebilir. • Aspirinin kullanılamadığı durumlarda tablet veya şurup Şeklinde oral yolla uygulanır. • İlaç ateşi ve alerjik reaksiyonlar oluşturabilir.

22. Dipiron (Novalgine) • Dipironun antienflamatuar etkisi yoktur. • Analjezik ve antipiretik amaçlı kullanılır. • Alerjik reaksiyonlar ve kemik iliğine toksik etkisi yan etkileri arasındadır. • Oral ve parenteral yolla kullanılabilir.

23. İbuprofen (Brufen) • Analjezik, antipiretik ve antienflamatuar etkilidir. • Artritte, • hafif ve orta şiddetli ağrılarda kullanılabilir.

24. Naproksen ( Apranax ) • Analjezik, antipiretik, antienflamatuar ve antitrombositik etkilidir. • Ağrılı durumlarda, • artritlerde ve • travmaya bağlı eklem lezyonlarında kullanılır. • Peptik ülserde kontrendikedir.

25. ANTİBİOTİK: • Canlı organizmalardan elde edilen ve bakteride üremeyi durduran (BAKTERİYOSTATİK) • veya bakteriyi öldürücü (BAKTERİSİT)etki oluşturan maddelerdir.

26. SEDATiF: • Vücudun motor fonksiyonlarına etki ederek, bunların fazla uyartısını kaldırır. • Hipnotik ve sedatif etki, genellikle birliktedir. • Bu sebeple barbitürat ve benzodiazepin grubu ilaçlar kullanılır.

27. HİPNOTİK: • Merkezi sinir sistemindeki uyku merkezine etkilidir.

28. Sedatif-hipnotik ilaçlar aynı grup ilaçlardır. • Düşük dozlarda sedatif,yüksek dozlarda hipnotik etki gösterirler.

29. Anksiyeteyi azaltıcı, • sedatif, • hipnotik, • antikonvülzan ve • kas gevşetici etkileri vardır.

30. Diazepam • Diazepam sık kullanılan ilaçtır. • Sedatif, kas gevşetici ve antikonvülsif etkisi vardır. • Anksiyete tedavisinde, • grand mal epilepsi nöbetlerinde, • status epileptikusun ve alkolü bırakan hastaların yoksunluk belirtilerinin görüldüğü akut dönemde kullanılmaktadır.

31. ANALEPTİKLER: • Santral sinir sistemini uyaran ilaçlardır. • Aminocardol koroner arterleri ve bronş düz kaslarını gevşettiğinden bronşiyal astım tedavisinde kullanılır.

32. LOKAL ANESTEZİK: • Uygulandıkları yerdeki çevre sinirlerine etki ederek duyarsızlaştırırlar. • O bölgenin ağrıyı hissetmemesini sağlarlar.

33. GENEL ANESTEZİK: • Santral sinir sistemini etkilerler. • Bilinç kaybı ile birlikte bütün duyu fonksiyonlarının ortadan kalkması için genel anestezikler inhalasyon ve intravenöz olarak verilirler.

34. ANTİROMATİZMAL: • Romatizmal septomları giderici özelliktedirler.

35. ANTİALLERJİK- • Vücudun bağışıklık sistemine etki ederek, allerjik septomları ortadan kaldıran ilaçlardır.

36. ANTİEMETİK: • Bulantı ve kusma septomlarını giderir.

37. ANTİDİYARETİK: • Diyare (ishal) septomlarını ortadan kaldırır.

38. ANTİHİPERTANSİF: • Tansiyon düşürücüdür.

39. ANTİASİT: • Genellikle mide salgısını azaltmak amacı ile kullanılır.

40. LAKSATİF (PÜRGATİF): • Bağırsak peristaltizmini arttıran, • Dolayısıyla dışkılamayı kolaylaştıran ilaçlardır.

41. DİÜRETİK: • İdrar atımını arttıran, ödem çözen ilaç grubudur.

42. ANTİSPAZMATİK: • ANTİSPAZMODİK: Düz kaslardaki spazmı giderir.

43. ANTİGRİPAL: • Grip semptomlarını giderici ilaçlardır.

44. ANTİKOAGÜLAN: • Kanın pıhtılaşmasını engelleyen ilaçlardır.

46. İlaç Şekilleri • İlaçlar hastaya belirli şekiller hâlinde verilirler ve bunlar farmasötik şekiller diye adlandırılır. • İlaçlar katı ve sıvı şeklinde iki şekildedir. • Katı İlaç Şekilleri

47. KAPSÜL: Jelatin kılıflar içindeki bu ilaç, toz likit ya da yağlı bir madde olabilir. • Jelatin içindeki gliserin miktarına göre sertliği değişebilir. • Ağız yolu ile kullanılır. • Bağırsaklarda açılan bağırsak kaplamalı kapsüller vardır. • Kapsüllerin değişik renk ve büyüklükte olması, ürünün tanınmasında önemlidir.

48. TABLET: Toz hâlindeki ilaç, sert disk ya da silindirlerle sıkıştırılmıştır. • Bunun için bir miktar birleştirici yağlı katkı maddeleri ilave edilmektedir. • Bazı tabletler, dozların kolay ayarlanabilmesi için çentikli olabilir.

49. DRAJE: Almayı kolaylaştırmak ve görünümü hoş göstermek için tabletlerin üzeri tatlandırıcılar ile kaplanmıştır. • Bu tatlandırıcılar aynı zamanda, ilacın okside olmasını da önler. • Genellikle çikolata tadında olduklarından, çocuklardan korunmalıdır. • Kapsülde olduğu gibi ayrıca bağırsak kaplamalı drajelerde vardır.

50. PASTİL: Yuvarlak yassı tabletler şeklinde hazırlanmış ilaçlardır. • İlaç ana maddesi ile beraber şeker, koku ve baharat gibi lezzet vericiler ile bazen de jelatin ilave edilerek hazırlanmıştır. • Tamamen eriyinceye kadar ağızda tutulur. • Böylece ilacın ana maddesi ortaya çıkar.