18.10000 E 52.80000 N

1. 18.10000 E 52.80000 N

2. PAKOŚĆ W powiecie inowrocławskim, w część północno - zachodniej Ziemi Kujawskiej, na granicy z Pałukami, w jednej z najstarszych cząstek dawnej Polski. Warto odwiedzić tą pełną wspomnień o przeszłości i pamiątek historycznych miejscowość oraz jej okolice. Pierwsze wzmianki o naszym miasteczku pochodzą z połowy XIII wieku, jako o miejscowości, a później grodzie, który rozbudowano dwa wieki. W czasie reformacji, Pakość stała się ważnym ośrodkiem ruchu husyckiego. W odpowiedzi na to, w czasach kontrreformacji, za sprawą księdza Wojciecha Kęsickiego wybudowano zespół obiektów sakralnych „Kalwaria Pakoska”. To charakteryzujące się ciekawą zabudową, blisko 650 letnie miasteczko wraz z pełną natury rzeką Noteć.

3. DZIARNOWO Wieś położona jest w południowo wschodniej części gminy, przy drodze biegnącej z Kościelca do Inowrocławia, nad Kanałem Noteckim Gopło - Pakość. Pierwsze ślady istnienia miejscowości widnieją w XV wiecznych zapisach historycznych, jako własność parafii kościeleckiej. Obecnie Dziarnowo stanowi osiedle mieszkaniowe byłych pracowników zlikwidowanego PGR Kruśliwiec.

4. GIEBNIA Wieś położona jest na południowy wschód od Pakości.Pierwsze zapiski historyczne o Giebni znajdziemy w XV wiecznych kronikach, jako przynależącej do parafii w pobliskim Ostrowie. Dawna nazwa wsi brzmi Weisenfelde. Znajdziemy tutaj pozostałości ruin XIX wiecznego zespołu dworsko – parkowego, do którego prowadziła brukowana droga. Wśród drzew spotkamy cis pospolity, czarną topolę, dęby szypułkowe, niektóre z nich mają wartość pomnikową. Na skraju wsi, tuż obok drogi powiatowej z Pakości do Janikowa usytuowane jest, najnowocześniejsze w naszym województwie, wysypisko odpadów komunalnych. Giebnia, to teren gminnej strefy przemysłowej, z roku na rok, traci swój charakter rolniczy na rzecz rozbudowujących się tutaj firm, znanych na rynku krajowym, takich jak POLOmarket, PROMAX. Niedaleko można obejrzeć zaporę wodną wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą hydrotechniczną oraz jazy Kanału Noteckiego i zabytkową, aczkolwiek rzadko czynną śluzę.

5. GORZANY Wieś wybitnie rolnicza, położona jest na południowy wschód od Pakości. Panuje wiele opinii o pochodzeniu nazwy tej miejscowości. Jedna z nich mówi o płonących bardzo często w przeszłości zabudowaniach wiejskich. Inna wspomina o płonących okolicznych łąkach. Częste okrzyki trwogi, ostrzegające o pożarach „gore, gore!” spowodowały taką, a nie inna nazwę. W latach 80-tych ubiegłego wieku, można było spotkać w Gorzanach drewniana zabudowę gospodarstw, kryta strzechą podatna na pożary.

6. JANKOWO Wieś położona jest na południe od Pakości w odległości ok. 1 km od granic miasta, jadąc w kierunku Mogilna drogą nr 255. Na zachodnim brzegu Jeziora Pakoskiego. Jej początki sięgają kultury łużyckiej i osady istniejącej na pobliskiej wyspie. We wsi znajduje się 99 pokojowy pałac nawiązujący stylem do późnego angielskiego neogotyku, który otoczony jest 8 hektarowym dworskim parkiem krajobrazowym, gdzie rośnie ~ 900 okazałych i rzadkich drzew należących do 43 gatunków, stanowiących wraz z trzema stawami, ciekawą kompozycję florystyczną. Spotkamy tam dąb żółtolistny, buk purpurowy, kłęk kanadyjski, miłorząb dwuklapowy. 35 drzew, to pomniki przyrody znajdujące się pod ochroną. Jankowo jest godne polecenia jako oaza ciszy i spokoju, znajdziemy tutaj ciekawe tereny wędkarskie, a jesienią w park stanowi ciekawe miejsce plenerów malarskich. Pałac i jego otoczenie są własnością prywatną, od wielu lat odbudowywane i przywracane dawnej świetności.

7. KOŚCIELEC Niezwykle ciekawa pod wieloma względami miejscowość, położona na południowy wschód od Pakości, niespełna kilometr od drogi wojewódzkiej nr 25 Pakość - Inowrocław. Największa z pakoskich wsi o długowiecznej historii, odnotowana w już w XIII wiecznych kronikach. O Kościelcu pisze się Lapidea Ecclesia, a w późniejszych czasach Koszczioł. Kościelec pełnił rolę ważnego ośrodka religijnego, znajduje się tutaj XII wieczny kościół romański pod wezwaniem św. Małgorzaty. Po stronie południowej kaplica św. Barbary, zbudowana w połowie 16 wieku przez Włocha Giovanni Battista di Quadro, który budował ratusz poznański. W kaplicy, nagrobek podwójny, u góry spoczywa syn Janusz Kościelecki - wojewoda sieradzki, u dołu ojciec Jan Kościelecki, wojewoda łęczycki. W ołtarzu wielkim "Przemienienie Pańskie" według Rafaela.W 1442 roku Władysław Warneńczyk nadał Kościelcowi prawa miejskie, które odnowiono bez powodzenia w XVI w. W 1849 roku Dąbscy, ówcześni właściciele dóbr kościeleckich, pobudowali tutaj późno klasycystyczny pałac zdobiony otwartym portykiem i ryzalitami zwieńczonymi attykami. Od strony południowej na zwiedzających Kościelec, duże wrażenie robi taras w kierunku Noteci i zadziwiający swą różnorodnością, choć zniszczony, 8 hektarowy park dworski schodzący w stronę i rzeki Noteć. Znajduje się tutaj jedyna w gminie szkoła średnia.

8. LUDKOWO To wieś położona na zachód od Pakości w stronę Żnina, przy drodze nr 25, w sąsiedztwie Kalwarii Pakoskiej.Pierwsza wzmianka o Ludkowie pochodzi z 1357 r. jako wsi leżącej w dobrach biskupa gnieźnieńskiego, należała tez do rodów Leszczyców, Działyńskich, Laubitzów. Z dawnej świetności, można jeszcze obejrzeć pozostałości zespołu dworskiego zamienionego na mieszkania oraz parku w którym spotkamy dęby szypułkowe o ponad 3 metrowym obwodzie, trzypniowe jesiony, czteropniowy klon, zachowały się fragmenty szpalerów starych drzew i alei parkowej. Działa tutaj Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Przyszłość”, jednak wieś z roku na rok traci charakter rolniczy na rzecz rozwijającego się tutaj budownictwa mieszkaniowego.

9. LUDWINIEC Wieś położona jest w południowej części gminy w sąsiedztwie lasu o charakterze rezerwatu i ostoi zwierząt leśnych. Posiada kaplicę, sklep. Pierwsze zapiski historyczne dotyczące Ludwińca pochodzą z XVIII wieku, jako wsi będącej własnością rodziny Wolskich. W 1902 roku, Komisja Kolonizacyjna dała Ludwiniec na własność majorowi Paulowi Srurssbergowi i jego zięciowi, baronowi von Reinbabenowi, Ludwiniec stał się więc własnością niemiecką i taka pozostawał do momentu zakończenia II wojny. Wieś wybitnie rolnicza gdzie dominuje tradycyjna gospodarka chłopska.

10. ŁĄCKO Wieś położona jest w północnej części gminy, na wschodnim brzegu Jeziora Mielno, pomiędzy ujściem do jeziora rzeki Noteć, a rzeczką o nazwie Smyrnia. Spotkamy tutaj pozostałości stanowisk archeologicznych czasów łużyckich. W dawnych dokumentach historycznych wieś występuje jako Lonsk, lub Łąsk jako własność rodu Łąckich. Była też własnością biskupów kujawskich. Podczas „potopu” wojska szwedzkie poniosły tutaj ogromne straty podczas przeprawiania się z sąsiedniego Mielna, stąd lokalna nazwa przesmyku na jeziorze „piekło”. Najstarszym miejscem jest XIX wieczny eklektyczny dwór, otoczony prawie 5 hektarowy parkiem, w którym spotkamy pozostałości alei kasztanowej, brzozowej i biegnącej ze wschodu na zachód alei lipowej. Znakomita większość drzew liczy ponad 100 lat. W sąsiedztwie zabudowań dworskich w części parkowej, nad brzegiem jeziora znajduje się stanica żeglarska inowrocławskiego Yaht Klubu Polski. Idąc 2 km przez las w kierunku północnym dojdziemy do zdewastowanego ośrodka harcerskiego. Na południu wsi warto odwiedzić nowoczesną strzelnicę myśliwską Polskiego Związku Łowieckiego.

11. MIELNO Wieś położona jest w północno-zachodniej części gminy Pakość nad zachodnim brzegiem Jeziora Mielno, w sąsiedztwie terenów leśnych. Pisał o Mielnie w swoich pamiętnikach Jan Chryzostom Pasek, odnotowując tragiczne wydarzenia, które dotknęły będących w odwrocie Szwedów podczas „potopu”. Podczas przeprawy przez zamarznięte wtedy jezioro, nękane przez Jana Czarnieckiego żołnierze szwedzcy zaczęli tonąć razem z taborami przeżywając istne „piekło”, stąd lokalna nazwa najwęższego przesmyku na jeziorze mieleńskim. Znajdują się tutaj pozostałości parku otaczającego kiedyś, nieistniejące dzisiaj, zabudowania dworskie. W okresie sezonu turystycznego we wsi czynne jest, warte polecenia, bo znane w kraju i zagranicą nowoczesne pole campingowe, które oferuje odwiedzającym turystom krajowym i zagranicznym szereg profesjonalnych usług. Mielno, to ciekawe tereny wędkarskie, w pobliskim lesie opuszczony cmentarzyk niemieckich wolnomularzy.

12. RADŁOWO Duża wieś, która graniczy bezpośrednio z Pakością, położona przy drodze powiatowej, na zachód od miasta. Pierwsza wzmianka dotycząca Radłowa pojawia się w 1521 roku w związku z erygowaniem parafii w Słaboszewie. Radłowo stanowiło i stanowi ważny ośrodek rolniczy, jest tutaj ponad 60 gospodarstw i kilka firm usługowych z których największą to HERMES. O dawnej świetności Radłowa świadczą dwa stare budynki, po byłych szkołach, ewangelickiej i katolickiej, przystosowane obecnie na mieszkania. Znajdziemy tu również pozostałości zabudowań dworskich w których obecnie znajdują się biura i zaplecze rolniczej spółdzielni produkcyjnej „Zgoda”. Wieś posiada sklep, a centrum życia kulturalnego, religijnego i społecznego mieści się w budynku byłej publicznej szkoły podstawowej. Na zachodnim skraju wsi znajduje się opuszczony cmentarz ewangelicki.

13. RYBITWY Wieś stanowi przedmieście Pakości, łączy się z ulicą Inowrocławską. Jej nazwa wywodzi się od rybołówstwa, kiedyś podstawowego zajęcia mieszkańców tej wsi, starszej od Pakości. Najstarsze zapiski o Rybitwach pochodzą z roku 1065, jako wsi należącej do klasztoru mogileńskiego i z 1362 jako wsi należącej decyzją króla Kazimierza Wielkiego do Hektora Leszczyca. Przez wiele lat, aż do połowy XX wieku, Rybitwy były częścią parafii Kościelec. W czasach pruskich wieś nazywała się Georgenburg od nazwiska jej właściciela Georga Freitaga. Znajdują się tutaj ruiny zabudowań dworskich i trzy stawy w ponad 8 hektarowym parku, w którym rośnie pomnikowa lipa posiadająca prawie 3 metrowy obwód pnia, dąb szypułkowy o ponad 5,5 m obwodzie, prawie 6 metrowa w obwodzie pnia topola czarna, czy wreszcie, posiadający w obwodzie, blisko 2 m pień, jałowiec wirginijski. Park i zabudowania stanowią obecnie własność prywatną. Rybitwy, to wieś nowoczesna gdzie dominują gospodarstwa specjalistyczne /hodowla warzyw/, działa tutaj wiele różnych firm usługowych i przetwórczych.

14. RYCERZEWKO To wieś wybitnie rolnicza, którą charakteryzuje rzadko spotykana w regionie nowoczesność i gospodarność. Położona jest tuż obok drogi łączącej Pakość z Inowrocławiem. Istnieją tutaj specjalistyczne gospodarstwa rolne producentów wysokiej jakości roślin ozdobnych, warzyw, owoców i nasion. Działa tutaj wzorcowa świetlica wiejska, która stanowi centrum życia kulturalnego i społecznego tej wsi. Warto odwiedzić tę miejscowość chociażby po to, aby obejrzeć wieś na europejskim poziomie.

15. RYCERZEWO Rodzinna wieś Prymasa Polski ks. kardynała Józefa Glempa. Aby dotrzeć tam, należy jadąc z Pakości w stronę Inowrocławia, skręcić w lewo na krzyżówce do Kościelca. We wsi sklep, świetlica wiejska. Rycerzewo, to miejscowość wybitnie rolnicza. Zabudowania wiejskie II poł. XIX w.

16. WĘGIERCE Wieś leży na prawym brzegu Noteci w południowo wschodniej części gminy Pakość. Jej nazwa pochodzi od osadników z Węgier. Węgierce – brańcy wojenni z Wegier. Wieś wzmiankowana jest w roku 1216, w w starych kronikach kościelnych, jako własność zakonu Norbertanek w Strzelnie. W dawnych kronikach nazywana jest Ungerszke lub Vangricici, od XIII w, Wogerce. Wieś była własnością Antoniego Dembińskiego, którego syn Zbigniew był budowniczym tunelu pod Kanałem La Manche. Dembińscy pobudowali tutaj w 1904 roku okazały pałac z elementami modernistycznymi i kolistym podjazdem, które można podziwiać współcześnie. Obok dworu założono ponad 3 hektarowy park w którym spotkamy dziś, okazałe kasztanowce białe, topole, jesiony i graby. W latach 1989- 1990 park został zrewaloryzowany i dzięki temu, zaliczony jest do zabytkowych obiektów przyrodniczych w Polsce.

17. WIELOWIEŚ Wieś rozłożona jest na dużym obszarze gminy, wzdłuż drogi wojewódzkiej z Pakości do Inowrocławia, obok dróg powiatowych do Janikowa i jednej z niewielu w powiecie drodze brukowanej do Pławina. W Wielowsi zdecydowanie dominują gospodarstwa rolne, rolników specjalizujących się w produkcji zwierzęcej, sadowniczej, warzywniczej, nasiennej. Znajdziemy tam sklep i dawne zabudowania dworskie z XIX wieku. W budynku byłej szkoły działa świetlica wiejska i Ludowy Klub Sportowy. Zabudowa wiejska Wielowsi XIX w.

18. WOJDAL Wieś leży na północnym skraju gminy. To tutaj, odpoczywając i przygotowując się do zdradzieckiej bitwy z wojskami królewskimi pod Mątwami przebywali w lipcu 1666 roku żołnierze magnata Lubomirskiego. Wieś praktycznie traci swój rolniczy charakter ze względu na to, ze leży na bogatych pokładach żwiru, których eksploatacja z roku na rok, ogranicza produkcję rolną na rzecz wydobywczej. Wyrobiska pożwirowe, to obecnie akweny charakteryzujące się szczególnie czystą wodą, które w bliższej lub dalszej przyszłości staną się ośrodkami wypoczynku i rekreacji, albo hodowli i połowu ryb. Warto odwiedzić nowoczesne, na europejskim poziomie, specjalistyczne gospodarstwo rolne Państwa Ratajskich, specjalizujące się w hodowli bydła mlecznego i mięsnego.

19. RZEKA NOTEĆ Noteć w Pakości, kieruje się na północ, płynąc nią mijamy most kolejowy i możemy podziwiać po stronie zachodniej, ciekawą zabudowę miasteczka, a po prawej jego część przemysłową z budynkami byłej roszarni lnu. Wzdłuż pakoskiego brzegu Noteci nie ma miejsca by zacumować, jednak najczęściej odbywa się to przy ulicy Żabiej, lub przy moście drogowym Pakość - Inowrocław. Warto wiedzieć że rzeka Noteć w Pakości, dzieli miasto i Wielkopolskę na Kujawy leżące na zachodnim brzegu i Pałuki na wschodnim. Płynąc dalej na prawym brzegu spotkamy park we wsi Rybitwy, dalej urokliwymi zakolami Noteci dopłyniemy do Jeziora Mielno o urozmaiconej linii brzegowej.

20. JEZIORO PAKOSKIE Jest drugim, co do wielkości po Gople, jeziorem Kujaw. Ciągnie się ono z północy na południe na długości prawie 16 km. Zajmuje w zależności od poziomu wody, powierzchnię od 800 - 1300 ha, głębokość jeziora w najgłębszym miejscu przekracza 19 m. Na lewym brzegu jeziora leży wieś Jankowo z urokliwym pałacem i parkiem. Przy niskim stanie wody, tuż pod jej powierzchnią, możemy zauważyć leżąca prawie naprzeciw parku zatopioną zalewem wyspę, na której w czasach starożytnych znajdowała się osada.W latach 60 i 70-tych prowadzono tam owocne prace archeologiczne. Obok możemy obserwować unikalny środek transportu - kolejkę linową biegnącą z kopalni wapienia w Piechcinie do Janikowskich Zakładów Sodowych. Kilkaset metrów dalej, jezioro przecina zapora wodna zbudowana na początku lat 70 XX w. tworząca z Jeziora Pakoskiego zbiornik retencyjny zapobiegający powodziom w dolnym biegu Noteci. Warto obejrzeć hydrotechniczną infrastrukturę zapory. Istnieje możliwość transportu łodzi żaglowych przez zaporę za pomocą zainstalowanej tutaj przeciągarki. Płynąc dalej wpływamy w nurt rzeki, by po około 100 metrach spotkać ujście wody z kanału Gopło – Pakość. Tutaj nurt przyspiesza, płynąc zakolami dopłyniemy do śluzy w Pakości.

21. JEZIORO MIELNO Jezioro MIelno szerokie na 200 – 500 m ciągnie się podobnie jak Pakoskie z północy na południe, na długości blisko 5 km Jego powierzchnia, to ponad 200 ha, a największa głębokość wynosi około 6 m. Jezioro posiada szereg głębokich zatok o zalesionych brzegach, nad jedna z nich, leżącą po wschodniej stronie jeziora, usytuowany jest ośrodek żeglarski YKP Inowrocław w Łącku. Płynąc dalej, po zachodniej stronie Jeziora Mielno trafimy do przystani holenderskiego ośrodka campingowego, a niewiele dalej po minięciu jeziornego przewężenia nazywanego „piekłem”, po prawej stronie zauważymy dość zaniedbaną harcerska bazę wypoczynkową. Wzdłuż zachodniego brzegu znajdują się wyrobiska po żwirowe o niespotykanie czystej wodzie, gdzie za zgodą właścicieli żwirowni można zatrzymać się na biwak. Płynąc przez Jezioro Mielno należy żeglować trzymając się lewego brzegu ze względu na wspomniane zatoki i gęsto zarośnięte trzciną i tatarakiem brzegi utrudniające orientację. Tuż po opuszczeniu jeziora mieleńskiego po prawej stronie zauważymy wpływającą do Noteci rzeczkę o nazwie Smyrnia. Dalej rzeka Noteć płynąc w kierunku zachodnim omija leżącą na granicy gminy Pakość, wieś Wojdal słynąca z wielu czynnych żwirowni.

22. KANAŁ NOTECKI

23. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … PAŁAC I PARK W JANKOWIE Zespół pałacowy pobudowany ok. 1880, obecnie w odbudowie. Park krajobrazowy koniec XIX w. Owczarnia XIX w.

24. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … KOŚCIELEC Kościół http://www.zsckr.koscielec.pl/koscielec1.htm

25. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … KOŚCIELEC Kościół i jego otoczenie Zespół Kościoła XII/XIII w. przebudowa 1488, kaplica grobowa około 1559, dobudowa kaplicy 1861-1862, dobudowa kruchty, zasklepienie nawy 1894. ogrodzenie z bramą 2 połowa XVI w. plebania początek XX w.

26. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … KOŚCIELEC Pałac Ponińskich 1849 r.

27. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … KALWARYJSKA NEKROPOLIA, połowa XIX w. Grobowiec Rodziny Laubitzów Grobowiec Rodziny Maternów Grobowiec Rodziny Wolańskich Grobowiec Rodziny Drwęckich

28. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … RZEKA NOTEĆ

29. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … PAKOSKA ŚLUZA

30. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … JEZIORO PAKOSKIE

31. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … PAKOŚĆ I JEJ NAJBLIŻSZE SĄSIEDZTWO

32. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … NA WZGÓRZU KALWARYJSKIM plebania Klasztorek XVIII/XIX w Ołtarz polowy - amfiteatr Kościół Ukrzyżowania około 1661 roku, remont 1725, 1971

33. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … PAKOSKA ENERGIA ODNAWIALNA Okolice Mielna i Ludkowa Inwestorzy wykorzystując sprzyjające warunki meteorologiczne i inwestycyjne, sprawili, że w ostatnich latach na północ i południe od Pakości pojawiły się źródła energii odnawialnej zwane potocznie „wiatrakami”. Pojawią się też kolejne . . .

34. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … ZABYTKOWE BUDYNKI ul. Szkolna Nr 1 Były szpital Zakonu Joannitów Nr 38 budynek z XVII w. Nr 28, budynek z roku 1906 Nr 34, budynek z końca XIX w. Nr 35, początek XX w. Nr 29, rok budowy 1847

35. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … ZABYTKOWE BUDYNKI ul. Radłowska Nr 3 Lata 80-te XIX wieku Nr 11, przełom XIX i XX w. Nr 25, zbudowany około 1880 roku Nr 29, lata 30-te XX w. Nr 32 Druga połowa XIX wieku Nr 19, połowa XIX w, modernizowany

36. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … INNE ZABYTKOWE BUDYNKI Dworcowa nr 24, 1898 r. Inowrocławska 7, 1887 r. Dworcowa nr 2, 1915 r. Rynek 1, 1880 r. ul. Jankowska 6 „stara poczta”, XX w. Szeroka 1, 1900 r.

37. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Camping holenderski Mielno http://www.campingpakosc.nl

38. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Na starych fotografiach i rysunkach

39. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … ZABYTKOWE BUDYNKI UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ Ratusz 1908 Budynek Poczty Polskiej 1884 r. Budynek Policji, początek XX w. ul. Inowrocławska 12 „były biurowiec” Ośrodek Kultury ul. Św. Jana 17 Przychodnia Zdrowia

40. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … RYBITWY Zespół pałacowy, park, 2 połowa XIX w. Widok północny Strona południowo - wschodnia Widok południowo - wschodni Widok wschodni Południowy wschód Widok na Rybitwy z Pakości

41. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … ŁĄCKO Przystań jachtowa Zespół Dworski koniec XIX w. Widok północno - wschodni Stanica Yacht Klubu Polski Inowrocław Strzelnica myśliwska Pawilon myśliwski

42. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … WOJDAL – MIELNO - LUDKOWO Wojdal Okolice Wojdala Park w Ludkowie Probostwo Mielno

43. RYBITWY Dawniej i zachowany do dzisiaj fragment zabudowy

44. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Opowieść o tym, skąd pochodzi nazwa wsi Gorzany Obok takich świętych jak Jan z Lidy, Łucja z Syrakuz, Medard biskup, najbardziej znany jest Święty Izydor oracz, rodem z Mediolanu, który urodził się ubogiej rodzinie w 1581 roku. Na patrona oraczy wybrano go z tej racji, że jako młodzieniec pracował w charakterze parobka w majątku ziemskim pod Mediolanem, gdzie zamieszkiwał z żoną, błogosławioną Maria Toribią i jednym dzieckiem. Z tego okresu pochodzi legenda, jak powtarzano, podpatrywano świętego przy pracy na roli, Właściwie nie świętego, lecz Anioła, który wykonywał orkę. Święty zaś był zatopiony w modlitwie, stąd jego przedstawianie na ikonie gdy modli się przy figurze przydrożnej, a Anioł za niego orze. Święty Izydor był bardzo pobożny, czynił pokutę i spełniał uczynki miłosierdzia. W Gorzanach przed wielu, wielu laty figura przedstawiająca świętego jeszcze stała i stąd prawdopodobnie od tej figury powstała nazwa wsi Gorzany. Świętego Izydora przedstawiała z kłosami, gorejącą, ognistą kulą i laską, spod której wypływa źródło oraz z pługiem. Inna opowieść o Gorzanach łączy nazwę z wybuchającymi tam, często pożaramizabudowań wiejskich.

45. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Podanie ludowe o wsi Jankowo Hen przed laty potężne nadnoteckie puszcze zarastały ogromne obszary, po obu stronach jeziora pakoskiego i rozpościerały się na prawie na całe Kujawy i Pałuki. Niezliczona ilość grubego zwierza napełniała te nieprzebyte gąszcze. Nocami rozlegały się straszliwe wycia wilków i ryki niedźwiedzi. Niekiedy tylko odwieczne te bory napełniały się mnóstwem ludzi, koni i psów, grzmiały odgłosy rogów myśliwskich. Ale było to już dawno. Dzisiaj z tych wielkich borów pozostały już tylko szczątki. A we wsi i obok Jankowa przepiękny park i pałac oraz przepiękny starodrzew, a nad nimi wyje wicher żałośnie, także on śpiewa ową pieśń przeszłości, która opowiada o tajemniczym powstaniu nazwy tej miejscowości. A było to tak. Pewien stary leśniczy, postanowił wiedzieć wszystko o nazwie wsi i skąd się wywodzi, ta nazwa. Jednego wieczora wziął ze sobą strzelbę, wiernego psa, i poszedł dowiedzieć się i zbadać, co i jak. Od tamtej pory, ani leśniczego, ani śladu. Opowiadano jeszcze, że w ową noc dochodziły od strony jeziora jakieś niesamowite jęki i żałobne głosy oraz skamlenia i nie znalazł się dotąd śmiałek, który by chciał ponownie zbadać tajemnicę tej nazwy.

46. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Opowieść o Ludwińcu Według ustnie przekazywanego podania ludowego, stała od strony pobliskiego lasu figura świętego Izydora patrona rolników. Na tablicy był napis, który głosił i przypominał legendę o chlebie kamiennym. Opowiadała ona o tym, jak to w czasach wielkiego głodu, uboga wdowa prosiła zakonnika zakonu Cystersów o chleb, a ten jej tego chleba odmówił. Łzy kobiety nie przyniosły szczęścia, bo upadając na chleb Cystersa zamieniły go w kamień ostrzegając lud boży przed obojętnością o los innych. Jak dawniej opowiadano, podobno jeszcze do końca XV wieku Ludwiniec nazywał się „Luda”. Dopiero w późniejszych wiekach jako ostrzeżenie przed brakiem miłosierdzia, przyjęła się nazwa wsi Ludwiniec...

47. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Podanie ludowe o wsi Łącko Było to dawno, przez ogromny las sosnowy wracało dwóch drwali w ostrą noc zimową. Śnieg głęboki pokrywał ziemię i ciężko zwisał z gałęzi drzew. Woda w pobliskim potoku stężała w mroźnym uścisku. Daleko mieli do domu, ale szli dzielnie, tupiąc mocno ciężko okutymi butami. Raz po raz zapadali w śnieg po kolana na zmarzłym bagnisku potknęli się i upadli rozsypując chrust. Trzeba było go zbierać i wiązać na nowo na plecach zgrabiałymi rękami. Obawiali się też, że mogą zabłądzić choć ufali, że święty Marcin patron wędrowców ich nie opuści. Kiedy doszli wreszcie na skraj lasu i ujrzeli w dolinie światła w oknach chat. Z radości głośno się roześmiali do siebie i świat im wydał się piękny. W bieli zimowej i srebrnej poświacie miesiąca wnet posmutnieli znowu, bo przypomniało im się własne ubóstwo. Nie mamy czym się cieszyć przemówił jeden, życie dobre dla bogaczy, ale nie dla biedaków jak my. Lepiej żebyśmy zamarzli, albo żeby nas był pożarł dziki zwierz. Kiedy tak narzekali na swoją biedę, nagle ujrzeli coś niezwykłego. Z firmamentu niebieskiego oderwała się piękna błyszcząca gwiazda. Patrzyli na nią zdumieni, jak leciała ku nim wolno po nieboskłonie, muskając ich, upadła niedaleko. Na białym śniegu coś się złociło, schylili się szybko i w ręce pochwycili złociste zawiniątko, uwite w płaszcz w cudne gwiazdy. Krzyknęli radośnie, bo oto znaleźli skrawek z nieba. Usiedli więc obaj na śniegu i poczęli rozwijać fałdy płaszcza aby podzielić się znaleziskiem. Było tylko małe dzieciątko, które trzymało w ręce kartkę z napisem ŁĄCKO . . .

48. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Opowieść ludowa o wsi Mielno Obok jeziora mieleńskiego stała przed wiekami świątynia, która pewnego dnia, z zebranymi w niej ludźmi zapadła się w otchłanie jeziora. Odtąd w dawnych czasach, co kilka lat z głębin wodnych, wychodził w południe kapłan i na powierzchnię jeziora grobowym głosem błogosławił wodę, wówczas stawało się tak cicho, że żaden wiaterek nie muskał gładkiej toni, nawet nie zaszumiał stary dąb, osika czy wielka topola. Niekiedy z głębi jeziora dawało się słyszeć dalekie i słabe odgłosy potopionych dzwonów. Często o północy od jeziora echo niosło jakieś okropne jęki. Bardzo długo w dawnych czasach, krążyła gminna wieść między ludem, że właśnie w tym czasie powstała nazwa wsi MIELNO. W księżycowe noce wychodzi z jeziora ówczesny właściciel tej wsi, lecz wpada na powrót do topieliska . . .

49. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Opowieść o Radłowie Na tym miejscu gdzie obecnie rośnie wiekowa lipa, jeszcze dawniej stała figura „Męka Boża”, która ze starości pewnego dnia się obaliła i rozpadła. Tamtejszy pleban Andrzej Gęsicki wysłał z pługiem parobka swego aby zorał rolę w miejscu obalonej i zniszczonej przez czas figury. Gdy ten się pługiem założył, aby zaorać, to pług zaraz mu się na trzy części połamał, a woły wyłamawszy się z jarzma rozeszły się po lesie, Gdy zdarzenie poznał ów pleban, to owo miejsce, w uczciwości wielkiej mieć począł, gdyż mu dwie persony takie świadectwo pod przysięgą dawały. Miejsce to „radłowym” poczęto nazywać. Byli też tacy, którzy oświadczali, że na tym miejscu widywali światło wielkie. Nie tylko tradycja ale też i dawne dokumenty potwierdzają tę nazwę.

50. JEST TAKIE MIEJSCE W EUROPIE, PAKOŚĆ, KOŚCIELEC I OKOLICE … Podanie ludowe o Rybitwach Z gąszczy nad Notecią wynurzył się człowiek z oszczepem, polując. Nagle trzask łomot i ryk i nic więcej. Żubr, olbrzymi król puszczy legł u nóg myśliwego, a ten spojrzał ku górze. Słońce wskazywało południe, zmęczony był, bo od rana trwały gonitwy i łowy, a on jeszcze nie spoczął ani razu, rzucił okiem po okolicy. Dolina, okryta zielonym mchem świadczyła, że miękko mu będzie tu spocząć w dole szumiała rzeka Noteć, a naokoło pięły się ku górze piramidy olch, buków, brzóz. Postanowił odpocząć, chwycił za róg u pasa, podniósł do ust i dźwięcznie, głośno zadął trzy razy. Wrzawa, echa dalekiej muzyki rogowej odpowiedziała mu, a później przysiadł pod drzewem i po chwili ogarnął go sen w którym ujrzał postać i niezwykłe widowisko. Tam w dolinie ma stanąć wieś tłumaczył książe. Nad rzeką błysnął święty znicz i stanął warowny pierwotny gród zwany Rybitwy. O wsi tej, owo podanie, krążyło między ludnością Pakości jeszcze przed I wojną światową . . .