PAREL IV STEF BOS

1. PAREL IV STEF BOS

2. Het lied van Lot: ‘ruïnes en spoken’ • ... de muziek • solorol voor sopraansax (intro / tussenspel) • reciterende zangstijl: strofe 1 en 2 • meer melodielijn vanaf strofe 3 • strofe 4 & 5 dienen als soort refrein (6 & 7 = herhaling 4 & 5) • lied eindigt op muzikaal vraagteken • vragen: • Waar volgt Stef Bos het bijbelverhaal? • Waar vertelt hij zijn verhaal? • video 1: hoofdmenu > het concert > lied van Lot parel IV 2012-2013 Stef Bos

3. Het lied van Lot: ‘ruïnes en spoken’ Gn. 19,17 Vlucht, uw leven is in gevaar! Kijk niet om en sta nergens in de vallei stil. Vlucht de bergen in, anders komt u om. Gn. 19,24 Toen deed de Heere zwavel en vuur over Sodom en Gomorra regenen, van den Heere uit den hemel. A. Dürer (1471-1528) Lot en zijn gezin verlaten Sodom parel IV 2012-2013 Stef Bos

4. het lied gaat bewust NIET over de vrouw van Lot • ... het einde is (te) bekend: de zoutzuilen bij de Dode Zee • andere invalshoek: de vuurzee vernietigt Sodom • Lot vlucht en laat een heel verleden achter zich • zou hij niet hebben willen omkijken ? • ... als ik nu omkijk, blijf ik stilstaan! ... is er geen toekomst • ook ons overkomt het (dagelijks): • soms moet je dingen achterlaten en dat doet pijn • je mag niet omkijken, je moet vooruit • video 2: hoofdmenu > Stef vertelt > Stef over het lied van Lot parel IV 2012-2013 Stef Bos

5. maatschappelijke achtergronden bij het project • ondanks confrontatie godsdienst – wereld (secularisatie): • grote belangstelling van de kunstwereld voor bijbel • bijbel blijft inspiratiebron • bv. boek “de bijbel cultureel” (Meinema/Pelckmans) • van Marcel Barnard en Gerda van de Haar • grote rol van religie op het publieke forum • bijbel niet weg te denken uit kunstzinnige verbeelding • muziekalbum "In een ander licht" (nov. 2009) is één voorbeeld. • kunstzinnigboekje met liedteksten, • bedenkingenvan StefBosbij de bijbelfiguren, • kleinekunstwerkenvan Zuid-AfrikaanseVarenkaPaschke, • uitlegdoor theoloogYko Van der Goot. parel IV 2012-2013 Stef Bos

6. parel IV 2012-2013 Stef Bos

7. aanleiding project 85-jarig bestaan NCRV (Nederlandse Christelijke Radio Vereniging) opdracht aan S.B. "twaalf liederen over bijbelse figuren" bedoeld als eenmalig radioprogramma (oorspronkelijke titel: “de 12 uitverkorenen”) maar breder uitgegroeid tot een concert drie radio-en televisieprogramma’s een website met een dagboek van Stef Bos een cd (2009) een dvd (2010) een demo-cd (2010) parel IV 2012-2013 Stef Bos

8. tv-concert met medewerking van: • Metropoleorkest: prof. pop- en jazzorkest (sinds 1945) • o.l.v. Jules Buckley(°1980): Engels dirigent / arrangeur • Frank Boeijen (°1957): Nederlandse zanger en liedjesschrijver • Fernando Lameirinhas (°1944 Porto), België, Nederland: • zanger / componist • Jackobond: pseud. voor Riet Muylaert (°1977): Vlaamse zangeres • Yko Van der Goot: (°1947) pastor Zeist, 'huis'-theoloog van NCRV • VarenkaPaschke (°1976): Zuid-Afrikaanse beeldende kunstenares, • echtgenote van Stef Bos parel IV 2012-2013 Stef Bos

9. STEF BOS ° 1961 – Veenendaal sterk godsdienstige opvoeding (protestant) lerarenopleiding: Utrecht naarBelgië: op zoek naar ‘het beeld’ (Antwerpen) theater / kleinkunst: Studio Herman Teirlinck gehuwd met VarenkaPaschke (kleind. P.W. Botha) / 2 kinderen wonen afwisselend in Kaapstad en Wachtebeke een dichter, liedjesschrijver, leest teksten uit de bijbel op een andere manier, in een ander licht, vanuit eigen ervaringen, omdat hij ze mooi vindt, omdat anderen er met hem over spraken, omdat hij vindt dat er ... muziek in zit ! parel IV 2012-2013 Stef Bos

10. inhoud dvd “in een ander licht” • het concert • Stef in “het derde testament”: • achtergrond bij het ontstaan van het project • van Utrecht naar Antwerpen (Wachtebeke) naar Kaapstad • over ‘geloven’ zonder reisgids • over de 12 liederen • achter de schermen • de andere artiesten komen aan het woord • opbouw van het concert • ... • http://www.kuleuven.be/thomas/page/in-een-ander-licht/ • de dvd is verkrijgbaar via: www.stefbos.nl (19 €) parel IV 2012-2013 Stef Bos

11. 4 liederen – 4 teksten – 4 muzikale benaderingen • inspiratie: • niet in eerste instantie uit de lezing van de bijbel • wel uit de bijbelse kunst • en via ervaringen terug naar de verhalen (figuren) uit de bijbel • tekstlagen: • bijbelse laag: bijbel opgevat als cultuurboek • menselijke laag: ‘Mens van vlees en bloed’ • autobiografische laag • soms connectie met andere levensbeschouwingen • in het bijzonder het boeddhisme, het taoïsme parel IV 2012-2013 Stef Bos

12. Het lied van David: ‘waar is de muziek’ • David als oudere man • tussen dankbaarheid en spijt • terugdenkend aan jeugdjaren • de musicerende herder • niet de klassieke Goliath-David • maar de berouwvolle koning • Ik werd gezalfd en uitverkoren, • maar ik verloor waarom het gaat. • Verloor mezelf, verloor mijn dromen, • verloor degene die ik was. • En alles wat ik heb verraden, • houdt mij nu wakker in de nacht. Rembrandt Van Rijn (1606-1669) David speelt de harp voor koning Saul, (1629-30) parel IV 2012-2013 Stef Bos

13. in de bijbel is David • de uitverkorene • de overwinnaar van vijandige volkeren • de bouwer van de tempel • de gezalfde, de rechtvaardige en doortastende • maar ook door en door menselijk • de man van verkeerde keuzes • de overspelige (Batseba), gedreven door begeerte • die boet voor zijn misstappen (verliest vier zonen) • die zich volledig bewust is van zijn falen parel IV 2012-2013 Stef Bos

14. inhoudelijk heel dicht bij het verhaal • andere liedfiguren kunnen evengoed niet-bijbels zijn • herkenbaar thema in bv. politiek • mensen worden verliefd op macht • beginnen heel bescheiden en eenvoudig • maar raken snel verstrengeld in intriges • ze beginnen met een droom • maar de droom gaat verloren door het succes parel IV 2012-2013 Stef Bos

15. ... en de muziek ? • instrumentaal nummer + koor: zinloze klanken • tekst (ik-persoon) gereciteerd door S.B. (van achter de coulissen) • structuur: intro: koor (ostinato – dissonante klanken) + orkest • str. 1-4: op achtergrond van koor en orkest • tussenspel: harp (niet toevallig!) • str. 5: conclusie door David • slot: vol orkest + harp + koor (consonante klanken) • jazzy (bigband / virtuoos koor / tenorsax) • herneming intro – einde in majeur • vragen: • in welke mate is de “bijbelse” figuur herkenbaar in de tekst? • video 3: hoofdmenu > het concert > lied van David parel IV 2012-2013 Stef Bos

16. Het Lied van Maria Magdalena: ‘zoals licht’ wat weten we over haar? uit Magdala (ver)gezellin van Jezus aanwezig bij kruisiging kijkt toe bij graflegging getuige van verschijning trad. voorgesteld als prostitué personage in apocriefe evangeliën VarenkaPaschke Maria Magdalena (“in een ander licht”)(2010) parel IV 2012-2013 Stef Bos

17. parel IV 2012-2013 Stef Bos

18. een liefdeslied geïnspireerd op ouderlijke liefde: je krijgt iets wat je zelf(standig) niet kan (zou kunnen) verwezenlijken voorbij aan de fysieke liefde: zij vindt bij Jezus haar (eigen)waarde terug Jezus voegt iets toe aan haar leven “raak me niet aan!” Titiaan (1487/90-1576) (TizianoVecellio) Noli me tangere parel IV 2012-2013 Stef Bos

19. tekststructuur: zes strofen de ontmoeting met J. & uitdaging tot ‘nieuw begin’ J. haalt M. uit haar isolement en leert haar ‘verbondenheid’ allusie op het tragische einde van Jezus afstand nemen na de dood, en toch omarmd blijven (=6) reflectie over betekenis van J. in het verdere leven van M. video 4: hoofdmenu > Stef vertelt > Stef over het lied van Magdalena parel IV 2012-2013 Stef Bos

20. ... en de muziek ? • prominente rol voor sax en piano • strofen in melodische opbouw per 2 gegroepeerd • einde str. 4: melodisch eindpunt • tussenspel: piano • str. 5: nieuwe melodie • str. 6: hoogtepunt • laatste 2 regels worden herhaald en doven uit. • let op: str. 3: “WIJ hebben ... / WE vlogen te hoog” • vragen: • waar wijkt de tekst af van ons beeld op Maria Magdalena? • is de “bijbelse” figuur herkenbaar in de tekst? video 5: hoofdmenu > het concert > lied van Maria Magdalena parel IV 2012-2013 Stef Bos

21. Het Lied van God: ‘wat ik niet ben’ • ... de muziek • sterk pop-nummer: bigband, jazz, fris, puike orkestratie • blues-achtig, ook in akkoordenstructuur (12 maten) • laatste 2 regels van str.: soort refrein- en climaxfunctie • str. 1-4 vormen één muzikaal geheel • “ik zal u zeggen ...”: melodische ommekeer • str. 5: zachtere orkestkleur • str. 6 & 7: één geheel, afgerond in parlando-stijl • str. 8: te vergelijken met str. 5 • laatste 2 regels blijven draaien • slot: herneming van intro parel IV 2012-2013 Stef Bos

22. Kunnen wij ons in de voorstelling die Stef Bos van God maakt herkennen? • Helpt zijn voorstelling ons om te verstaan waarom velen de kerk en het christelijk geloof de rug toekeren? • Is ons godsbeeld even negatief of kunnen we zeggen wat God wel is (voor ons)? video 6: hoofdmenu > het concert > lied van God parel IV 2012-2013 Stef Bos

23. Het Lied van God: ‘wat ik niet ben’ Die lig en donker van die bestaan: God is ’n netwerk van konneksies wat alles in die heelal met mekaar verbind en ook die lig wat alles ophelder… maar ’n bietjiesosialekommentaar ook: ’n mensgemaakte  netwerk van telekommunikasie as simbool van hoe ons in godsdiensstaatmaak op God en alle verantwoordelikheid op hom afstoot: ons neem nieselfverantwoordelikheid virons eiedadenie. VarenkaPaschke God (“in een ander licht”)(2010) parel IV 2012-2013 Stef Bos

24. Er is te veel van mij gemaakt dat ik helemaal niet ben Ik ben die ik ben (ex. 3, 14) Wanneer wij als mensen de pretentie hebben om (een) God uit te leggen, gaat het eigenlijk meer over ons dan over de godheid. (St. Bos) braambos: we kunnen God niet in de ogen kijken ... video 7: hoofdmenu > Stef vertelt > het 3de testament (tot 1’40) M. Chagall (1887-1985) (MovsjaZacharovitsjSjagal) Mozes voor het brandende braambos parel IV 2012-2013 Stef Bos