1 / 64

Prawa pacjenta

Prawa pacjenta. Dr Urszula Drozdowska Wydział Prawa UwB. Konstytucja RP. Art. 68. 1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

Download Presentation

Prawa pacjenta

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Prawa pacjenta Dr Urszula Drozdowska Wydział Prawa UwB

  2. Konstytucja RP Art. 68. 1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. 2. Obywatelom niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres tych świadczeń określa ustawa. 3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku. 4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska

  3. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r.o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. j. Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 ze zm) Istotne zmiany: Ustawa z dnia 25.06.2009 r., Dz. U. Nr 118, poz. 989.

  4. „Warunki i zakres udzielania świadczeń finansowanych ze środków publicznych muszą zostać określone ustawą w taki sposób aby beneficjenci świadczeń mieli jasność co do rodzaju przysługujących świadczeń finansowanych ze środków publicznych” Wyrok TK z 28.02.2005 (P 7/03), OTK ZU 2005, nr 18/2/A

  5. Podział świadczeń zdrowotnych ze względu na sposób ich finansowania Świadczenia standardowe tzw. świadczenia gwarantowane Świadczenia komercyjne

  6. Ogólne zasady udzielania świadczeń gwarantowanych wg ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze świadczeń publicznych Zasada równego traktowania i solidarności społecznej Zasada zapewnienia równego dostępu do świadczeń i wyboru lekarza pierwszego kontaktu

  7. Stosunek ubezpieczenia zdrowotnego

  8. W sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia świadczeń pacjent ma prawo do: • informacji , kiedy świadczenie może zostać udzielone oraz o ewentualnej zmianie terminu • do wpisania go na listę pacjentów oczekujących na świadczenie • lista musi być prowadzona w sposób przejrzysty, i obiektywny, a kolejność wpisywania pacjentów powinna się opierać na kryteriach medycznych • pacjent ma prawo do informacji o zasadach kwalifikacji pacjentów jako: „przypadków pilnych” i „stabilnych” • w razie zmiany stanu zdrowia pacjent ma prawo do przekwalifikowania do grupy, o której mowa w poprzednim punkcie Art. 20, 21 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

  9. Prawo pacjenta do natychmiastowego udzielenia świadczenia zdrowotnego ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia (art. 7 ustawy o Prawach Pacjenta) • Lekarz ma obowiązek udzielenia pomocy lekarskiej w każdym przypadku gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki (art. 30 ustawy o zawodzie lekarza) • Zakład opieki zdrowotnej nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie która potrzebuje natychmiastowej pomocy ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia (art. 7 ustawy o zoz)

  10. Sprzeciw wobec opinii albo orzeczenia lekarskiego • pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy mogą wnieść sprzeciw wobec opinii albo orzeczenia określonych w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, jeżeli opinia albo orzeczenie ma wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z przepisów prawa • sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta • sprzeciw wymaga uzasadnienia, w tym wskazania przepisu prawa, z którego wynikają prawa lub obowiązki pacjenta art. 21 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta

  11. Zgoda pacjenta Swobodnie podjęty akt woli pacjenta lub innych podmiotów uprawnionych na podstawie przystępnie udzielonej i rzetelnej informacji

  12. Wiek pacjentaa prawo do wyrażenia zgody.

  13. Forma zgody • Ustna • Per facta concludentia • pisemna

  14. Podmioty uprawnione do informacji pełnej • Pacjent • Przedstawiciel ustawowy • Osoba bliska • Sąd opiekuńczy • Osoba upoważniona przez pacjenta

  15. Kto to jest osoba bliska? • Małżonek • Krewny lub powinowaty do II stopnia w linii prostej • Przedstawiciel ustawowy • Osoba pozostająca we wspólnym pożyciu • Osoba wskazana przez pacjenta art. 3 ust. 1 pkt. 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta

  16. Jakie informacje muszą zostać przekazane pacjentowi? • informacja o stanie zdrowia • rozpoznaniu • proponowanych metodach diagnostycznych i leczniczych • możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych • dających się przewidzi następstwach zastosowania lub zaniechania metod diagnostycznych lub leczniczych • wynikach leczenia • rokowaniu

  17. Przywilej terapeutyczny Lekarz może ograniczyć informacje o stanie zdrowia i rokowaniu, jeżeli rokowanie jest dla pacjenta niepomyślne, a za ograniczeniem informacji o stanie zdrowia przemawia dobro pacjenta. Wówczas lekarz ma obowiązek poinformować przedstawiciela ustawowego pacjenta lub osobę upoważnioną przez pacjenta. Na żądanie pacjenta lekarz ma obowiązek udzielić mu żądanej informacji art. 31 ust. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty

  18. Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych • Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby (art. 51 ust. 1 Konstytucji RP) • Pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego (art. 13 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta) • Lekarz, pielęgniarka, położna ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu (art. 40 ustawy o zawodzie lekarza, art. 21 ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej)

  19. Wyjątki od prawa poufności • tak stanowią przepisy odrębnych ustaw • zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób • pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy • zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń • badanie zostało przeprowadzone na żądnie uprawnionych, na podstawie innych ustaw, organów i instytucji • zachodzi potrzeba przekazania informacji o pacjencie lekarzowi sądowemu art. 14 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, art. 40 ust. 2 ustawy o zawodzie lekarza, art. 21 ust. 2 ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej

  20. Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej

  21. Kto jest uprawniony do dostępu do dokumentacji medycznej?Art. 26 ust. 3 ustawy o Prawach Pacjenta i RPP • prokurator • pacjent • przedstawiciel ustawowy pacjenta • osoba upoważniona przez pacjenta • sąd • okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej • zakład ubezpieczeń • Narodowy Fundusz Zdrowia • inny zakład opieki zdrowotnej

  22. Poszanowanie intymności i godności pacjenta • Lekarz podczas udzielania świadczeń zdrowotnych ma obowiązek poszanowania intymności i godności osobistej pacjenta. • Prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności • Lekarz ma obowiązek dbać, aby inny personel medyczny przestrzegał w postępowaniu z pacjentem zasady poszanowania godności i intymności • Przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może uczestniczyć tylko niezbędny, ze względu na rodzaj świadczenia, personel medyczny. Uczestnictwo innych osób wymaga zgody pacjenta i lekarza (art. 22 ust. 2 ustawy o Prawach pacjenta i RPP). • Przepis ust. 2 art. 22 nie dotyczy klinik i szpitali akademii medycznych, jednostek badawczo-rozwojowych i innych jednostek uprawnionych do kształcenia studentów nauk medycznych, lekarzy oraz innego personelu medycznego w zakresie niezbędnym do celów dydaktycznych (art. 36 ust. 4 ustawy o zawodzie lekarza) • Przy udzieleniu świadczeń może być obecna osoba bliska

  23. Prawo do umierania w spokoju i godności W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej terapii i stosowania środków nadzwyczajnych. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i jest związana z oceną szans leczniczych (art. 32 KEL).

  24. Prawo pacjenta do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 33-35 ustawy o prawach pacjenta) • Prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych • Prawo do odmowy kontaktu • Prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej niepolegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. • Koszty realizacji tych praw ponosi pacjent, nie są one finansowane ze środków publicznych

  25. Ograniczenia prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego • Wynikające z ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi • Nadużycie prawa podmiotowego np. w postaci domagania się stałej obecności osób bliskich przy braku możliwości organizacyjnych szpitala • Odwiedzający powinni dostosować się do obowiązujących w zakładzie reguła także mieć na względzie prywatność innych pacjentów i przysługujące im prawa

  26. Pozostałe prawa pacjenta • Prawo do opieki duszpasterskiej • Prawo do przechowywania wartościowych rzeczy w depozycie • Koszty realizacji tych praw ponosi zakład opieki zdrowotnej

  27. Prawa pacjenta w ustawach szczególnych z zakresu prawa medycznego

  28. Szczególne przypadki świadomej zgody w ustawodawstwie polskim • Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (art. 4a ust. 4) • Ustawa z dnia 1 lipca 2003 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (art. 12 ustawy)

  29. Ustawa z dnia 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 11, poz. 535 ze zm.) Osoby z zaburzeniami psychicznymi to: • Osoby chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne) • Osoby upośledzone umysłowo • Osoby wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych i w związku z tym wymagają świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy • Nie są to osoby niezdolne do wyrażenia zgody w rozumieniu ustawy o prawach pacjenta • Mają prawo do wyrażenia sprzeciwu wobec udzielenia świadczenia zdrowotnego

  30. Zgoda osoby z zaburzeniami psychicznymi Elementy zgody (art. 3 ust 4): • swobodnie wyrażona przez osobę z zaburzeniami psychicznymi • po przekazaniu w sposób dostępny informacji o celu przyjęcia jej do szpitala psychiatrycznego, stanie zdrowia, proponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz dających się przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechań • Zdolność faktyczna do zrozumienia tych informacji niezależnie od jej stanu zdrowia psychicznego

  31. Procedura przyjęcia do szpitala psychiatrycznego za zgodą pacjenta • Skierowanie do szpitala psychiatrycznego (art. 11 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego)/ wyjątek art. 22 ust. 1a • Zatwierdzenie przez lekarza wskazań co do przyjęcie do szpitala • Pisemna zgoda uprawnionego podmiotu na przyjęcie do szpitala (art. 22 ust. 1, 2, 3, 4, 5)

  32. Podmioty uprawnione do wyrażenia zgody Pacjent do 16 roku życia -- przedstawiciel ustawowy, jeśli nie pozostaje pod władzą rodzicielską, przedstawiciel ustawowy z zgodą sądu opiekuńczego (art. 22 ust. 3 i 5) Pacjent między 16-18 rokiem życia – przedstawiciel ustawowy i pacjent sąd opiekuńczy w przypadku sporu uprawnionych podmiotów (art. 22 ust. 4) Pacjent pełnoletni ubezwłasnowolniony całkowicie, zdolny do wyrażenia zgody – zgoda równoległa zarówno opiekuna jak i pacjenta (art. 22 ust. 4) Pacjent pełnoletni ubezwłasnowolniony częściowo – pacjent, zdolny do wyrażenia zgody, ewentualnie pacjent i kurator, jeśli został powołany do reprezentacji przez sąd opiekuńczy

  33. Konstrukcja badania i przyjęcia pacjenta psychiatrycznego bez jego zgody • przyjęcie pacjenta niezdolnego faktycznie do wyrażenia zgody w przypadkach nagłych(art. 22 ust. 2a i 2b)- zgoda sądu opiekuńczego ex post • przyjęcie pacjenta, który sprzeciwiasię przyjęciu do szpitala, pod warunkiem że zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo zdrowiu i życiu innych osób (art. 22 ust. 2c, art. 23, 24) • przyjęcie do szpitala w trybie wnioskowym określonym w art. 29

  34. Przymus przyjęcia do szpitala i leczenia (art. 23 i 24 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego) Przesłanki: • Osoba chora psychicznie lub osoba wobec której zachodzi podejrzenie, że jest ona chora psychicznie • Nie wyraża zgody na leczenie lub przyjęcie do szpitala psychiatrycznego • Jej zachowanie wskazuje na to, iż z powodu choroby psychicznej zagraża bezpośrednio własnemu życiu lub zdrowiu innych osób

  35. Procedura (po zaistnieniu przesłanek art. 23 i 24 ustawy) • Wyznaczenie lekarza psychiatry, który decyduje o przyjęciu do szpitala, weryfikuje on przesłanki z art. 23 i 24 ustawy, jest zobowiązany osobiście zbadać pacjenta • Opinia drugiego lekarza psychiatry lub psychologa • Wyjaśnienie pacjentowi przyczyn przyjęcia do szpitala • Poinformowanie o przysługujących mu prawach • Zatwierdzenie przyjęcia przez ordynatora w ciągu 48 godzin • Obowiązek zawiadomienia kierownika szpitala, który zawiadamia sąd opiekuńczy w ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia • Odnotowanie wszystkich czynności w dokumentacji medycznej • Wszczęcie postępowania przez sąd (art. 25-27) – zatwierdzenie bądź nie pobytu i leczenia • W przypadku procedury z art. 24 (ustalenia czy dana osoba jest chora) pobyt w szpitalu nie może trwać dłużej niż 10 dni

  36. Zastosowanie przymusu bezpośredniego (art. 18 ustawy) • w razie dopuszczenia się zamachu przeciwko własnemu życiu lub zdrowiu • w razie dopuszczenia się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu innej osoby • w razie zagrożenia bezpieczeństwu powszechnemu • w razie gwałtownego niszczenia lub uszkodzenia przedmiotów znajdujących się w otoczeniu • w razie poważnego zakłócania lub uniemożliwienia funkcjonowania zakładu psychiatrycznego lub jednostki organizacyjnej pomocy społecznej

  37. Środki przymusu bezpośredniego • Przytrzymanie • przymusowe zastosowanie leków • unieruchomienie • izolacja

  38. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 ze zm.) Do czego może zobowiązać w decyzji administracyjnej państwowy powiatowy inspektor sanitarny osobę podejrzaną lub taką, wobec której rozpoznano zakażenie lub zachorowanie na chorobę zakaźną? Do podjęcia: • Obowiązkowego badania sanitarno-epidemiologicznego • Obowiązkowego leczenia • Obowiązkowej hospitalizacji • Obowiązkowej izolacji • Obowiązkowej kwarantanny • Obowiązkowego poddania się nadzorowi epidemiologicznemu • Obowiązkowego szczepienia

  39. Procedura obowiązkowych szczepień - art. 17 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi

  40. Procedura postępowania z zakażonym lub chorym zakaźnie • Pouczenie o środkach służących zapobieganiu przeniesienia zakażenia na inne osoby oraz o ewentualnych innych obowiązkach (badania sanitarno-epidemiologiczne, hospitalizacja, kwarantanna, izolacja itd.) • Obowiązek poinformowania zakażonego o konieczności zgłoszenia się lekarza partnera lub partnerów seksualnych (w przypadku chorób przenoszonych droga płciową) • Informację o której mowa powyżej wpisuje się do dokumentacji medycznej i potwierdza podpisem zakażonego • Obowiązek zgłoszenia w ciągu 24 godzin tego faktu odpowiedniemu inspektorowi sanitarnemu

  41. Lekarz a prawo cywilne

  42. Reżimy odpowiedzialności odszkodowawczej • Odpowiedzialność deliktowa – z tytułu czynu niedozwolonego (art. 415 i nast. Kodeksu cywilnego) Czyn niedozwolony to czyn sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego • Odpowiedzialność kontraktowa – z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania uprzednio istniejącego między stronami zobowiązania (art. 471 i nast. Kodeksu cywilnego) w związku z tym należy wykazać, iż pacjenta z lekarzem/zoz łączył stosunek zobowiązaniowy. W obecnym systemie opieki zdrowotnej np. w związku z udzielaniem świadczeń komercyjnych

  43. Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej • zdarzenie z którym prawo wiąże odpowiedzialność • szkoda , stanowiąca uszczerbek o charakterze majątkowym lub niemajątkowym w dobrach prawnie chronionych • adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem określonym w punkcie pierwszym a szkodą określoną w punkcie drugim.

  44. Zbieg reżimów odpowiedzialności Okoliczność, że działanie lub zaniechanie, z którego szkoda wynikła stanowiło niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania istniejącego uprzednio zobowiązania nie wyłącza roszczenia o naprawienie szkody z tytułu czynu niedozwolonego, chyba że z treści istniejącego zobowiązania wynika co innego (art. 443 kc)

  45. Podstawy odpowiedzialności deliktowej za czyn własny • Art. 415. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. • Art. 416. Osoba prawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z winy jej organu.

  46. Odpowiedzialność deliktowa za cudze czyny • Art. 429. Kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. • Art. 430. Kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności

  47. Odpowiedzialność w sferze imperium • Art. 417 k.c. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa • Art. 417 (2) k.c. Jeżeli przez zgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej została wyrządzona szkoda na osobie, poszkodowany może żądać całkowitego lub częściowego jej naprawienia oraz zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy okoliczności, a zwłaszcza niezdolność poszkodowanego do pracy lub jego ciężkie położenie materialne wskazują, że wymagają tego względy słuszności.

  48. Odpowiedzialność ex contractu • Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. • Art. 472. Jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności. • Art. 473. § 1. Dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które z mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi. • § 2. Nieważne jest zastrzeżenie, iż dłużnik nie będzie odpowiedzialny za szkodę, którą może wyrządzić wierzycielowi umyślnie. • Art. 474. Dłużnik odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza. Przepis powyższy stosuje się także w wypadku, gdy zobowiązanie wykonywa przedstawiciel ustawowy dłużnika.

More Related