Download
1 / 105
1.14k likes | 1.74k Views
Hindistan. Hint Uygarlığı. Hindistan dediğimizde, ilk aklımıza gelmesi gereken şey, çeşitlilik ve farklılıktır. Bu nedenle, Hint Uygarlığının da çok bileşenli, büyük farklılıklar barındıran, sınırlarının belirlenmesinin çok zor olduğu bir uygarlık olduğunu hatırlamamız gerekir. Biraz tarih.
E N D
Hint Uygarlığı • Hindistan dediğimizde, ilk aklımıza gelmesi gereken şey, çeşitlilik ve farklılıktır. • Bu nedenle, Hint Uygarlığının da çok bileşenli, büyük farklılıklar barındıran, sınırlarının belirlenmesinin çok zor olduğu bir uygarlık olduğunu hatırlamamız gerekir.
Biraz tarih • Hindistan alt kıtasında insan varlığına ilişkin en eski işaretler, MÖ 10.000 yılına tarihlenen mağara resimleri • Tarıma geçiş, MÖ 7000’ler • Hindistan alt kıtasında ilk yerleşimler MÖ 4000’lerde başladı (Indus Vadisi), nehir ve sel ovaları denetim altına alındı • MÖ 1500’ler: Göçebe Aryan kavimlerin istilasının başlaması (300 yıl kadar sürdü) MÖ 1500’lerde Hinduizmin ilkel biçimleri ortaya çıktı, Rig Veda düzenlendi.
Rig Veda’dan bir bölüm Karanlıklar içinde karanlıklar dururdu Boyutları olmayan bir deniz gibi; Mümkün olanı hâlâ biçimlendirmemiş bir boşluk Ta ki sıcaklığın gücü Tek olanı yaratana dek O zaman, O Tek olanda, Arzu kıpırtıları varlığa dönüştü, Ruhun ilk tohumudur Arzu Kalplerini bilgelikle soruşturan ermiş kişiler Varlığın yoklukla nasıl akraba olduğunu gördüler Çizgilerini boşlukta uzatıp giderken soruyorlardı Bunun üstünde ne olmalı, altında ne olmalı? Tohum verenler, güçler ordaydı Altta serbest enerji, üstte hızlı eylem
Shri Indra • Fırtına tanrısı Shri Indra, Rig Veda’da en çok bahsedilen kişiliklerden biridir… • Aşağı yukarı 250 dize, onunla ilgilidir.
Biraz daha tarih • MÖ 900’den itibaren, devletler oluşmaya başladı. • MÖ 600’lerde geniş tarım arazileri ve Fenikeli tüccarlar • MÖ 800’lerde Hinduizmin Batı Ganj ovasına yerleşmesi ve kast sisteminin kurulması • Mahabbarata’nın düzenlenmesi • MÖ 520- Budizmin kurucusu Siddharta Gautama • MÖ 500 Upanişad’ların düzenlenmesi • MÖ 540 Magatha’nın yükselişi • MÖ 327 İskender Hindistan’da
Mahabharata Mahabharata, ilk yazılı destandır. (Gılgamış destanı, kuşaklar boyunca sözlü geleneğin bir parçası olmuş, çok sonra yazılmıştır) Aile, savaş, düşmanlık, aşk, bilgelik gibi konuları ele alır.
Pirinç • Ganj vadisi, Indus’ten farklı olarak, pirinç tarımına elverişliydi. • Pirinç, dönüm başına besleyebildiği insan sayısı bakımından buğday ve arpadan çok daha verimlidir. • Bu nedenle, “Pirinç uygarlıkları” diye nitelenen Hindistan ve Çin’de nüfus her zaman dünyanın geri kalanından çok daha yoğun olmuştur.
Pirinç • Pirinç, kanallar, teraslar, setler gerektirir, yani büyük çaplı tarım. • Bu da insanları yerleşikliğe zorlar • Ve tarımın örgütlenmesi, daha büyük bir yapıyı gerektirir.
Koni biçiminde yükselen tapınaklara bir örnek: Konark Tapınağı: Sabah güneşi her odayı gezdikten sonra, güneş tanrısı heykelinin üzerine düşer ve onu enerjisiyle doldurur. Binanın tamamı, devasa bir savaş arabası biçiminde tasarlanmıştır. KONARAK mı KONARK mı
Magatha (Mauryanlar) • MÖ 400 yıllarında, Ganj ovasının tamamını hakimiyet altına alan Mauryanlar, İskender’in Indus vadisini fethinden sonra, güç kazandı • Çünkü böylece başka yerel ittifak ve güçler dağılmış oldu.
Çandra Gupta Saltanatı • MÖ 273 yılına gelindiğinde, Hindistanın neredeyse tamamı, Maurya saltanatı altında birleşmişti.
Hinduizm • Hinduizm, bilinen en eski dindir. • Varlığı binlerce yıldır sürmektedir, tek bir yazılı kaynağı yoktur, karmaşık, çelişkili ve çeşitlilik içeren bir yapısı vardır. • İki tema öne çıkar: kadere inanma ve ruhun bir başka varlığa göç etmesi • Dharma (yol- Çin’in Tao’suyla karşılaştırın), kişinin içinde bulunduğu sosyal ve dinsel konuma uygun davranması demektir.
Hindu kelimesi, Sanskritçe “nehir” anlamına gelen “sindhu” kökünden gelir- Indüs Irmağına işaret eder. • MÖ 5 yüzyılda Persler İndus topraklarını tanımlamak için bu sözcüğü kullanmışlardı. Hindular ise kendilerini “vedaya inananlar” diye tanımlardı. • “Veda”, Sanskritçe “bilgi” anlamına gelir. Dört ana veda vardır: Rig Veda, bunların en önemlisidir (diğerleri: Yajur Veda, Sama Veda ve Atarva Veda)
Vedalar, toprağı, gökyüzünü ve ateşi koruyan kutsal varlıklara methiye olarak yazılmış mitsel, şiirsel metinlerdir. • Upanişadlar, MÖ 6. yüzyılda ortaya çıkar. Bunlar, varlığın ve evrenin doğası üzerine yazılmış mistik-felsefi metinlerdir. Bunlar daha az ayinsel, daha çok iç görüye ilişkindir. Büyük bölümü, aydınlanma arayışı içindeki bireylere yol gösteren batıni bilgiler içerir.
Reenkarnasyon inancı • Vücut öldüğünde ruh yok olmaz, sayısı sekiz milyonun üzerindeki değişik varlıklara geçer. Bu varlıklar arasında kayalar, bitkiler, hayvanlar da vardır. • KARMA: Kişinin önceki yaşamlarındaki eylemlerinin oluşturduğu bütün. • Bu yaşama hangi formda gelindiği, daha önceki yaşamlarda yapılanlara bağlıdır.
Dharma • Hinduizmin temelindeki kavramlardan biri Dharma’dır. • Kişi, bulunduğu statüye göre yaşamalıdır. Başkasının rolüne soyunmak, kabul edilemez. • Statü, doğuştan gelir ve değişmez.
Kast • Kast, bugün anladığımız sınıf’tan farklıdır. Ekonomik değişkenlerle belirlenmez. • İdeal bir toplumda, dört ana kast vardır: Brahmanlar (yönetici din adamları), Ksatriyalar (asker ve soylular), Vaişyalar (zenaatkâr ve köylüler), hizmetkârlar (şudralar). Hepsinin altında, herhangi bir kasta mensup olmayan “dokunulmazlar” vardır. (Mahatma Gandhi’nin deyişiyle, “tanrının çocukları”) • Kastlar arası evlilik yasaktır.
Kirlilik ve Saflık • Eşitsizlik ilişkileri her toplumda vardır ve dikkatle bakıldığında, her toplumda bunların saflık/arılık terminolojisi içinde ifade edildiği görülür. • Ancak bu terminolojinin en açık kullanıldığı kültür, klasik Hint kültürüdür: bir dokunulmaz, Brahman’ın yürüyeceği yere basamaz!
“Kutsal” inekler Hindular ineklere “tapmaz”lar! Bir tanrıçanın simgeleri olarak gördükleri için, onlara zarar vermek istemezler.
Hinduizmde cinsellik • Hinduizm, cinsellik konusuna Yakın Doğu dinlerinden farklı yaklaşır. • Cinsel ilişki pozisyonları olarak algılanan Kama Sutra isimli kitap, bir Brahman tarafından yazılmıştır, evlilik ve cinsellik konusunda bilgi vermeyi, yol göstermeyi amaçlar.
Ramayana Prens Rama ile karısı Şita’nın buluştuğu ender anlardan biri!
Şiva • Şiva, belli başlı dünya mitolojilerinde yer alan belki de en güçlü ve zıt karakterli Tanrıdır. Karakteri son derece karmaşık ve kendini inkâr özelliğine dayalıdır.
Kali, Şiva’nın üzerinde dans ediyor (National Gallery of Australia)
Ana Tanrıça (Matrika) (The Metropolitan Museum of Art) • Sekiz ayrı biçimde görünen ana tanrıça, hinduizmde dişil prensibin temsilcisidir.
Lotus çiçeği üzerindeki Devi (17. yy) • Devi, kadınlığın ve iffetli eşliğin simgesidir. Tanrıça Lakşmi’nin avatarı olduğuna inanılır. • Aynı zamanda, Rama’nın eşidir.
Yoga • Hem Hinduizmde hem de Budizmde önemli bir yeri olan yoga, bedenin, yani mikrokozmosun Yüce Varlık ve Evrenle ilişkilendirilmesidir. • Veda metinlerinde de bahsedilen bu yöntem, bireyin içsel ateşini canlı tutmak, esrime durumuna geçmek ve evrenle ilişki kurmak için gerçekleştirdiği bir pratiktir.
Budizm • MÖ 563 yılında doğan Siddharta Gautama’nın kurucusu olduğu dindir. • Kişisel aydınlanma, hedeftir. • Bunun için inziva ve çile öngörülür.
Caynacılık • Budizmle aşağı yukarı aynı dönemde çıkmış bir din. • Ganj çevresinde etkili olmuş. • Brahmanların katı ayrımcılıklarından bezmiş zanaatkâr ve köylüleri etkilemiş. • Maurya hükümdarları tarafından benimsenmiş.
Kuşanlar, Guptalar, Hun istilaları • MÖ ikinci yüzyıldan MS beşinci yüzyıla kadar çeşitli göçmen kavimler güneyden, kuzeyden ve batıdan gelerek Hint alt kıtasına yerleştiler, bazıları (Kuşanlar) krallıklar kurdular. • Çandra Gupta’nın kurduğu Gupta İmparatorluğu, bunların en etkilisiydi.
Müslüman istilaları • 11. yüzyılda Gazneli Mahmud, üst üste akınlar düzenledi. • Orada kalıcı bir hakimiyet kurmadı ama yağmayla büyük bir servet taşıdı, Gazne bu sayede zamanının en görkemli şehirlerinden biri oldu. • 13-14. yüzyıllarda Müslüman etkisi daha yoğun hissedilmeye başlandı.
Hindistan’da İslam • 15. yüzyılda, Hindistan’ın kuzeyi büyük ölçüde müslümanlaşmıştı. Yönetici elit, çok farklı etnik kökenlerden geliyordu: İran, Irak, Afganistan.
Hint-Türk dönemi • Moğol/Türk Timur ve Cengiz’in soyundan gelen Babür, 16. yüzyılda Kuzey Hindistan’ı ele geçirdi.
Cihangir döneminden sikkeler, her birinin üzerinde burç işaretleri vardır
Göksel Diyagram: Güneş ve gezegenlerin yörüngelerini, burçları ve iki ay tutulması dönencesini içeren evrenin sınırlarını gösteriyor.
Hinduizmin canlanışı • Moğol/Türk yönetimin zayıflamasıyla, Hindu Maratalar güçlendi ve Hinduizm yeniden canlandı. • Sanskritçe resmi dil olarak benimsendi • Sanskritçe edebiyat gelişti.
17. ve 18. yüzyıllarda Batı ve Orta Hindistanı ele geçirerek sonunda Hint-Türk devletinin merkezine sızan Maratalar, Hinduizmin İslama tepkisi, güneyin kuzeye direnişi, toprak beylerinin her şeye kadir imparatorluk idaresinin parasal ve askeri ihtiyaçlarını karşılama mecburiyetine isyan etmeleri, hatta dil ve kültürde milliyetçilik gibi olguların temsilcileri olarak görünürler.
