مفاهيم

1. حرکت وفعاليت نقش اساسي در زندگي کودک دارد . در اثر عدم تحرک وکاهش فعاليتهاي بدني، انواع بيماريها و ناراحتي هاي جسماني و رواني در کودکان به وجود خواهد آمد که از بين بردن آنها متضمن صرف هزينه هاي زياد بر اقتصاد کشورهاست. گسترش شهر نشيني وصنعتي شدن جوامع و استفاده از ماشين به جاي نيروي عضلاني منجر به کاهش حرکات طبيعي انسان شده است. اين عوامل خود باعث کاهش ميزان کارآئي دستگاههاي مختلف بدن مي گردد

3. اگر کودک در طول دوران زندگي و رشد خود به نحوي به فعاليت بدني بپردازد، کمتر با مشکلات خاص جسماني مواجه خواهد شد، زيرا در اثر فقر حرکتي وکاهش تحرک و فعاليت جسماني از ميزان دامنه حرکتي مفاصل کاسته مي شود و به مرور فرد باکاهش انعطاف پذيري، ضعف عضلاني، کاهش قدرت واستقامت عضلاني مواجه مي شود که مجموعه اين عوامل باعث شروع ناراحتي ها و بروز انواع دردها در بدن مي شود. • ”منطق کودک بازي و حرکت است“

4. علوم ورزشي گاه آدمي و شرايط او را در وضعيت طبيعي و فيزيولوژيک مطالعه مي کند و به ارائه راهنماييها و تجويز تمرينها مي پردازد، يااينکه آدمي را در وضعيتهاي غير طبيعي و پاتولوژيک مطالعه کرده به توصيه هاي بهداشتي و تجويز تمرينهاي درماني توجه مي کند. اين افراد مي توانند ورزشکار، مربي، معلم، يا هرفرد مرتبط با ورزش باشند.

6. مطالعات يک موسسه غير دولتي نشان مي دهد که حدود هشت ميليون دانش آموز به نوعي با اختلالات و ناهنجاريهاي جسمي وحرکتي رو به رو هستند.تحقيقات نشان مي دهد که بسياري از کودکان از وضعيت بدني طبيعي برخوردار نيستند ودر صد بالائي از دانش آموزان به يکي از ناهنجاريهاي قامتي مبتلا هستند. اين ميزان توسط اقبالي 1372(شهر اصفهان) 90درصد، مرشدي 1374(شهرستان بروجرد)39/87درصد، اصغر زاده گلزار1374(شهر مشهد)90 درصد، روشن 1375 (شهرستان بندر ترکمن )62/86درصد، زاهد منش1374(شهر تهران) 96/25درصد، قراخانلو 1368 (شهر تهران)25 /86درصد ، احمد نيا 1373(استان گيلان) 86/91 درصد، حسني 1383 ( دانش آموزان نابينا و ناشنواي اصفهان ) 95/5 درصد، ذاکري 1375 (شهرستان نطنز ) 74/ 63درصد، لطفعلي زاده 1374 (شهر اردبيل ) 89 درصد، لاسجوري 1383(شهر کرج) 68/80 درصد، عليزاده 1368(شهر تهران) 13/ 74 درصد گزارش گرديده است

7. کاهش حجم عضلاني ولاغري مفرط عمومي که در اثر برخي بيماريها ويا وجود درد وفقر حرکتي در افراد ايجاد مي شود سلامت اسکلت بدن را نيز به مخاطره مي اندازد. در نتيجه ي لاغري مفرط عضلاني، تنه قادرنخواهد بود به وظائف خود در نگهداري بدن و حفظ راستاي طبيعي آن عمل کند که نتيجه آن بد ايستادن، بد نشستن و در مجموع عادات حرکتي غلط است واين امر باعث مي شود که ستون فقرات وقفسه صدري نتوانند به طور طبيعي رشد کنند ودر حالت طبيعي باقي بمانند . انحناي غير طبيعي اين اعضا علاوه بر زشتي وبد شکلي بدن، باعث مي شود که جريان خون وتنفس به خوبي وبه طور طبيعي انجام نگيرد.

8. مهمترين پيامد کمبود حرکت، بيماري، کاهش حجم و قدرت عضلاني است . موارد فوق به يکديگر مربوط اند وبين دوعامل سطح مقطع عضله وميزان نيرويي که يک عضله مي تواند از خود بروز دهد ارتباط مستقيم وجود دارد. از طرفي مسئوليت حفظ تعادل اسکلتي بدن به عهده عضلات وخصوصا" ميزان نيرو وقدرت هر عضله است.

9. موضوع مورد مطالعه در حرکات اصلاحي و درماني، بررسي ضعفها و ناهنجاريهاي اکتسابي دستگاه استخواني، عضلاني و مفصلي افراد جامعه است. اين ناهنجاري ها عموما به دلايلي چون عادات حرکتي نامناسب، فقر حرکتي، شرايط نامناسب محيطي و با مشخصه تدريجي بودن، به ويژه در دوران کودکي و سنين رشد بروز کرده است. است. اين اختلالات هنوز آنقدر شدت نيافته که مشکلات جدي براي فرد مبتلا ايجاد کرده او را به دست جراح ارتوپد بسپارند. بنابراين امکان بهبود از طريق حرکات و ورزشهاي اصلاحي وجود دارد.

10. مفاهيم • مرکز ثقل( نقطه اي که جرم در اطراف آن به صورت مساوي تقسيم شده است)- زنان 55% و مردان 57% از کف پا- مقابل دومِين مهره خا جي • عضلات ضد جاذبه و حفظ راستاي طبيعي بدن: درشت نيي قدامي، درشت نيي خلفي، چهار سر راني ، راست کنند ه هاي ستون فقرات، عضلات شکم، ذوزنقه، راست کنند ه ها وخم کننده هاي گردن

11. عبور خط فرضي ثقل • مچ پا: جلو مفصل قرار گرفته و باعث دورسي فلکشن مچ می شود. کنترل توسط عضلات خلفي ساق بويژه نعلي • زانو: جلو مفصل قرار گرفته و تمايل به صاف شدن دارد. کنترل توسط عوامل کپسول مفصلي و رباطها • ران: عقب مفصل قرار گرفته و تمايل به صاف شدن دارد. کنترل توسط ربا طها- عمل چرخشي سويز خاصره ای • مفصل خاجي راني: از جلو مفصل عبور می کند و تمايل به خم شدن دارد. کنترل توسط ربا طها- اول کمری، دوازدهم پشتي، اول پشتي و هفتم گردني • مفصل اطلس –پس سری: از جلو مفصل عبور می کند و تمايل به افتادن سر دارد. کنترل توسط عضلات و ربا طها

12. عضلات ضد جاذبه و حفظ راستاي طبيعي بدن(بخش قدامي)

13. عضلات ضد جاذبه و حفظ راستاي طبيعي بدن(بخش خلفي)

14. تعريف «وضعيت»Posture وضعيت در مورد بدن يعني: قرار گرفتن بخشهاي مختلف بدن به ترتيب نسبي به منظور انجام يک فعاليت خاص - يعني ترکيب ساختار مفاصل بدن در هر لحظه از زمان - يعني ارتباط قسمتهاي مختلف بدن نسبت به خط ثقل - يعني ترتيب قرار گرفتن صحيح و متناسب اجزاي بدن - وضعيت از نظر تيپ شناسي، قرار گرفتن بدن به اين ترتيب است که سر در حالت مستقيم، نگاه به طرف جلو، ران کاملا صاف، زانو ها نسبت به رانها در زاويه صحيح، انگشتان پا در حالت مستقيم و پاشنه ها در يک امتداد قرار داشته باشند.

16. وضعيت ايستا براي انسان (ايستاده)در مقايسه با وضعيت چهار دست و پا (در حيوانات)تفاوت بسياري دارد.در انسان اندام فوقاني آزاد است و فرد مي تواند محيط را براحتي دستکاري کند طوري که بين فکر خود و محيط ارتباط برقرار سازد.وضعيت ايستاده انسان به وضعيت چهار دست و پا معايبي به شرح زير دارد: 1. کم بودن سطح اتکا 2. بالا قرار گرفتن مرکز ثقل اين دو عامل سبب مي شوند که تعادل براحتي به هم بخورد.به علاوه توزيع وزن همواره به صورت متقارن نيست.همچنين نوساناتي به طرف جلو و عقب در انسان ديده مي شود.به اين ترتيب اين دو عامل اخير نيز مزيد بر علل فوق مي شوند و تعا دل فرد بيشتر بر هم مي خورد.

17. بررسي وضعيت ستون فقرات از طريق صفحة شطرنجي

18. تشخيص • خط شاقولي • صفحه شطرنجي • خوابيدن به پشت • پانتوگراف • خط کش منعطف • کايفو متر • پرتو نگاری(کوب) • اسپينال موس

19. انواع وضعيت بدني: Posture • وضعيت هاي غير فعال Passive • 2.وضعيت هاي فعال Active الف- وضعيت هاي ايستا Static ب- وضعيت هاي پويا Dynamic

20. نوع ديگراز تقسيم بندي وضعيت بدن، درجه بندي آن است. وضعيت بدن را به چهار درجه تقسيم ميکنند: 1. وضعيت عالي يا وضعيت بسيار مناسب 2. وضعيت خوب اما نه مطلوب 3. وضعيت متوسط اما نه بدترين وضعيت ممکن 4. وضعيت بد

21. براي اينکه وضعيت استانداردي داشته باشيم بايد بدنمان خصوصيات زير را دارا باشد: 1. ميزان انعطاف پذيري عضلات و دامنه حرکتي مفاصل در حد مطلوبي باشد. 2. قدرت عضلاني در حد کافي باشد. 3. بين عضلات هماهنگي خوبي وجود داشته باشد. 4. عناصر رباطي و کپسولي طبيعي باشند و دچار سفتي يا شلي غير طبيعي نباشد .

22. فوايد وضعيت استاندارد 1. انتقال وزن به طور مناسب صورت مي گيرد. 2. کار عضلاني کاهش مي يابد. 3. فعاليتها راحت تر و بهتر انجام مي شود. 4. خستگي ديرتر ظاهر مي شود. 5. صدمات مفصلي و رباطي تا درصد زيادي کاهش مي يابد و درد هاي مفاصل از جمله ستون مهره ها کم مي شود.

23. تغييرات وضعيت بدني و رشد • - دوران جنيني فقط يک انحنا • - شکل گيري انحناي گردني در شش ماهگي • - ظهور انحناي کمري با نشستن و چهار دست پا رفتن • - پيدايش لوردوز جبراني در راه افتادن و از بين رفتن آن در چهار سالگي • - وجود پاي پرانتزي در اوايل راه رفتن و تبديل آن به ضربدري تا 3/5 سالگي و از بين رفتن آن در 6-7 سالگي

24. علل بروز ناهنجاري ها • - اختلالات ژنتِيکي و مادرزادي – بيماري ها • - صدمات • - فقر حرکتي و کم تحرکي • - عادات نا مناسب وضعيتي • - شغل و وضعيت هاي غير صحيح • - تقليد الگو هاي حرکتي • - استفاده از پوشاک نامناسب • - کمبود محرک هاي رشدي • - وضعيت رواني • - افزايش وزن • -مسائل فرهنگي • - تِيپ بدنِي • - سن

25. وضعيت طبيعي مهره ها • به طور کلي ستون فقرات از 31 مهره تشکيل شده است که وظيفه مهم نگهداري قامت و حفاظت از نخاع را به عهده داردوجود قوسها در ستون فقرات سبب دفع بهتر نيروهاي وارد شده ونيز حرکات بالا تنه را به همه جهت ممکن و آسان مي سازد.

26. وضعيت طبيعي ستون فقرات • ستون فقزات از چهار قوس تشکيل شده است : • قوس گرد ني ( 7 مهره) • قوس پشتي (12مهره) • قوس کمري(5 مهره) • قوس خاجي(5مهره متصل)

29. مزاياي انحناي لوردوز كمري : قوس لوردوزي كمر براي عملكرد طبيعي و تحمل وزن در ستون مهره ها ضروري مي باشد. قوس لوردوزي كمر مانند يك پل بازويي (cantileverbridge) براي كاهش فشارهاي اضافي عمل مي كنند. از لحاظ مكانيكي لوردوز كمري باعث مي شود خط كشش ثقل (Line ofgravity)بصورت بسيار موثري از سيستم اسكلتي انسان عبور مي كند. قوس لوردوزي كمر به كاهش فشار بر بافت هاي نرم حمايت كننده مخصوصا در موقعيت نشسته كمك مي كند (بيشترين فشار بر كمر در موقعيت نشسته سپس ايستاده وارد مي شود كمترين فشار در موقعيت درازكش بر كمر وارد مي شود) (Athletic training winter 1989 p311).

33. نحوه صحيح ايستادن - سر را بالا نگاه داريد: قـائــم و راست. سـر را بـه جلو وچانه را بداخل بدهيد. چانه را به عقب و يا پهلو کج نکنيد.قفسه سينه را جلو نگاه داشته و استخوان کتـف را عقبنگاه داريد. زانـوها را صـاف نـگاه داشته و فرق سرتان را بهسـمت سـقف بکشيد. شکم را بداخل دهيد. باسن را بـهعقب و يا جلو کج نکنيد.

34. نحوه راه رفتن صحيح • 1) سر را بالا نگاه داشته و با چشمهايتان مستقيم به جلو نگاه کنيد.2) شانه هاي خود را در يک راستا با مابقي بدنتان حفظ کنيد.3)حرکت طبيعي بازوها هنگام راه رفتن را مختل نکنيد.4) پاها را در يک راستا و موازي هم قرار داده و به اطراف منحرف نکنيد.

35. نحوه صحيح نشستن • 1) صاف و قائم بنشينيد. کمر راست و شانه ها به عقب.بـاسـن شـما بـايد با پشت صندلي در تماس باشد. سـه قـوس طبـيـعي بـدن بـايـد حـين نـشسـتن حـفـظ گـردنـد. استفاده از يک تکيه گاه مانند حوله لـوله شـده در نـاحـيه کمر سودمند ميباشد.2) وزن بدن را به طـور مسـاوي روي دو سوي باسن خود تـوزيع کنـيـد. زانوها بايد همسطح باسن و يا بـالاتـر از آن قرار گيرد. براي اين کار مي تـوانيد از يک چهارپايه استفاده کنيد. پاها نبايد روي يکديگر قرار گيرند. • 3) سعي کنيد در يک وضعيت بيش از 30 دقيقه ننشينيد.برخيزيد و پس از انجام دادن چند حرکت کششي مـجـددا بنشينيد.4) هـنـگام برخاستن از حالت نشسته بسمت جلو صندلي حرکت کرده و با صاف کـردن پاها برخيزيد. از خـم شدن به جلو از ناحيه کمر بپرهيزيد. سپس حرکت کششي انـجام دهيد مثلا 10 مرتبه کمر خود را خم و راست کنيد.5) از خم کردن گردن به اطراف تا حد امکان خودداري کنيد و جاي اين کار تمام بـدن خود را بسمت دلخواه بچرخانيد.

36. نحوه صحيح نشستن

37. Correct posture • “Position in which minimum stress is placed on each joint.” • Faulty posture • Any position that increases stress on joints

38. صندلي استاندارد نشستن

39. ويژگي هاي صندلي ارگونوميک 1- ارتفاع صندلي بايد قابل تنظيم باشد. ارتفاع صندلي، 41 تا 52 سانتي متر توصيه مي شود.2-سطح نشيمنگاه صندلي بايد داراي طول و عرض 40 تا 48 سانتي متر باشد.براي افراد چاق صندلي هاي پهن تر توصيه مي شود. 3- ضخامت تشک در حدود 4 تا 5 سانتي متر باشد و رويه آن از جنسي باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلي، گرد و لبه بيروني آن، نرم باشد. 4 - زاويه پشتي با تشک صندلي، حداقل 95 تا 110 درجه باشد.

40. ويژگي هاي صندلي ارگونوميک 5- عرض پشتي صندلي بايد حداقل 32 تا 36 سانتي متر باشد.ارتفاع پشتي صندلي را نيز بين 50 تا 82 سانتي متر توصيه مي کنند. صندلي بايد در قسمت قرار گرفتن گودي کمر (ارتفاع 15 تا 20 سانتي متراز پايين) داري يک قوس محدب و در قسمت پشت داراي يک قوس مقعر باشد. 6- صندلي هاي مورد استفاده در کار با رايانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع ميز کار مطابقت داشته باشد. همچنين داراي 5 چرخ بوده و چرخان باشد. شيب کف صندلي 5 تا 15 درجه براي تمايل به جلو و 5 درجه تمايل به عقب را امکان پذير سازد.

41. وضعيت ميز کار(صفحه نمايش)

42. ارتفاع ميز

43. وضعيت هاي مختلف نشستن

44. وضعيت رانندگي

45. کار با کامپيوتر • 1- به تناوب از پشت ميز کامپيوتر برخاسته و با نرمش هاي خيلي ساده، گردن، بازو، مچ دست و پاها را حرکت دهيد. براي اين منظور نرم افزار Stretch Break مي تواند به شما کمک زيادي کند. اين نرم افزار در مدت زمان هايي که از طرف خود شما مشخص مي گردد بر روي صفحه مانيتور شما ظاهر شده و انواع نرمش ها را به شما نشان مي دهد و شما مي توانيد به همراه آن چند دقيقه نرمش نمائيد. 2- صفحه مانيتور (صفحه نمايش) را طوري تنظيم کنيد تا ستون فقرات شما به صورت مستقيم قرار گرفته و چشمان شما با قسمت بالايي صفحه نمايش در يک خط مستقيم قرار گيرند. اين وضعيت براي چشمان شما راحتي بيشتري به همراه خواهد داشت. • 3 -فاصله صفحه مانيتور تا چشمان شما بايد بين 50 تا 60 سانتي متر باشد. 4-هر 30 دقيقه به اشيائي که در فاصله 6 متري قرار دارند، چند دقيقه چشم بدوزيد.

46.   کار با کامپيوتر 5-ارتفاع ميز کامپيوتر بايد بين 66 تا 71 سانتي متر باشد. 6- ترجيحاً از يک زير پايي استفاده نماييد و پاها را روي آن قرار دهيد. اين وسيله به راحت بودن وضعيت پاهاي شما کمک مي کند. 7- ميز کار را طوري قرار دهيد که روشنايي لامپ هاي سقف در طرفين قرار گيرد و از قرار دادن ميز در محلي که نور لامپ مستقيماً در برابر شما باشد خودداري شود.در استفاده از روشنايي طبيعي نيز نبايد صفحه مانيتور در برابر پنجره قرار گيرد. 8 - سطح صفحه کليد، تقريباً هم ارتفاع با دسته صندلي و آرنج باشد و مچ ها به طور عادي روي صفحه کليد ها قرار گيرد، به طوري که هنگام کار، ساعدها تقريباً موازي با افق قرار گرفته و زاويه بين مچ دست و ساعد، 5 تا 10 درجه باشد. موقعيت mouse در همان ارتفاع و فاصله نسبت به صفحه کليد است.

47.   کار با کامپيوتر • 9-روشنايي محل کار بايد مخلوطي از نورسفيد و زرد بوده (ترجيحاً از لامپ مهتابي استفاده شود) و شدت آن درحدود 300 لوکس باشد. • 10 -براي به حداقل رساندن فشار بر روي گردن و کمر هنگام تايپ يک نوشته يا نامه، استفاده از نگه دارنده هاي کاغذ براي قرار دادن نامه روي آن لازم است. 11-براي اتاق کار، دماي 23-19 درجه سانتي گراد و رطوبت حدود 50 درصد مناسب است. 12- بهتر است با باز کردن درب و پنجره ها و يا تعبيه دستگاه تهويه، هواي اتاق به طور مرتب تعويض شود. 13-استفاده از زيرپايي براي قرار گيري مناسب و راحت پاها

48. وضعيت حمل اشياء

49. وضعيت کوله پشتي

50. وضعيت کار