Obudźmy nadzieję

1. Obudźmy nadzieję Jacek Wciórka Instytut Psychiatrii i Neurologii, I Klinika Psychiatryczna I Forum Psychiatrii Środowiskowej, Wrocław, 17 października 2011

2. Choroba psychiczna:wiele perspektyw • perspektywa: osobowa, rodzinna, społeczna, publiczna, profesjonalna • zadanie: cierpienie,brzemię, stereotyp, koszt/obciążenie, konstrukt/choroba • rozwiązanie: od skały tarpejskiej do leczenia środowiskowego

3. Choroba psychiczna:perspektywa publiczna „Nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego” WHO • brak adekwatnych regulacji prawnych, programów ochrony zdrowia psychicznego i polityki społecznej • niedoinwestowanie • wielka skala niezaspokojonych potrzeb • niewłaściwa dystrybucja skąpych środków • jednostronność terapii • rozziew obciążenia i nakładów „milczący skandal”(Thornicroft i Tansella)

4. Choroba psychicznaperspektywa osobowa • doświadczenie: cierpienie • wydarzenie: epizod, proces czy kryzys? …jest cierpieniem

5. Jest cierpieniem zagrożenie

6. Jest cierpieniem zniewolenie

7. Jest cierpieniem zwątpienie

8. Jest cierpieniem ogołocenie

9. Nadzieja zakorzeniona w trudzie/cierpieniu/chorobie • cnota:obok wiary i miłości • fenomen: sól życia, wiele znaczeń, wiele kontekstów - wartości, wybór, czas, przestrzeń, wola, droga • pojęcie: cel, wola, działanie • doświadczenie: zatracanie (Hiob) - przesycenie (Narcyz), rezygnacja (Edyp) - trwanie (Syzyf), dojrzewanie/spełnienie (Odyseusz, Mojżesz, św. brat Albert) • perspektywa: osobowa, rodzinna, społeczna, publiczna, profesjonalna

10. Nadzieja i cierpienie psychiczne zdrowienie i zdrowie: • budzenie, przekazywanie, ożywianie • wybór • szukanie dróg i drogowskazów • szczepienie, owocowanie CHOROWANIE choroba chorowanie i choroba: • zatracanie, odbieranie, zabijanie zdrowie ZDROWIENIE

11. Źródła nadziei • odzyskiwanie praw i podmiotowości: mniej ograniczeń, więcej szacunku? • ograniczanie stereotypów i piętna: mniej ignorancji, lekceważenia, nierówności? • docenienie kapitału społecznego: więcej wsparcia, pomocy, uczestnictwa? • wzrost pozycji publicznej: mądrzejsza polityka społeczna, więcej inwestycji, lepsze finansowanie? • postęp w lecznictwie: indywidualizacja, wielostronność oferty? • lepszy system opieki psychiatrycznej: większa dostępność, dostosowanie do potrzeb, godziwość?

12. Nadzieja (dla) pacjenta • perspektywa zdrowienia: zmierzch mitu nieuleczalności • umacnianie: współudział, współodpowiedzialność, wpływ • mądrzejszy bliźni: mniej odrzucenia, więcej zrozumienia i pomocy • rozumna pomoc profesjonalna: leczenie, oparcie, uczestnictwo • przyjazny system opieki środowiskowej

13. Nadzieja (dla) rodzin • odsunięcie oskarżeń: idea przymierza (trójprzymierza) • dostępność wsparcia i pomocy • ograniczenia barier: prawnych, ekonomicznych, zdrowotnych • umacnianie: samoorganizacja, wpływ, sojusze

14. Nadzieja (dla) społeczeństwa • promocja zdrowia psychicznego: mniej bezradności • edukacja społeczna: mniej piętnowania, nierówności, wykluczenia: • wczesna interwencja i poradnictwo kryzysowe: szansa zapobiegania • dostępność adekwatnego leczenia: przezwyciężanie kryzysów zdrowotnych

15. Nadzieja (dla) zdrowia publicznego reforma systemu opieki zdrowotnej: dostępność, efektywność, godziwość racjonalizacja finansów: kosztów, obciążeń, zysków dobre prawo: ład i poszanowanie wolności dobra praktyka: równa i sprawiedliwa dystrybucji zasobów trafna i rzetelna wiedza: badania i system informatyczne

16. Nadzieja (dla) profesji • współdziałanie • kompetencja, wrażliwość, odpowiedzialność

17. Elementarz nadziei • wybierz nadzieję, a jeśli tymczasem nie możesz lub nie potrafisz – znajdź kogoś, kto ci pomoże przenieść ją w lepszy czas (jestem wart nadziei), • nie rezygnuj z innych ludzi (nie jestem sam, ktoś we mnie wierzy, mogę na kogoś liczyć), • próbuj choćby małych kroków (jednak coś mogę) i samodzielności (coś zależy ode mnie), • zapewnij sobie właściwe leczenie (pomoc jest możliwa) • nie rezygnuj z pomocnej wiedzy (warto wiedzieć) • pamiętaj, że są osoby, które pomyślnie zdrowieją lub wyzdrowiały (teraz ja!) • szukaj własnych celów i wartości, sensu życia (mam po co żyć, jestem sobą – nie chorobą),

18. Elementarz nadziei • jestem wart nadziei • nie jestem sam, ktoś we mnie wierzy, mogę na kogoś liczyć • jednak coś mogę, coś zależy ode mnie, • pomoc jest możliwa • warto wiedzieć • teraz ja! • mam po co żyć, jestem sobą – nie chorobą

19. promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym; • zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym; • rozwój badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego.