Gdańsk, 24 października 2014

1. Outsourcing ryzyka, rozwiązania ubezpieczeniowe dla sektora gospodarki odpadamiPaweł Holnicki-Szulc, AIGHead of Specialty Lines, East Zone EMEA Gdańsk, 24 października 2014

2. Agenda Odpowiedzialność za szkody w środowisku – podstawy prawne Przykłady szkód w środowisku Nowoczesne ubezpieczenia środowiskowe

3. Odpowiedzialność za szkody w środowisku – podstawy prawne

4. Podstawy prawne • Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. Wsprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu • Ustawa z 13.4.2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r. w sprawie kryteriów oceny wystąpienia szkody w środowisku • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2008 r. w sprawierodzajów działań naprawczych oraz warunków i sposobu ich prowadzenia

5. Ustawa z dnia 13.4.2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie • Podmiot korzystający ze środowiska jest odpowiedzialny za zagrożenie szkodą lub szkodę w środowisku • Szkody w środowisku mogą dotyczyć następujących komponentów środowiska: powierzchni ziemi, wód, gatunków chronionych lub chronionych siedlisk przyrodniczych. • Zasada zanieczyszczający płaci • Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka dla wskazanych podmiotów • Obowiązek podjęcia działań zapobiegawczych • Obowiązek podjęcia działań naprawczych • Koszty prowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych ponosi podmiot korzystający ze środowiska • Podjęcie działań naprawczych wymaga uzgodnienia ich warunków z organem ochrony środowiska • Umocowanie prawne dla organów ochrony środowiska – Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (RDOŚ) – w zakresie zapobiegania i naprawie szkód w środowisku • Sankcje karne

6. Ustawa z dnia 13.4.2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie • Podmiot korzystający ze środowiska jest zobowiązany do: • zgłoszenia RDOŚ i Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska (WIOŚ) o zaistnieniu szkody w środowisku • udzielenia informacji na żądanie RDOŚ o bezpośrednim zagrożeniu szkodą w środowisku lub szkodzie w środowisku • uzgodnienia warunków przeprowadzenia działań naprawczych, co ma miejsce w decyzji RDOŚ • poinformowania RDOŚ o zakończeniu działań zapobiegawczych lub naprawczych • RDOŚ nakłada w drodze decyzji, na podmiot korzystający ze środowiska obowiązek przeprowadzenia działań zapobiegawczych lub naprawczych • Każdy może powiadomić RDOŚ o bezpośrednim zagrożeniu szkodą w środowisku lub szkodzie w środowisku

7. Masz prawo wiedzieć. • Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska (art. 74 ust. 3 Konstytucji RP) • Ustawa z dnia 3 października 2008 r.o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227ze zm.). • Przez informacje o środowisku i jego ochronie należy rozumieć wiadomości o danym środowisku (jego części lub elemencie), dotyczące jego stanu, ocen, zamierzeń, co do przeznaczenia lub wykorzystania, przewidywanego oddziaływania na otoczenie i środków przeciwdziałających temu oddziaływaniu. • Zasadą informacji jest jawność, ale w pewnych przypadkach, np. dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, praw innych osób, ochrony środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego lub ze względu na tajemnicę handlową, przewidziano wyjątki od zasady dostępu do informacji.

8. Przykład decyzji RDOŚ ws. nakazu czyszczenia Część pierwsza- odwołanie do ustawy szkodowej Część druga – wskazanie podmiotu odpowiedzialnego i określenie nałożonych działań naprawczych oraz terminu ich wykonania

9. Przykład decyzji RDOŚ ws. nakazu czyszczenia Część trzecia – Uzasadnienie decyzji Część czwarta – pouczenie o możliwości odwołania

10. € € € Dyrektywa 2004/35/CE Rodzaje działań naprawczych Podstawowe Kompensacyjne Uzupełniające

11. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach • Art. 125. • Zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do ustanowienia zabezpieczenia roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w środowisku oraz szkód w środowisku w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, w związku z prowadzeniem składowiska odpadów. • Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, może mieć formę depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej. • Zabezpieczenie w formie depozytu jest wpłacane na odrębny rachunek bankowy wskazany przez organ wydający decyzję zatwierdzającą instrukcję prowadzenia składowiska odpadów, a zabezpieczenie w formie gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej jest składane do organu wydającego tę decyzję.

12. Zmiany w Dyrektywie (ELD)? Źródło: Commercial Risk Europe, vol.5, 3 kwietnia 2014

13. Przykłady szkód środowiskowych

14. 2013: Wyciek zanieczyszczenia ze składowiska odpadów, Słowacja • 22 marca 2013 r. w Bańskiej Bystrzycy na Słowacji policja otrzymała wiadomość o odkryciu nieznanej substancji o silnym zapachu unoszącej się na dwóch rzekach: Hlinka i Mostenice. W czasie kontroli odkryto, że źródło zanieczyszczenia znajduje się na terenie składowiska odpadów komunalnych, zarządzanego przez firmę Tezas. • Słowacka Inspekcja Ochrony Środowiska pobrała próbki wody na terenie składowiska oraz poza nim. Zostało także wszczęte śledztwo w sprawie odpowiedzialności za spowodowanie zagrożenia zanieczyszczenia środowiska – ewentualna kara pozbawienia wolności na 3 lata. • Prawdopodobną przyczyną wycieku było rozszczelnienie nadziemnego zbiornika magazynowego na wody odpadowe. • Słowacka Inspekcja Ochrony Środowiska wydała decyzję administracyjną o wykonaniu działań naprawczych. • Sprawca zanieczyszczenia poniesie koszty (dotychczas): • Działań naprawczych na terenie osób trzecich • Pobrania próbek wody oraz ich analiz • Koszty monitoringu zanieczyszczonego obszaru oraz terenów okolicznych • Koszty procesów sądowych Źródło: www.teraz.sk

15. 2012: Wilczowola • W dniu 11.08.2012, na trasie pomiędzy Zwoleniem i Kozienicami doszło do wypadku. • Kierowca ciężarówki wyjeżdżając z łuku drogi stracił panowanie nad pojazdem, który zjechał na lewy pas, a następnie uderzył kabiną w drewniany dom. • Samochód ciągnął cysternę z propanem butanem. Cysterna na szczęście nie została rozszczelniona – zbiornik z paliwem tak! • Wyciekło 800 litrów oleju napędowego, które następnie wsiąkło w ziemię. Źródło: www.echodnia.eu

16. 2012: Wilczowola Dezycja RDOŚ: Raport GIOŚ:

17. Polska – redukcja populacji cietrzewia (2008) Styczeń 2008 – jedna z organizacji pozarządowych poinformowała Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska o zagrożeniu szkodą środowiskową w wyniku na skutek realizacji inwestycji polegającej na budowie kolei gondolowej,  nartostrady i systemu dośnieżania. W wyniku prowadzonej inwestycji w rejonie Gór Izerskich doszło do znacznej redukcji populacji cietrzewia oraz do pogorszenia jego warunków siedliskowych • Na mocy decyzji Regionalnego Dyrektora Ochrony • Środowiska, podmiot odpowiedzialny za szkodę został • zobowiązany do: • - ograniczenia spadku liczebności populacji cietrzewia poprzez wsiedlanie 10 nowych osobników kuraka • corocznie, przez okres 5 lat • ograniczenia liczby drapiezników w rejonie Gór Izerskich • przeprowadzania prac związanych z przerzedzaniem drzewostu • w obrębie siedlisk lęgowych ptaków • Source: http://www.eldimplement.biois.com

18. 2012: Katastrofa ekologiczna na rzece Blata, Ołomuniec, Republika Czeska • Na terenie spółdzielni rolniczej znajdowało się kilka nadziemnych zbiorników magazynowych na odpady zwierzęce. 7 lipca 2012 w wyniku pęknięcia spodniej części oraz podstawy zbiornika magazynowego doszło do wycieku zanieczyszczenia do systemu kanalizacyjnego, a następnie do pobliskiej rzeki Blata. Wyciekło 400 m3 substancji, co spowodowało zanieczyszczenie rzeki na długości 40 km. • Przyczyną awarii były wysokie temperatury, które rozpuściły betonowe dno zbiornika magazynowego. W wyniku zanieczyszczenia rzeki zginęło 8 gatunków ryb. Prace rekultywacje, polegające m.in. na wprowadzeniu do rzeki mikroorganizmów, potrwają ok. 3 lata. Prawdopodobnie rzeka zostanie odnowiona do stanu sprzed szkody za 10 lat. • Decyzją Czeskiego Inspektoratu Ochrony Środowiska należało przeprowadzić: • Działania prewencyjne • Długotrwałe działania naprawcze (pobranie oraz badanie próbek wody, usunięcie zanieczyszczenia oraz monitoring terenu w czasie jego odnowy – 10 lat) Źródło: http://www.ceskatelevize.cz

19. 2011: Pożar zakładu produkcji tworzyw sztucznych, Chropyně, Republika Czeska • 8 kwietnia 2011 r. w mieście Chropyně doszło do pożaru zakładu zajmującego się produkcją wyrobów z tworzyw sztucznych. Ogień zdewastował prawie cały areał zakładu produkcyjnego. Prawdopodobnie przyczyną pożaru było działanie podpalenie. • Pożar osiągnął ogromne rozmiary, a dzięki silnemu wiatrowi rozszerzał się także na okoliczne tereny. Likwidacja pożaru trwała 4 dni. Ogłoszony został najwyższy stopień zagrożenia pożarowego. Substancje toksyczne, pochodzące ze spalania materiałów i produktów znajdujących się na terenie zakładu, przenosiły się z wiatrem na okolicę, co spowodowało konieczność ewakuacji mieszkańców – ewakuowano ok. 300 osób. • Koszt przeprowadzenia badań (pobranie próbek gleby i roślin) – ok. 4.000 EURO. • Ubezpieczenie środowiskowe pokryłoby: • Odpowiedzialność za szkodę na majątku oraz zdrowiu na terenie Ubezpieczonym oraz na terenie osób trzecich • Prace naprawcze na terenie własnym oraz osób trzecich • Szkodę środowiskową (Dyrektywa o odpowiedzialności za środowisko EC 2004/35) – usunięcie skutków pożaru – popiołu • Koszty procesów sądowych Źródło: http://www.novinky.czhttp://kromerizsky.denik.cz

20. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska • www.gios.gov.pl; zawiera m.in. rejestr poważnych awarii i rejestr zdarzeń o znamionach poważnej awarii

21. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska • Przykład na podstawie Rejestru zdarzeń o znamionach poważnej awarii prowadzonego przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska

22. 520 zgłoszonych „zdarzeń ELD” od 2007r. • Zdaniem Pani Anny Kozińskiej z Ministerstwa Środowiska oraz Pani Edyty Pomichowskiej z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, w latach 2007 – 2012 do organów ochrony środowiska wpłynęło 520 zawiadomień o bezpośrednich zagrożeniach i szkodach w środowisku.* (*) Źródło: Warsztaty pt. „Implementation challenges and obstacles of the Environmental liability Directive (ELD)”. Bruksela, 16.01.2013

23. Statystyki PSPZasady ewidencjonowania zdarzeń przez jednostki PSP • Zgodnie z Rozporządzeniem Komendanta Głównego PSP dot. • zasad ewidencjonowania zdarzeń przez jednostki PSP zdarzenia dzielone się na: • P- POŻARY • MZ – miejscowe zagrożenia – inne niż pożar zdarzenia wynikające z rozwoju cywilizacyjnego, działań człowiek lib naturalnych sił przyrody, swarzające zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a wśród nich: • zagrożenia chemiczne – zdarzenia będące następstwem uwolnienia do otoczenia substancji niebezpiecznych, stwarzających zagrożenie dla życia, mienia lub środowiska, • zagrożenia ekologiczne - zdarzenia będące następstwem działalności człowieka lub sił natury zagrażające środowisku (powietrze, woda, gleba). Przywrócenie stanu środowiska sprzed zdarzenia odbywa się przy użyciu sprzętu specjalistycznego i środków oddziaływujących na elementy środowiska,

24. Liczba miejscowych zagrożeń za dany okres, w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku w rozbiciu na rodzaj miejscowego zagrożenia. Dane statystyczne KG PSP [źródło: www.kgpsp.gov.pl]

25. Liczba miejscowych zagrożeń za dany okres, w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku w rozbiciu na rodzaj miejscowego zagrożenia.Dane statystyczne KG PSP [źródło: www.kgpsp.gov.pl]

26. Nowoczesne ubezpieczenia środowiskowe

27. Zakres polisy środowiskowej Tereny chronione X Szkody osobowe i szkody w mieniu na terenie ubezpieczonym Czyszczenie terenu ubezpeiczonego Przerwa w działalności Szkoda w środowisku Koszty obrony sądowej Czyszczenie terenu nieubezpieczonego Tereny zamieszkałe Ośrodek wypoczynkowy Szkody osobowe i szkody w mieniu na terenie nieubezpieczonym

28. PIER Europe – skuteczne wsparcie na wypadek incydentów środowiskowych • Jedyna w swoim rodzaju usługa na wypadek incydentów środowiskowych. • Dostęp do wysoko wykwalifikowanej kadry specjalistów, w tym z zakresu: • - minimalizacji skutków zanieczyszczenia, • - opracowywania i wdrażania planów naprawczych, • - koordynacji prac czyszczenia , • - konsultingu i inżynierii środowiska, etc. • Usługa dostępna w 32 krajach, 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę. Obsługa w 40 językach. To gwarancja sprawnej i profesjonalnej pomocy dla posiadaczy polis środowiskowych AIG • Wsparcie wizerunkowe – Dostęp do specjalistów ds. kontaktu z mediami, co pozwoli sprawnie i skutecznie odbudować wizerunek firmy. • Gwarancja profesjonalnej obsługi w przypadku incydentu środowiskowego. Niezależnie od jego zasięgu ani rozmiarów. Klienci AIG mogą liczyć na profesjonalną pomoc dostosowaną do specyfiki zaistniałej sytuacji.

29. PIER Europe – skuteczne wsparcie na wypadek incydentów środowiskowych • Lista przykładowych firm konsultingowych, które w przypadku incydentu środowiskowego , stanowią profesjonalne wsparcie dla klientów AIG: • - ARCADIS Polska Sp. z o.o. • - ENVIRON – Europe; • - Geosyntec – COWI Polska Sp. z o.o. • - Environmental Resources Management (ERM); • - Louis Berger SAS; • - AMEC.

30. Dziękuję za uwagę Paweł Holnicki-Szulc Regional Manager, CEE & Mediterranean pawel.holnicki@aig.com

31. AIG is the marketing name for the worldwide property-casualty, life and retirement, and general insurance operations of American International Group, Inc. Products and services are written or provided by subsidiaries or affiliates of American International Group, Inc. Not all products and services are available in every jurisdiction, and insurance coverage is governed by actual policy language. Certain products and services may be provided by independent third parties. Insurance products may be distributed through affiliated or unaffiliated entities. Certain property-casualty coverages may be provided by a surplus lines insurer. Surplus lines insurers do not generally participate in state guaranty funds and insureds are therefore not protected by such funds.