DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA

1. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA To dział medycyny zajmujący się dostarczaniem informacji o stanie zdrowia pacjenta na podstawie badań materiału biologicznego. Przedmiotem badań są wybrane cechy fizyczne, morfologiczne, biochemiczne, immunologiczne przydatne w różnicowaniu zdrowia i choroby oraz w ocenie funkcji narządów i tkanek.

2. Diagnostyka Laboratoryjna Aby racjonalnie wykorzystać informacje dostarczane przez diagnostykę lekarz powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu: • Zaburzeń na poziomie molekularnym i subkomórkowym, które powodują choroby lub są ich następstwem • Zmian wywołanych przez te zaburzenia w ilościowym lub jakościowym składzie materiału biologicznego • Rodzaju stosowanych i dostępnych testów laboratoryjnych oraz właściwych dla nich wymagań przedanalitycznych • Zasad doboru badań odpowiednich do rozwiązania określonego problemu medycznego • Zasad interpretacji wyników badań z uwzględnieniem czynników wpływających i wiarygodności diagnostycznej

3. Racjonalna Diagnostyka Laboratoryjna Uzyskanie prawidłowego rozpoznania przy optymalnym nakładzie środków, czyli: • Stosowanie właściwych metod diagnostycznych (badania powinny się uzupełniać a nie powielać) • Interpretowanie wszystkich wyników • nie zlecanie badań diagnostycznych przed zakończeniem pełnego badania lekarskiego

4. Diagnostyka Laboratoryjna • Faza Przedanalityczna • Faza Analityczna • Faza Postanalityczna • Znajomość Kosztów

5. Faza przedanalityczna • Rodzaje próbek: • krew • mocz • płyn mózgowo-rdzeniowy • punktaty • ślina • kał • rozmazy • Dezynfekcja skóry • Pobieranie próbek • Transport próbek

6. Faza przedanalitycznaMożliwość popełnienia błędu Czynniki wpływające zmieniające się w krótkim czasie: • Błąd przy przygotowaniu chorego • Czas pobrania w przebiegu choroby • Hemoliza wywołana sztucznie • Zbyt późne oddzielenie surowicy • Metabolizm in vitro • Niedostateczne wymieszanie próbek • Zanieczyszczenie próbek • Rozcieńczenie • Niewłaściwy rodzaj próbki • Transport i przechowywanie • Używki, leki, choroba • Wysiłek fizyczny, stres

7. Faza przedanalitycznaMożliwość popełnienia błędu Czynniki wpływające nie zmieniające się lub utrzymujące się długotrwale: • Wiek, płeć • Faza cyklu miesięcznego, ciąża • Masa, powierzchnia ciała • Pochodzenie etniczne

8. Faza przedanalitycznaMożliwość popełnienia błędu Czynniki zakłócające: • Hemoliza, żółtaczka, lipemia • Probówki wirówkowe z żelem • Leki • Przeciwciała heterogenne i autoprzeciwciała • Nadmiar antygenu, reakcje krzyżowe i brak swoistości • Zużycie substratu

9. Faza analityczna • Dokładność • Absolutna • Porównywalna • Ograniczona przez metodę • Precyzja • Odchylenie standardowe • Współczynnik zmienności • Zapewnienie jakości – kontrola jakości

10. Faza postanalitycznaInterpretacja wyników • Zakresy referencyjna • Czułość i swoistość • Wartość predykcyjna

11. Faza postanalitycznaInterpretacja wyników • Częstość występowania choroby i wskazania do badań • Krytyczna różnica • Wiarygodność • Wartości skrajne • Konstelacje wyników • Kontrola przebiegu, porównanie z poprzednim wynikiem • Wyniki oczekiwane w odniesieniu do choroby • Wybór badań i interpretacja

12. Znajomość kosztów Zależność między kosztami a korzyściami • Znaczenie ustalenia rozpoznania i kontroli leczenia • Diagnostyka etapowa • „Ceny”