Voeding en ouderen

1. Voeding en ouderen Anita Tump, diëtist Diëtheek

2. Wat doet een diëtist? • geeft voedings- en dieetadviezen • afgestemd op de persoonlijke voorkeuren van de cliënt • afgestemd op de mogelijkheden van de cliënt • dieetadviezen op verwijzing van een arts • opgenomen in het basispakket van elke verzekeraar voor 4 uren per jaar • indien nodig huisbezoek mogelijk

3. Extra aandacht voor de voeding van ouderen • vaker last van obstipatie • minder dorstgevoel • verminderde eetlust • botontkalking • diabetes • verhoogde behoefte vitamines • kauw- en slikproblemen

4. Een volwaardige voeding • 3-4 sneetjes brood • halvarine/margarine op brood • 1 plak kaas • 550 ml melk(producten) • 2 porties fruit • 2-3 aardappelen/rijst/pasta • 150 gram groente • 100-120 gram vlees, vis of kip • vet voor de bereiding • 1.7 liter drinkvocht

5. Trage stoelgang • door minder bewegen minder actieve darmen • onvoldoende drinken • onvoldoende vezels in de voeding • medicatie gebruik (o.a. codeïne, staaltabletten en medicijnen bij Parkinson)

6. Daarom… • meer beweging, kleine stukjes wandelen • meer vezels door meer fruit, groente (rauwkost), aardappelen, zilvervliesrijst, volkorenpasta en volkorenbrood • minimaal 1.7 liter drinken thee, koffie, water, zuivel, soep/bouillon

7. Botontkalking • bij botontkalking kans op botbreuken groter • komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen • vitamine D en kalk nodig voor stevige botten • vitamine D in voeding en aanmaak door zonlicht • ouderen minder buiten, dus meer kans op botontkalking • meer beweging vermindert botontkalking • klein beetje overgewicht beschermt juist tegen botontkalking

8. Daarom…. • extra aandacht voor voldoende vitamine D door gebruik van vette vis, halvarine/margarine op brood, bakken in een bak- en braadproduct • olie en roomboter bevatten geen vitamine D • extra vitamine D aanvulling nodig vanaf 50e levensjaar • voldoende kalk: 550 ml melk(producten) per dag

9. Drinken • ouderen hebben meer drinkvocht nodig, maar hebben een verminderd dorstgevoel • minimaal 1.7 liter per dag is nodig, dit komt overeen met 12 kopjes/glaasjes • bij dorst is het lichaam al voor 2% uitgedroogd • uitdroging is vast te stellen door: • huidplooi optrekken • putjes drukken in de benen

10. Bereiding van de maaltijden • vaak afhankelijk van omgeving met boodschappen doen • niet meer in staat de maaltijden te bereiden Daarom…. • voorraad boodschappen aanleggen • blik- en diepvriesgroente net zo goed als vers • tafeltje dekje biedt steeds meer mogelijkheden • meerdere maaltijden tegelijk maken en invriezen

11. Vlees staat tegen • door veranderingen in smaak en geur kan het eten of de bereiding van vlees tegen staan Daarom…. • kies bij voorkeur voor zacht vlees; bijvoorbeeld gehakt • kies voor extra vleeswaren op brood • kies ook eens voor vis, een gebakken eitje, ragout, noten of extra kaas

12. Een hoge bloeddruk • op oudere leeftijd minder rek in de vaatwanden met als gevolg meer druk op de wanden en een hoge bloeddruk Advies: • helemaal zoutloos is niet nodig, wel zoutbeperkt • liever geen zout op de warme maaltijd en zoutrijke producten vermijden • gebruik van peper en kruiden mag wel en maken de maaltijden toch smaakvol

13. Diabetes mellitus • ouderdomssuikerziekte> tegenwoordig diabetes type 2 • meestal veroorzaakt door overgewicht, daarom is afvallen zo belangrijk • verhoogde kans op hart- en vaatziekten • suikervrij is niet nodig, wel voorzichtig met te veel suiker • regelmatig de voeding (koolhydraten) over de dag verdelen

14. Ondervoeding • er is sprake van ondervoeding bij een gewichtsverlies van: • 3 kg in 1 maand of; • 6 kg in 6 maanden • hierdoor: • verminderde weerstand • meer kans op ziekte en infecties • afname spiermassa • verhoogde kans op sterfte • op tijd signaleren en huisarts/diëtist inschakelen

15. Tips • kies voor volle producten: • volle melk • volle vla/yoghurt • vet vlees(waren) • extra dik margarine op brood • scheutje olie of klontje boter over de groente • (slag)room door de koffie of het nagerecht • tussendoor een plakje kaas/worst, een handje met nootjes, een plak cake

16. Overgewicht • verhoogt de kans op hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, hoog cholesterol en diabetes • vaak minder mobiel • 5-10% gewichtsverlies levert al gezondheidswinst

17. Advies • gebruik van een volwaardige voeding met veel vezels • minder vette productkeuze • minder suiker (rijke producten) • meer bewegen (bij voorkeur in blokjes van 10 minuten)

18. Bewegen • vermindert de kans op diabetes, hart- en vaatziekten en botontkalking • goed voor de gewrichten, minder stijf • bij diabetes verlaagt het de bloedsuiker • positieve werking op de bloeddruk • verbetert de stoelgang

19. Hoeveel? • alle kleine beetjes helpen • Nederlandse norm bewegen: 30 minuten per dag minimaal 5 dagen van de week • bij voorkeur bewegen in blokjes van 10 minuten • wandelen, fietsen, zwemmen, gymnastiek, dansen

20. Kauw- en slikproblemen Oorzaken: • niet goed passend kunstgebit • een droge mond door medicatie • verlamming door beroerte • MS, ALS, Parkinson • tumor • spierdystrofie

21. Advies • bij slikklachten eventueel indikken van dranken • kies voor zachte voedingsmiddelen zoals: • pap, vla of yoghurt • een maaltijdsoep • een stampot • zacht vlees • ragout • eventueel gemalen of vloeibare voeding

22. Diëtheek • landelijke organisatie met 16 vestigingen • ook huisbezoek mogelijk • Achmea Health center Batavierenweg 25 6821 HN Arnhem • het geven van voorlichting aan groepen • ook andere diëtisten in de omgeving • Voor informatie www.dietheek.nl of 0900 1200200