EGZERSİZ TESTLERİ TİPLERİ VE KPET ENDİKASYON VE KONTRENDİKASYONLARI

1. EGZERSİZ TESTLERİ TİPLERİ VE KPET ENDİKASYON VE KONTRENDİKASYONLARI Dr. Füsun Öner Eyüboğlu Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

2. Statik Testlerin tanıda kısıtlayıcı özellikleri:İstirahat halinde yapılan kardiyak ve solunumsal testler bu sistemlerin fonksiyonel rezervini tam olarak yansıtamaz. Egzersiz Testleri (ET)Fonksiyonel rezerv kapasitenin (öz. kardiyopulmoner) değerlendirilmesini sağlar.

3. * egzersizde gelişen fizyolojik değişikliklerin değerlendirilmesi EGZERSİZ TESTLERİ • Kalp-dolaşım • Solunum • Sinir-kas sitemi • Metabolik * sistemlerin egzersiz rezervinin belirlenmesi

4. Egzersizle belirgin hale gelen dispne • Açıklanamayan egzersiz intoleransı Farklı kliniklere başvuran hastalar egzersiz testleri ile değerlendirilmelidir.

5. ET Teknik Donanım • ET farklı özellikte teknik donanım gerektirir. • BASİT KOMPLİKE • Klinik amaca göre farklı testler seçilir

6. Egzersizle nefes darlığı, hırıltı Nedeni bilinmeyen nefes darlığı Tedavi etkinliği Kardiyopulmoner egzersiz testi Egzersiz provokasyonu 6 DYT

7. Egzersiz test çeşitleri • Rampa Testleri • Koridor Testleri • Egzersiz Provakasyon Testleri • Kardiyak Stres Testi • Kardiyopulmoner Egzersiz Testleri

8. Egzersiz testleri Endikasyonları • Tanı • Preoperatif değerlendirme • Morbidite ve mortalite tayini • Klinik seyir takibi • Tedavi yanıtını belirleme

9. Merdiven çıkma testi: • En basit ve en ekonomik ET • Donanım gerektirmez. • Toraks/üst batın operasyon öncesinde kullanılır. • Komutlara uyabilen hastalarda submaksimal egzersiz kapasitesine erişilebilir. • Pik VO2; çıkılan basamak sayısıyla koreledir. • 2 kat çıkamayan olgularda postoperatif komplikasyon daha fazla beklenir.

10. Monitörizasyon Standart yoktur Merdiven çıkma testi: • Metod • Uygulama • Monitörizasyon Metabolik ölçüm İş yükü

11. İki aşamalı test: • Nadiren ASKH’na bağlı dispneyi değerlendirmek amacıyla kullanılmaktaydı. • Günümüzde tercih edilmiyor.

12. Koridor testleri Monitörizasyon Maksimum kalp hızına ulaşılamaz Metabolik ölçüm

13. Yürüyüş mesafesini belirlemek Egzersize bağlı desaturasyonun belirlenmesi Preoperatif Mortalite değerlendimesi Prognoz takibi

14. Mekik (shuttle walk test) • Sesli uyaran ile koridorda dakikalık yürüme hızı giderek artırılır. • 10 metre koridor uygun. • Metre/ tur sayısı belirlenir. • Pik VO2 ile korelasyonu 6DYT’ye göre daha iyi.

15. 6 Dakika Yürüme Testi (DYT) • 12 DYT ile iyi koreledir. • Tedavi yanıtı için 54m artış gereklidir. • 20, 30, 50 metre koridor kullanılabilir. • Yürüme bandında %14 daha az mesafe yürünebilmektedir. • Desaturasyonu değerlendirmek için KPET’e üstündür.

16. 6 DYT kullanım alanları • Tedavi yanıtını değerlendirme • Medikal: Kalp ve akciğer hastalıkları • Cerrahi: Transplantasyon, rezeksiyon, hacim küçültme • Fizyoterapi • Morbidite ve mortalite tayini • KKY • PPH • KOAH • Fonksiyonel kapasiteyi değerlendirmek • Kalp hast • Akciğer hst • Periferik damar hst. • Kistik fibrozis • Normal olgular

17. Egzersiz Provokasyon Testi • Egzersizi takiben gelişen nefes darlığını araştırmak için kullanılır. • Oda ısısı 20-25°C, nem %50 olmalı. • Hasta 2-3 dk’da maksimum kalp hızının %80-90’ına ya da MVV’nin%40-60’ına ulaştırılır, en az 4 dk bu hızda koşturulur. • Egzersiz sonrasında 3, 6, 15 ve 30.dk’da FEV1, FEV1/FVC ölçülür. • %15 düşme pozitif kabul edilir. • Yürüme bandında bisiklet ergometrisinde, merdivende yada koridorda yapılabilir.

18. Kardiyak Stres Test • Myokardiyal iskemi varlığını göstermek amacıyla yürüme bandında uygulanır. • Farklı protokoller seçilebilir. • EKG değişiklikleri, hasta yakınmaları değerlendirilir. • En sık Bruce protokolü kullanılır

19. Kardiyopulmoner Egzersiz Testleri (KPET)

20. KPET Endikasyonları • Egzersiz intoleransı, açıklanamayan efor dispnesi araştırılması • Kardiyovasküler sistem hastalarının değerlendirilmesi • Solunum sistemi hastalarının değerlendirilmesi • Spesifik klinik uygulamalar

21. Egzersiz intoleransı, açıklanamayan efor dispnesi araştırılması • Fonksiyonel kapasite (Pik VO2) değerlendirilmesi • Egzersizi kısıtlayan nedenlerin belirlenmesi • Kardiyopulmoner hst. birlikteliğinde dispneye hangisi sebep oluyor • İstirahat Kardiyopulmoner testleri normalken, efor dispnesi tanımlayan hastalar

22. Kardiyovasküler sistem hastalarının değerlendirilmesi • Kalp yetmezliği • Kalp transplantasyonuna aday seçimi • KVS için uygulanan egzersiz tedavisine yanıt değerlendirmesi

23. Solunum sistemi hastalarının değerlendirilmesi • Fonksiyonel bozukluk araştırılması • KOAH, İAH, PVH, egzersiz ile indüklenen bronkospazm, kistik fibrozis • Gaz değişim bozukluklarının değerlendirilmesi • Hipoksemi boyutunu değerlendirme • Tedavi yanıtının ölçümü

24. Özel durumlar • Preoperatif değerlendirme • AC hacim küçültücü cerrahi • Major abd. Cerrahi • Pulmoner rehabilitasyon takibi • Maluliyet tayini • Sağlıklılık değerlendirmesi

25. Ciddi aort darlığı KKY Kontrolsüz hipertansiyon Ventriküler anevrizma Ciddi pulmoner hipertansiyon Trombofilebit / intrakardiyak trombüs Yakın zamanda sistemik/ pulmoner emboli Akut perikardit KPET Kontrendikasyonlar-1

26. KPET Kontrendikasyonlar-2 • PaO2<50mmHg • PaCO2>70mmHg • FEV1<%30 beklenenin • Son 4 haftada MI • Unstabil AP • 2-3. derece blok • Hızlı ventriküler ya da atrial aritmiler • Ortopedik engel

27. Nefes darlığı Anamnez, fizik inceleme, tam kan ve biyokimya analizi, akciğer grafisi, EKG Anormal ise düşünülen hastalığa yönelik tetkikler SFT, DLCO, AKG Sonuçlar normal ise BPT ya da kardiyak testler Anormal Normal Uygun ileri tetkik ya da tedavi KPET Sonuçlarla uyumlu hastalığa yönelik ileri tetkik, tedavi ve takip Normalse takibi sonlandırın

28. KPET uygulamaları Yürüme bandı • İstirahat ve ısınma döneminden sonra hız ve eğim artırılır. • Uyum ve kooperasyona göre protokol seçilebilir. • Daha büyük bir alan gerekir. • Ellerden destek alınması metabolik değerleri etkileyebilir. • İş yükü?

30. Yürüme bandı • Eğim ve hız artar. • Daha tanıdık egzersiz. • Maks.egzersize daha çabuk ulaşır. • Adımlama paterni kişiye göre değişken. • Hastanın düşme riski var. • Daha fazla kas grubu kullanılır. • Artefakt daha çok. • Kollardan destek alınabilir. • İş yükü hesaplanamaz. • Hasta için daha uygun • Sağlıklı olgu için daha uygun

32. KPET uygulamaları Bisiklet ergometrisi • İstirahat ve ısınma dönemi sonrasında watt artırılır. • Mekanik ya da elektronikolarak yük artırılabilir. • İş yükü standart formülle hesaplanır. • 20, 30, 50 watt uygulandığında PVO2, ATVO2 ve maksimum iş farklı bulunmamış. • Solunum sistemi için daha kullanışlı.

35. Bisiklet Ergometrisi • Watt cinsinden iş yükü uygulanır. • Yürüyüş ve koşmaya göre az tanıdık bir egzersiz. • Egzersiz paterninde değişiklik az. • Düşme riski yok. • Daha az kas grubu kullanılır. • Artefakt daha az. • Kollardan destek alma daha az. • İş yükü hesaplanabilir. • Ramp protokolleri ve endurans testler için daha uygun. • Ventilasyon ve laktat üretimi hafifçe daha yüksek. • Oksijen tüketimi %7-10 daha düşüktür.

37. KPET uygulamaları Kol ergometrisi • Alt ekstremite kullanılamıyorsa tercih edilebilir. • Az sayıda kas grubu çalıştırılabilir. • Beklenen PVO2’nin %70’ine ulaşılabilir.

39. Her 3 yöntemde de; VO2, VCO2, HR, VE, IC, TV, 12 derivasyon EKG monitörizasyonu yapılabilmektedir.

40. Yöntem Teknik Donanım Yoğunluk Değerlendirme Standardizasyon Tekrar Edilebilirlik Maliyet Merdiven Çıkma 0 ~mak/mak Postop risk Fonk. kapasite 0 0 0 6 DYT + Submak/mak Fonk kapasite ++ ++ + Shuttle test ++ Max Fonk kapasite +++ ++ + Egzersiz provokasyon +++ Submak. Havayolu duyarlılığı ++ ++ ++ Kardiyak stres test +++ Submak İskemi aritmi +++ +++ +++ KPET ++++ Mak Fonk. kapasite Birden çok sistem değerlendirilir ++ +++ ++++