Polskie zdrady narodowe

1. Polskie zdrady narodowe

2. Spis treści • Bezprym i Zbigniew, • Rozbicie dzielnicowe, • Rokosz Zebrzydowskiego, • Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu, • Szwedzki „potop”, • Rokosz Lubomirskiego, • Haniebny pokój w Buczaczu, • Wojna północna i walka o tron – „od Sasa do Lasa”, • Sejm niemy, • Prawa kardynalne, • Rozbiory Polski, • Konfederacja Targowicka, • Sejm w Grodnie, • Lojalizm społeczeństwa pod zaborami, • Przeciwnicy Powstania Listopadowego, • Rabacja chłopska w Galicji, • Powstanie styczniowe, • Ruch robotniczy, • 1920-Białystok, • Postawy społeczeństwa pod okupacjami w latach 1939-1945, • PKWN-Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, • Działania władz komunistycznych wobec społeczeństwa w PRL, • Sowietyzacja Polski , • Instalowanie władzy komunistycznej i walka z opozycją niepodległościową, • Stan wojenny, • Podsumowanie.

3. Bezprym i Zbigniew • 1030 r. Bezprym zawiązał spisek z przyrodnim bratem, Ottonem Bolesławowicem przeciwko władzy Mieszka II. Rok później przejął władzę; odesłał insygnia koronacyjne cesarzowi Konradowi II. Został zamordowany po roku panowania • Zbigniew (1070-1112) był pozbawiony praw do tronu przez Władysława Hermana, swego ojca. Otrzymał Kujawy, Wielkopolskę oraz po śmierci ojca Mazowsze. Władzę objął Bolesław Krzywousty. • Zbigniew zorganizował zbrojną wyprawę na Polskę pod władzą króla niemieckiego Henryka V. • 1109 - Udana obrona Głogowa, Bytomia i Wrocławia przez Bolesława. Zbigniew oskarżony o o przygotowanie zamachu i oślepiony. „Zbigniew” – Jan Matejko „Bezprym” – Jan Matejko Powrót

4. Rozbicie dzielnicowe • Bolesław Krzywousty przed śmiercią podzielił Polskę między czterech synów na dzielnice. Dzielnicę senioralną otrzymał Władysław, który wkrótce został wygnany. Władzę objął Mieszko III Stary, lecz Polska przez wiele lat była rozbita i toczyły się ciągłe spory o poszczególne terytoria. „Bolesław Krzywousty” – Jan Matejko Powrót

5. Rokosz Zebrzydowskiego • W 1606 r. na sejmie król Zygmunt III Waza chciał wprowadzić reformy. Przeciwnicy reform 12 VIII 1606 r. ogłosili rokosz. Głównymi przywódcami obok M. Zebrzydowskiego byli J. Sz. Herburt, S. Stadnicki, J. Radziwiłł. Po stronie króla stanęli J. Zamoyski, S. Żółkiewski, J. K. Chodkiewicz. • Rokoszanie ponieśli w 1607 r. klęskę pod Guzowem, ale król został zmuszony do porzucenia swoich planów dotyczących wzmocnienia władzy królewskiej. • W wawelskiej katedrze jezuicki kaznodzieja Piotr Skarga przepowiada zebranym, m. in. Królowi Zygmuntowi III Wazie, przyszłe narodowe nieszczęścia. • Pośrodku znajduje się grupa organizatorów rokoszu przeciw królowi z Mikołajem Zebrzydowskim na czele. On i inni obrońcy źle pojmowanej „złotej” wolności byli sprawcami coraz bardziej nieuchronnej zguby Polaków • „Będziecie nie tylko bez pana, ale też bez ojczyzny i królestwa swego, wygnańcy, wszędzie nędzni, wzgardzeni, ubodzy włóczęgowie” – pisał Piotr Skarga w jednym za swoich kazań. „Kazanie Skargi” – Jan Matejko Zygmunt III Waza Powrót

6. Powstania kozackiei ugoda w Perejasławiu • W 1648 r. pod wodzą Bohdana Chmielnickiego wybuchło powstanie kozackie. W bitwach pod Żółtymi Wodami, Korsuniem i Piławcami Chmielnicki z armią kozacko–tatarską pokonał wojsko koronne. • W 1651 r. armia polska dowodzona przez króla Jana Kazimierza odniosła zwycięstwo w bitwie pod Beresteczkiem. • W 1654 r. na mocy ugody w Perejasławiu Chmielnicki uznał zwierzchność Moskwy. Była to zła decyzja. Rosja rozpoczęła akcję zbrojną przeciwko Rzeczpospolitej Wojnę zakończył rozejm andruszowski 1667 r., który ustanawiał podział Ukrainy na część polska i moskiewską. Bohdan Chmielnicki Powrót

7. Szwedzki „potop” • W 1655 r. wojska szwedzkie pod wodzą króla Karola X Gustawa zaatakowały jednocześnie Koronę i Litwę. • Szybkie posuwanie się w głąb kraju umożliwiła im zdrada: kapitulacja bez walki pospolitego ruszenia pod Ujściem i poddanie się Szwedom hetmana wielkiego litewskiego Janusza Radziwiłła. • Przełomem była zwycięska obrona przed Szwedami klasztoru jasnogórskiego przez garść szlachty i zakonników, na czele z przeorem o. Augustynem Kordeckim. • W 1656 r. Szwedzi zostali wyparci prawie z całej korony. „Potop” zakończył się pokojem zawartym w Oliwie w 1660 r. Rzeczpospolita nie utraciła żadnych terytoriów, ale Szwedzi zrabowali prawie wszystkie bogactwa i dobra kultury. Janusz Radziwiłł Powrót

8. Rokosz Lubomirskiego • Jerzy Sebastian Lubomirski był przeciwnikiem reform ustrojowych i ogłoszenia elekcji vivente rege. Podburzał wojsko i szlachtę przeciw polityce króla, występował w obronie „złotej wolności” szlacheckiej. W 1664 r. został skazany za zdradę stanu za banicję i utratę godności. • W 1665 r. powrócił do Polski i wywołał rokosz. Poprzez swych zauszników zrywał sejmy (1665-66r.) paraliżując wszelką działalność ustawodawczą. Po jego stronie stanęła część szlachty i wojska. • Rokosz Lubomirskiego przyczynił się do osłabienia władzy królewskiej i przekreślenia możliwości reform na długie lata. „Jerzy Sebastian Lubomirski” - Daniel Schultz Powrót

9. Haniebny pokój w Buczaczu • W 1672 r. na wyczerpaną wojnami Rzeczpospolitą ruszyła turecka ofensywa. Po zdobyciu twierdzy w Kamieńcu Podolskim Turcy narzucili Rzeczypospolitej haniebny pokój w Buczaczu, na mocy którego Polska zrzekła się na rzecz Turcji Podola, Ukrainy na rzecz Kozaków, jako lenników Turcji. Rzeczpospolita spadła do rangi Tureckiego lennika i zobowiązała się płacić sułtanowi roczny haracz. • Takich warunków nie zaakceptował sejm, i rok później doszło do nowej wojny. Hańbę Buczacza zmył pod Chocimiem hetman Jan Sobieski, gromiąc turecką armię. „Jan Sobieski” – Jan Matejko Powrót

10. Wojna północna i walka o tron – „od Sasa do Lasa” • Wiosną 1700 r. wybuchła wojna północna, w której przeciwko Szwecji walczyły: Rosja, Dania i Saksonia. Rzeczpospolita pochłonięta wewnętrznymi konfliktami oficjalnie nie brała w niej udziału, ale stała się terenem walk między przeciwnymi stronami i obszarem z którego obie strony walczące czerpały materialne podstawy swojej działalności. Szczególnie Szwedzi prowadzili systematyczną akcję rabunkową. • Na początku 1704 r. z inicjatywy opozycyjnej magnaterii została zawiązana w Warszawie konfederacja generalna, która ogłosiła detronizację Augusta II i opowiedziała się po stronie Karola XII, pod kontrolą wojsk szweckich. wybrała królem Stanisława Leszczyńskiego. • W maju 1704 r. druga konfederacja generalna reprezentująca szlachtę opowiedziała się w Sandomierzu za Augustem. Szlachta wielokrotnie przechodziła z jednego obozu do drugiego, w zależności od koniunktury wojennej. August II odzyskał ponownie władzę, sprzymierzywszy się z carem Rosji Piotrem I wielkim naraził Polskę na ingerencję Rosji w nasze wewnętrzne sprawy. Car Rosji występował jako rozjemca w sporach szlachty z królem, a wojska rosyjskie coraz częściej stacjonowały na terytorium Rzeczypolspolitej. Powrót

11. Sejm niemy • W 1717 r. pod groźbą rosyjskich bagnetów zwołano sejm. Nazwano go niemym, ponieważ żadnego z posłów nie dopuszczono do głosu. Sejm wprowadził drobne reformy skarbowe, zmniejszył liczbę wojska, ograniczył władzę hetmanów i zabronił saskim ministrom kierowania sprawami Polski. Powrót

12. Prawa kardynalne • Prawa kardynalne są to ustawy przeforsowane w latach 1767-68 w Warszawie na sejmie zwanym ‘Repninowskim”, pod naciskiem Rosji. Obejmowały zasady ustroju demokracji szlacheckiej. Zasady te miały pozostać niezmienne, a ich gwarantką została caryca Katarzyna II. Sąsiedzi Polski zdobyli możliwość wywiwrania wpływu na jej politykę wewnętrzną • Prawa kardynalne (niezmienne) -Zasada wolnej elekcji -Zasada Liberum veto -Zasada neminem cantivabimus – nietykalności osobistej szlachty -Prawo do wypowiadania posłuszeństwa królowi (zawiązywania konfederacji i rokoszu) -Wyłączne prawo dla szlachty do piastowania urzędów i posiadania ziemi -Niemal nieograniczona władza dziedziców nad chłopami (oprócz możliwości karania śmiercią) -Unia z Litwą -Utrzymanie przywilejów Prus Królewskich -Równouprawnienie dysydentów (protestantów i prawosławnych) Powrót

13. Rozbiory Polski • Rozbiory Polski, trzy podziały terytorialne państwa polskiego dokonane w latach 1772, 1793 i 1795 przez sąsiednie państwa: Rosję, Austrię i Prusy. Po śmierci Augusta III(1763) w Polsce utworzyły się dwa obozy polityczne: Familia pod przewodnictwem Czartoryskich, posiadająca program reform mających przywrócić świetność Rzeczypospolitej, zakładająca, że sojusznikiem Polski w walce o reformy będzie Rosja - i tzw. "republikanie", których program opierał się na obronie "złotej wolności" i sprzeciwie wobec wszelkich zmian ustrojowych. Na czele "republikanów" stała rodzina Potockich. • "Republikanie" dążyli do sojuszu z Austrią i Francją, ich koncepcje zbieżne były z interesami sąsiadów Rzeczypospolitej, już od 1732 istniało bowiem porozumienie (tzw. układ Loewenwolda) między przyszłymi krajami rozbiorowymi o niedopuszczaniu do zmian ustrojowych w Polsce. • Początkowo Katarzyna II chciała sama uzależnić Polskę, jednakże częste niepokoje wewnętrzne, zwłaszcza trwająca cztery lata (1768-1772) konfederacja barska, przekonały cesarzową, że nie utrzyma w ryzach podbitych Polaków. Ostatecznie 5 VIII 1772 Rosja, Prusy i Austria zawarły konwencję mającą na celu zabór znacznych części terytorium Rzeczypospolitej. Powrót Dalej

14. Rozbiory Polski • Haniebny układ rozbiorowy, na mocy którego Prusy, Rosja i Austria dokonały podziału części ziem polskich zatwierdzony został przez zebrane na Zamku Warszawskim sejm polski 21 IV 1773 r. • Obraz przedstawia narodową zdradę trzech Polaków - Szczęsny Potocki, Adam Poniński, Ksawery Branicki – zmierza do Sali senatu dla złożenia upokarzającego podpisu. Zagrodził im drogę poseł nowogrocki, Tadeusz Rejtan. Obraz jest symbolicznym wyobrażeniem upadającej Polski „Rejtan” – Jan Matejko Powrót

15. Konfederacja Targowicka • Franciszek Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski i Stanisław Szczęsny Potocki zawiązali konfederację w obronie „wolności” i poprosili Katarzynę II jako gwarantkę „złotej wolności” o interwencję. • 14 V 1792 r. w Targowicy, miasteczku należącym do Szczęsnego Potockiego ogłoszono dokumenty konfederacji. • Caryca posłużyła się polskimi zdrajcami, aby armia rosyjska mogła legalnie wkroczyć na terytorium Rzeczypospolitej. „Targowica” – autor nieznany "Wieszanie zdrajców” – Jan Piotr Norblin Powrót

16. Sejm w Grodnie • Podobnie jak w przypadku I rozbioru, również II rozbiór – na żądanie carycy Katarzyny II – miał zatwierdzić polski sejm. • Uczynił to obradujący w Grodnie od czerwca do listopada 1793 r. ostatni sejm Rzeczypospolitej. Opór patriotycznych posłów złamały otaczające sejm wojska rosyjskie. • Posłowie, którzy chcieli się przeciwstawić Rosji, protestowali milczeniem, wówczas jeden z największych zdrajców Polski, Józef Ankwicz oświadczył, że milczenie jest znakiem zgody. • Poza zatwierdzeniem II rozbioru, sejm w Grodnie zniósł wszystkie reformy Sejmu Wielkiego wraz z Konstytucją 3-go Maja Grodno Powrót

17. Lojalizm społeczeństwa pod zaborami • Po rozbiorach wielu Polaków zwątpiło w odzyskanie niepodległości, w możliwość przetrwania narodu pozbawionego państwa. • Środowisko targowicy nie przejmowało się utratą niepodległości. Szczęsny Potocki napisał w liście prywatnym: „Ja już jestem Rosjaninem na zawsze”. Przyjął od carycy Katarzyny stopień generała wojsk rosyjskich. • Szlachta składała hołd nowym monarchom i wiwatowała na bankietach ku czci gubernatorów cudzoziemców. • Literaci pisali na ich cześć wiersze, biskupi zalecali wiernym posłuszeństwo nowej władzy, niektórzy magnaci starali się zrobić w Petersburgu, Berlinie i Wiedniu karierę polityczną. • Większość szlachty przepuszczała w hulankach łatwo napływające dochody, rezygnując z nadziei na odmianę losu. Stanisław Szczęsny Potocki Powrót

18. PrzeciwnicyPowstania Listopadowego • Czartoryski i generał Chłopicki stanowczo odrzucali myśl o powstaniu. • Wieczorem 29 XI 1830 r. grupa spiskowców miała napaść na Belweder i obezwładnić księcia Konstantego, a oficerowie spiskowi mieli uderzyć na carskie oddziały. Jednak generalicja sprzeciwiała się powstaniu i kilku dowódców lojalistów zginęło z rąk podkomendnych powstańców. • Burżuazja zamknęła się w domach i nie chciała brać udziału w powstaniu, wówczas lud warszawski zajął arsenał. • 5 XII dyktaturę objął generał Józef Chłopicki, który był przeciwnikiem zrywania z caratem i wyprawił Lubeckiego na rokowania do Petersburga. Powstrzymywał zbrojenia i tłumił poruszenia chłopów. Józef Chłopicki Powrót

19. Rabacja chłopska w Galicji • Rabacja galicyjska – powstanie chłopów galicyjskichpod przywództwem Jakuba Szeli. Wybuchło ono w 1846r. przeciwko powstaniu krakowskiemu. Nieurodzaj i wylewy rzek w latach 1844-1845przyczyniły się do klęski głodu w Galicji. Brak możliwości znalezienia pracy wywołał niepokoje na wsi. Austriacy wykorzystali niezadowolenie chłopów i rozpuszczając plotkę o tym, że powstanie krakowskie jest akcją zbrojną szlachty przeciwko chłopom, popchnęli ich do mordów i plądrowania szlacheckich dworów. • Zbrojne gromady chłopów złupiły w lutym i marcu 1846 roku około 500 dworów. Zamordowano, często w bardzo okrutny sposób, około 1000 ludzi, głównie ziemian i urzędników dworskich. Austriacy wypłacali również nagrody pieniężne za głowy zamordowanych ziemian. Gdy powstanie krakowskie zostało stłumione i chłopi przestali być potrzebni Austriakom, wojsko przystąpiło do ich bezwzględnej pacyfikacji. • Jakub Szela został internowany, a następnie przesiedlony na Bukowinę. Chłopów chłostano, bito i szykanowano. Opór trwał jeszcze parę miesięcy i dopiero jesienią 1846 zaprowadzono w Galicji spokój, jednak długo jeszcze pamiętano o rabacji galicyjskiej. Rabacja objęła Tarnowskie, Sanockie, Nowosądeckie i część Jasielskiego Jakub Szela Powrót

20. Powstanie styczniowe- udział Wielopolskiego i chłopów • Wielopolski uważał, że branka, ogłoszona w październiku 1862 r., przetrzebi kadry terrorystów, że przetnie wrzód rewolucyjny. Przewidywał, że najbardziej zagorzali konspiratorzy uciekną za granicę, a wielu z pomniejszych zostanie wysłanych z Warszawy "w kamaszach". Miało to być typowe policyjne cięcie, które jednak nie mogło przynieść zamierzonych efektów, skoro do armii szło tylko 12 tyś. młodych ludzi (z tego 2 tyś. z samej Warszawy), czyli ledwie około 3 na tysiąc mieszkańców. Oczka sita były zbyt wielkie. Ponadto "czerwoni" zbyt długo pracowali nad wybuchem powstania, aby mogli je po raz kolejny odroczyć. Do wybuchu powstania dążyła też generalicja rosyjska, którą kuły w oczy reformy Wielopolskiego. Wobec słabego poparcia ze strony "białych", którzy po cichu popierali reformy, lecz nienawidzili samego reformatora, gdyż nie był z ich obozu, margrabia zaczął przegrywać - pod ogniem wystrzałów listopadowych. • Już po wybuchu powstania udało się Wielopolskiemu, resztką sił, usunąć język rosyjski z protokołów Rady Stanu, naznaczyć kilku biskupów na nie obsadzone stolice i powierzyć tekę spraw wewnętrznych Polakowi na miejsce Rosjanina. I to był koniec. Wybuch powstania przekonał Rosjan, że nie warto iść z Polakami na kompromisy, że trzeba rządzić nimi twardą ręką. Wielopolski musiał podać się do dymisji i wyjechać za granicę, gdzie zmarł niemal samotny na emigracji w Dreźnie, w 1877 • Po początkowych sukcesach organizacyjnych, także wojskowych, powstańcy zaczęli ulegać przeważającym siłom rosyjskim. Traugutt starał się wciągnąć do walk ludność chłopską, głosząc hasło działania "z ludem i przez lud". Faktycznie udział chłopów w oddziałach partyzanckich znacznie wtedy wzrósł. Lecz opuścili je oni, po ogłoszeniu 2 marca 1864 r. dekretu carskiego o uwłaszczeniu i przyznaniu chłopom na własność użytkowaną przez nich ziemię. Aleksander Wielopolski Powrót

21. Ruch robotniczy • W połowie XIX w. na znajdujących się pod zaborami ziemiach polskich rozwinął się ruch robotniczy wyrażający się w żywiołowych wystąpieniach, strajkach, manifestacjach ulicznych, głodówkach itp. Najwcześniej rozwinął się w zaborze pruskim. •  Powoływano pierwsze związki zawodowe, początkowo o charakterze drobnomieszczańskim, później inicjatywę przejęli socjaliści. • W latach 70. XIX w. rozpoczęli agitację polscy socjaliści. 1882–1888 miały miejsce pierwsze aresztowania działaczy kółek socjalistycznych, odbyły się pierwsze procesy mające charakter pokazowy. 1872 wybuchł strajk powszechny w Gdańsku. Tutaj także doszło do procesów działaczy socjalistycznych. Powrót

22. 1920-Białystok • Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski (TKRP) - utworzony przez polskich komunistów w czasie wojny polsko-sowieckiej 23 lipca 1920 r. w Smoleńsku, oczywiście za zgodą władz RKPw Moskwie. Odezwę o przejęciu władzy w Polsce ogłoszono 30 lipca w Białymstoku. Sam TKRP zainstalował się w Pałacu Branickich. Tego samego dnia wydano stworzony przez Dzierżynskiego Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi, który m.in. zapowiadał utworzenie Polskiej Republiki Rad, nacjonalizację ziemi, oddzielenie Kościoła od państwa oraz wzywał masy robotnicze do przepędzenia kapitalistów i obszarników, zajmowania fabryk i ziemi oraz tworzenia komitetów rewolucyjnych jako organów nowej władzy. Komitet rozpoczął działalność od wydania uzgodnionego z Leninem programu oraz dwóch odezw - do żołnierzy Armii Czerwonej i Wojska Polskiego, którego żołnierzy zachęcano do buntu. Dzierżyński rozpoczął tępienie "wrogów ludu" za pomocą "swoich" czekistów. W kolejnych dniach TKRP ogłosił program rolny, deklarację o wolności sumienia oraz ustanowił trybunały rewolucyjne.22 sierpnia komitet opuścił Białystok wraz z wycofującymi się Sowietami i udał do Mińska. Wkrótce został rozwiązany a jego członkowie zostali przydzieleni do sztabów frontowych lub obozów jenieckich w celu werbowania ochotników do Polskiej Armii Czerwonej. Powrót

23. Postawy społeczeństwa pod okupacjami w latach 1939-1945 • W czasie okupacji (z tragicznymi wyjątkami, takimi jak pogrom w Jedwabnem szacowany na 380-1600 osób zabitych), Polacy, w przeciwieństwie do wielu innych narodów okupowanych przez nazistów, nie współpracowali z nimi przy eksterminacji Żydów, a wielu uratowało swoich żydowskich sąsiadów przed pewną śmiercią; spośród ponad 20 tys. uhonorowanych medalem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata (stan na 1 stycznia 2006) ponad 1/4 stanowią Polacy. • Szmalcownictwo -podczas okupacji hitlerowskiej słowo to nabrało nowego znaczenia, jako określenie osoby wymuszającej okup na ukrywających się Żydach i pomagających im Polakach, lub donoszącej na nich za pieniądze do władz okupacyjnych. Zjawisko szmalcownictwa było traktowane przez Armię Krajową jako akt zdrady i karane śmiercią. Volkslista – niemiecka lista narodowościowa wprowadzona zarządzeniem z 4 marca 1941 r. w czasie II wojny światowej. Była przejawem rasistowskiej polityki III Rzeszy. Wprowadzona została w celu podziału ludności na zajętych terenach Polski. • Szczególnym naciskom poddawani byli mieszkańcy Śląska, Wielkopolski oraz Kaszub. Na tych terenach stosowano całą gamę środków przymusu: od nacisków administracyjnych (grożenie eksmisją z mieszkania, odebrania kartek żywnościowych, przeniesienie do gorszej pracy) poprzez represje policyjne (uporczywe wzywanie na policję, bicie) kończąc na wywożeniu rodzin (starych rodziców, żon, dzieci i sióstr) do obozów koncentracyjnych lub przesiedleńczych i warunkowaniu ich zwolnienia podpisaniem niemieckiej listy narodowościowej. Również niektórzy przedstawiciele Kościoła katolickiego, w tym biskup śląski Stanisław Adamski, zalecał Ślązakom podpisywanie niemieckiej listy narodowościowej, aby ochronić ich przed represjami. Powrót

24. PKWN-Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego • Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, PKWN – tymczasowy organ władzy wykonawczej w Polsce. Oficjalnie powołany został 22 lipca 1944 r. w Lublinie, nieoficjalnie 20 lipca w Moskwie; działał do 31 grudnia 1944, kiedy powołano Rząd Tymczasowy RP (Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej). Ponieważ był to komitet nie rada ministrów, więc nie używano nazw ministerstw tylko resortów. • 22 lipca ogłoszono manifest, którego pierwszy nakład "trzyszpaltowy" wydrukowano w Moskwie. W Chełmie tekst manifestu "dwuszpaltowy" wydrukowano dopiero 26 lipca. Manifest PKWN zapowiadał radykalne przeobrażenia społeczne (reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu), dalszą walkę z Niemcami oraz korzystną granicę na zachodzie. Nie było mowy o wprowadzaniu realnego socjalizmu na modłę radziecką. Od 1 sierpnia siedzibą PKWN był Lublin. Organem prasowym PKWN była "Rzeczpospolita". Swoją działalnością PKWN objął, przekazane przez władze radzieckie (sowieckie) pod jego administrację, tereny województw: lubelskiego, białostockiego, rzeszowskiego i część warszawskiego. Propagandowe zdjęcie obywatela czytającego Manifest PKWN Powrót

25. Działania władz komunistycznych wobec społeczeństwa w PRL • Pierwsze referendum w Polsce(1946r.)- zostało, sfałszowane przez komunistów.Referendum „3 x TAK”, w sprawie zniesienia Senatu, utrwalenia reformy rolnej i nacjonalizacji ciężkiego przemysłu, oraz zatwierdzenia nowej granicy zachodniej. • Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Instytucja ta zajmowała się kontrolą absolutnie wszystkich publikacji, drukowanych we wszystkich drukarniach w całym kraju, a także absolutnie wszystkich publicznych przedstawień teatralnych, estradowych itp., oraz wszystkich polskich audycji radiowych i telewizyjnych. Od roku 1945 do 1980 ingerencje cenzury w tekstach drukowane były według ustawy, czyli czterema kropkami lub czterema pauzami w nawiasach kwadratowych: [– – – –]. •  Wszędzie tam gdzie pojawia się cenzura pojawia się podziemna działalność wydawnicza (tzw. drugi obieg). Jednym ze sposobów walki z cenzurą były przypadki druku swoistych "errat" lub uzupełnień do publikacji drukowanych oficjalnie, za zgodą cenzury. Uzupełnienia takie zawierały zazwyczaj fragmenty przez cenzurę wykreślone. Podobnym zjawiskiem było także kolportowanie poza obiegiem oficjalnym nagrań magnetofonowych z utworami dźwiękowymi, zazwyczaj tekstami czytanymi przez lektorów lub dialogami; często w nagraniach takich brali udział znani aktorzy, których głosy były powszechnie rozpoznawalne. • Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) - organ bezpieczeństwa wewnętrznego o statusie ministralnym, zorganizowany na polecenie i pod dyktando władz radzieckich w powojennej Polsce. Powstało 1 stycznia 1945 roku na bazie funkcjonującego od połowy 1944 roku Resortu Bezpieczeństwa Publicznego przy Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego (RBP PKWN). • Wobec narastających od 1947 r. represji i nacisków władzy komunistycznej na Kościół, kolejne decyzje Episkopatu podporządkowane były temu właśnie celowi, nawet kosztem daleko idących ustępstw. Jednym z podstawowych było tolerowanie ruchu księży patriotów - utworzonego przez komunistów w celu rozbicia jedności Kościoła podpisano pierwsze w bloku komunistycznym porozumienie Kościoła z władzą komunistyczną - 14 IV 1950 r. Porozumienie to zostało sceptycznie przyjęte przez Stolicę Apostolską i część opozycji, gdyż w zamian za swobodę prowadzenia pracy duszpasterskiej, zgodzono się na potępienie działalności antypaństwowej, karanie księży współpracujących z podziemiem, czy kolektywizację wsi. Kompromis ten był wysoką ceną za przetrwanie. Powrót Dalej

26. Działania władz komunistycznych wobec społeczeństwa w PRL • Polski październik - Październik 1956 roku. Był to czas, w którym Polacy wiązali spore nadzieję z nowym sekretarzem KC - Władysławem Gomułką. Liczono na liberalizację skostniałego systemu, zwiększenie wolności obyczajowej, a przede wszystkim na zaniechanie terroru ze strony władz. Gomułka tak naprawdę był w stanie zrealizować tylko ostatni z tych postulatów. • Poznański Czerwiec 1956 (Czerwiec ’56) – pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne z końca czerwca 1956 w Poznaniu, krwawo stłumione przez wojsko i milicję. Przez propagandę PRL bagatelizowany jako "wypadki czerwcowe" lub przemilczany, obecnie przez część historyków i kombatantów określany także jako poznański bunt, rewolta lub powstanie poznańskie. Strajk wybuchł rankiem 28 czerwca i przerodził się w spontaniczny protest Wielkopolan przeciw totalitarnej władzy. Stłumiony przez liczące ponad 10 tys. żołnierzy oddziały LWP i Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego pod dowództwem wywodzącego się z Armii Czerwonej generała Stanisława Popławskiego. • Kolektywizacja - przymusowe wywłaszczenie rolników - połączenie we wspólnoty pseudospółdzielcze , które umożliwiają eliminację wolnego rynku żywności , zarządzanie wsią przez aparat państwowy partii komunistycznej i swobodną eksploatację zasobów wsi po centralnie narzuconych, nieekwiwalentnych cenach (faktycznie bez zapłaty). W Polsce podjęto po roku 1949 próbę kolektywizacji rolnictwa. Po zmianach Października 1956 Władysław Gomułka oficjalnie uznał prywatne rolnictwo w Polsce jako specyfikę polskiej drogi do socjalizmu. W pozostałych krajach bloku sowieckiego rolnictwo zostało skolektywizowane (upaństwowione). Powrót

27. Sowietyzacja Polski • Sowietyzacja-pot. określenie procesu narzucania przez ZSRR państwom uzależnionym od niego po II wojnie świat. własnego modelu ustrojowego; połączona z ideologiczną indoktrynacją przebiegała intensywnie 1949–54, po 1956 tendencje unifikacyjne osłabły; prowadziła do formowania się szczególnego typu mentalności indywidualnej i zbiorowej (zanik moralności w życiu publicznym, konformizm, oportunizm, postawy roszczeniowe); zjawisko opisywane przez badaczy systemu sowietyzacji, m.in. A. Zinowjewa, który upowszechnił socjol. pojęcie homo sovieticus [‘człowiek sowiecki’]. • 1976 - Sejm przyjął, przy jednym głosie wstrzymującym się, poprawki do konstytucji PRL. Wprowadzono zapis o przewodniej roli w państwie PZPR i jego sojuszu z ZSRR Powrót

28. Instalowanie władzy komunistycznej i walka z opozycją niepodległościową. • 31 grudnia 1944r. - KRN powołała Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej. • 1 stycznia - utworzenie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1945r. • 28 marca - aresztowanie w Pruszkowie przywódców polskiego podziemia, przewiezionych do Moskwy (proces szesnastu). • 21 kwietnia - Edward Osóbka-Morawski i Stalin podpisali układ o przyjaźni polsko-radzieckiej. • 2 września - powstanie konspiracyjnej organizacji Wolność i Niezawisłość • 3 stycznia 1946r. - Krajowa Rada Narodowa przyjęła uchwałę o nacjonalizacji przemysłu. • 3 maja - W Krakowie komunistyczne władze brutalnie stłumiły demonstrację przeprowadzoną w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. • 30 czerwca - Odbyło się referendum ludowe. • 5 lipca - Została wprowadzona prewencyjna cenzura prasowa. • 19 stycznia 1947 - Odbyły się sfałszowane przez ówczesne władze wybory do Sejmu Ustawodawczego. • 19 lutego - Sejm Ustawodawczy uchwalił Małą Konstytucję. • 15 grudnia 1948 - utworzenie PZPR. • 22 lipca 1952r. - Uchwalono tzw. stalinowską konstytucję. Przyjęto m.in. nowa nazwę państwa PRL, zniesiono urząd prezydenta, powołana Radę Państwa. Powrót

29. Stan wojenny • Stan wojenny został ogłoszony 13 grudnia 1981 a zniesiony został 22 lipca 1983 • Oficjalnym powodem ogłoszenia stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach (także żywności), oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Wystąpienie Jaruzelskiego w telewizji Jednorazowa przepustka zezwalająca na wyjazd na święta do innego miasta Powrót

30. Oby zdrady się nie powtórzyły! • W każdym okresie dziejów naszej Ojczyzny zdarzały się zdrady narodowe. Było to niezależne od epoki, ustroju, władzy, kultury. Zdrady dotyczyły różnych warstw społeczeństwa, zarówno ludzi bogatych jak i biednych. • Dopuszczano się zdrady z różnych powodów. Niektórzy chcieli przejąć władzę, aby rządzić Polską, inni pragnęli wzbogacić się. Byli również tacy, którzy służyli obcemu mocarstwu. Inni zdradzali Polskę po prostu ze strachu o własne życie. • Jednak zdrajcy naszej ojczyzny stanowili niewielki procent społeczeństwa. Większość Polaków to patrioci, którzy zawsze byli gotowi do ofiar i poświęceń dla swego kraju. Walczyli o wolność i niepodległość ojczyzny, dbali o zachowanie języka polskiego, kultury i tradycji oraz naszej historii. Powrót Prezentację wykonały: Emilia Zaczkowska i Joanna Góral