Jólabækur barnanna árið 2004

1. Jólabækur barnanna árið 2004 Til umræðu á málstofu í KHÍ 15. des 2004 Þuríður Jóhannsdóttir

2. Hvað einkennir útgáfuna 2004? • Hvers konar bækur (tegundir) eru mest áberandi? • Hvaða bækur koma frá þekktum höfundum sem hafa skrifað lengi fyrir börn? • Eru nýir höfundar að kveðja sér hljóðs? • Hvernig bækur eru þýddar? • frá hvaða löndum? • eftir hvaða höfunda? • um hvaða efni? • Hver er hinn innbyggði lesandi barna- og unglingabóka í ár?

3. Fantasían og ævintýrið blómsta Drekagaldur byggir á textatengslum við goðsagnaheima Edduvkæða Sigrún Eldjárn Frosnu tærnar Þorvaldur Þorsteinsson Blíðfinnur og svörtu teningarnir. Lokaorustan Elías Snæland Jónsson Drekagaldur Ragnheiður Gestsdóttir Sverðberinn Iðunn Steinsdóttir Galdur vísdómsbókarinnar

4. Hvað einkennir fantasíuna í þessum bókum? • Galdur vísdómsbókarinnargerist í öðrum heimi Hrólfur ferðast um höf og lönd og berst við sjóræningja og göldrótta óvætti tengist þjóðtrú og öðrum fantasíu-bókmenntum jafnvel fornaldarsögum og sjóræningjasögum Heima bíður Silkisif – og svo fórnar hún sér að hún heldur til að bjarga samfélaginu Spennandi saga – skapaður heimur sem gengur upp

5. Sverðberinn ferðast milli heima Textatengsl við hlutverkaleiki Leda – nafn úr grísku goðafræðinni Bílslys – söguhetjan Signý Karlsdóttir liggur í dái Í dáinu ferðast hún um heima hlutverkaleikja sem Leda Textatengsl við Hringadróttinssögu Álfaþjóð, tröllaþjóð og dvergar Sverð, skikkjur og hjálmar Trúverðugt hvernig það vill til að Signý lendir í hinum heiminum

6. Flakk á milli heima – sögulegt tímabil Ránið nútíminn og Tyrkjaránið Unnið með sögulegan arf Líka fyrir börn um Tyrkjaránið Ekki nógu sannfærandi hvernig ferðast er milli heima

7. Fornsagnaarfurinn endurunninn Kristín Steinsdóttir Vítahringur – • byggð á Harðarsögu, sögð frá sjónarhóli stráks • Tímabær tilraun og vel heppnuð • í anda sagna Torill Torstad-Hauger um Sigurð drekabana – sjónarhorn barna og þræla Brynhildur Þórarinsdóttir Myndir Margrét E. Laxness • Brennan – myndabók úr Njálu Ingólfur Örn Björgvinsson og Embla Ýr Bárudóttir • Egla – endursögn á köflum með miklu myndefni

8. Hvað með raunsæjar sögur úr hversdagslífinu? Guðrún Helgadóttir • Öðruvísi fjölskylda – umburðarlyndi, margbreytileiki lífsins og fyrirgefning meðal stórra mála sem tekið er á að hætti Guðrúnar Gerður Berndsen • Rúna. Trúnaðarmál – dagbók stelpu sem á foreldra sem eru alkar Ragnar Gíslason • Nornafár – einelti og ólíkir heimar skarast Þorgrímur Þráinsson • Undir 4 augu – vinahópur, ástir, íþróttir og ferðalög með lífsháska til Kína og London Brynhildur Þórarinsdóttir • Leyndardómur ljónsins (ísl. Bb.verðlaunin 2004) – krakkahópur í 7. bekk í skólabúðum á Reykjum, draugagangur og spenna í hríð og rafmagnsleysi úti á landi Draumey Aradóttir • Birta. DraugaSaga – vinahópur, ástir, ferðalag út á land, draugagangur???

9. Athyglisverðar þýðingarFerðalög milli heima Mary Hoffman (ensk) • Stravaganza. Grímuborgin. Drengur sem liggur mikið veikur í London, með tíma- og staðarflakks-hæfileika – stravaganti. Feneyja-eftirlíking Neil Gaiman (bandarískur myndasöguhöfundur) • Kóralína á milli raunverulegs heimilis og næstum því alveg eins, nema foreldrar hafa tíma – allt of mikinnSjá umfjöllun Úlfhildar Dagsdóttur á bókmenntir.is

10. Athyglisverðar þýðingar Ævintýraferðir á framandi slóðir – foreldrar sem bregðast Zizou Corder (dulnefni Louisu Young og 11 ára dóttur hennar, Isabel? Ensk?) • Ljónadrengurinn. Eftirförin – Foreldrar horfnir, drengur ferðast með farandsirkus til Feneyja, ferðast til Afríku - sem skilur mál kattardýra Cornelia Funke (ensk?) • Konungur þjófanna - Feneyjar – fantasía í hófi - munaðarlausir bræður á flótta undan frænku sinni slást í hóp þjófa á barnsaldri Hanne Kvist (dönsk -norrænu barnabókaverðlaunin 1999) • Strákurinn með silfurhjálminn – leit að systur með vængi sem foreldrarnir hafa selt

11. Athyglisverðar þýðingar:Yfirnáttúrulegir hæfileikar Lene Kaaberbøl (dönsk) • Dóttir ávítarans. Fær fólk til að horfast í augu við misgjörðir með augnaráðinu einu. Náðargáfa sem fylgir vald sem ekki má misnota. Kölluð galdrakrakki og djöfladrós. Gerist á ‘sögulega trúlegum’ tíma en þar er drekagarðurinn Dúnark og ófreksjur. Kort af sögusviðinu. Georgia Byng (ensk) • Molly Moon stöðvar heiminn. Dáleiðsluhæfileikar. M.M. rannsakar umsvif valdagráðugs milljónamærings

12. Athyglisverðar þýðingar:Yfirnáttúrulegir hæfileikar - hópar Lene Kaaberbøl (dönsk) • Galdrastelpur. Hjarta salamöndrunnar • Galdrastelpur. Forsagan, Hliðin tólf. (teiknimyndasaga) klíka 5 stelpna sem læra að beita göldrum – eðlilegur nútími stelpna í borg útgangspunktur – goðsagnaheimur að baki - bardagi við skrímsli úr myrkraríkinu Eoin Colfer (írskur) • Artemis Fowl. Barist við ókunn öfl. Yfirnáttúrugengið bjargar Cosmo sem býr á munaðarleysingjahæli – æsispennandi ævintýri - blá sníkjudýr

13. Johanna Thydell (sænsk best í Svíþjóð 2003) Í loftinu lýsa stjörnur. Unglingsstelpa með dæmigerð vandamál en þar að auki krabbameinsveika mömmu heima Jaqueline Wilson (ensk) Lóla Rós. Systkini og mamma á flótta undan ofbeldisfullum föður Raunsæjar þýddar

14. Hver er hinn innbyggði lesandi barna- og unglingabóka í ár? • Þykkar bækur og oft flóknar sem gera kröfur til lesenda • Mikið unnið með textatengsl • Bókmenntalega sinnuð börn og unglingar? • Ný könnun Þorbjarnar Broddasonar segir að 30% barna hafi ekki lesið neina bók utan skólans síðasta mánuð • Eru einhver skilaboð til kennara í þessu? – • á skólinn eitthvað að bregðast við? • annars vegar litlum lestri utan skóla og • hins vegar útgáfu sem virðist höfða til þeirra sem lesa mikið?