Podstawowe pojęcia epidemiologiczne

1. Podstawowe pojęcia epidemiologiczne

2. 1.EPIEDMIE- to zwiększony stan zachorowań na daną chorobę na określonym terenie i w określonym czasie. 2. PANDEMIE- epidemia obejmująca cały kraj a niekiedy kilka krajów, kontynent 3. ENDEMIE-występowanie przypadków tej samej choroby zakaźnej lub niezakaźnej (np. wola endemicznego, awitaminozy), na określonym terenie, utrzymujące się nawet przez wiele lat na tym samym poziomie.

3. Choroba zakaźna Spowodowana specyficznym czynnikiem zakaźnym lub jego toksycznym produktem, powstaje poprzez przeniesienie tego czynnika lub jego produktu w sposób bezpośredni lub pośredni z osoby zakażonej ( lub zwierzęcia) na podatnego gospodarza

4. Grupa chorób ludzi, zwierząt i roślin, będących następstwem zakażenia ustroju czynnikiem zakaźnym i złamania sił odpornościowych organizmu lub obecności w organizmie bioaktywnych toksyn (jadów) drobnoustrojów.

5. Zakażenie, proces zakażenia • Proces wnikania jakimikolwiek wrotami do organizmu gospodarza ( lub przenosiciela mechanicznego) drobnoustrojów z grup: bakterii, wirusów i grzybów

6. ZARAZEK- czynnik etiologiczny choroby zakaźnej nazywany drobnoustrojem chorobotwórczym • REZERWUAR ZARAZKÓW -środowisko ludzkie i zwierzęce wraz z warunkami naturalnymi na ograniczonym terenie, w którym krąży drobnoustrój, wywołujący określoną chorobę

7. ŁAŃCUCH INFEKCJI CZYNNIK ZAKAŹNY DROGI I CZYNNIKI PRZENOSZENIA ZAKAŻENIA GOSPODARZ

8. CZYNNIK ZAKAŹNY • źródło zakażenia (pierwotne i wtórne) i rezerwuar drobnoustrojów • nosiciel

9. Źródło zakażenia • Pierwotne Organizm ludzki lub zwierzęcy, w którym: • Występują drobnoustroje chorobotwórcze • Rozmnażają się • Dostają się do otaczającego środowiska, więc organizm mogą zakażać kolejno dalsze wrażliwe organizmy

10. Źródłem zakażenia mogą być: • Chorzy ludzie i chorzy zwierzęta • Nosiciele • Zwłoki przez krótki okres po śmierci • Zwierzęta poddane ubojowi, w celu produkcji żywności

11. Źródło zakażenia wtórne, okresowe, krótkotrwałe • Mikrośrodowisko wodne i gleby lub pokarmowe, w którym występują drobnoustroje chorobotwórcze, głównie bakterie, które dostają się tu ze źródeł pierwotnych i rozmnażają się chwilowo w dogodnych dla nich warunkach

12. Nosicielstwo • Stan specyficznej równowagi immunologicznej wytwarzającej się między drobnoustrojem i zakażonym organizmem ( drobnoustrój nie działa patogennie na organizm)

13. Nosiciel • Osoba , która nie wykazuje widocznych objawów chorobowych ale równocześnie wydala z kałem, moczem, plwocinami drobnoustroje chorobotwórcze. • Jest on potencjalnym źródłem zakażenia dla otoczenia

14. Nosicieli dzielimy na: • Zdrowych – którzy nie chorowali i nie spostrzegli u siebie zaburzeń czynności organizmu a mimo to wyosabnia się od nich zarazki. W surowicy krwi nosicieli stwierdza się podwyższony poziom przeciwciał specyficznych dla drobnoustroju • Ozdrowieńców – którzy chorowali i w okresie rekonwalescencji wydzielają chorobotwórczy drobnoustrój. -stały -okresowy

15. DROGI SZERZENIA ZAKAŻEŃ • Drogi przenoszenia się zarazków • Bezpośrednie • Pośrednie

16. Bezpośrednie • Drogę łożyskową w czasie ciąży • Drogę pochwową w czasie porodu • Kontakt bezpośredni (pocałunek, stosunek płciowy, podanie ręki) • Ukąszenia i zadrapania przez zwierzęta • Kontakt bezpośredni z chorymi podczas badań i zabiegów lekarsko-pielęgniarskich • Bezpośrednie przetaczanie krwi od dawcy do biorcy (dawniej)

17. Pośrednie • Droga powietrzno-kropelkowa i powietrzno pyłowa • Droga pokarmowo-wodna (wodna, pokarmowa) • Przedmioty codziennego użytku, w tym drogę jatrogenną • Gleba • Owady

18. Gospodarz • osoba lub zwierze, które stwarza dogodne miejsce do wzrostu i namnażania się czynnika zakaźnego w jego naturalnych warunkach

19. ZWALCZANIE CHORÓB ZAKAŹNYCH

20. Ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi • (Dz. U. z dnia 30 grudnia 2008 r.)

21. Art. 1. Ustawa określa: • 1) zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w tym zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie; • 2) zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; • 3) uprawnienia i obowiązki świadczeniodawców oraz osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

22. Klasyfikacja przypadków nadzoru epidemiologicznego • Możliwy-najmniej pewne rozpoznanie postawione wyłącznie na podstawie objawów klinicznych; wysoka czułość, niska swoistość nadzoru • Prawdopodobny- rozpoznanie postawione na podstawie obrazu klinicznego oraz zaobserwowanego powiązania epidemiologicznego z przypadkiem potwierdzonym; pośrednia czułość i swoistość nadzoru • Potwierdzony- rozpoznanie postawione na podstawie wyników badań laboratoryjnych –niska czułość, wysoka swoistość

23. Historia walki z chorobami zakaźnymi

24. Prymitywne środki zaradcze • „ocet 7 złodziei” • picie na „umór” • wypalanie ciała rozgrzanym żelazem • proszek ze strupów po ospie • naturalny antybiotyk • palenie ciał chorych • izolowanie chorych • zabijanie chorych

25. Przełom w walce z chorobami zakaźnymi • WARIOLIZACJA • 1796 r. WAKCYNACJA – eksperyment Edwarda Jennera

26. Sposoby i metody walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi

27. 1. wykrycie i unieszkodliwienie źródła zakażenia • 2. niszczenie dróg i czynników zakażenia: dezynsekcja, deratyzacja, sterylizacja, sanityzacja, dezynfekcja zapobiegawcza, ogniskowa, końcowa: • 3. zabezpieczenie przed zakażeniem ludzi zdrowych

28. Profilaktyka – postępowanie zapobiegawcze • Postępowanie informacyjne o zdrowiu, czyli promocja zdrowia • Czynności podtrzymujące i wzmacniające zdrowie jednostki i populacji • Czynności utrzymujące naturalną ekologię środowiska życia ludzi

29. PROFILAKTYKA- podtrzymywanie i wzmacnianie zdrowia jednostki i populacji oraz utrzymywanie naturalnych (uwarunkowanych ewolucją Ziemi) układów środowiska.

30. W zależności od stopnia zagrożenia zdrowia zapobieganie podzielono na: • profilaktykę wczesną-odrzuceniei likwidacja takich wzorców społeczno-kulturowych, które pośrednio lub bezpośrednio przyczyniają się do podwyższania zagrożenia chorobą • Profilaktykę pierwotną – zespół przedsięwzięć mających na celu obniżenie częstości zachorowań przez zmniejszenie ryzyka powstania choroby ( szczepienia ochronne) • Profilaktyka pośrednia- zespół przedsięwzięć skierowanych na zmniejszenie rozprzestrzeniania choroby wśród ludności za pośrednictwem skracania długości jej trwania ( izolacja, leczenie, przecinanie dróg zakażenia,)

31. profilaktyka wtórna – zespół przedsięwzięć mających na celu zmniejszenie liczby osób chorych o przewlekłej niezdolności do pracy wśród ludności drogą obniżania zaburzeń funkcjonalności jako następstwo określonej choroby (rehabilitacja)

32. Realizacja działań profilaktycznych • Ciągła obserwacja sytuacji zdrowotnej społeczeństwa • Analiza dokumentacji dotyczącej zdrowia, tworzonej w przychodniach, szpitalach itp. • Kontrola planowania i wykonywania czynności profilaktycznych przez specjalistyczne działy • Walka o naturalne warunki środowiska życia i z zanieczyszczeniem środowiska • Przesiewowe badania ludności

33. Uodparnianie czynne • szczepienie -polega na podaniu człowiekowi szczepionki czyli preparatu zawierającego antygen patogennego drobnoustroju. W wyniku wprowadzenia do organizmu antygenu zależnie od preparatu dochodzi do pobudzenia układu odpornościowego i wzrostu odporności humoralnej lub komórkowej. Zazwyczaj odpowiedź ta utrzymuje się przez długi czas, który można przedłużyć podając dawki przypominające szczepionki.

34. Podział szczepionek w zależności od postaci antygenu • Szczepionki żywe, atenuowaneczyli pozbawione zjadliwości - Szczepionki te zawierają żywe drobnoustroje, które mają znikome właściwości chorobotwórcze lub są ich pozbawione jednak zachowując swoje właściwości antygenowe ( przeciwko gruźlicy) • Szczepionki inaktywowane - Szczepionki zawierające zabite drobnoustroje (całe lub ich fragmenty) przy użyciu ciepła, substancji chemicznych lub promieniowania ( przeciwko wściekliźnie)

35. Uodparnianie bierne • podanie człowiekowi gotowych przeciwciał pochodzenia ludzkiego lub zwierzęcego. Metoda to pozwala na bardzo szybkie, natychmiastowe podniesienie odporności jednak wiąże się z możliwością wystąpienia objawów uczuleniowych ze wstrząsem uczuleniowych włącznie. Należy pamiętać o tym, że uzyskana w ten sposób odporność utrzymuje się przez okres kilku tygodni.

36. W celu uodpornienia biernego stosuje się • Surowice odpornościowe - To nieoczyszczone preparaty zawierające przeciwciała pochodzenia ludzkiego lub zwierzęcego, obecnie są rzadziej stosowane. • Immunoglobuliny - To preparaty otrzymywane z surowicy odpornościowej ludzkiej. Poprzez zastosowanie skomplikowanych metod izolowania i oczyszczania otrzymuje się preparaty przeciwciał. • Antytoksyny - To immunoglobuliny neutralizujące toksyny pochodzące z surowicy koni i bydła hiperimmunizowanych toksoidami, toksynami bakteryjnymi lub jadem żmii

37. Straty demograficzne i skutki psychiczne chorób epidemicznych • dyskusja