Interpersoonlijke Psychotherapie (IPT)

1. Interpersoonlijke Psychotherapie (IPT) Rob Mellink 1

2. Inhoud • Inleiding • Indicaties en contra-indicaties • IPT kenmerken • Historisch overzicht • Behandeling in 3 fasen

3. Indicaties IPTStemmingsstoornissen • Major depression, acute and maintenance treatment • Geriatric depression acute and maintenance • Depressed adolescents (individual and group) • Depressed HIV positive adults • Dysthymic adults • Distressed primary care patients • Bipolar Disorder • Conjoint marital therapy • Antepartum/postpartum depression • Prevention of mood disorders

4. Overige indicaties • Boulimia • Sociale fobie • Borderline pers st • Insomnia • Drugs misbruik* • PTSS • Somatisatie stoornis 3

5. Contra-indicaties • depressie te ernstig om te kunnen participeren • zeer beperkt introspectief vermogen • hoog suicide-risico • recidiverende depressie met psychotische kenmerken (melancholie) mogelijk: medicatie en IPT gecombineerd

6. Kenmerken • Ontwikkeld in the ’70s door Klerman, Weissman e.a. • Aanname: door interpersoonlijke problemen ontstaat een depressie, los van de oorzaak van de depressie • Begrip van de interpersoonlijke conflicten helpt een patient ermee om te gaan en daarmee te herstellen van een depressieve episode * Weissman M, et al. Comprehensive guide to interpersonal psychotherapy. New York: Basic Books, 2000. 4

7. Historischeontwikkeling • Psychoanalyse • Harry Stack Sullivan • Object Relations Therapy • Interpersonal Theory (Leary, Kiesler) 6

8. Historisch; van psychodynamisch naar interpersoonlijk • Freud: onbewuste mentale processen bepalen ons functioneren • Skinner: gedrag is aaneenschakeling van geconditioneerde responsen die ontstaan door associatie van 2 of meer stimuli

9. Latere analitici (Hartmann, Winnicott en Kernberg) • Minder van belang: ontladingsmogelijkheden van libidineuze verlangens • Belangrijk: internalisatie van band die het kind met ouders heeft/maakt

10. Mahler (1975) • In ontwikkeling naar meer autonomie is de affectieve kwaliteit van de band (moeder) belangrijk voor de ontwikkeling van het zelfgevoel

11. Bowlby (’73 ’88) • Het verlangen om gehechtheidsrelaties te vormen is een aangeboren eigenschap • Mens is tov andere zoogdieren erg kwetsbaar kort na geboorte • Extreme afhankelijkheid geeft onlust die om beschermende hand van moeder vragen

12. Sullivan • kwaliteit van latere relatie wordt voor belangrijk deel gevormd door gehechtheidsrelaties uit kindertijd • focus van behandeling: het opnieuw integreren van verdrongen of afgesplitste affecten

13. Ontwikkeling in de tijd • Sinds Freud is het focus van verhelderen van een libidineus conflict verschoven naar het blootleggen van een, intrapsychisch gekleurd, interpersoonlijk conflict (Mahler)

14. Klerman en Weisman (IPT) • Pragmatisch: schrap intrapsychische uit het behandelfocus • Meestal kan zonder persoonlijkheids veranderingen de kwaliteit van het relationele functioneren verbeteren • Hierdoor klaart depressie op en wordt psychische weerbaarheid sterker

15. Vier Focussen • Rouw • Interpersoonlijk conflict • Rolverandering • Interpersoonlijk tekort 5

16. Houding van therapeut • Empathisch • niet neutraal • Actief • vragen, verhelderen • help patient verschillende strategieen te overwegen • suggereer eventueel strategieen zonder te sturen • Houdt vast aan het gekozen focus 6

17. Drie fasen • 16 WEEK • Begin – Wk 1 - 4 • Behandelfase – Wk 5 -13 • Afsluiten behandeling – Wk 14 - 16 • 12 WEEK • Begin – Wk 1 - 3 • Behandelfase – Wk 4 - 10 • Afsluiten behandeling – Wk 11 - 12 7

18. Taken in de beginfase(Wk 1 - 4) • A. Stel de diagnose depressie • 1. Inventariseer depressieve symptomen • 2. Benoem het syndroom als een ziekte • 3. Leg uit dat dit een behandelbare medische aandoening is /geef hoop • 4. Geef de patient de “ziekte rol” • 5. Laat praktische problemen oplossen (bijv “wie kan jouw helpen hier op tijd te zijn?”) • 6. Overweeg medicatie 8

19. Taken in de beginfase(Wk 1 - 4) • B. Leg verband tussen depressie en interpersoonlijke problemen • Wat gebeurde er ten tijde van het begin van de depressie • rouw, conflict, rolverandering • zijn er persoonlijkheidstekorten/stoornis? • Instand houdende factoren • Interpersoonlijke inventarisatie 9

20. Interpersoonlijke inventarisatie • Wie zijn de belangrijke mensen in uw leven ? • (zowel levend als dood) • Probeer een beeld te schetsen over deze personen: • Hoe vaak ziet u hem of haar? • Hoe is deze persoon van invloed op uw stemming? • Wat is prettig aan deze relatie? • Wat is niet prettig? Zijn er conflicten? • Wat heeft deze relatie veranderd? • Heeft u meningsverschillen met hem of haar? Hoe vaak? Kunt u een voorbeeld geven? • Zou u iets aan deze relatie willen veranderen? • Wat zou er niet moeten veranderen? 10

21. Taken in de beginfase(Wk 1 - 4) • C. bepaal het focus • Op basis van de verkregen informatie en gerelateerd aan de depressie. • - Rouw • - Interpersoonlijk conflict • - Rol verandering • - Interpersoonlijk tekort 11

22. Taken in de beginfase(Wk 1 - 4) • D. Leg regels en principes van IPT uit: • Schets het interpersoonlijke probleem van de patient • Stel problemen en doelen vast als het focus van de behandeling • Geef uitleg over praktische aspecten van IPT (duur, frequentie, kosten, regels mbt het missen van afspraken) 12

23. Taken in de behandelfase(Wk 5 - 13) • Begin met stand van zaken rondom depressieve symptomen • Geef psychoeducatie over verloop en herstel • Leg verband tussen interpersoonlijke problemen en de stemming 13

24. Technieken in de behandelfase • Meet de stemming • Leg verband tussen stemming en relaties/conflicten • Encouragement/management of affect • Communicatie analyse • Rollenspel • Vaardigheden trainen • Huiswerk • Herinner regelmatig aan de therapieduur : “Er zijn nog 7 sessies te gaan tot het einde” 14

25. Rouw • Doelen • 1. bevorderen van het rouwproces. • 2. Help bij herstel van belangstelling en nieuwe (oude) relaties. 15

26. Interpersoonlijke conflict Doelen • Stel conflict vast • In welk stadium is het conflict • a. Onderhandeling (situatie verhelderen om oplossing mogelijk te maken) • b. Impasse (gezamelijke wens om door te gaan maar beiden voelen zich vast zitten) • c. Ontbinding (“rouw”) • Maak een plan van aanpak 16

27. Rol verandering • Doelen • Verwerk het verlies van de oude rol • Wat zijn de kansen en uitdagingen van de nieuwe rol • Ontwikkel nieuwe vaardigheden nodig voor de nieuwe rol 17

28. Interpersoonlijk Tekort • Doelen • Verminder de sociale isolatie • Moedig het aangaan van niuwe relaties aan 18

29. Afrondende fase(Wk 15 - 16) • Beeindiging is expliciet genoemd gedurende de hele therapie • Veranderingen in symptomen en het interpersoonlijk probleem worden uitgebreid beschouwd • Bespreek gevoelens rondom beeindiging • Bespreek toekomstige stressoren en mogelijke strategieen • Bereid voor op een recidief (“wat zijn de voortekenen?”, “wanneer trek je aan de bel?) • Beleid bij non-respons (continueren, onderhoudstherapie,…..) 19

30. Vragen?