Güncel Tıpta Uzmanlık Eğitimi

1. Güncel Tıpta Uzmanlık Eğitimi Dr.İskender Sayek Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi 9 Ocak 2013

2. Neler aktaracağım? • Tıpta uzmanlık eğitimine genel bakış • Uzmanlık eğitiminde sorunlar • Uzmanlık eğitiminde yeterlikler • Güncel tıpta uzmanlık eğitimi

3. Tıp eğitimi tıp fakültesine girişle başlayan ve emekliliğe kadar süren yaşam boyu bir eğitimdir Amacı toplum sağlığını en yüksek düzeyde tutacak “iyi hekim” yetiştirmektir

4. TIP EĞİTİMİ • MEZUNİYET ÖNCESİ TIP EĞİTİMİ • MEZUNİYET SONRASI TIP EĞİTİMİ (UZMANLIKEĞİTİMİ) • SÜREKLİ TIP EĞİTİMİ : SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİM “Triology”

5. Tıpta Uzmanlık Eğitimi: Tanım Bir uzmanlık eğitimi programı; asistana rehberlik edilen, asistanın uygun gözetim altında çalışmasını, mesleki ve kişisel gelişimini sağlayan, bu süreçte hastaların güvenli ve uygun sağlık hizmeti almalarını garanti altına alan , organizasyondur Terzi, C

6. Tıpta Uzmanlık Eğitimi: Tarihçe • 20. yüzyılın ilk kısımlarında uzmanlık eğitimi “usta-çırak” eğitimi özelliğinde ve eğitilenler hastanelerde yaşıyor • Tıp fakülteleri daha sonra eğitim ile ilişkilendirilmiştir (Flexner Raporu?) • 20. yüzyılın sonlarında “rotasyonlu” internlik kavramı / piramid sistemi mevcut Richardson JD Amer J Surg 2006: 191:296-300

7. 1916 ilk ABD yeterlik kurulu (Board) ve sertifikasyon kavramı gündeme geliyor • 1970’ler piramid sistemi kaldırılıyor ve “rotasyonlu” internlük yerine “düz (alana özgül) ” internlük başlatılıyor • ACGME / Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi Richardson JD Amer J Surg 2006: 191:296-300

8. MEZUNİYET SONRASI TIP EĞİTİMİ BİLGİ Sürekli Mesleki Gelişim • DAVRANIŞ BECERİ YÖNETİM

9. Uzmanlık Eğitiminde Bileşenler EĞİTİLEN EĞİTİCİ KURUM toplum

10. Eğitim Kurumu: Eğitime kaynak sağlanması Altyapının geliştirilmesi Program geliştirme Programın uygulanması Eğitimin standardının/ niteliğinin, sağlanması sürdürülmesi Eğitici: Danışmanlık/Rehberlik (Mentorluk) Gözetim İzlem Geribildirim verme Eğitilen: Mesleki gelişim İş/Görev temelli öğrenme Bireysel gelişim Uzmanlık Eğitiminde Bileşenlerin Sorumlulukları

11. Uzmanlık Eğitimi Sonuç Süreç Yapı Eğitim ortamı/Programı Yasa Yeterlik Yetkinlik Gözetim Yönetmelikler Rehberlik Performans Değerlendirme Danışma Geri bildirim Terzi,C Belgelendirme-Yeniden Belgelendirme

12. Tıpta uzmanlık eğitimi veren kurumların belli özellikleri olmalıdır.

13. Eğitim Kurumlarının Özellikleri • Alt yapı olanaklarına sahip olmalı (Tam teşekküllü hastane/laboratuvar) • Belli yatak kapasitesi olmalı • Belli hasta sayısı (Yatan / Poliklinik) • Belli girişim sayısı (Ameliyat / Uygulama) • Dengeli Eğitim / Araştırma/Hizmet hedefi olmalı • Yeterli insangücüne sahip olmalı • İlgili dallarda eğitim programı olmalı • Çekirdek eğitim programı olmalı

14. Uzmanlık eğitim programları denetlemelidir. Eşyetkilendirme (Akreditasyon)

15. Eşyetkilendirme • Eşyetkilendirme yapan kuruluş • Ulusal / Uluslar arası • İç / Dış Akreditasyon • Eşyetkilendirme alan kişi veya kuruluş • Bireysel / Üniter / Kurumsal

16. Eşyetkilendirme • ABD: Amerikan Tabipler Birliği önderliğinde sivil bir yapılanma • Uzmanlık eğitimi : ACGME • Avrupa’da “ Ulusal Otorite” • AB’de UEMS • Türkiye’de Sağlık Bakanlıığı • Tıpta Uzmanlık Kurulu • YÖK ??? • Ulusal Yeterlik Kurulları

17. Tıpta Uzmanlık Eğitiminde Sorunlar • Eğitim kaynaklarında sınırlamalar, • Eğitimkademeleri arasında kopukluk • Sağlık hizmetlerindeki değişim, • Tıp bilgisinin sürekli artması, • Aşırı uzmanlaşma : Eğitimin daha spesifik bir ortamda yürütülmesi (Dördüncü basamak düzey) Toyota BD Surg Neurol 2005; 64:383

18. Tıpta Uzmanlık Eğitiminde Sorunlar • Avrupa Çalışma Zamanı Direktifi ile haftalık çalışma süresinin düşürülmesi • Eğiticilerin seçimi ve eğitimi ile ilgili nitelik sorunları • Performans ve çıktıların değerlendirilmesi Harden RM Emerg Med J 2006, 23:798-802

19. Uzmanlık eğitiminde verilmesi gereken ile verilen arasında gelişen açığın önlenmesi için yeni bir paradigmaya gereksinim vardır. Harden RM Emerg Med J 2006, 23:798-802

20. Tıp Eğitiminde Kullanılan Modeller Geleneksel • Disiplin temelli eğitim • Sistem temelli eğitim • Probleme dayalı eğitim • Yeterliliğe dayalı eğitim • Topluma dayalı eğitim • Çıktı temelli eğitim Güncel

21. Tıp Eğitiminde Kullanılan Modeller Geleneksel Disiplin temelli eğitim Sistem temelli eğitim Probleme dayalı eğitim Yeterliliğe dayalı eğitim Topluma dayalı eğitim Çıktı temelli eğitim Güncel

22. Tıpta Uzmanlık Eğitiminde Yeni Eğilimler • Mezuniyet sonrası eğitim müfredatı • Yeni teknolojinin eğitimde kullanımı • Yeterliliğin değerlendirilmesi • Tıp eğitiminde profesyonelizm

23. Güncel Tıpta Uzmanlık Eğitimi • Yapılandırılmış bir müfredat • Formal olan ve olmayan kısımlar içeren gelişim içinde olan yönelim • Tanımlanmış eğitici ve eğitim ünitesi • Yakın izlem (supervision) • Klinik görevler ile eğitsel etkinlikler arasında denge: Görev yaparken öğrenme • Eğitim için ayrılmış zaman • Tanımlanmış çıktılar: Çıktı temelli eğitim

24. Çıktı Temelli Eğitim Değerlendirme / disiplinler arası çıktılar Tam öğrenme Çıktı Temelli Eğitim Yeterliliğe dayalı eğitim Kriter tanımlı eğitim

25. Yeni teknolojilerin eğitimde kullanımı • Simülatörlerin kullanımı : • Pilot eğitimi • Klinik beceri eğitiminde kullanımı • Yararları: etkili geribildirim alınması, tekrarlanabilir olması, güçlüğünün ayarlanabilmesi, çoklu öğrenim stratejilerinin kullanımı, değişik klinik durumların kullanımı, kontrollü eğitim ortamı, kişisel öğrenme • E- öğrenme : bilişim ve iletişim araçlarının kullanımı • Web ortamlı eğitim Harden RM Emerg Med J 2006, 23:798-802

26. Yeterliliğin değerlendirilmesi • Geleneksel değerlendirme: Sınavlar (sözlü, uygulama, yazılı) • Güncel • Yeterliliğe ve performansa dayalı değerlendirme • Nesnel yapılandırılmış (örgün) klinik sınavlar ( OSCE) • Çok kaynaklı değerlendirme: Uzman/hasta değerlendirmesi, portfolyo ve kendi-kendini değerlendirme • Simulasyonların kullanımı Harden RM Emerg Med J 2006, 23:798-802 Parker MG Amer J KidDis 2010:56;132

27. Uzmanlık eğitim programının kapsamı artık tek başına bir eğitim nitelik belirteci değildir Eğitim programları bugün yapı ve kaynakları ile eğitilenin sürekli değerlendirilmesi / geri bildirimlerle gelişimini sağlayacak özellikleri ile değerlendirilmektedir Parker MG Amer J Kid Dis 2010:56;132

28. Uzmanlık eğitiminde tıp eğiticilerinin görevi mesleğini bağımsız (tek başına) ve yetkin bir şekilde uygulayacak uzman yetiştirmek olmalıdır. Parker MG Amer J Kid Dis 2010:56;132

29. Yetkinlik / Yeterlik Yetkinlik kişinin sadece daha önce tanımlanmış tıbbi bilgiye sahip olmayı kapsamamaktadır Tıbbi bilginin tamlığı (Tam öğrenme) Uygun sağlık hizmet sunumu Tıp alanında iletişim kurabilme Yeni sorunlara özenli/gayretli yaklaşım İnterdisipliner hasta hizmet sunumunda etkin işlev Prosfesyonel davranış Kendini değerlendirme Parker MG Amer J Kid Dis 2010:56;132

30. Uzmanlık Eğitiminde Yeterlilikler / Öğrenim çıktıları • Tıbbi bilgi • Hasta hizmeti • Hizmet temelli öğrenme ve gelişme • Sistem temelli hizmet • İletişim becerileri • Profesyonellik ACGME

31. TTB-UDEK Ulusal Tıpta Uzmanlık Eğitimi Standartları Alt Başlık TS GS 1. Amaç ve hedefler 3 5 4 2. Eğitim süreci 5 9 6 3. Uzmanlık öğrencileri 5 12 5 4. Uzmanlık öğrencilerinin değerlendirilmesi 3 5 4 5. Eğitim- öğretim kadrosu 4 4 4 6. Eğitim ortamları ve eğitsel kaynaklar 7 15 8 7. Eğitim programının değerlendirilmesi süreci 5 5 5 8. Yönetim ve yöneticilik 3 7 4 9. Sürekli yenilenme 1 1 1 Toplam 40 63 40

32. TTB-UDEK Tıpta Uzmanlık Eğitimi Temel Yetkinlikleri • Ekip çalışması • Sağlık hizmet sunumu • Tıbbi bilgi • Danışman/Yönlendirici • Bilimsellik (Eleştirel bakış, Karar vericilik) • Sağlık savunuculuğu • Mesleki değerler/sorumluluklar • İletişim • Yöneticilik

33. Uzmanlık Eğitiminde Yeterlilikler / Öğrenim çıktıları • Tıbbi bilgi • Hasta bakımı • Hizmet temelli öğrenme ve gelişme • Sistem temelli hizmet • İletişim becerileri 6. Profesyonellik Bilgi, beceri ve tutum olarak kazanılması gereken yeterlilikler bu alt temel yetkinlikler başlığında detaylandırılmalıdır. ACGME

34. Uzmanlık Eğitimi Usta-Çırak eğitimi Çıktı temelli eğitim Eğitim temelinde klinik/laboratuvar çalışması Yeterliliğe dayalı eğitim

35. Uzmanlık Eğitimi • Eğitim süresi odaklı • Görev sırasında öğrenme • Yapılandırılmış eğitim programı yok • Eğiticilerin tanımlanmamış katılımı • Eğitilenin eğitim gereksinimlerine dikkat edilmemesi • Çıktı/performans odaklı • Yapılandırılmış eğitim programı • Tanımlanmış öğrenim çıktıları • Eğitim yöntemleri, değerlendirme süreçleri ve eğitim ortamı öğrenim çıktıları ile uyumlu Apprenticeship Clinical work based learning

36. Uzmanlık Eğitimi: Değerlendirme • Geleneksel • Uzmanlık sınavları • Derneğe üyelik ya da yeterlik belgesi almaya yönelik ödüllendirme • Formal yazılı, sözlü veya klinik sınavlar • Güncel • Yeterliliğe ve performansa dayalı değerlendirme • Portfolyo ve kişisel değerlendirme Harden RM Emerg Med J 2006, 23:798-802

37. Neler aktardım? • Bugün tıpta uzmanlık eğitiminde yeni bir paradigmaya gereksinim vardır • Evrensel olarak değişim ‘Çıktı temelli eğitim’e doğru gelişmektedir • Yetkinlik/yeterlilik /profesyonelizm kavramı uzmanlık eğitimine entegre edilmelidir • Güncel değerlendirme yöntemleri uzmanlık eğitiminde kullanılmalıdır.

38. Teşekkür ederim ....