Voorstelling project KOBE

1. Voorstelling project KOBE KennisOndersteuning bij Beheer en Economie van natuur-, groen- en bosdomeinen

2. Doel Aandacht verscherpen voor de hernieuwbare grondstoffen uit bos-, natuur- en groendomeinen: En op termijn andere ecosysteemdiensten…

3. Van start… 04 07 11 Kennis Ondersteuning Beheer Economie

4. Van start… KOBE is een gezamenlijk initiatief van ANB en Inverde rond kennisondersteuning KOBE

5. In blijde verwachting… Processen van beheer en vermarkting lopen, maar kennisvragen worden niet structureel aangepakt Veel lokale kennisopbouw die niet altijd doorstroomt tot op het terrein KOBE Wil door haar werking opbrengsten uit de domeinen verhogen en kosten verlagen Opbrengsten opnieuw investeren Expertise hieromtrent delen met partners

6. Onze visie De visie van KOBE: “Het project KOBE streeft naar het optimaliseren van benefits uit ecosysteemdienstenin de Vlaamse bos-, natuur- en groengebieden door middel van kennisondersteuning omtrent aangepast beheer en efficiënte vermarkting.”

7. Benefits uit ecosysteemdiensten KOBE KOBE streeft naar een verbetering van de netto balans tussen de beheerkosten voor en de baten van ecosysteemdiensten, binnen de randvoorwaarden van behoud/uitbreiding van het natuurlijk kapitaal.

8. Kennisondersteuning Realisatie aan de hand van 3 doelstellingen: • Inventariseren prioritaire kennisbehoeften • Kennismanagement: samenbrengen en ontsluiten van relevante kennis & expertise, onderkennen van kennisleemtes • Waar nodig aanvullen van kennis d.m.v. experimenten, proefprojecten, onderzoek

9. Focus op noden ANB en Inverde, maar… … Externe kennisvragen kunnen bij KOBE terecht komen via de bestaande fora (sectoroverleg, beheercomité Inverde, etc.) … De interne stuurgroep van KOBE beslist over prioritaire kennisbehoeften op basis van interne en externe vragen … Actieve betrokkenheid van partners binnen klankbordgroepen … Via Inverde, het forum voor groenexpertise zullen de resultaten ook breed verspreid worden

10. WERKING VAN KOBE

11. Stuurgroep Projectcel Team hout Team biomassa Team (…) Klankbordgroepen hout Klankbordgroepen biomassa Klankbordgroepen (…) Concrete werking van KOBE Projectcel: Alexandra Mannaert (Inverde), Vincent Kint (ANB) Teamleider ‘hout’: Inge Serbruyns Teamleider ‘biomassa’: Willy Verbeke De structuur van KOBE

12. Interne resources Projectwerking Oproep tot actieve betrokkenheid bij deelprojecten van KOBE: celhoofden, regiobeheerders, wachters Gerichte vragen i.f.v. specifieke expertise of locatie van experimenten Samenstelling ‘teams’ door trekkers van deelprojecten met goedkeuring van hiërarchisch oversten en doorvertaling naar jaarplanning

13. Externe resources Samenwerkingsverbanden Met universiteiten en scholen: masterproef, stage, studentenproject,… Met kenniscentra: PhD, gerichte (beperkte) vragen rond specifieke thema’s bij experten,… Met leden van de klankbordgroepen: bvb experiment bij bosgroepen, via lopende projecten, gezamenlijke projectaanvragen,…

14. Externe resources Klankbordgroepen • Kennis halen waar ze zit • Onderkennen van reële kennislacunes • Interactie i.f.v. uitwisseling van kennis & expertise • Netwerking • Opzetten doelgerichte partnerschappen rond actuele praktijkgerichte onderzoeksthema’s

15. Oprichting van klankbordgroepen Wie kan deelnemen? De brede sector rond ‘hout’ en ‘biomassa’ • Kenniscentra • Sectororganisaties • Individuele bedrijven • Bosgroepen • Landeigenaars • NGO’s • Studiebureau’s • (…)

16. Oprichting van klankbordgroepen Deelnemen onder welke voorwaarden? • Bereidheid tot het ter beschikking stellen van bestaande kennis en expertise • Constructief en oplossingsgericht mee denken • Belangeloze ingesteldheid • Geduldige gedrevenheid Bovenal: de klankbordgroepen bieden in de eerste plaats een ruimte voor kennisdeling, en geen nieuw beleidsforum of lobbyplatform…

17. THEMA’S EN DEEL-PROJECTEN VAN KOBE

18. Thema’s en projecten 2012 team ‘hout’ Thema beheer en productie • Financiële rentabiliteit • Beheerkosten: documenteren beheerkosten en uitwerking kostenmodel voor IHD • Technisch beheer • Beheer berk: wanneer, waar en hoe beheren ifv economisch potentieel berk • Houtaanbod • Sim4Tree: verdere ontwikkeling van Sim4Tree software tot een operationele tool Thema vermarkting en exploitatie • Economische rapportering houtverkoop • Statistieken houtverkoop: aanzet tot opmaken van statistieken over de houtverkoop uit domeinbos, openbaar bos en privé-bos en zicht krijgen op welke variabelen wenselijk zijn voor rapportering

19. Thema’s en projecten 2012 team ‘hout’ Thema vermarkting en exploitatie (vervolg) • Houtvraag • Uitbreiding koperspotentieel: uitbreiden van het koperspotentieel voor het hout uit ANB-domeinen • Houtmarkt en prijsbepaling • Schattingsprijs bij houtverkoop: ontwikkelen van een methodiek om te komen tot een goede schattingsprijs van het hout dat wordt verkocht door ANB • Voorbereiding verkoop • Alternatief hameren: mogelijkheden nagaan van alternatieven voor het traditionele hameren • Digitale meetklem: evaluatie beschikbare meetinstrumenten voor opmeten van omtrek/diameter na hameren • Meting na hamering: wat en hoe meten na hamering ifv opmaak houtcatalogus • Houtverkoop • Differentiatie houtverkoop: analyse van hoe hout het best te koop wordt aangeboden • Validatie FSC-hout: nagaan of de markt een toegevoegde waarde ziet in het FSC-hout

20. Thema’s en projecten 2012 team ‘hout’ Thema vermarkting en exploitatie (vervolg) • Opvolging exploitatie • Machines en bodem: vertalen van resultaten van onderzoek rond bodemverdichting en exploitatie naar gebruiksklare info op terrein en detecteren van nog aanwezige kennislacunes op dit vlak • Controle exploitatie: de terreinploegen testen uit of het mogelijk is om de goede uitvoering van een bosexploitatie te controleren obv eenvoudige opmetingen aan bomen in steekproefcirkels Terugkoppeling naar randvoorwaarden • Regelgevend kader • Houtproductie en beleid: documenteren kansen en belemmeringen houtproductie & vermarkting in beheervisie en beleid • Regelgeving hout: documenteren van kansen en belemmeringen binnen regelgeving inzake houtverkoop en exploitatie • Ecologisch kader • Maatschappelijk kader

21. Thema’s en projecten 2012 team ‘biomassa’ Thema beheer en productie • Productie en potentieel • Biomassaproductie in Vlaanderen: huidige en potentiële biomassaproductie uit natuur, bos en landschap in Vlaanderen • Productie uit het landschap Thema vermarkting en exploitatie • Exploitatie houtige biomassa • Exploitatie houtige biomassa: welke machines en oogstmethoden kunnen worden ingezet bij de oogst van houtige biomassa • Verkoop houtige biomassa • Wijze van biomassaverkoop: analyse van hoe houtige biomassa het best te koop wordt aangeboden • Logistiek en organisatie houtige biomassa • Logistiek houtige biomassa: voornaamste kosten en baten in de logistieke keten van houtige biomassa (MIP2-project)

22. Thema’s en projecten 2012 team ‘biomassa’ Thema verwerking • Verwerking van gras • Graskracht: het potentieel van natuur- en bermmaaisel voor co-vergisting nagaan • Verwerking van heidematerialen en vijverslib • Biomassa als bodemverbeteraar: mogelijkheden om heideplagsel, heidechopper en vijverslib aan te wenden als bodemverbeteraar Terugkoppeling naar randvoorwaarden • Regelgevend kader • Cascadering houtige biomassa: Teneinde hout als grondstof zo duurzaam mogelijk te gebruiken, dient dit volgens een bepaalde hiërarchie gevaloriseerd te worden. Dit project hieraan bijdragen door een afwegingskader op te zetten om dit hout zo optimaal mogelijk te cascaderen • Regelgeving biomassa: documenteren van de huidige stand van zaken inzake regelgeving voor het verwerken van biomassa • Ecologisch kader • Draagkracht bossen: documenteren van de draagkracht van bossen in Vlaanderen m.b.t. verhoogde biomassaoogst • Maatschappelijk kader

23. Thema’s en projecten 2013 team ‘hout’ Thema beheer en productie • Financiële rentabiliteit • H16 Rentabiliteit beheer: rentabiliteit van een aantal beheertypes • Beheertechniek • H17 Beheer voor houtkwaliteit: wanneer, waar en hoe beheren ifv houtkwaliteit • H22: Licentiejacht vs NV: de invloed van de licentiejacht op de NV nagaan, proefproject Ravels; afh. van samenwerking unifs, … • Houtaanbod • H5 Sim4Tree: verdere ontwikkeling van Sim4Tree software tot een operationele tool • H18 ontsluiten gegevens bosinventarisatie: eerste resultaten van de tweede Vlaamse bosinventarisatie, o.a. aanwas Thema vermarkting en exploitatie • Economische rapportering houtverkoop • H19 Update statistieken houtverkoop: aanvulling cijfers en bijkomende statistieken • H20 Houtstromen in Vlaanderen: documenteren houtstromen en zelfvoorzieningsgraad in Vlaanderen NIEUW HOUT NIEUW NIEUW NIEUW NIEUW NIEUW

24. Thema’s en projecten 2013 team ‘hout’ Thema vermarkting en exploitatie (vervolg) • Houtvraag • H7 Uitbreiding koperspotentieel: uitbreiden van het koperspotentieel voor het hout uit ANB-domeinen • H21 Houtvraag in Vlaanderen: wat is de houtvraag, en hoe gaat het ANB hiermee om? • Voorbereiding verkoop • H9 Alternatief hameren: mogelijkheden nagaan van alternatieven voor het traditionele hameren • H4 Meting na hamering: wat en hoe meten na hamering ifv opmaak houtcatalogus • Houtverkoop • H11 Differentiatie houtverkoop: analyse van hoe hout het best te koop wordt aangeboden • H12 Validatie FSC-hout: nagaan of de markt een toegevoegde waarde ziet in het FSC-hout NIEUW HOUT

25. Thema’s en projecten 2013 team ‘hout’ Thema vermarkting en exploitatie (vervolg) • Opvolging exploitatie • H13 Machines en bodem: vertalen van resultaten van onderzoek rond bodemverdichting en exploitatie naar gebruiksklare info op terrein en detecteren van nog aanwezige kennislacunes op dit vlak • H14 Controle exploitatie: de terreinploegen testen uit of het mogelijk is om de goede uitvoering van een bosexploitatie te controleren obv eenvoudige opmetingen aan bomen in steekproefcirkels Terugkoppeling naar randvoorwaarden • Regelgevend kader • H3 Houtproductie en beleid: documenteren kansen en belemmeringen houtproductie & vermarkting in beheervisie en beleid • H15 Regelgeving hout: documenteren van kansen en belemmeringen binnen regelgeving inzake houtverkoop en exploitatie • Ecologisch kader • Maatschappelijk kader HOUT

26. Thema’s en projecten 2013 team ‘biomassa’ BIOMASSA Thema beheer en productie • Productie en potentieel • B7 Biomassaproductie in Vlaanderen: huidige en potentiële biomassaproductie uit natuur, bos en landschap in Vlaanderen • Productie uit het landschap • B10 Biomassa uit hakhout: kansen en belemmeringen voor herintroductie van hakhoutcultuur in het buitengebied (voorbehoud IEE co-financiering) Thema vermarkting en exploitatie • Exploitatie houtige biomassa • B3 Exploitatie houtige biomassa: welke machines en oogstmethoden kunnen worden ingezet bij de oogst van houtige biomassa • Verkoop houtige biomassa • B9 Wijze van biomassaverkoop: analyse van hoe houtige biomassa het best te koop wordt aangeboden NIEUW

27. Thema’s en projecten 2013 team ‘biomassa’ BIOMASSA Thema verwerking • Verwerking van gras • B11 Grasvergisting: economisch opportuniteiten voor bijkomende investeringen in vergisting van grasmaaisel (voorbehoud IEE co-financiering) • Verwerking van heidematerialen en vijverslib • B5 Biomassa als bodemverbeteraar: mogelijkheden om heideplagsel, heidechopper en vijverslib aan te wenden als bodemverbeteraar Terugkoppeling naar randvoorwaarden • Regelgevend kader • B2 Cascadering houtige biomassa: Teneinde hout als grondstof zo duurzaam mogelijk te gebruiken, dient dit volgens een bepaalde hiërarchie gevaloriseerd te worden. Dit project hieraan bijdragen door een afwegingskader op te zetten om dit hout zo optimaal mogelijk te cascaderen • B8 Regelgeving biomassa: documenteren van de huidige stand van zaken inzake regelgeving voor het verwerken van biomassa NIEUW

28. Thema’s en projecten 2013 team ‘biomassa’ BIOMASSA Terugkoppeling naar randvoorwaarden (vervolg) • Ecologisch kader • B1 Draagkracht bossen: documenteren van de draagkracht van bossen in Vlaanderen m.b.t. verhoogde biomassaoogst • Maatschappelijk kader • B10 Opvolging diverse biomassa-initiatieven