Ulusal Gelişimsel Kalça Displazisi Erken Tanı ve Tedavi Programı

1. Ulusal Gelişimsel Kalça DisplazisiErken Tanı ve Tedavi Programı

2. İnsanHaklarıEvrenselBeyannamesi(10 Aralık 1948) • Madde 1-Bütüninsanlarözgür, onur ve haklarbakımındaneşitdoğarlar • Madde 3 -Yaşamak, özgürlük ve kişigüvenliğiherkesinhakkıdır

3. Tüm yenidoğanlar dünyanın neresinde olursa olsun eşit yaşama başlama hakkına sahiptirler…

4. Erkentanı Erkentanı, herhangibirhastalığın, o hastalığaaitbelirtilerinhenüz tam ortayaçıkmadığı, kişiyirahatsızetmediğizamandatanınmasıdır.

5. Toplum Taraması (Screening); • Görünüşte sağlam olan kişilere bazı testler, muayeneler veya diğer yöntemler uygulanarak henüz tanısı konulmamış, bilinmeyen hastalıkların yaklaşık olarak belirlenmesi, • Şüpheli hastaların sağlamlardan ayrılmasıdır. • Tarama testinin mutlaka kesin tanı koydurucu olması gerekmez.

6. TOPLUM TARAMASI AŞAMALARI Sağlıklı Görünen Toplum Tarama Testinin Uygulanması Şüpheliler Tarama testi sonucu sağlamlar Kesin Tanı Yöntemleri Kesin hasta veya risk faktörü var Hastalık veya risk faktörü yok TEDAVİ

7. Yenidoğan tarama programları, tüm dünyada gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halk sağlığı programları içerisinde çok önemli yeri olan koruyucu sağlık hizmetidir.

8. YenidoğanDöneminde Yapılan Taramalar • Fenilketonüri • Konjenital Hipotiroidi • Biotinidaz eksikliği • Yenidoğan İşitme Taraması • Gelişimsel Kalça Displazisi

9. G.K.D. Görülme Sıklığı • Kız / Erkek; 4-8 / 1 • Dünyada • ? • 0-188.5 / 1000 canlı doğum • Türkiye’de • ? • 10-15 / 1000 canlı doğum • Türkiye’de Yıllık G.K.D.’liYenidoğan Sayısı • 1.3 milyon canlı doğum / yıl • 13000-20000 yeni G.K.D. olgusu / yıl

10. Gelişimsel Kalça Displazisi Erken Tanı ve Tedavi Programı ÜLKEMİZDE HER YIL1.300.000 CANLI DOĞUM OLMAKTADIR • KD görülme sıklığı 1/100 • Tam çıkıklı çocuk görülme sıklığı da 1/1000 • Beklenen Vaka (yılda) 13.000 -20.000

11. Gelişimsel Kalça Displazisi • Her 60 yenidoğandan 1 tanesinin kalçasında pozitif instabilite bulgusu vardır. Bunların %60’ı yaşamın ilk haftasında, %88’i yaşamın ilk 2 ayında kendiliğinden düzelir. Kalanlar gerçek kalça patolojisi olarak değerlendirilmelidir. • Doğum sonrası ilk günlerde yapılan yenidoğan kalça USG taramasında yetersiz kalça gelişimi saptanma oranı %5.53’dür. Bunların %90’ı yaşamın ilk 4-5 haftasında kendiliğinden düzelir. Kalanlar gerçek kalça displazisidir (%0.5).

12. G.K.D. Patolojik Anatomi Kalça Displazisi (Kalça ekleminin anormal gelişimi, femur başının yetersiz yuvadan dışarı taşması) Asetabulum sığ, yönelimi bozuk Sığ Yuva Femur Başı

13. AMAÇ Öyküde ve/veya muayenede risk faktörü saptanan yenidoğan bebeklerin, hayatlarının ilk 3-6 haftasında gelişimsel kalça displazisi açısından Graf yöntemi kullanılarak kalça USG’siile değerlendirilmesidir.

14. Gelişimsel Kalça Displazisi Erken Tanı ve Tedavi Programı ile • Yenidoğan döneminde tüm bebeklerin kalça çıkığı açısından muayenelerinin yapılması, • Riskli ve klinik muayenede şüpheli grubun ileri tetkik için yönlendirilmesi, • Tedavi gerektiren olgularda erken ve uygun tedavilerinin başlatılması, • Kalça çıkığı için yapılacak cerrahi tedavi sayısı ve muhtemel komplikasyonların en aza indirilmesi • Hedeflenmektedir.

15. G.K.D. Patolojik Anatomi Proksimalfemurda açısal deformite (Koksa Valga)

16. G.K.D. Patolojik Anatomi Asetabulum sığ, yönelimi bozuk

17. Yetersiz Yuva (Asetabulum) Deforme Femur Başı

19. Ulusal Gelişimsel Kalça DisplazisiErken Tanı ve Tedavi Programı • Risk grubu tanımlamasının yeterli şekilde yapılması ve • Özellikle anne farkındalığının arttırılması programın önemli bileşenlerindendir.

20. PROGRAM ORTAKALARI • Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği Çocuk Ortopedisi Şubesi (TOTBİD/ ÇOŞ) • T. C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Genel Müdürlüğü (AÇSAP) • T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü • T. C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü

21. TARAMALARININ BAŞARILI OLMASINDA BEŞ ÖNEMLİ FAKTÖR • Tarama • İzlem ve takip • Tanılama • Müdahale • Tarama sonuçlarının değerlendirmesi

22. UYGULAMADA • Bu amaçla, öncelikle birinci basamak sağlık kurumlarında görev yapan sağlık personelinin bilgilerinin güncellenmesi, standardizasyonu, • Riskli bebekler veya gelişimsel kalça displazisi şüpheli olguların tespit edilerek USG için yönlendirilmesi, • Sorunlu bebeklerin ortopedist tarafından muayene edilmesi, erken tanı ve tedavi olanağı sağlanması, • Tanı alıp tedavi altına alınan olguların takibi beklenmektedir…

23. Yenidoğanda Risk faktörlerinin varlığında 1. ayda GKD tarama muayenesine (USG) yönlendirme yapılmalıdır RİSK FAKTÖRLERİ ŞUNLARDIR: • -GKD likardeşvarlığı • -GKD lianne, baba, dede, nine, teyze, hala, amca, dayı, kuzenolması • -İlk doğan kız bebek • -Çoğulgebelik • -AmniyonSıvısıAnormallikleri (sıvıazlığıya dafazlalığı) olması • -Makatduruş • -Bebeğin ayağında şekil bozukluğu (içe, dışa, yukarı dönüklük) olması • -Doğumsal tortikollis  (boyunda eğrilik) olması

24. Gelişimsel Kalça Displazisi • Kalçaeklemininbozukgelişimi • Asetabulum (birincil) • Proksimalfemur (birincil) • Çevreyumuşakdokular (ikincil) • Tanımlama • Asetabulardisplazi • Yalnız asetabulumdaki yetmezlik • Sublüksasyon • Yarı çıkık • Dislokasyon • Tam çıkık

25. Geç Tanı Geç ya da Hiç Tedavi Uygun Olmayan Tedavi Kalça Dejeneratif Eklem Hastalığı (Koksartroz)

26. G.K.D. Erken Tanı, Erken ve Uygun Tedavi Tedavi Başarısı ↑ Tedavinin Zorluğu ↓ Komplikasyon riski ↓ Morbidite olasılığı ↓ Sosyo ekonomik sorunlar ↓

27. Ne Zaman Tanı En İyisi ? İlk 6 Haftada Tanı !!! 6 Aydan Sonra Tanı ???

28. G.K.D. Erken ve Başarılı Tedavi Erken ve başarılı bir G.K.D. tedavisi gören çocuklarda sağlıklı çocuklara göre fiziksel ve psikososyal açıdan belirgin farklılıklar yoktur.

29. G.K.D. Sosyal Sorunlar(Başarısız Tedavi/Hiç Tedavi) • Günlük işlevlerde bozulma • Ağrı, aksama, hareket kaybına bağlı • İş ve güç kaybı • İş bulma ve ekonomik sorunlar • Çevrenin olaya bakışı • Çeşitli nitelendirmeler ve bakış açıları • Psikolojik etkilenim • Tüm bu faktörlerin toplam etkisi

30. 2010 SUT • Erken tanı ve tedavi maliyeti • Poliklinik muayenesi 15.50 TL • İki kalça USG 17.00 TL • Abduksiyonortezi 28.00 TL • Toplam 60.50 TL

31. 2010 SUT • Geç tedavi maliyeti • G.K.D.’de en sık yapılan girişimlerin yalnızca ameliyat ücreti 207.70 TL ile 711.90 TL arasında değişiyor • Anestezi, ameliyat öncesi tetkik, yatak, ameliyat sonrası bakım, implant ücretleri ve başarısız birincil cerrahiye bağlı yapılan ikincil, üçüncül ameliyat ücretleri hariç

32. 2010 SUT • Geç tedavi maliyeti • Ameliyatlarda sık kullanılan implantların maliyeti 10 TL (basit bir tel) ile 3000 TL (total kalça protezi) arasında • Ülkemizde yapılan total kalça protezi ameliyatlarının yaklaşık 1/3’ü G.K.D. zemininde koksartroz

33. Erken Tanı ve Tedavi Maliyeti 5-75 Misli Fark Geç Tanı ve Tedavi Maliyeti

34. Tedavi Edilmemiş Kalça Displazisinin Anatomik Ve İşlevsel Etkileri

35. Kalça Eklemi omurga ve alt ekstremitelerin bileşkesinde büyük kas gruplarının etkidiği bir eklemdir.

36. Kalça Displazili Hastada Anatomik ve İşlevsel Olarak Etkilenen Bölgeler kalça eklemleri ve pelvis omurga (bel*) alt ekstremite (diz*)

37. Eklemdeki Etkilenim • erken bozunma (artroz)

38. Displastik kalçada femoral şekil bozuklukları • baş yuvarlaklığı bozulur • baş yüksekliği azalır • boyun kısalır • cisimde dış çap azalır • cisimde kanal transvers uzunluğu azalır • cisimde korteks kalınlığı azalır

39. Doğum Kanalı Değişiklikleri • pelvik girim dar • pelvik çıkım geniş • antropoid doğum kanalı insidansı • GKD %72,5 • Kontrol %38,1 • antropoidpelvis zor doğum ihtimalini arttırır.

40. omurgada normal eğiklikler bozulur. • normal olmayan eğilmeler başlar.

43. omurgadaki etkilenim • tek taraflı tam çıkıklarda • özellikle lomber bölgede yana eğiklik • çift taraflılarda • lomberlordozda artış • tümünde • bel ağrısı sendromu • artmış omurga ve disk bozunmasına bağlı

44. Alt Ekstremitede • en belirgin olarak diz etkilenir • aynı taraf dizde valgus dizilim bozukluğu olur • nedeni medialfemoralkondilhiperplazisidir • patellofemoral oluk sığdır • olguların çoğunda kalçadan önce diz ağrısı başlar

45. Yürüme Üzerindeki Etkiler Tam tek taraflı çıkıklarda boy eşitsizliği ve kas dengesizliklerine bağlı yürüme bozulur ve yürümedeki enerji harcaması artar.

46. GKD • Uygun zaman ve biçimde tedavi edilmediğinde • kişisel ve toplumsal bir sağlık sorunudur • Önlenebilir!

47. Gelişimsel Kalça DisplazisiKlinik Bakı

50. Ayak deformiteleri • Pesekinovarus • Pes planovalgus • peskalkaneovalgus