KİŞİLERARASI İLETİŞİM I

1. KİŞİLERARASI İLETİŞİM I (09.10.2012)

2. Kişilerarası İletişim Kavramı • Kişinin Kendini Tanıması • Zor Kişilikler ve Yaşam • Zeka Türleri (IQ /EQ) Duygusal Zeka – Sosyal Zeka – Ekolojik Zeka • Çatışmalar ve Çözümleri • Kişilerarası İletişim Modelleri • Empati ve Etkin Dinleme • ....

3. Öfke Kontrolü, Zaman ve Stres Kontrolü... “Herkes kızabilir, bu kolaydır. Ancak doğru insana, doğru ölçüde, doğru zamanda, doğru nedenle ve doğru şekilde kızmak, işte bu kolay değildir.” Aristoteles, Nikomakus Etiği

4. İletişim sözcüğünün kökeni Batı dillerindeki COMMUNICATION sözcüğü, latincedeki COMMUNIS sözcüğüne dayanmaktadır. • Communis; benzeşenlerin oluşturduğu ortaklık ya da topluluk anlamına gelmektedir. • İletişim; bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma sürecidir.

5. Genel anlamda iletişimin gerçekleşmesi için iki etmen gereklidir. • Örneğin iki insan, iki hayvan, iki makina ya da bir hayvan bir insan gibi ... • Ve ayrıca bir de ileti... • Bir başka deyişle bir alıcı, bir verici ve bir ileti zorunludur.

6. İletişim; birbirlerine ortamlarındaki olaylarla ilgili değişimleri haber veren, bilgi aktaran benzer duygu ve düşüncelere sahip insanların bir topluluk ya da toplum içerisinde gerçekleştirdikleri duygu, düşünce, tutum, bilgi aktarımıdır.

7. İleti alışverişi anlamında iletişim tüm canlılar dünyasında gözlenir; ancak, yalnız insanlar arasında göstergeler aracılığıyla duygu, düşünce, bilgi biriktirilip aktarılması söz konusudur. • İletişim, -siyasette, -törelerde, -gelenekte, -sanatta, -mimaride kısaca her alanda kendini göstermektedir. • İletişim bireyler için vazgeçilmez, olmazsa olmazdır.

8. 2.4. İletişim Nasıl Oluşuyor? İletişimin oluşumu iki aşamada gerçekleşiyor. • Bireyin kendi kendiyle olan iletişimi – Kişi içi iletişim • Bireyin çevresiyle olan iletişimi – Kişilerarası .... İletişim Birincisi, bireye herhangi bir ileti geldiği zaman yaşam deneyimleri ve o andaki gereksinimlerini gözönüne getirir; bunları değerlendirir ve geçmişteki deneyimlerine göre kendi iç dürtüleri ile dış koşulları karşılaştırır. Sonra uygun biçimde hareket etmeye karar verir ve kendisine doyum vereceğine inandığı anlamlı kişiyi yani alıcıyı saptar. Alıcının saptanması ve iletinin ona aktaımı ikinci oluşum aşamasını başlatır. Örneğin: Arkadaşı Ayşe'ye "Bu hafta sonu tiyatroya gidelim mi?" diye bir mesaj ilettiğinde Ayşe bir hafta önce de aynı mesajı aldığını ve durakta saatlerce o gün randevusuna gelmeyen arkadaşını beklediğini düşünür. Aynı sonucun tekrar oluşabilme olasılığını da değerlendirerek kendi kendine "durakta zaman harcamaktansa evde ders çalışmak daha iyi" kararına varır ve arkadaşına "yapılacak çok işim var, bir başkası ile gidebilirsen iyi olur" mesajını iletir. Ayşe'nin mesajı arkadaşına iletmesi ile ikinci oluşum aşaması başlar. İkinci aşamada gönderilen mesaj önem taşır.

9. Mesajın iki önemli bölümü vardır: ■ İçerik (content)- göze çarpan, görünen ■ Amaçlanan-Niyet edilen - Kastedilen (Intent) -mesajın özü http://www.aof.anadolu.edu.tr/kitap/EHSM//1208/unite04.pdf

10. Kaynağın (verici) kendi kendi ile iletişimi (algılama, karar verme, değerlendirme, mesaj iletme) ne kadar sağlıklı ise o kadar açık, başarılı ve etkili olacaktır. Başarılı bir iletişimde alıcı, mesajın içeriği kadar kastedileni de (niyet) doğru olarak algılamaktır.

11. İletişim bilindiği üzere bir toplumsallaşma sürecidir. • Bireyin gerek kişilerarası gerek toplumla ilişkilerini sağlayan bir süreçtir. • İletişimin toplumsal yanını öne çıkaran bu yöntem beraberinde kültür olgusunu da getirmektedir. • Kültür; insan topluluklarına kimliklerini veren ve onları birbirlerinden ayırteden özelliklerinin toplamı olarak tanımlanır.

14. İLETİŞİMİN SINIFLANDIRILMASI İletişimin niteliği bakımından; A)Toplumsal ilişkiler sistemi olarak Kişi-içi Kişilerarası Grup iletişimi Örgüt iletişimi Toplumsal Toplumlararası B)Grup ilişkilerinin yapısına göre Yatay Dikey/biçimsel C)Kullanılan kanala ve araca göre Görsel Görsel-işitsel İşitsel Dokunmayla Kitle iletişimi Doğal/yapay araçlarla D)Kullanılan koda göre Sözlü Yazılı Sözsüz E)Zaman ve uzam boyutuna göre Yüzyüze Uzaktan

15. KİŞİLERARASI İLETİŞİM • Kaynağını ve hedefini insanların oluşturduğu iletişim türü. • 2 kişi arasında geçen iletişim biçimi. (7 kişiye kadar olabilir. Ancak 2 hep sabittir.) • Kaynak ve alıcı arasında zaman ve mekan birliğinin bulunması durumunda oluşmaktadır. Kimi zaman yalnız biri yeterlidir. • Kişilerarası iletişime katılanlar belli bir yakınlık içinde yüzyüze olmalıdır. • İletiler sözlü/sözsüz niteliktedir.

16. Kişilerin “kendi adlarına” belli bir toplumsal role ya da kimliğe bürünmeksizin gerçekleştirdikleri iletişim biçimidir. (Trafik polisi ve yaya arasında toplumsal iletişim vardır; kişilerarası iletişim değil)

17. Kişilerarası iletişim kişisel ve psikolojik nitelikli bir bilgi alış verişidir. Ancak trafik polisine “kusura bakma abi, görmedim” diyen sürücünün iletişimi kişilerarası iletişime kayar (Yakınlık) Mektuplaşma, bakışma, telefon etme de kişilerarası iletişimdir!

18. KİŞİLERARASI İLETİŞİM II (16.10.2012)

19. SORUN NE? • HİÇ... • SORUN NE ANLAT • YOK BİŞEY • TAMAM • TAMAM O ZAMAN...

20. Kişilerarası iletişim nedir? • Örgütsel İletişim üzerine çalışan iletişimbilimci Clampitt’e göre iletişimde; • Ok yaklaşımı, iletişimin daha çok, hedefe yöneltilmiş bir ok gibi olduğu ve herşeyden önce göndericinin becerilerine dayanan tek yönlü bir eylem olarak görüldüğü bir yaklaşımdır. Doğrusal modeldir; Amaç: etkili ifade = etkili iletişim Dinleyici aşırı edilgendir. VERİCİ KANAL ALICI GÜRÜLTÜ

21. Döngüsel yaklaşım, iletişim çift yönlü olarak görülür ve yanıtın yerine geribildirimi, içeriğin yerine ilişkiyi, düzanlamın yerine yan anlamı ve boyun eğme ve kabullenme yerine “anlamayı” vurgular. Amaç: Anlama = Etkili İletişim

22. ANCAK; • Dans olarak iletişim yaklaşımında, eşlerin ikili ilişkilerde dans eder gibi, hareketlerini uyumlaştırmak zorunda olduklarını, karşılıklı anlayış ve hoşgörü gerekli olduğu üzerinde durulmaktadır.

23. Kişilerarası iletişim her zaman iki yönlüdür. • Kişilerarası iletişim sürecinde mutlaka bir niyet, bir amaç vardır. • Yüzyüze iletişim önemlidir. • Bireylerin kişisel özellikleri ve toplumsal rolleri de yansıtılmalıdır. Örneğin iki arkadaşın sohbeti ya da tartışması; ana-baba-çocuk iletişimi; gibi...

24. Rollerin yansıtımı konusunda, “katı” ve “sert” biçimde rollerimizin karşı taraftan benimsenmesini değil, bizi karşıdakinin tanıması, bizim özelliklerimizi bilmesidir. Yoksa “rollerin yansıtımı” ilişkiler açısından son derece zarar verici olabilir.

25. Kişilerarası iletişimde -Karşılıklı güven -Kişilerin birbirini tanıması ve kişilerin kendilerinin karşıdakine açmaları -Karşılıklı hoşlanma, ilginin oluşması -Zorunlulukların, yaptırımların olmaması (ders aldığınız kişinin size “nasılsın” demesi zorunluktan ise iletişimden söz edilemez.) -Yalnızca ileti aktarımı değil, anlamın da aktarımı önem kazanır

26. İLETİŞİM ENGELLERİ GÜRÜLTÜ: İletişim sürecinde verici tarafından aktarılan, yöneltilen iletilerde verici ve alıcı arasında -önceden düşünülmemiş, -istenmeyen, -amaçlanmayan engellerle karşılaşılması.

27. GÜRÜLTÜ TÜRLERİ -Fiziksel nitelikli (Uçak sesi, televizyon, Radyo sesi, silik yazı vb.) -Fizyo-nörolojik nitelikli (Duyularda bozukluk, açlık, yorgunluk vb.) -Psikolojik nitelikli (Heyecan, sinirlilik, gerginlik, korku vb.) -Toplumsal-ekinsel nitelikli (Bilgi, deneyim, yaş, toplumsal konum farkı vb.)

28. İLETİŞİMİ DAHA ETKİN KILAN ETMENLER • Kaynağın uzmanlık alanı ve güvenirliği; • Zeka ve ikna edilebilirlilik düzeyi; • Alıcının yararına bir bilgi aktarımı • Pekiştirme; • Sevgi; • Özdeşleşme; • Korku; • Yineleme; • İki yönlü (Olumlu/Olumsuz) düşünce aktarımı; • Varolan tutumda çelişki yaratma.

29. ETKİLİ İLETİŞİM Kurabilmek İçin, • Doğru yer, doğru zaman ve doğru kişiye, doğru iletiyle yönelmek (4D Kuralı) (Uygun İletiyi Oluşturmak-Hedef Kitleyi Tanımak) İletişimde - Nereden başlayacağımızı bilmek, Amacımızı belirlemek; • Destekleyici Olmak; • Eleştirel Olmamak; • Doğal Olmak; • Açık Düşünceli Olmak; • Kararlı Olmak; ÖNEMLİDİR.

30. KİŞİLERARASI İLETİŞİM III 23.10.2012

31. Kişilerarası iletişimin diğer iletişim biçimlerinden farkı • Kişilerarası iletişimi tanımlamanın tek yolu onu diğer iletişim biçimleriyle karşılaştırmaktır. Böylelikle kişilerarasındaki yakınlığı/uzaklığı daha iyi anlayabiliriz. • Kişilerarası iletişimin diğer iletişim biçimlerinden farkı: - En az iki kişiyle gerçekleşmesi - Bu kişiler birbirine oldukça yakınlık, samimiyet bulunması - İletişim sürecinde alınan geribildirim anlıktır, anındadır.

32. Kişilerarası iletişim sürecinde katılımcılar arasındaki ilişkiler farklılaşmaktadır. Örneğin hiç kuşkusuz, bir satıcı ve bir arkadaşımızla aramızda kurduğumuz iletişim farklıdır. Bu durumda kişilerarası iletişimin etkinliği açısından katılımcıların birbirlerini “belli bir süredir” tanıyor olmalar gerekmektedir. Kişilerarası iletişim süreciyle ilgili iletişimbilimcilerin geliştirdiği ve/ya da benimsediği görüş ve bakış açıları vardır: • İletişim araştırmalarıyla ilgili bakış açısı • İnsan İlişkilerinin Gelişimi ile ilgili “Gelişimsel Bakış Açısı”: (Mark Knapp - İlişki Aşamalama Modeli; Steve Duck - İlişki Süzgüleme Modeli Mark Knapp - İlişki Sona Erdirme Modeli)

33. Kişilerarası İletişimin Gelişimi Mark Knapp’ın «İlişkilerin Aşamalanması Modeli» İnsan ilişkilerinin gelişimini anlamak için Mark Knapp’ın (1938) İlişki Aşamalama Modeli’ne bakmak gerekmektedir. Knapp geliştirdiği modelde kişilerarası ilişkileri türlere ayırmıştır: -romantik ikili, -arkadaş, -iş ortağı, -oda arkadaşı gibi.

34. Knapp «İlişkilerin Aşamalanması Modeli» Başlangıç Aşaması Çok kısa bir dönemdir. 10-15 saniye arasındadır. Bu aşamada bireyler birbirleriyle ilgili olumlu izlenimler edinmeye çalışırlar. Deneme AşamasıBireyler soru sorarak bilgi toplarlar ve iletişimin sürüp sürmeyeceğine karar verirler. Birçok ilişki bu aşamada biter.

35. Yoğunlaşma AşamasıBireylerin kendi kendilerine karşısındaki kişiye açılmaları, kendini tanıtmaları bu aşamadadır. İletişim daha az biçimsel(formel)dir. Aralarında iletişimin sürmesiyle ilgili anlaşmalar oluştururlar.

36. Bütünleşme AşamasıBu aşamada bireyler “ayrılmaz ikili” durumuna gelmişlerdir. Birlikte birşeyler yaparlar ve diğer insanlarda onların “ikili” olduğunun ayırdına varırlar. Zincirlenme, Kenetlenme AşamasıBu aşamada kimi biçimsel, kimi zaman yasal anlaşmalar yapılır. Örneğin “evlilik”, “kan kardeşi olma” gibi. Çok az ilişki bu aşamaya ulaşmaktadır.

37. Kişilerarası İletişimde Temel Davranış Biçimleri • İlişkilerde iki temel davranış biçimi vardır: -Baskın ve Teslimiyetçi. • Baskın ilişki, sıklıkla ilişkide üstünlük sağlamayı ifade ederken; • Teslimiyetçi ilişki, ilişkide uysallığa gönderme yapmaktadır. Ancak ilişkilerde en iyi ve etkili davranış biçimi “dengeli” olanıdır. Bu davranış biçiminde iki ilişki biçiminin birbirini tamamladığı ve bütünlediği görülmektedir -biri otoriterken diğeri ise teslimiyetçi ve edilgendir- ve bu nedenle ilişki her iki taraf içinde tatmin edicidir (Dengeli ilişki) • Kimi dengeli olmayan ilişki biçimlerinde ise; ya her iki tarafta otoriterdir ya da pasiftir (edilgendir). İlişkilerde sorunlar bireylerin kendilerini ilişkide otoriter ya da teslimiyetçi rolü üstlenen kişi tarafından tuzağa düşürüldüğünü duyumsadığı zaman ortaya çıkabilir. • İlişkilerde esneklik her iki tarafın ilişkiden tatmin olmasına yardımcı olabilir.

38. Baskın Teslimiyetçi

39. Üçüncü tür ilişki ve davranış modeli ise sarmal model’dir. • Bir sarmal ilişki biçiminde eşlerden birinin davranışı diğerinin davranışlarını etkiler. Bu ilişkide eşlerden biri ilişkinin diğeri için tatminkar olmasını sağlayabilir, yani ilişki olumlu bir gelişme gösterebilir. Bu durumun tersi de söz konusudur. Eğer ilişkide eşlerden birinin iletişimi tatminsizliği beraberinde getiriyorsa, bu defa sarmal ilişki gerileyebilir. Bu tür gerileyen bir ilişki biçimini sonlandırmanın yolu, iki bireyinde açık bir iletişim kurmalarına bağlıdır.

40. Sarmal İlişki

41. Son ilişki ve davranış modeli ise; bağımlı ilişki ve bağımlı olmayan ilişkidir. • Bağımlı ilişkide bireylerden biri kendisini herhangi bir şey için diğer kişiye bağlı görür. Bu nedenle de birey ilişkide diğer kişinin düşüncelerini paylaşılır ve yaptıklarını onaylar. (Teslimiyetçi davranış biçiminden farkı: Paylaşım ve onaylama) • Bağımlı olmayan ilişki biçiminde ise; birey kendini diğer kişiye bağımlı görmez. Bu nedenle de çoğu zaman diğer kişi ile aynı düşünceyi paylaşmaz. (Özgür hissetme)

42. Bağımlı İlişki Bağımlı Olmayan İlişki

43. Onaylamama ve Reddetme Biçimleri • Ne zaman birisiyle iletişim kursak kendimizi karşımızdaki tarafından reddedilmeye açmış oluruz. Karşımızdaki birey bizim söylediklerimizi kabul edebilir ya da reddedebilir. • Onaylama karşımızdaki bireyin “varlığını kabul etmemizle”, “iki kişinin yakın olmasıyla”, “karşımızdakinin bize bir anlam ifade etmesiyle”, “karşımızdakinin deneyim ve düşüncelerinin değer taşımasıyla” yakından ilgilidir.

44. Araştırmacı Dr.Evelyn Sieburg, ilişkide karşımızdakini onaylamamanın da bir biçiminin olmasından söz etmiştir. Karşımızdakini onaylamamayı; kişinin ilişkideki diğer birey tarafından reddedilmesini, 7 farklı biçimde tanımlamıştır:

45. Küçümsemek: Karşısındaki kişiyi küçük görmek. • Sözünü Kesmek: Diğer kişinin iletisini kısa kesmek.

46. İlgisizlik: Karşıdaki kişiye onun anlattıklarıyla ilgisiz bir yanıt vermek. • Kısa Yanıtlar: Diğer kişinin iletisine kısa bir biçimde yanıtlamak. • Resmi Durma: Resmi bir dille yanıt vermek. • Uyumsuzluk: Düzensiz yanıtlar vererek anlaşılması güç iletiler göndermek. • Bağlantısızlık: Birbirleriyle çelişik, karşımızdakinin aktardığı ile bağlantısı olmayan sözlü ve sözlü olmayan iletiler vermek.

47. KİŞİLERARASI İLETİŞİM IV MARK KNAPP’IN İLİŞKİ SONA ERDİRME MODELİ 30.10.2012

48. Ayrım Yapma • Sınırlama (Eşlerin birbirlerine sınır koymaları) • Çökme (Tartışmalar azalır) • Kaçınma (Ayrılma) • Sona Erdirme

49. KNAPP’IN İLİŞKİ SONA ERDİRME MODELİ • Ayrım Yapma Bu aşamada tarafla “biz” yerine “ben” i vurgularlar. Başka bir ,bireyler bağımsızlıklarına sahip çıkarlar. Değişik hobiler ve etkinlikler geliştirebilirler. İlişki ayrışmayı sürdürebilir ya da bu aşama çiftlerin ilişki durumunu irdelemelerine bir işaret oluşturabilir.

50. Sınırlama Çiftin ilişkisi bu aşamada çok azalır. Belirli tartışma konularını göz ardı etme eğilimi gösterirler. Dışa karşı çift normal görünür. Ancak iki taraf arasında ilişkinin tartışılması ve daha olumlu bir düzene döndürülmesi konusunda girişimler olabilir.