1 / 20

Leximi : perceptimi dhe kuptimi I tekstit

Leximi : perceptimi dhe kuptimi I tekstit. Te lexuarit perfshin : Gjuhen Kujtesen Mendimin Inteligjencen Perceptimin. Disleksia. Veshtiresi ne lexim , kuptim dhe deshifrim te teksteve te shkruar Ne pervetesimin e te lexuarit bejme njohjen e dy proceseve : Proceset leksikore

trevet
Download Presentation

Leximi : perceptimi dhe kuptimi I tekstit

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Leximi: perceptimidhekuptimi I tekstit • Telexuaritperfshin: • Gjuhen • Kujtesen • Mendimin • Inteligjencen • Perceptimin

  2. Disleksia • Veshtiresi ne lexim, kuptimdhedeshifrimteteksteveteshkruar • Ne pervetesimin e telexuaritbejmenjohjen e dyproceseve: • Procesetleksikore • Proceset e kuptimit

  3. Proceset • Procesetleksikoreperdoren ne identifikimin e shkronjavedhefjaleve • Aktivizojneinformacioneterendesishme ne kujtese per sa i perketketyrefjaleve • Proceset e kuptimitperdoren per t’Idhenenjekuptimtekstitsinje I tere

  4. Procesetleksikore • Tefiksuarit • Shpejtesia e telexuarit

  5. Procesetleksikore • Kurlexojmesytebejnelevizjesakadike, sekuanciale, me starte, duke u fiksuar ne pjesetendryshmetetekstit • Tefiksuariteshte I ndryshem, varetnganjohjaedhegjatesia e fjales • Koha e riepiloguttefjales: efekti I fjales se fundit

  6. Hyrjaleksikore • Identifikimi I njefjaleqenalejontekemiakses ne kuptimin e fjales se depozituar ne kujtese • Procesinteraktiv, kukombinoheninformacionetenivelevetendryshmeteperpunimit

  7. Modeli I aktivizimitinteraktiv • Rumelhart • McClelland • 1981 • Aktivizimi I elementevetevecanteleksikorendodh ne niveletendryshme • Aktiviteti I cdonivelieshteinteraktiv • Treniveleteperpunimittemetejshem

  8. Modeli I aktivizimit interaktiv • Niveli I karakteristikave • Niveli I shkronjave • Niveli I fjaleve

  9. Modeli I aktivizimit interaktiv • Informacioni per cdoniveleshte I paraqitur I vecuar ne kujtese • Informacionikalonnganjenivel ne tjetrin ne menyrebidireksionale • Perpunimieshteedhe I tipit bottom-up (ngatedhenatndijoredukaarritur ne nivelet me telartateperpunimit), edhe I tipit top-down (nisnganiveletkonjitive me telartaqeveprojnembinjohurite e meparshmedhembieksperiencatmbinjekonteksttedhene

  10. Modeli I aktivizimit interaktiv • Perspektivainteraktive: perdorenjovetemndijimet e karakteristikaveteperceptuarateshkronjaveporedhenjohurite e meparshmembifjalet

  11. Modifikim I modelit • McClelland • Rumelhart • Efekti I superioritetittefjales • Efekti I superioritetittepseudofjales

  12. Efekti I superioritetittefjales • Shkronjatlexohen me lehtesishtkurbejnepjese ne njefjalesesakurjanetevecuaraosetegrupuara ne fjale pa kuptim • Cattell, Ebbinghaus: harxhojme me shumekohe per telexuarfjalet pa kuptim

  13. EfektiReicher-Wheeler • 1970 • Detyra e vendimitleksikor • I paraqitetsubjektit per njekoheshumeteshkurternjegrumbullshkronjashtecilat me pas hiqenngafushavizive • Individetzgjedhinshkronjenkorrektekurajoeshte e paraqitur ne kontekstin e njefjale • SipasCattellekzistonedheefekti I superioritetittefjalise

  14. Efekti I superioritetittefjalise • Efekti I kontekstitndihet ne niveltendergjegjshemdhe ne nivelteparandergjegjshem • N.N: kanjekontrollaktivmbiperdorimin e kontekstit ne percaktimin e kuptimittefjaleve • N.PN: perdorimi I kontekstiteshteautomatikdhejashtekontrollitaktiv

  15. Proceset e kuptimit • Perfaqesojnemjetetnepermjettecilave I jepetkuptimasajckalexohet • Kodifikimisemantik • Pervetesimi i fjalorit • Kuptimi I ideve ne tekst • Krijimi I modelevemendoretetetekstit • Kuptimi I tekstitbazuar ne kontekstindhe ne kendveshtrimin

  16. Kodifikimisemantik • Procesi ne tecilinndodhkalimingainformacionindijor ne njeperfaqesimdomethenesteasajckaperceptohet, ne bazetekuptimittedomethenies se fjaleve • Ne hyrjenleksikorefjaletidentifikohen ne bazetekombinimitteshkronjave, me aktivizimin e mepasshemtekujteses ne lidhje me fjalet, ngakurrjedhkodifikimisemantik • Hapi i dyte: hyrjetekkuptimi I fjales ne kujtese

  17. Kodifikimisemantik • Nesenukbehetkodifikimi, kjondodhsepsenukekzistonakomakuptimi I saj ne kujtese • Avantazh ne kodifikimnjefjalor I zgjeruar

  18. Perfaqesimet e fjaleve model • Perpiqemitedepozitojme ne kujtesefjaletekzakteqelexojme • Perpiqemitenxjerrimidetethemelorengagrupet e fjalevedhet’Idepozitojmeketo ide ne njeformeperfaqesimitethjeshtezuar ne kujtesen e punes • Forma perfaqesueseeshtefjala model • Fjala model: njesia me e shkurter e gjuhesnga e cila ne menyretepavarurmundtekonstatohetnje e verteteaponje e rreme

  19. Fjala model • Kurinformacioniqendron ne kujtese per njekohetegjate, con ne procesekuptimidhedhe ne procesetemetejshmeterithirrjes se fjales model. • Per shkaktembingarkesesduheteliminuardicka per tebere vend per informacionin e ri • Fjalet model qendrore per kuptimin e tekstitqendrojnenekujtesen e punes me gjatesesaatome rendesi me tevogel

  20. Paraqitje e tekstit ne modeletmendore • Pas kodifikimitdhekuptimitngakontekstiduhetkrijuarmodelimendor I tekstitqetesimulojerealitetinqepershkruhet ne te • Modelimendor: model veprues I brendshem I situates qepershkruhet ne tekst, ashtu sic e kuptonlexuesi • Lexuesikrijonnjeperfaqesimmendorqepermbanelementetkryesoretetekstit, ne menyretetilleqetejetesa me e lehte per t’ukapurdhe me I thjeshte se veteteksti

More Related