گاز طبیعی چیست ؟

2. گاز طبیعی چیست ؟ • گاز طبیعی مخلوطی از گازهای هیدروکربن قابل اشتعال است که به طور طبیعی در مخازن زیر زمینی یافت می شود این گاز ممکن است به صورت محلول در نفت خام یا در زیر کلاهک های بالای لایه های نفت خام و یا به شکل مستقل وجود داشته باشد . • گاز طبیعی ترکیبی است که بخش عمده آن را متان CH4 و مقادیر کوچک دیگر آن را خانواده های هیدروکربنهای پاروفینی ماننده اتانC2H8 و بوتانC4H10 در برگرفته است . ترکیبات غیر هیدروکربنی گاز نیز تشکیل شده است از گاز نیتروژنN2 هیدروژن سولفید H2S دی اکسید کربنCO2 و جزیی بخار آب و هلیوم که درصد ترکیبات آنها بسته به نوع منبع تغییر خواهد کرد .

3. تاریخچه پیدایش خطوط انتقال گاز در دنیا • درسال 1870 برای اولین بار سعی شد که گاز طبیعی را با استفاده از لوله هایی که از تنه درخت کاج ساخته شده عبور دهند ، غیر عملی بودن این روش باعث شد تا علی رغم بالا بودن قیمت فلز از لوله های چدنی برای این منظور استفاده شود . در سال 1872 نخستین لوله چدنی به طول 8 کیلومتر در تایتوس ویل واقع در ایالات پنسیلوانیا نصب شد که قادر بود گاز را با فشارحدود80 پوند از خود عبور دهد . با ترقی صنعت لوله سازی استفاده از گاز طبیعی نیز رونق گرفت ، و در سال 1924 اولین خط لوله چدنی به طول 350 کیلومتر از میدان گازی و بستر در یوینریانا به شهر بومنت تگزاس کشیده شد

4. نخستین شهر تحت پوشش گاز در ایران : • اولین استفاده از گاز طبیعی خارج از حوزه مناطق نفت خیز برای تغذیه کارخانه جدید التأسیس مجتمع شیمیایی شیراز بود که توسط وزارت صنایع ومعادن در سال 1344 احداث و بهره برداری از آن آغاز شد و برای تغذیه اولیه خود نیاز به گاز طبیعی داشت . • برای این منظور خط لوله ای به قطر 10 اینچ و طول تقریبی 215 کیلومتر از گچساران به شیراز توسط امور مهندسی مدیریت خط لوله شرکت ملی نفت احداث شد که با نصب یک واحد کوچک نم زدایی به بهره برداری رسید و سالها تغذیه کننده کارخانه فوق الذکر بود . در سال 1345 که فعالیتهای شرکت ملی گاز ایران آغاز گردید طرح ازدیاد شبکه آزمایشی جهت • تأمین احتیاجات گاز طبیعی واحدهای تجاری و خانگی مورد مطالعه قرار گرفت و در دی ماه سال 1346 به مورد اجرا گذاشته شد .

5. هدف از ایستگاههای تقویت فشار گاز : ایستگاهای تقویت فشار گاز برای افزایش فشار به منظور ایجاد جریان حرکت در گاز و انتقال آن در لوله ، برروی خطوط انتقال ، نصب می گردند که برای این منظور از کمپرسور استفاده می گردد .

7. انواع ایستگاههای تقویت فشار گاز : • ایستگاههایی که کمپرسورها نسبت به هم موازی هستند . • ایستگاههایی که کمپرسور ها نسبت به هم سری هستند . • ایستگاههایی که کمپرسورها نسبت به هم موازی و سری هستند .

10. ایستگاه تقویت فشار نوراباد: • ایستگاه تقویت فشار گازوحدت در 5 کیلومتری شهرستان نوراباد و در زمینی به مساحتدوازده 12 هکتار و در ارتفاع 900 متری از سطح دریا و روی خط دوم و همچنین خط سوم سراسری گاز واقع شده است . • آرایش ایستگاه سه بعلاوه یک این ایستگاه دومین ایستگاه از منطقه پنج بوده کهگاز این منطقه را به شمال کشور منتقل می کند .

11. مشخصات فني ايستگاه ظرفيت ايستگاه ( ميليون مترمكعب در شبانه روز) • 86.67              MMSCMD • تعداد توربو كمپرسور • 3+1 • قدرت هر توربين در شرايط ايزو (اسب بخار) • 28.3                MW • فشار گاز ورودي (پوند بر اينچ مربع) • 843                 PSIA • فشار گاز خروجي (پوند بر اينچ مربع) • 1215               PSIA

12. تجهيزات ايستگاه • 1- توربو كمپرسورها و متعلقات مربوطه • 2- كولرهاي خنك كننده گاز • 3- اسكرابرها • 4- كمپرسور هوا • 5- مولد برق اضطراري • 6- ترانسفورمرهاي ورودي • 7- تابلوهاي برق فشار قوي و ضعيف • 8- سيستم كنترل ابزار دقيق

13. آشنایی با قسمتهای تشکیل دهنده ایستگاههای تقویت فشار: • سیستم PIPING ایستگاه شامل قسمتهای زیر می باشد : • لاین ورودی به ایستگاه که معمولا ً هم سایز خط می باشد . • هدرهای ورودی و خروجی اسکرابرها که هم سایز هدر ورودی می باشد . • هدر ورودی کمپرسور . • هدر خروجی کمپرسور . • هدر ریسایکل کمپرسور . • لاین های ورودی و خروجی کمپرسور ها که سایز آنها از هدر اصلی کمتر است . • ریسایکل خود ایستگاه • لاین خروجی ایستگاه . • لاین های ونت و درین . • لاین های سوخت توربین . • لاین های هوای مصرفی تجهیزات .

14. آشنایی با توربین • توربین یکی از تجهیزات مهم ایستگاه بوده که جهت ایجاد نیروی محرکه برای کمپرسور گاز کاربرد دارد . اگر چه تلاش بر این است که الکتروموتورهای قوی تولید گردد و جایگزین توربین شود ولي تا محقق شدن آن توربین یکی از اساسی ترین تجهیزات ایستگاههای تقویت فشار گاز بوده که لازم است به صورت جامع مورد بررسی و کنکاش قرار بگیرد . توربین بکار گرفته شده در ایستگاههای تقویت فشار از نوع توربین گازی می باشد.

15. توربین گازی دستگاهی است که در اثر عبور یک سیال با انجام چهار عمل اصلی مکش ، تراکم ، احتراق و تخلیه تولید قدرت می کند .

16. انواع توربین ها • توربین تک محوره • توربین دو محوره

18. کمپرسورها • کُمپرِسورها یا متراکم کننده‌ها می‌توانند برای فشرده کردن گاز یا مایعات به کار رود. البته در حالت دوم به آن پمپ می‌گویند. در برخی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات کمپرسورها وسایلی هستند که توسط آنها هوا فشرده شده و سپس به سمت قسمت احتراق فرستاده می‌شود. از کمپرسورها برای فشرده کردن گازها استفاده می‌شود

19. انواع کمپرسور • کمپرسورهای دینامیکی به دو نوع جریان محوری و جریان شعاعی تقسیم می‌‏شوند. • از کمپرسورهای دینامیک در فشارهای با نرخ پایین و دبی‌های بالاتر استفاده می‌‏شود. کمپرسورهای جابجایی مثبت خود دارای دو نوع دوار (Rotary) و رفت و برگشتی (Reciprocating) هستند و قدرت تراکم آنها نسبت به نوع دینامیک بیشتر است. البته دبی این کمپرسورها به مراتب کمتر از نوع دینامیک می‌باشد.

20. کمپرسورهای گریز از مرکز

21. کمپرسورهای رفت و برگشتی

22. اسکرابرها : • اسکرابرها برای فیلتراسیون و جدا نمودن مایعات گازی از گاز ورودی به ایستگاه کاربرد دارد . در هر ایستگاهی بسته به نوع و ظرفیت اسکرابرها و همینطور حداکثر ظرفیت دبی عبوری از ایستگاهها تعداد اسکرابرها متفاوت است ، مثلاً در ایستگاه نوراباد3چهاراسکرابر ولی در ایستگاه فراشبند 3 ( F3 ) پنج عدد اسکرابر در نظر گرفته شده است .

27. Typical Diaphragm Control Valve