Download
1 / 103
1.4k likes | 1.87k Views
دورکاری(کار از راه دور). Teleworking. تعريف دوركاري يا کار از راه دور. تعريف انجمن بين‌المللي دوركاري International Telework Association & Council (ITAC).
E N D
دورکاری(کار از راه دور) Teleworking
تعريف دوركاري يا کار از راه دور تعريف انجمن بين‌المللي دوركاري International Telework Association & Council (ITAC) دوركاري، نوعي آرايش كاري است كه طي آن كارمند به شكل انعطاف‌پذير از نظر زمان (پاره‌وقت يا تمام‌وقت) و از نظر مكان (خانه، مراكز راه دور و يا به شكل سيار) به انجام وظيفه و پاسخ امور محوله مي‌پردازد.
دوركاري نوعي سازماندهي مجدد در مؤلفه‌هاي شغلي (به ويژه در زمان و مكان انجام آنها) هم در مفهوم و هم در اجراست. برخلاف عصر صنعتي كه شيفت‌هاي كاري اهميت داشت و كار «زمان‌محور» تلقي مي‌شد، در دوركاري، شغل‌ها «نتيجه‌محور» تلقي مي‌شوند امروز داده، اطلاعات، دانش، تفكر و آگاهي جايگزين زور بازو شده است.
دوركاري يعني كار را به سمت كارگر حركت دادن دوركاري، يك شغل نيست، بلكه يك روش سازماندهي كاراست كه با استفاده از پردازش اطلاعات صورت ميگيرد. به اين صورت كه افراد در محلي دور از كارفرما يا طرف قرارداد، كار مي‌كنند و نتيجه كار ارسال مي‌گردد و انجام اين كارها عمدتأً با استفاده از تجهيزات الكترونيكي صورت می پذيرد.
دورکاری «دورکاری روشی برای سازماندهی و انجام کار در مکانی غير از محل استقرار سازمان، با استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات است که استقرار اين فرايند موجب انعطاف زمانی و مکانی در انجام فعاليت‌ها و وظايف شغلی می شود».
تعریف ارایه شده از دورکاریدر آیین نامه دورکاری کارکنان دولت انجام وظایف محول شده بدون حضور فیزیکی کارمند واجد شرایط در محل کار سازمان خود با رعایت ضوابط و برای دوره زمانی مشخص
نکات مورد توجه در تعریف دورکاری دورکاری روش سازماندهی فعاليت‌های کاری و انجام وظايف و امور سازمانی است و در واقع شيوه ای جديد برای فرايندهای کاری است. با انجام دورکاری، مکان و محل انجام کار منعطف می شود و افراد به جای اينکه مجبور شوند در يک محل سازمانی کار کنند، می توانند با توجه به شرايط در مکان‌های مختلف به فعاليت‌های کاری بپردازند.
دورکاری انعطاف زمانی در انجام فعاليت‌های سازمانی را موجب می شود. به گونه‌ای که افراد مي‌توانند به جای مراجعه به سازمان در ساعات خاص و ثابت، براساس قراردادهای منعقده در ساعات مختلفی از شبانه روز به انجام فعاليت بپردازند. انجام دورکاری از طريق تکنولوژي‌های ارتباطات و اطلاعات ميسر می‌گردد. شروع و توسعه اين شيوه کاری نيز در نتيجه پيشرفت‌های تکنولوژيک در زمينه‌های اطلاعات و ارتباطات بوده است. دورکاری به عنوان يک فرايند سازمانی مورد بررسی و مطالعه قرار ميگيرد.
تعريف کارمند دورکار کارمند دورکار فردي است که تمام يا بخشي از ساعات کار هفتگي خود را دور از محل کار اصلي يا سازمان خود، در خانه يا هر محل کاري جايگزين ديگر فعاليت مي‌کند.
تعریف ارایه شده از کارمند دورکاردر آیین نامه دورکاری کارکنان دولت آن دسته از کارمندان دولت که در راستای طرح دورکاری و در چارچوب ضوابط تعین شده به انجام فعالیت می پردازند.
مزايای دورکاری الف ـ مزاياي فردي دوركاري (کارمند دورکار) ب ـ مزاياي سازماني دورکاری (كارفرما) ج ـ مزاياي اجتماعي و اقتصادی
الف ـ مزاياي فردي دوركاري (کارمند دورکار) • كاهش هزينه زندگي از طريق: • امكان زندگی در محلي دور از محل كار و در خانه‌هاي ارزان‌تر • كاهش هزينه‌هاي رفت و آمد • كاهش هزينه نگهداري كودكان توسط پرستار يا مهد كودك
ـ ادامه مزاياي فردي دوركاري (کارمند دورکار) • کاهش ميزان استرس و فشارهاي رواني ناشي از برخوردها و تعاملات اجتماعي • ايجاد فرصت اشتغال براي معلولاني كه امكان رفت و آمد يا كار تمام‌وقت ندارند • ايجاد توازن مناسب بين كار و زندگي • ساعات كار منعطف • افزايش فرصت‌های شغلی • مشارکت در تشکلهای محلی
ـ ادامه مزاياي فردي دوركاري (کارمند دورکار) كاهش احتمال بيماري و مصدوميت؛ زيراکارمندان: استرس كمتري را متحمل مي‌شوند. كمتر در معرض گرفتن بيماري از همكاران قرار مي‌گيرند و احتمال ابتلاء به بيماريهای مسری و واگير کاهش مي يابد. كمتر در معرض مخاطرات شغلي و محيطي هستند. زمان بيشتري براي ورزش و تمرين دارند. زمان تلف‌شده در طی دوره بيماري كاهش مي يابد. افزايش امكان افزايش توانمندی ها و مطالعه با داشتن امنيت شغلي بيشتر.
ب ـ مزاياي سازماني دورکاری (كارفرما) • حفظ كاركنان خاص • افزايش بازگشت سرمايه • کاهش سرويس‌های اداری • کاهش نرخ خروج از خدمت • امكان استفاده از ظرفيت هاي بين المللي • كاهش هزينه‌هاي سربار( اداري، انرژي و اسكان) • انعطاف سازمانی
ـ ادامه مزاياي سازماني دورکاری (كارفرما) • كاهش ميزان غيبت كاركنان • انعطاف کاری • انعطاف بر اساس شرايط محيطی • خدمت رسانی بيشتر و بهتر به مردم
ـ ادامه مزاياي سازماني دورکاری (كارفرما) افزايش بهره وري: • زمان رفت و آمد به زمان كاري تبديل مي‌شود. • سر و صداها، صحبت‌هاي اداري و شايعات وجود ندارد. • كارمندان دور كار غيبت كمتري دارند و كمتر بيمار مي‌شوند. • كارمندان دوركار انعطاف‌پذيرتر، باانگيزه تر، خلاق‌تر و شاداب‌ترند. • وقفه های کاری ناشی از محيط و فضای سازمان از بين می رود.
ج ـ مزاياي اجتماعي و اقتصادی • كاهش حجم ترافيك • كاهش آلودگي • ايجاد فرصت‌هاي شغلي بيشتر و ابزار كارمنديابي مناسب‌تر • انعطاف‌پذيري در استخدام كارمند • كاهش تقاضاي زمين و ساختمان و اجاره محل • بهبود کيفيت زندگی • اصلاح اقتصادی • كاهش ميزان عدم حضور در كار
موانع و معايب دورکاری • موانع و معايب فردي(كارمند دوركار) • موانع و معايب سازماني (كارفرما) • موانع اجتماعي
الف- موانع و معايب فردي(كارمند دوركار) • عدم وجود امکانات مناسب • كاهش ارتباط اجتماعي • كاهش ارتباط شغلي • شرايط كاري سخت • نگراني از عدم پيشرفت و ارتقاي شغلي • عدم تناسب دورکاری مبتنی برکار در خانه برای برخی از افراد • نداشتن توان فنی براي استفاده و نگهداری تجهيزات
ب - موانع و معايب سازماني (كارفرما) • حفظ امنيت اطلاعات • وجود بسترهای سخت افزاری لازم • مقاومت مديران • مشكلات نظارت بر چگونگی عملکرد کارکنان دورکار • شناسايي نيروهای مناسب برای دورکاری • هزينه های مربوط به بسترسازی و پياده سازی دورکاری • مشكل دسترسي به كارمند در زمان فوريت كاري • ناسازگاری فرهنگ سازمانی با انعطاف‌پذيری مورد نياز برای دورکاری • عدم امکان انجام برخی از وظايف به شکل دورکاری
ج- موانع اجتماعي دورکاری • بسترهای فنی و قانونی در جامعه • آماده نبودن بسترهای اجتماعی و فرهنگی لازم برای دورکاری
انواع دوركاري از ديدگاه زماني دورکاری تمام وقت دورکاری پاره وقت دورکاری موردی
ابزارهای لازم براي اجرای دوركاري • نيروي انساني دوركار • شبكه ارتباطي • ارتباطات راه دور • سخت‌افزارهاي پشتيباني • نرم‌افزارهای پشتيباني • امنيت اطلاعات
روشهای كاهش اثرات انزوا در دورکاران • ايجاد فرصت‌هايي براي ديدارهاي متناوب و برگزاري جلساتي با حضور مديران و کارکنان دورکار • ارتباطات الكترونيكي با سازمان و همكاران • آموزش مستمر • در جريان اطلاعات سازمانی قرار گرفتن • استفاده از دورکاری پاره وقت يا موردی
ويژگي‌هاي سازماني متناسب با دورکاري • ساختار سازمانی: افقي در برابر عمودي (سازمان‌هاي تخت با شبکه هاي کاري افقي)يا ساختارهاي شبكه اي • تصميم گيري: غيرمتمرکز در برابر متمرکز (تفويض اختيار به افراد و گروه‌هاي کاري و اعطاي استقلال به آنها) • مشارکت: مشارکتي در برابر انزوا (تشويق کار گروهي و تشکيل تيم هاي کاري، استفاده از نظرات افراد در تصميم گيريها و امکان برقراري جريان اطلاعات و برقراري ارتباطات با افراد)
ويژگي‌هاي سازماني متناسب با دورکاري • ترتيبات کاري: انعطاف پذيري در برابر عدم انعطاف (زمان کاري منعطف، محل کار منعطف، مشاغل و روابط استخدامي منعطف و عدم وجود نظم و انضباط کاري خشک) • نوآوري: ابتکاري و جديد بودن در برابر معمولي و دائمي بودن (نوآوري در فرآيند، نوآوري در محصول، تنوع در محصول، تشويق خلاقيت، تحقيق و توسعه و به موقع بودن)
ويژگي‌هاي سازماني متناسب با دورکاري • توجه به منابع سازمان: مبتني بر عنصر انساني در برابر اتکا بر منابع مالي و فيزيکي (چند مهارتي بودن نيروي انساني، دانايي محوري، آموزش مداوم و يادگيري) • تعامل سيستمي: سیستم های باز در برابرسیستم های بسته (شبکه هاي کاري داخلي در سازمان، شبکه هاي کاري بين سازمان‌ها وتوجه به ظرفيتهاي نيروي کار موجود در محيط) • دارايي ها: نامشهود در برابر مشهود (استعداد کارفرمايان، حمايت از سوي مشتريان، قابليت اعتماد عرضه کنندگان، حسن شهرت و توان حل مسأله)
ويژگي‌هاي سازماني متناسب با دورکاري • افق زماني: بلند مدت در برابر کوتاه مدت (انديشه و تفکر استراتژيک، سرمايه گذاري بر روي افراد، شکل دهي به تصورات، فرهنگ سازي و ارزيابي براساس افق بلند مدت و نه مقطعي و کوتاه مدت) • روند فعاليت: متغير در برابر ثابت (پاسخگويي به بازار، جستجو براي بازارهاي جديد و تغيير راهبردهاي توسعه براساس شرايط جديد)
آيا دوركاري جايگاه مورد انتظار را پيدا كرده است؟ • تقريباً نيمي از مشاغل سازماني مناسب براي انجام در بيرون از محل سازمان هستند. • وجود چالشهاي مديريتي • جوامع و سازمان‌ها به دليل مشکلاتی در برخورد با اين روش کاری محتاطانه عمل می کنند • دورکاري نياز به يک نوع مديريت خاصي دارد • چالشهاي فني و هزينه ايجاد فضاي اداري امن در خانه افراد دورکار • فرهنگ • مقاومت تشکلهای کارگری
موضوعاتی که باید در برنامه دورکاری به آن توجه نمود: الف- شرايط اشتغال • قرارداد اشتغال يا استخدام • شرح وظايف • ساعات كار و اضافه كاري • پرداخت دستمزد و پاداش • فرصت‌هاي شغلي و ارتقاء • آموزش • نظارت و ارزيابی كار
ب- تأمين اجتماعي • پرداخت‌ها و كمك‌ها به هنگام بيماري • پرداخت‌ها و كمك‌ها برای مراقبت از كودك • پرداخت به هنگام از كار افتادگي • پرداخت به هنگام بازنشستگی • پرداخت بابت حوادث ناشي از كار • بيمه بيكاري
ج- مسائل مربوط به روابط كار • عضويت در تشكل‌هاي صنفي • مشاوره • مذاكرات • دسترسي به تشكل‌ها از محل دورکاری
د- ارتباطات • ارتباطات فني • جلسات و ملاقات‌هاي دوره‌اي • گروه‌هاي پشتيباني دورکاری • خبرنامه
هـ- محيط کار • تعريف محل كار • تفکيک يا عدم تفکيک فضاي زندگي و شغلي در دوركاري مبتني بر کار در خانه • تشكيل و سازماندهي دفتر اقماري، كلبه الكترونيكي يا مراكز كار از راه دور • بهداشت و ايمني در محل كار از راه دور • ناحيه‌بندي از نظر اختلاف زماني (به خصوص برای شرکت های بين المللی) • موضوعات امنيتي • هزينه‌هاي محل كار يا بيمه محل كار
و- تجهيزات و فن‌آوري • انتخاب تجهيزات • تأمين تجهيزات • بهاي استهلاك تجهيزات • نگهداري تجهيزات • امنيت داده‌ها و اطلاعات • حمايت و پشتيباني فنی از كارکنان
مشاغل مناسب دورکاری مشاغلی برای دور کاری مناسب هستند که : • به شكل فردي قابل هدايت و انجام باشد. • به كمترين حد از آموزش و تعليم و نيز بازرسي و نظارت نياز داشته باشد. • وابسته به زمان و مكان خاصي نباشد. • بخش عمدة آنها ايجاد، تغيير و نشر داده و اطلاعات باشد. • درحين انجام فعاليت، نياز به مواجهه رو در رو با مشتري يا مدير، دسترسي فيزيكي به منابع ثابت و به‌كارگيري اطلاعات محرمانه نباشد. • نتايج حاصله قابل اندازه‌گيري و پيش‌بيني باشد.
سوالات اساسی برای تعیین تناسب شغل وشاغل برای دورکاری آيا شما معمولا پس از ساعات اداری کار را با خود به خانه مي‌بريد؟ آيا به هنگام بيماري می توانيد در خانه کار اداري انجام دهيد؟ آيا وظايف شغلي شما در هر مکاني قابل انجام است؟ آيا مدير شما مي‌تواند بهره‌وري کار شما را بدون ارتباط مستقيم و رو در رو، سنجش و ارزيابي نمايد؟ آيا اساسا شما فردی خود انگیخته هستيد؟
مشاغل نامناسب برای دورکاری 1- مشاغلی که انجام آنها مستلزم حضور فرد در محل معینی است (مانند: آتش نشاني، پليس، كار آزمايشگاهي، جراحي، دندانپزشكي و... .) 2- مشاغلی كه تاثيرگذاري و نفوذ در افراد وتعامل رو در رو در آنها مهم است. 3- مشاغلی كه نظارت مستمر و زياد بر كار در آنها ضرورت دارد. 4- مشاغلی که احتمال وقوع پيشامدهاي اضطراري در آنها بالاست يا هزينه وقوع پيشامد اضطراري سنگين است.
ويژگي‌هاي افراد مناسب دورکاري • افراد منظم • افرادي که توانايي انجام کار به طور مستقل را دارند. • افرادي که به حداقل کنترل و نظارت نياز دارند. • افرادي که اطلاعات و مهارت شغلي بالايي دارند. • افرادی که مهارت لازم در مديريت زمان را دارند. • افرادي که توان ايجاداعتماد لازم را در مدير يا سرپرست خود دارند.
ويژگي‌هاي افراد مناسب دورکاري • افرادي که توان لازم برای برنامه ريزي براي انجام فعاليت‌ها در طي دوره دورکاري دارند. • افرادي که از مسامحه و تعلل در انجام وظايف در حين دورکاري اجتناب مي نمايند. • افرادي که زمانهاي استراحت منظم و قاعده‌مند داشته باشند. • افرادي که قواعد کاري تعريف شده براي جلوگيري از مداخله اعضاي خانواده در کار داشته باشند.
ابعاد دوركاري مبتني بر کار در خانه • شخص • مجموعه وظايف • محيط خانه • محيط سازماني • زيرساخت ها
مديريت نتيجه‌گرا در دوركاري • حفظ، كنترل و نظارت بر عملکرد كارکنان، حتي در مواردي که در ديد مدير نيستند. • ايجاد و افزايش سطوح اعتماد به كارمند و اينکه اعتماد به عنوان يك ابزار هدفمند مورد استفاده قرار گيرد. • تكنولوژي به عنوان ابزاري براي ارتباط با دوركار به کار گرفته شود. • روش اجراي شغل‌هاي مشخص براي اجراي بهينه دوركاري دوباره طراحي شود.
موافقت‌نامه دوركاري • مشخصات افراد • تعريف دوركار • دوره دوركاري • انتخاب و ارزيابي دوركاران • شرايط فسخ قرارداد • روابط كاري و استخدامي دوركاران
موافقت‌نامه دوركاري • اوقات كاري • تجهيزات • فضاي كار • نحوه دسترسي به دوركار • بيمه و امنيت • فرصت‌هاي آموزشي و ارتقاء
بايدها و نبايدهای مدیریتی در دورکاري الف- بايدها • به کارمندان خود اعتماد کنند. • مطمئن شوند که کارمندان هر گونه فرم مميزي، فرم بازخوردي يا ساير ابزارهاي ارزشيابي را که سازمان درخواست مي‌کنند تکميل خواهند نمود. • ترتيبات و تنظيمات دورکاري را به عنوان روشي جديد براي بهينه‌سازي مهارت‌هاي مديريتي خود استفاده کنند. • مديريت بر مبناي نتيجه را پياده نمايند. در اين روش نتايج کار مهم مي‌باشند نه ميزان زماني که مدير و زيردست رو در روي هم قرار مي‌گيرند.
الف- بايدها • مدیران در هر زمان که فرصت دورکاری فراهم شد، خود نيز دورکار شوند. تجربه دورکاري بينش جديدي در خصوص مزايا و چالشهاي اين روش به آنها خواهد داد. • سعي کنند به موضوعات و مسائل از ديد يک دورکار نگاه کنيد. • در هدفگذاريهاي واحد سازماني خود، کارمندان دورکار را نيز در نظر بگيرند. • کار را به طور عادلانه بين کارمندان دورکار و غيردورکار تقسيم کنند. • دورکاران را در فعاليت‌هاي روزانه مشارکت دهند و به دورکاراني که احساس مي‌کنند منزوي شده‌اند، توجه داشته باشند. • مشوق ارتباط بين دورکاران و غيردورکاران باشند.
ب- نبايدها • کنترل هاي شبانه روزي صورت ندهند. • دورکاران را در هر ساعت براي بررسي به هنگام بودن کارشان، چک نکنند. • از دورکاران خود غافل نشوند. • مهلت هاي غيرواقعي براي کارهاي دورکاران تعيين نکنند. • مشکلات را ناديده نگيرند.
ب- نبايدها • اهداف غيرقابل دسترس تعيين نکنند. • توقع نداشته باشند که برنامه‌هاي دورکاري هميشه به طور کامل محقق شود. • اجازه ندهند که يک تجربه دورکاري ناموفق، شهرت و اعتبار بدي به برنامه شما بدهد. • توقع نداشته باشند که همه افراد در انجام دورکاري موفق باشند.
