1 / 33

TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I Obrada odvajanjem čestica

TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I Obrada odvajanjem čestica. Prvo predavanje 2005. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I Obrada odvajanjem čestica. Proizvodnja (engl. Manufacturing). Riječ “manufacturing” ima latinski korjen: Manu – ruka (rukom)

tovah
Download Presentation

TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I Obrada odvajanjem čestica

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I Obrada odvajanjem čestica Prvo predavanje 2005 FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  2. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Proizvodnja (engl. Manufacturing) • Riječ “manufacturing” ima latinski korjen: • Manu – ruka (rukom) • Facere – izrađivati (proizvoditi) FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  3. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  4. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica "Proizvodnja je proces pretvorbe ideje i potrebe tržišta ili kupca u artefakt. (Uključuje niz djelatnosti, od istraživanja tržišta, financiranja, projektiranja, proizvodnje u užem smislu, održavanja, testiranja, ljudske potencijale, marketing, itd., tj. sve djelatnosti u životnom vijeku proizvoda.) Proizvodnja Proizvodnja u užem smislu Proizvodnja je pretvaranje sirovog materijala (pripremka) u koristan proizvod. FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  5. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Odvajanje Spajanje Deformiranje (oduzimanje) (Sastavljanje) (Premještanje) “-”“+”“0” FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  6. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica • Prednosti obrade odvajanjem su: • Omogućuje postizanje točnosti, uskih tolerancija i dobre kvalitete obrađene površine, često bez potrebe za naknadnim završnim obradama. • Najbolji (jedini) način da se formiraju oštri rubovi, ravne površine, te unutarnji i vanjski profili. • Može se primjeniti kod gotovo svih poznatih materijala. • Najbolji (jedini) načinoblikovanja otvrdnutih (kaljenih) i krtih materijala. • Moguće je obrađivati i najsloženije oblike površina. • Moguće su obrade u širokom rasponu dimenzija (od turbina i aviona do micro obrada). • Uzrokuje vrlo male promjene u materijalu obratka (samo tanki sloj) • “Jednostavno” se može automatizirati. • Ekonomičnost i produktivnost (jeftinija i brža) kod maloserijske i pojedinačne proizvodnje. FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  7. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Obrada dijelova vrlo velikih dimenzija FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  8. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Obrada dijelova vrlo malih dimenzija – mikro-obrade FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  9. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica • Nedostaci obrade odvajanjem čestica su: • Generira odvojene čestice. • Ponekad je za formiranje jednog elementa obratka (tolerirani provrti, utori, ...) potrebno primjeniti više postupaka obrade i više alatnih strojeva. • Neki dijelovi zahtijevaju primjenu CNC strojeva i složenog programiranja. • Alatni strojevi i potreba za rukovanjem alatima i obracima zahtijevaju velik prostor. • Mikroklima je pod jakim utjecajem obradnih procesa (toplina, buka, rashladne tekućine, ulja, ...). • Veliki udio pomoćnih i pripremnih vremena (vrijeme zahvata alata i obratka je često manje od 2% ukupnog vremena protoka pozicije). FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  10. lit TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica • Literatura • Š. Šavar: Obrada odvajanjem čestica I i II, Zagreb, 1991. • R. Zdenković: Obrada skidanjem materijala • W. Spur: Fertigungstechnik • M.C. Shaw, 1984. Metal Cutting Priciples, Oxford University Press, New York, 1984 • M. Weck: Werkzeugmaschinen, band 1, VDI Verlag, Düseldorf 1998 • Y. Altintas: Manufacturing Automation, Cambridge University Press, Cambridge 2000 • www.fsb.hr/kas FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  11. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Postupci obrade odvajanjem čestica (DIN8580) STROJNI RUČNI -ručnim alatima, -turpijanje, -bušenje, -piljenje, -glodanje Rezni alat s oštricom Rezni alat bez oštrice FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  12. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica STROJNI Rezni alat bez oštrice Rezni alat s oštricom • Elektroerozija- EDM • Elektrokemijska obrada - ECM • Obrada laserom • Obrada vodenim mlazom - WJM Geometrijski nedefinrana oštrica Geometrijski definirana oštrica • Tokarenje • Glodanje • Bušenje, upuštanje, razvrtavanje • Blanjanje, dubljenje • Piljenje • Provlačenje • Brušenje • Superfiniš • Honanje • Lepanje FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  13. klin TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Razdvajanje (sječenje) Odvajanje (rezanje) FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  14. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Alat je sredstvo za ooč, tj. sredstvo za preoblikovanje pripremka (sirovca). Osnovni element svih reznih alata s oštricom je rezni klin. Obzirom na smjer gibanja klina u odnosu na obradak razlikuje se: razdvajanje (sječenje) i odvajanje (rezanje). FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  15. A L A T TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica OOČ kao sustav Nacrti, CAD model, tolerancije, kvaliteta površine, program Proces rezanja definiran je sučeljem alata i obratka SHIP Pripremak (Sirovac) Izradak (Obrađeni dio) OBRADAK O B R A D A K A L A T N I S T R O J FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  16. gib TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Gibanja – općenito (način gibanja) GIBANJA ROTACIJSKA (KRUŽNA) PRAVOCRTNA (TRANSLACIJSKA) Kontinuirana Kontinuirana Diskontinuirana Diskontinuirana FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  17. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Gibanja kod obrade odvajanjem čestica, odnosno kod alatnih strojeva GIBANJA POMOĆNA GLAVNA • vc– brzina rezanja • stvara se odvojena čestica • najveći dio snage se troši za to gibanje Dostavna Posmična • ap– dubina rezanja • gibanja izvan obradeprimicanje i odmicanje, zauzimanje dubine rezanja • vf– brzina rezanja • stalnost (kontinuitet) procesa obrade odvajanjem čestica FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  18. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Gibanja kod obrade odvajanjem čestica Gibanja kod tokarenja FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  19. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Gibanja kod blanjanja kratkohodno blanjanje dugohodno blanjanje FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  20. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Gibanja kod bušenja FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  21. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Gibanja kod glodanja FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  22. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Gibanja kod brušenja FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  23. klin-noz TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  24. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Osnovni elementi alata Rezni dio alata obavlja proces rezanja. Drška služi za prihvat alata na alatni stroj i za prijenos sila (otpora) rezanja. Osnova alata je površina koja osigurava pravilan prihvat alata na stroj. FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  25. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica • Osnovni elementi alata - prikaz na tokarskom nožu • drška • rezni dio A A A’ s s’ Rezni dio FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  26. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Rezni dio alata definiran je s tri površine: A - prednja površina; površina koja je u kontaktu s odlazećom česticom (površina po kojoj klčizi odvojena čestica) A - stražnja (slobodna) površina; površina koja je u nepoželjnom kontaktu s površinom obrade A’ - pomoćna stražnja površina Ove površine mogu biti sastavljene od više ravnina ili zakrivljenih površina. FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  27. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Glavna oštrica, S, je presječnica površina A i A. Pomoćna oštrica, S’, je presječnica površina A i A’. FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  28. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Kutevi alata Kutevi alata su neophodni za određivanje položaja rezne oštrice, prednje i stražnje površine reznoga dijela alata. Kutevi se uvijek odnose na određenu točku na reznoj oštrici. Kada su rezna oštrica, prednja i stražnja površina zakrivljene, za određivanje kuteva su mjerodavne tangente, odnosno tangencijalne ravnine kroz odabranu točku. Svaki kut je označen slovom grčkog alfabeta i sufiksom koji odgovara ravnini u kojoj se kut mjeri. (Primjer n – prednji kut u normalnoj ravnini . ) Za radne (kinematske) kuteve dodaje se još i sufiks “e”. Ako su prednja i stražnja površina sastavljen od većeg broja površina nagnutih pod raznim kutevima numerirani su brojevima 1, 2, 3, ...počevši od oštrice. FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  29. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Tehnološki (geometrijski) kutevi reznog klina Ovi kutevi se definiraju pomoću tehnološkog referentnog sustava ravnina.  – prednji kut (kut prednje površine); mjeri se između prednje površine A i osnovne ravnine Pr; može se mjeriti u raznim ravninama te se označava kao n, f, p, o i g.  – kut klina; mjeri se između prednje i stražnje površine; može se mjeriti u više ravnina te se označava kao n, f, p i o. – stražnji kut (kut stražnje površine); mjeri se između stražnje površine A i ravnine rezanja Ps ; može se mjeriti u raznim ravninama te se označava kao n, f, p, o i b. FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  30. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica vc općenito:  +  +  = 90 FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  31. mat TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica • Materijali reznih alata (reznog dijela alata) • Alatni čelici: 0,6-1,5% C; brzina ~10m/min; temp. Izdr. 300C • Brzorezni čelici: legirani s Cr, W, Co, V i Mo; brzina 30-40m/min; 600C • Tvrdi metal: sinterirani od tvrdih metalnih karbida (W, Ti, Ta) i veziva; višedjelan (drška od konstrukcijskog čelika); • Prevučeni tvrdi metali: TiN, Al2O3,, TiCN, ... CVD i PVD postupci prevlačenja • Sitno-zrnati tvrdi metali • Cermet • Keramike: oksidna na bazi Al2O3 i nitridna Si3Ni4; ojačana vlaknima • CBN – kubni nitrid bora • PCD – polikristalni dijamant FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  32. Prevučeni brzorezni čelici Brzorezni čelici TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica Svojstva materijala reznih alata – kvalitativni prikaz CBN PCD Idealni rezni materijal Otpornost na trošenje Brzina rezanja Čvrstoća i tvrdoća na povišenim temp. Vlaknima ojačana keramika Oksidna keramika Al2O3 Nitridna keramika Si3N4 Prevučeni tvrdi metal Cermet Sitnozrnati tvrdi metal tvrdi metal na bazi WC Čvrstoća i žilavost FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

  33. TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE IObrada odvajanjem čestica FSB, TEHNOLOGIJA I i OSNOVE TEHNOLOGIJE I

More Related