اَلدَّرسُ التّاسعُ

1. اَلدَّرسُ التّاسعُ حُسنُ العاقبةِ

2. قواعد درس نهم در درس نهم چندين مطلب را ياد مي گيريم. انواع جمله: •     جمله ي فعليّه        •    جمله ي اسميّه 1- انواع فاعل 2- شناخت فعل لازم و متعدّي 3- جار و مجرور 4- مفعول 

3. جمله فعليّه با فعل شروع مي شود. مثال:     جاءَ  الربيعُ. جمله اسميّه  با اسم شروع مي شود. مثال:   الربيعُ  جاءَ. اجزاي جمله فعليّه : فعل + فاعل (مرفوع) + مفعول (منصوب) + بقيه جمله اجزاي جمله اسميّه:       مبتدا + خبر (كه هر دو مرفوعند)

4. الف: با اين كلمات پراكنده يك جمله ي فعليّه بسازيد: التلميذُ يكتبالدّفْتَرِ التمارينَ فِى يكتبالتلميذُ التمارينَ فِىالدّفْتَرِ ب: با اين كلمات پراكنده يك جمله ي اسميّه بسازيد: يغرِسُ الفلّاحُ الحديقةِ شجرةً فِى الفلّاحُيغرِسُشجرةًفِى الحديقةِ

5. در صيغه هاي غايب جمله ي فعليّه، هر گاه بعد از فعل، فاعل به  صورت (اسم ظاهر) باشد؛ فعل به صورت مفرد مي آيد. ضَحِكَ  الأولادُ .      پسرها خنديدند. فعل مفرد     فاعل جمع ضَحِكَت   البَناتُ  .        دخترها خنديدند. فعل مفرد  فاعل جمع

6. انواع فاعل:اسم ظاهر- ضمير بارز - ضمير مستتر « اسم ظاهر» به فاعلي مي گويند كه كلمه مستقلّي باشد. مثال: يحصُدُ الفلّاحُالمزرعةَ فِى  الخريفِ. «ضمير بارز»همان ضمير متصل فاعلي است كه در درس ششم با آن آشناشديم. ذَهَبتُم عند أصدقائكم. اِرجِعوا من المكتبة. تَخسَرانِ فِى  البَيع.

7. ضمير مستتر: نيز در بعضي از صيغه ها مي باشد و آن را از معنای فعل استخراج می کنیم مثال: كَتَبَ واجبَهُ.                        كَتَبَ (هو) واجبَهُ. نَزَلَتْ مِن السّيارةِ.                 نَزَلَتْ (هىَ) مِن السّيارةِ. تدخُلُ فِى  غُرفتِكَ.                تدخُلُ (أنتَ) فِى  غُرفتِكَ. نَعمَلُ بوظائفِنا.                     نَعمَلُ (نحن) بوظائفِنا. ألعَبُ فِى  الحديقةِ.                 ألعَبُ (أنا) فِى  الحديقةِ.

8. س: فاعل و نوع  آن را در « ذَهَبَتْ مَعَ الأسرة» معلوم كنيد: 1: « مع الاسرة / اسم ظاهر» 2:« حرف ت در ذَهَبَتْ / ضمير ظاهر» 3:« ضمير مستتر هىَ كه بعد از فعل قرار مي گيرد. در فعل ماضي در دو صيغه للغائبة و للغائبتَين حرفِ «ت» ساکن ، فاعل نيست و نشانه مؤنّث است. مثال:‌ ذَهَبتْ إلَي البيت. ( فاعل ضمير مستتر هىَ ) ذَهَبتاهُناكَ ( فاعل ضمير «ا» در ذَهَبَتا)

9. س: آيا امكان دارد در فعلي هر دو شكل جايز باشد يعني فاعل به صورت اسم ظاهر و ضمير مستتر بيايد؟ ج: آري در صيغه شماره «1» ماضي و مضارع، فاعل ، هم مي تواند به صورت ضمير مستتر و هم به صورت اسم ظاهر بيايد. مثال: أرسَلَ      المسافرُ      رسالةً. فاعل به صورت اسم ظاهر أرسَلَ رسالةً. ( فاعل ضمير مستتر «هو » بعد از أرسَلَ)

10. مفعولٌ به تعريف مفعولٌ به:كلمه اي در جمله است كه كاربر آن انجام شده ودردستورفارسي بهآن مفعولگويند. غَرَسَ الفلّاحُ شجرةً.كشاورز، درختي را كاشت. نَظَّفَ الطفلُ الغرفةَ.       كودك، اتاق را تميز كرد. جاي مفعول كجاي جمله است؟ فعل + فاعل + مفعول + بقيه ي اجزاي جمله

11. حروف جر مِن: از     فِى : در    عَلَي: بر، روي       بِـ : با،به وسيله ي عَن: از، درباره ي   كَـ : مانند    لِـ : براي، دارد   إلي:به،به سوي ،تا به اسم بعد از حرف جر، مجرور مي گويند. مثال :يدخُلونَ فِى دينِ اللهِ به مجموع « حرف جر و اسم بعد از آن» جار و مجرور گويند. مثال: ذهب الطلّاب إلي الحديقةِ. تذكّر: مِن را با مَن اشتباه نگيريد. مثال:  مِنْهُم: از آن ها                 مَنْ هُم: آن ها كيستند؟

12. فعل لازم و متعدّي فعل لازم:فعلي است كه معني آن با فاعل كامل مي شود. مثال: حميد خنديد: ضَحِكَ حميدٌ. امّا فعل متعدّي:فعلي است كه براي كامل شدن معني، علاوه بر فاعل به مفعول هم احتياج دارد. مثال: حميد سعيد را خنداند. أضْحَكَ حميدٌ سعيداً.

13. كارگاه ترجمه/ الدرس التاسع اسم پس ازفعل هميشه فاعل نيست.فاعل گاهي درداخل فعل به صورت مستتر قرار مي گيرد.فعل گاهي درآغاز جمله به صورت مفرد ميآيد حال آن كه فاعل آن به صورت جمع است. در اين صورت،فعل رابه صيغه ي جمع ترجمه مي كنيم: كَتَبَ الطّلّابُ: دانش آموزان نوشتند.

14. جايگاه مفعول معمولاً پس از فاعل است. اما در همه جاي جمله مي تواند قرار گيرد.بدين جهت توجّهبه مفهوم عبارت راهگشاي يافتن مفعول يك فعل است. ضماير منفصل نصبي هر گاه در آغاز جمله به كار روند، در ترجمه ي آن ها، كلماتي از قبيل «تنها» ، «فقط» و .... را اضافه مي كنيم. كارگاهترجمه/ الدرس التاسع