Akcja „Burza” oraz jej skutki militarne i polityczne

1. Akcja „Burza” oraz jej skutki militarne i polityczne Charakterystyka polskiego powstania przeciw okupantom. Grzegorz Wilga, kl. I „b” Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

2. Przegląd zagadnień: • Polska a Rosja 1943/1944 roku • Dylematy o podjęciu akcji zbrojnej • Decyzja o Akcji Burza • Akcja „Burza” • Cele, założenia • Działania zbrojne • Stosunek Armii Czerwonej do AK i metody represji • Skutki • Militarne • Polityczne Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

3. Polska a Rosja - 1943/1944 • Po zwycięstwie pod Stalingradem i Kurskiem z Niemcami ZSRR przejął inicjatywę w wojnie i wyrósł na światowe mocarstwo • 4 stycznia 1944 roku Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę Polski • W świetle wcześniejszych doświadczeń wiadome było, że ZSRR wkracza do Polski jako wróg. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

4. Dylematy o podjęciu akcji zbrojnej • ZSRR dążył do uzależnienia od siebie Polski • Niepodjęcie walki przez AK skompromitowałoby ją w oczach Polaków a dla Stalina stanowiłoby argument przeciw Polsce • Sojusznicy: Wlk. Brytania, USA z różnych powodów nie decydowali się na pomoc Polsce. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

5. Decyzja o Akcji Burza • 26 X 1943 – instrukcja rządu i Naczelnego Wodza • 20 XI 1943 – dowódca AK, T. „ Bór” Komorowski wbrew rządowi częściowo zmienia założenia Akcji Burza • 2 II 1944 – ostateczne zatwierdzenie założeń akcji. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

6. Akcja Burza • Powstanie zbrojne polskiego wojska podziemnego, Armii Krajowej • Zapoczątkowane w III 1944 roku, w momencie odwrotu armii niemieckiej • Największa po kampanii wrześniowej akcja militarna Polaków podczas II wojny światowej. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

7. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

8. Cele militarne: • Zajęcie opuszczonych przez Niemców terenów przed Armią Czerwoną • Nękanie tylnych straży wojsk niemieckich w momencie ich odwrotu • Wzmożone akcje dywersyjne • Odtworzenie przedwojennych struktur Wojska Polskiego. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

9. Cele polityczne: • Wystąpienie w roli gospodarza – polityka faktów dokonanych. • Nagłośnienie na arenie międzynarodowej zamiarów ZSRR uzależnienia od siebie Polski i odłączenia od niej Kresów Wschodnich. • Stworzenie na nowo polskiej administracji na obszarze II Rzeczypospolitej. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

10. Cele moralno-psychologiczne: • Podbudowanie polskiego społeczeństwa • Obrona ludności polskiej przed nacjonalistami ukraińskimi • Podkreślenie ciągłości istnienia państwa polskiego oraz jego sił zbrojnych. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

11. Dodatkowe instrukcje: • Niewchodzenie w konflikty z Armią Czerwoną • Przejście do konspiracji lub uciekanie się do aktów samoobrony w razie ataków i represji ze strony Armii Czerwonej • W razie dekonspiracji AK – utworzenie nowej, podziemnej organizacji. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

12. Działania zbrojne Akcji Burza • Najważniejsze obszary działań wojskowych: • Wołyń • Lwów • Wileńszczyzna • Lubelszczyzna Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

13. Wołyń – 27. Wołyńska DP AK • Powstała w styczniu 1944 r. z partyzantki AK na Wołyniu zaprawionej w walkach z nacjonalistami ukraińskich • Liczebność – 7200 żołnierzy, 20-30 % stanu uzbrojenia przedwojennego. • Dowódca – mjr. Jan Oliwa-Kiwerski Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

14. Działania zbrojne 27. DP AK • I-III – działania przeciw Niemcom i UPA • III ’44 – umowa z dowódcą radzieckim o współpracy • IV – ciężkie walki i śmierć dowódcy • Koniec V – przedostanie się za Bug do lubelskiego oddziału AK, lub na Polesie. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

15. Burza we Lwowie • 3 tys. AK-owców pod dowództwem Władysława Filipkowskiego • 23-27 lipca – zdobycie wraz z Armią Czerwoną Lwowa • Aresztowanie żołnierzy, dowódców i Delegatury. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

16. Wileńszczyzna – operacja Ostra Brama • 5,5 tys. żołnierzy AK pod dowództwem płk Aleksandra Wilka-Krzyżanowskiego • 6/7 lipca zaatakowały Wilno, które przy zdecydowanej pomocy wojsk radzieckich zdobyto 13 lipca • Od 16 lipca aresztowania i obławy wobec AK-owców Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

17. Burza na Lubelszczyźnie • Najsilniejszy okręg AK pod dowództwem Kazimierza Tumidajskiego • Samodzielne opanowanie w lipcu: Bełżca, Lubartowa, Poniatowa i Kocka • Opanowanie z ACz: Lublina, Chełma, Zamościa, Puław • Aresztowanie i likwidacja lubelskiego AK Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

18. Burza w centrum kraju • W okręgu warszawskim i małopolskim AK zdobyła samodzielnie niektóre miasta • Okręg białostocki oraz radomski nie dokonał dekonspiracji, unikając przez to aresztowań • Pod koniec lipca ’44 do Akcji Burza włączono Warszawę – 1 VIII wybuchło powstanie warszawskie. Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

19. Stosunek ZSRR do AK • ZSRR nie uznawał AK za wojsko polskie, tylko za antyradziecką partyzantkę • ZSRR występowała na Kresach Wschodnich jako gospodarz tych ziem • Armia Czerwona tworzyła pewne formy współpracy z AK • NKWD miało charakter skrajnie anty-AK-owski Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

20. Formy represji: • Pozostawienie do wyboru rozwiązania formacji AK lub przejścia AK-owców do armii Berlinga • Aresztowania, internowania, torturowania, wywózki na Wschód AK-owców więziono i torturowano na Majdanku i w Zamku Lubelskim !!! !!! Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

21. Militarne skutki Akcji Burza • Odtworzono dywizje i pułki przedwojenne – symbol ciągłości PSZ • Wykazanie dużej wartości bojowej, patriotyzmu i odwagi • Niepowodzenie w przejęciu władzy na terenie Polski Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

22. Polityczne skutki Akcji Burza • Wzrost represji ze strony ZSRR • Porzucanie być może rozważanej przez Stalina idei Polskiej SRR • Stworzenie nowej, podziemnej organizacji „Nie” • Sowietyzacja i praktyczna utrata Kresów Wschodnich Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"

23. Źródła: • Wojciech Roszkowski: Historia Polski 1914-2002 • Jan Ciechanowski: Powstanie Warszawskie • Michał Fijałka: 27. Wołyńska DP AK • Roman Korab Żebryk: Operacja wileńska AK Akcja Burza, Grzegorz Wilga, kl. I "b"