گزارش اجراي بررسي خصوصيات ساختاري و پراكندگي جغرافيايي مراكز ارائه دهنده خدمات سرپايي OCCM

2. گزارش اجراي بررسي خصوصيات ساختاري و پراكندگي جغرافيايي مراكز ارائه دهنده خدمات سرپايي OCCM معاونت سلامت مركز توسعه شبكه

3. هدف كلي اجراي طرح: تعيين ميزان ارائه خدمات درمان سرپايي و توانبخشي به تفكيك نوع خدمت و دستيابي به آخرين وضعيت خصوصيات ساختاري و پراكندگي جغرافيايي مراكز ارائه دهنده اين خدمات در دانشگاه هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني كشور به منظور تحليل عوامل موثر بر بهره مندي جامعه از خدمات (دركنار ساير مطالعات) و ارزيابي عادلانه بودن توزيع ارائه خدمت.

4. اهداف اختصاصي طرح: • تعيين ميزان ارائه هريك از خدمات درمان سرپايي و توانبخشي موجود به تفكيك دانشگاههاي علوم پزشكي كشور • تعيين نوع مراكز ارائه خدمات سرپايي درماني و توانبخشي موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور • تعيين تعداد مراكز ارائه خدمات سرپايي درماني و توانبخشي موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور

5. اهداف اختصاصي طرح(ادامه): • تعيين نوع وابستگي مراكز خدمات سرپايي درماني و توانبخشي موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور • تعيين نوع همكاري با سازمانهاي بيمه گر در مراكز خدمات سرپايي درماني و توانبخشي موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور

6. اهداف اختصاصي طرح(ادامه): • تعيين نوع فعاليتهاي مراكز ارائه­دهنده خدمات سرپايي درماني و توانبخشي موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور • تعيين رشته­هاي مختلف تخصصي فعال در هر مركز خدمات سرپايي درماني و توانبخشي موجود در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور • تعيين درصد مراكز خدمات درماني و توانبخشي داراي پروانه تاسيس و مسوول فني در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور

7. روش اجراي طرح: • طرح به روش سرشماري از تمامي واحدهاي ارائه دهنده خدمات درمان سرپايي و توانبخشي كه در آنها خدمات مجاز توسط افراد آموزش ديده و آكادميك عرضه مي شوند (غير از واحدهاي نظام شبكه بهداشتي درماني) از طريق تكميل پرسشنامه هاي خاص انجام شد.

8. پرسشنامه هاي طرح: • پرسشنامه شماره 1 يا " پرسشنامه جمع آوري اطلاعات مراكز ارائه خدمات سلامتي سرپايي • پرسشنامه شماره 2 يا " پرسشنامه خدمات پزشكي" كه براي تمامي خدمات پزشكي شامل: ويزيت پزشكي و دندانپزشكي، مامايي، مشاوره تغذيه و رژيم درماني، ساخت پروتز دنداني، درمان ناباروري، جراحي محدود، تشخيص و درمان هسته اي، ترك اعتياد، خدمات اورژانس، خدمات آمبولانس خصوصي، مشاوره و ارائه خدمات باليني در منزل و مشاوره و ارائه خدمات پرستاري تكميل شد.

9. پرسشنامه هاي طرح(ادامه): • پرسشنامه شماره 3 يا " پرسشنامه خدمات آزمايشگاهي" كه براي تمامي خدمات آزمايشگاهي مانند آزمايشات تشخيص طبي، آسيب شناسي، ژنتيك، ويروس شناسي، قارچ شناسي، هورمون شناسي و تشخيص اعتيادتكميل گرديد. • پرسشنامه شماره 4 يا " پرسشنامه خدمات تصويربرداري تشخيصي" كه براي تمامي خدمات تصويربرداري تشخيصي مانند راديولوژي ، سونوگرافي، سي تي اسكن، ام. آر آي، راديولوژي تك دندان، پانوركس، ماموگرافي، داپلر، سفالومتري، دانسيتومتري و فعاليتهايي از اين دست تكميل گرديد.

10. پرسشنامه هاي طرح(ادامه): • پرسشنامه شماره 5 يا " پرسشنامه خدمات توانبخشي" كه براي تمامي فعاليتهاي توانبخشي مانند فيزيوتراپي، شنوايي سنجي، بينايي سنجي، كاردرماني، گفتار درماني، روان سنجي، مشاوره ژنتيك، مشاوره روانشناسي باليني، مشاوره روانشناسي تلفني، ساخت ارتز، ساخت پروتز، ساخت و فروش عينك طبي و فروش سمعك تكميل گرديد.

11. مراكز مورد پرسشگري: • بيمارستان، درمانگاه، موسسه تصوير برداري تشخيصي، موسسه تشخيصي درماني هسته اي، موسسه توانبخشي، مركز جامع توانبخشي، دفتر كار،آزمايشگاه، داروخانه ، مركز جراحي محدود، مطب، مركز درمان ناباروري، مركز درمان سرپايي معتادان خود معرف،مركز آمبولانس، مركز مشاوره و ارائه خدمات پرستاري،مركز مشاوره و ارائه خدمات باليني در منزل،ايستگاه بهگر، خانه بهداشت كارگري، مركز بهداشت كار

12. تضمين صحت داده هاي طرح(ادامه): • آموزش نحوه اجراي طرح و تكميل پرسشنامه ها به 3 نفر از هر دانشگاه علوم پزشكي (مدير گروه گسترش شبكه، مدير درمان و اپراتور رايانه) • انجام آموزشها در درون هر منطقه براي پرسشگران و ناظرين • اعلام عمومي به تمامي مراكز سرپايي درمورد اهداف و چگونگي اجراي طرح • بلوك بندي مناطق شهري و روستايي هر شهرستان • حركت تيم پرسشگر در هر بلوك (به روش تيم مبارزه با مالاريا) و تكميل پرسشنامه ها

13. تضمين صحت داده هاي طرح(ادامه): • كنترل مجدد كليه پرسشنامه هاي تكميل شده توسط ناظرين شهرستاني • كنترل مجدد 20% تمامي پرسشنامه ها توسط ناظرين استاني • پرسشگري 10% پرسشنامه ها براي بار دوم • بازبيني 50 درصد پرسشنامه ها توسط ناظرين ملي • ارسال نرم افزار تكميل شده به مركز توسعه شبكه و ارتقاء سلامت

14. نگاهي اجمالي به يافته هاي بررسي: • تعداد مراكز ي كه به نوعي در ارائه خدمات بهداشتي و درماني سرپايي و توانبخشي سهم دارند • شيفت كاري خاص هرخدمت ( تهيه اندكس آن خدمت برحسب جمعيت) P/ M i + A i + 2N i • درصد وابستگي هريك از خدمات به بخش هاي مختلف وزارت بهداشت، خصوصي، خيريه، تامين جتماعي، نيروهاي مسلح و ساير سازمانها و ارگانها

15. نگاهي اجمالي به يافته هاي بررسي: • درصد همكاري با سازمان هاي بيمه گر و نيز همكاري با تلفيقي از مهم ترين آنها براي خدمات مختلف • درصد خدمات فعال فاقد مجوز قانوني • ميزان وابستگي تعداد كل شيفت هر خدمت بازاي 100000 نفر جمعيت (اندكس) و تعداد كل مراكز ارائه دهنده همان خدمت بازاي 100000 نفر در هر يك از دانشگاهها (ميزان عرضه‌ يك خدمت خاص )

16. نمودار شماره 1: وضعيت تعداد مراكز بازاي 100000 نفر جمعيت، اندكس و ميانگين شيفت پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي 1381و 1382

17. نمودار شماره 2: مقايسه درصد وابستگي خدمات پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي به وزارت بهداشت ، بخش خصوصي و ساير 1381و 1382

18. نمودار شماره 3: درصد همكاري خدمات پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي با بيمه هاي اصلي 1381و 1382

19. نمودار شماره 4: درصد مراكز پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي بدون مجوز قانوني 1381و 1382

20. نمودار شماره5: درصد عادلانه بودن خدمات پزشكي عمومي و دندانپزشكي عمومي 1381و 1382

21. نمودار شماره6: تعداد مراكز و شيفت ارائه خدمت 4 تخصص اصلي و خدمت مامايي بازاي 100000 نفر جمعيت 1381و 1382

22. نمودار شماره7: مقايسه درصد وابستگي4 تخصص اصلي و خدمت مامايي به وزارت بهداشت، بخش خصوصي و ساير وابستگي ها 1381و 1382

23. نمودار شماره8: درصد همكاري4 تخصص اصلي و خدمت مامايي با بيمه هاي اصلي 1381و 1382

24. نمودار شماره9: درصد مراكز پزشكي داراي 4 تخصص اصلي و خدمت مامايي بدون مجوز قانوني 1381و 1382

25. نمودار شماره10: درصد عادلانه بودن توزيع در4 تخصص اصلي و خدمت مامايي 1381و 1382

26. نمودار شماره11: تعداد مراكز و شيفت ساير تخصص ها بازاي 100000 نفر جمعيت 1381و 1382

27. نمودار شماره12: مقايسه درصد وابستگي ساير تخصص ها به وزارت بهداشت، بخش خصوصي و ساير وابستگي ها 1381و 1382

28. نمودار شماره13: مقايسه درصد همكاري ساير تخصص ها با بيمه هاي اصلي 1381و 1382

29. نمودار شماره14: درصد مراكز داراي ساير تخصص ها بدون مجوز قانوني 1381و 1382

30. نمودار شماره15: درصد عادلانه بودن توزيع در ساير تخصص ها 1381و 1382

31. نمودار شماره16: تعداد مراكز و شيفت خدمات فوق تخصصي كودكان بازاي 100000 نفر جمعيت1381و 1382

32. نمودار شماره17: تعداد مركز و شيفت خدمات آزمايشگاهي بازاي 100000 نفر جمعيت 1381و 1382

33. نمودار شماره18: درصد عادلانه بودن توزيع در خدمات آزمايشگاهي 1381و 1382

34. نمودار شماره19: تعداد مركز و شيفت خدمات تصويربرداري بازاي 100000 نفر جمعيت 1381و 1382

35. نمودار شماره20: درصد عادلانه بودن توزيع در خدمات تصويربرداري 1381و 1382

36. نمودار شماره21: تعداد مركز و شيفت خدمات توانبخشي بازاي 100000 نفر جمعيت 1381 و 1382

37. نمودار شماره22: درصد عادلانه بودن توزيع در خدمات توانبخشي1381و 1382

38. نمودار شماره23: وضعيت ميانگين شيفت، تعداد مراكز و شيفت ارائه خدمات دارويي بازاي 100000 نفر1381و 1382

39. نمودار شماره24: درصد وابستگي خدمات دارويي به ارگانهاي مختلف 1381و 1382

40. نمودار شماره25: مقايسه وضعيت تعداد مراكز وشيفت بازاي 100000 نفر جمعيت براي تخصص داخلي در ميان دانشگاهاي علوم پزشكي كشور 1381و 1382

41. بحث و نتيجه گيري • مطالعه‌ حاضر، صرفا" يك مطالعه توصيفي، كه تعيين كننده توزيع مراكز ارايه خدمات سرپايي در كشور باشد، نيست. اين مطالعه با معرفي واحدي تحت عنوان اندكس جهت سنجش ميزان عرضه خدمت به ارزيابي سياستهاي اتخاذ شده مي پردازد • به كمك اين شاخص مي توان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي را با يكديگر مقايسه كرد و مناطق برخوردارتر را از مناطق محروم‌تر بازشناخت. • اگر شدت اين تفاوت را به عنوان شاخصي از بي‌عدالتي در توزيع منابع در نظر بگيريم، مي‌توان تأثير سياستگذاري‌ها را بر عادلانه تر شدن توزيع منابع نمايش داد

42. بحث و نتيجه گيري • مقايسه خدمات مختلف بخوبي نشان مي‌دهد كه با تخصصي‌تر شدن خدمات، مقدار شاخص توزيع عادلانه كاهش مي‌يابد. علت اين امر آنست كه با تخصصي‌تر شدن خدمات از تعداد منابع مورد نياز براي ارايه اين خدمات كاسته مي‌شود و جمعيتي كه توسط يك متخصص پوشش داده مي‌شوند، افزايش مي‌يابد • در مورد هر خدمت بايد محدوده‌ مورد انتظار از اين شاخص را مشخص كرد • با مقايسه شاخص يك خدمت در مقاطع زماني مختلف، مي‌توان تأثير سياستگذاري‌ها را بر عادلانه‌تر شدن توزيع منابع و عرضه‌ خدمت ارزيابي كرد. • تعيين محدوده مورد انتظار شاخص توزيع عادلانه عرضه يك خدمت نياز به مطالعه مستقلي دارد

43. بحث و نتيجه گيري • نتايج مطالعه نشان مي دهد كه مناطقي كه از نظر تعداد مراكز ارايه‌ خدمت با هم مشابه هستند، از نظر مقدار خدمت عرضه شده متفاوتند. • توجه به تفاوت مناطق از نظر ميزان استفاده از مراكز مختلف براي عرضه‌خدمات بوضوح نشان مي‌دهد كه برخي از مناطق، از ظرفيت‌هاي موجود خود بيشترين استفاده را مي‌كنند و در مقابل، به نظر مي‌رسد كه در برخي ديگر مانند يزد، يا بابل به دليل حضور بيش از نياز منابع، مراكز ارايه‌ خدمت از تمام ظرفيت خود براي عرضه‌ خدمات استفاده نمي‌كنند.

44. بحث و نتيجه گيري • اختلاف عرضه خدمت، علي رغم تعداد مشابه مراكز، مي تواند ناشي از تفاوت تركيب مراكز مختلف ارايه خدمت در مناطق گوناگون باشد. • تاكيد مي شود كه به كمك اين مطالعه‌ بتنهايي نمي‌توان علت اين اختلاف را توضيح داد

45. بحث و نتيجه گيري • از مقايسه اطلاعات حاصل از سرشماري با اطلاعات واحد صدور پروانه‌ها در معاونت درمان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي مي‌توان به تصويري روشن از ميزان صحت و بهنگام بودن اطلاعات موجود و ميزان كفايت نظام ثبت داده‌ها و گزارشگيري از آنها بدست آمد. • تعيين مراكزي كه بدون مجوز قانوني به ارايه خدمت مشغولند نشان مي دهد كه چه درصدي از مراكز تحت پوشش وزارت بهداشت بدون مجوزهاي قانوني به ارايه خدمت اشتغال دارند، كه اين امر خود شاخصي از ميزان اعمال حاكميت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي دركشور است.

46. بحث و نتيجه گيري • جداول توصيفي موجود در متن گزارش، كه نوع وابستگي مراكز ارايه خدمت و ارتباط‌ آنها را با سازمان‌هاي بيمه مشخص مي‌كنند، بتنهايي حامل پيامي نيستند، مگر آنكه بتوان سياست‌هايي را در سطح وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با آنها مرتبط كرد. • در صورت وجود سياست خصوصي سازي، نسبت مراكز خصوصي به دولتي و روند تغيير اين نسبت معني‌دار مي‌شود، • با توجه به سياست‌هاي دولت در زمينه بيمه‌همگاني، ارتباط مراكز ارايه خدمات با سازمان‌هاي مختلف بيمه تفسير خاصي را به دنبال داشته باشد.

47. شاهكارهاي بزرگ فقط توسط كساني آفريده شده اند كه به قدرت ذهن، ايمان داشته اند. افراد موفق هيچگاه نمي گذارند كه اوضاع و شرايط بيازاردشان.