Nowa podstawa programowa z języka polskiego – IV etap edukacyjny. Rok szkolny 2012/2013

1. Nowa podstawa programowa z języka polskiego – IV etap edukacyjny. Rok szkolny 2012/2013 Na podstawie Podstawy programowej z komentarzami (prof. dra hab. Sławomira Jacka Żurka) Anna Kondracka-Zielińska Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 91 43-50-660, azielinska@zcdn.edu.pl 24.03.2012r. 1

2. Podstawa zmian fragmenty Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, opublikowanego w dniu 15 stycznia 2009 r. w Dzienniku Ustaw nr 4, poz. 17.

3. Podstawa programowa precyzyjnie określa, czego szkoła jest zobowiązana nauczyć ucznia o przeciętnych uzdolnieniach na każdym etapie kształcenia, zachęcając jednocześnie do wzbogacania i pogłębiania treści nauczania. Autorzy podstawy dołożyli wszelkich starań, by zdefiniowany w niej zakres treści był możliwy do opanowania przez takiego ucznia. Co określa podstawa programowa?

4. Cel reformy i forma podstawy programowej Cel reformy: poprawa efektów kształcenia. Forma podstawy: wiadomości oraz umiejętności wyrażone w języku wymagań. Wymagania ogólne: podstawowe cele kształcenia dla każdego przedmiotu nauczania. Nowa podstawa programowa przywiązuje też bardzo dużą wagę do wychowania (kształtowania właściwych postaw uczniów).

5. Dlaczego ocenianie jest ważne? Każdy uczeń jest oceniany na co dzień, w trakcie całego roku szkolnego przez swoich nauczycieli. Ocenianie bieżące powinno być poprzedzone przekazaniem uczniowi kryteriów oceniania. Właściwie stosowana bieżąca ocena: pomaga uczniowi się uczyć (informacja zwrotna od nauczyciela); informuje ucznia o tym, co zrobił dobrze, co i w jaki sposób powinien jeszcze poprawić oraz jak ma dalej pracować (kształtowanie własnej strategii uczenia się, poczucie odpowiedzialności za swoje osiągnięcia).

6. Etapy wprowadzania nowej podstawy Od roku szkolnego 2009/2010 – rok po roku, przez sześć lat – począwszy od pierwszej klasy szkoły podstawowej i pierwszej klasy gimnazjum, wprowadzana jest nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego i nowe podręczniki. Rok szkolny 2012/2013(wrzesień) – I klasa liceum. Rok szkolny 2014/2015 (maj) – nowa matura po klasie III liceum. 6

7. Cele kształcenia ogólnego na IV etapie kształcenia 1) Przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości; 2) Zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów; 3) Kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie.

8. Najważniejsze umiejętności zdobywane przez ucznia na IV etapie kształcenia: 1) Czytanie – umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów; 2) Myślenie matematyczne; 3) Myślenie naukowe; 4) Umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i językach obcych; 5) Umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; 6) Umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) Umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) Umiejętność pracy zespołowej. 8

9. Zadania szkoły na IV etapie kształcenia • Kontynuowanie kształcenia umiejętności posługiwania się językiem polskim, w tym dbałości o wzbogacanie zasobu słownictwa uczniów. Wypełnianie tego zadania należy do obowiązków każdego nauczyciela!!! • Przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, na zajęciach z różnych przedmiotów. 9

10. Teksty poznawane w całości (nie mniej niż 13 pozycji książkowych odpowiednio w trzyletnim/czteroletnimokresie nauczania oraz wybrane przez nauczyciela teksty o mniejszej objętości, przy czym nie można pominąć autorów i utworówoznaczonych gwiazdką – 7!!!): Bogurodzica; J. Kochanowski – pieśni, treny (inne niż w GM), psalmy; A. Mickiewicz, Dziady cz. 3, Pan Tadeusz; B. Prus Lalka; S. Wyspiański, Wesele; B. Schulz – wybrane opowiadanie. LekturyPoziom podstawowy

11. 1) Stymulowanie i rozwijanie zainteresowań humanistycznych ucznia; 2) Wprowadzanie ucznia w świat różnych kręgów tradycji – polskiej, europejskiej, światowej; 3) Zapoznanie z najważniejszymi tendencjami w kulturze współczesnej; 4) Nauczenie kompetentnej, wnikliwej lektury tekstu; 5) Inspirowanie refleksji o szczególnie istotnych problemach świata, człowieka, cywilizacji, kultury; 6) Pogłębianie świadomości językowej i komunikacyjnej ucznia; 7) Rozwijanie jego sprawności wypowiadania się w złożonych formach; 8) Stymulowanie umiejętności samokształcenia ucznia. Zadanie nauczyciela języka polskiego na IVetapie (PP)

12. Nauczyciel a kanon • W opracowanej podstawie programowej zakładana jest podmiotowość nauczyciela, co oznacza, że to on otrzymuje prawo ostatecznego wyboru lektury. • Spis lektur to bardziej propozycja hierarchizacji, już nie • gotowa hierarchia i nie kanon. • Należy w jak największym stopniu dopuścić możliwość wyboru poszczególnych pozycji przez nauczyciela lub – w starszych klasach – przez nauczyciela po konsultacji z uczniami.

13. Zadania nauczyciela języka polskiego na IV etapie (PR) 1) Pogłębianie wiedzy ogólnokulturowej ucznia; 2) Inspirowanie ucznia do samodzielnego poszukiwania źródeł wiedzy; 3) Wspomaganie ucznia w rozwoju jego indywidualnej erudycji; 4) Doskonalenie umiejętności ucznia w tworzeniu złożonych wypowiedzi ustnych i pisemnych; 5) Wprowadzanie ucznia w świat pojęć z zakresu humanistyki.

14. Nauka o języku w podstawie programowej (Jerzy Bartmiński) • Wyróżniona pozycja języka polskiego w szkole. • Integralne traktowanie w dydaktyce spraw języka, literatury, kultury i komunikacji. • Równowaga między wiedzą o języku a umiejętnościami językowo-komunikacyjnymi. • Funkcjonalne podejście do gramatyki. • Tekstocentryzm. • Dowartościowanie potrzeby systematycznego rozwijania słownictwa ucznia.

15. Relacja do poprzednich etapów nauczania • Nauczyciel w szkole ponadgimnazjalnejodwołuje się do wiedzy i umiejętności, które uczeń nabył na wcześniejszych etapach edukacyjnych. • Dwanaście lat kształcenia podzielono na: • I etap: Wczesnoszkolny (I-III). • II etap: Właściwy (IV-VI). • III etap: Gimnazjalny (I-III). • IV etap: Ponadgimnazjalny (I-III). • I z II oraz III z IV połączone programowo!!!

16. Egzamin maturalny... • Staje się zwieńczeniem 12-letniego procesu nauczania, a nie tylko 3-/4-letniego procesu nauczania w szkole ponadgimnazjalnej. • Egzamin na poziomie podstawowym będzie mógł przywołać utwory, które na etapie III i IV zostały opatrzone gwiazdką (obowiązkowe do omówienia w szkole). • Brak konieczności nauczania historii literatury i porządku chronologicznego.