POWER I DUPLEX KOLOR DOPPLER U PROCJENI KAROTIDNE STENOZE

1. POWER I DUPLEX KOLOR DOPPLER U PROCJENI KAROTIDNE STENOZE Vanesa Bešlagić KLINIKA ZA RADIOLOGIJU KCUS SARAJEVO

2. Uvod • Cerebrovaskularna bolest je glavni uzrok morbiditeta i mortaliteta u razvijenim zemljama. • Ishemija kao posljedica stenoze karotida je uzrok moždanog udara, u 20%-30% slučajeva. • Smatra se da je 70%- 80% slučajeva moždanog udara tromboembolijskog porijekla, a karotidni plak vodeći embolijski izvor.

3. Dijagnostičke metode/imidžing tehnike • Karotide daju uvid u stanjeaterosklerotske bolesti u drugim dijelovima vaskularnog stabla. • Cilj karotidnog imidžinga je monitoring evolucije karotidne ateroskleroze. • Dijagnostičke imidžing procedure u evaluaciji karotidne ateroskleroze su: digitalna suptrakciona angiografija , ultrazvuk, kompjuterizirana tomografska angiografija magnetna angiografija, nuklearne imidžing metode, molekularni imidžing.

4. Dijagnostičke metode/imidžing tehnike • Karotidne arterije su tipično mjesto za primjenu Doppler ultrazvuka . • Kolor duplex ultrazvuk dozvoljava simultanu vizuelizaciju vaskularne lezije u sivoj skali i asociranih poremećaja protoka u kolor kodiranoj slici. • Hemodinamska kvantifikacija patologije se ostvaruje analizom Doppler spektralnog prikaza.

5. Dijagnostičke metode/imidžing tehnike • Power Doppler je varijanta kolor Dopplera. Snaga Dopplersignala data je bojom, dok su u kolor Doppleru brzina i pravac protoka prikazani bojom. • Omogućava lakše kolor kodiranje vaskularnog lumena, pa je lakše procijeniti stepen stenoze. • Senzitivniji je 3–5 puta u odnosu na kolor Doppler, daje preciznije vaskularno mapiranje. • Ovo je učinilo metodu popularnom u kliničkim uslovima, te se u brojnim slučajevima koristi prije kolor Dopplera ili duplex Dopplera.

6. Karotidna ultrasonografija • Karotidna sonografija u zadnje dvije decenije postala je dominantni skrining metod u procjeni ekstrakranijalne karotidne aterosklerotske bolesti. • Ultrazvuk je jeftina, neinvazivna metoda velike tačnosti u procjeni karotidne stenoze. • Cilj ultrazvučnog pregleda karotida je da se odrede karakteristike, lokalizacija i raširenost aterosklerotske bolesti.

7. Ciljevi istraživanja • Ciljevi istraživanja • Evaluirati prisutnost i ekstenzivnost karotidne stenoze power Doppler-om. • Evalurati prisutnost i ekstenzivnost karotidne stenoze duplex kolor Doppler-om. • Utvrditi senzitivnost i specifičnost power Doppler-a u dijagnostici karotidne stenoze. • Komparirati power Doppler nalaz i duplex kolor Doppler nalaz kod istih pacijenata. • Odrediti validnost power Doppler-a kao skrining metode za karotidnu stenozu.

8. Bolesnici • Uzorak istraživanja • Predmet istraživanja su bili pacijenti hospitalizirani radi koronarne revaskularizacije.Istraživanje je obuhvatilo 100 pacijenata dobne skupine od 40 do 78 godina. Dijagnostička evaluacija pacijenata: power Doppler i duplex kolor Doppler ekstrakranijalnog dijela karotidnog sistema. • Kriteriji za uključivanje u studiju • U studiju su bili uključeni kardiohirurški pacijenti oba spola. Nakon potpune kliničko–laboratorijske evaluacije i prethodno učinjene koronarografije, učini se ultrazvučni pregled ekstrakranijalnog dijela karotidnog sistema. • Kriteriji za isključivanje iz studije • Iz studije su bili isključeni pacijenti koji ne ispunjavaju gore navedene kriterije, kao i pacijenti koji su imali prethodno dijagnosticiranu karotidnu stenozu.

9. Metode • Power Doppler pregledom demonstrirao se samo protok, procjenjivao morfološki stepen stenoze. • Kompletan duplex kolor Doppler pregled bio je referens standard metod. • Rezultati skrining power Doppler pregleda komparirani su s rezultatima kompletnog duplex kolor Doppler pregleda.

10. REZULTATI

11. Karakteristikeuzorka

12. Karakteristike uzorka

13. Adekvatnost pregleda kod metoda PD i DKD

14. Adekvatnost pregleda kod metoda PD i DKD

15. ACI stenoza< 50% – transverzalni presjek Bmod

16. ACI < 50% stenoza – B–mod longitudinalni presjek Razlika između Power Doppler i Duplex kolor Dopplera u stepenu redukcije stenoze desne karotide

17. ACI stenoza< 50% – kolor Doppler mod transverzalni presjek

18. ACI Stenoza < 50% – power Doppler

19. ACI stenoza – 50%< duplex kolor Doppler Razlika između Power Doppler i Duplex kolor Dopplera u stepenu redukcije stenoze desne karotide

20. ACI stenoza >50% B–mod – transverzalni presjek Razlika između Power Doppler i Duplex kolor Dopplera u stepenu redukcije stenoze lijeve karotide

21. ACI stenoza >50% B mod –longitudinalni prikaz Razlika između Power Doppler i Duplex kolor Dopplera u stepenu redukcije stenoze lijeve karotide

22. ACI stenoza>50% – transverzalni presjek kolor mod Razlika između Power Doppler i Duplex kolor Dopplera u stepenu redukcije stenoze lijeve karotide

23. ACI stenoza >50% duplex kolor Doppler – longitudinalni prikaz

24. ACI 58% stenoza power Doppler - longitudinalni presjek Razlika između Power Doppler i Duplex kolor Dopplera u stepenu redukcije stenoze lijeve karotide

25. Stepen stenoze desne i lijeve karotide Prikaz frekvencija slučajeva pojedinih stepena stenoze lijeve i desne karotide

26. Razlika između Power Doppler i Duplex kolor Dopplera u stepenu stenoze desne i lijeve karotide (N = 200)

27. Razlika između power dopplera i duplex kolor dopplera u tačnosti identifikacije ulceracije plaka Na grafikonu se vidi da je osjetljivost i tačnost power Dopplera u korektnoj identifikaciji ulceracije plaka ista kao kod standarda, tj. duplex kolor Dopplera.

28. Diskusija Faktori rizika koronarne i karotidne bolesti. Incidenca simultane karotidne i koronarne bolesti od 2,3% do 54%. Koronarna revaskularizacija je jedna od najčešćih operacija. Neurološke komplikacije nakon CABG su značajan problem. Najteža postoperativna komplikacija je moždani udar. Sheimann RG, 2007

29. Diskusija • Smanjenje rizika : medikamentoznom terapijom, endarterektomija karotida, stentiranje. • Pokušaji da se identificiraju kardiovaskularni pacijenti sa najvećim rizikom. • Rutinska preoperativna neinvazivna evalucija karotidnih arterija. • Metode koje se koriste su duplex kolor karotida, MRA, CTA i,ukoliko postoji nesklad između neinvazivnih metoda, DSA .

30. Diskusija • Neinvazivni modaliteti DUS,CTA,MRA privlačniji u odnosu na “zlatni standard” – cervikalnu angiografiju. • Ako se tačna dijagnoza karotidne stenoze postigne Duplex Doppler tehnikom, onda se izbjegava mogućnost nastanka CVI, koji postoji kod izvođenja angiografije, 1,2% u ACAS studiji. • U posljednjoj deceniji, u mnogim institucijama, karotidna revaskularizacija se izvodi samo na osnovu nalaza duplex kolor Dopplera. • Velika dijagnostička tačnost neinvazivnih metoda kao što su Duplex Doppler, CTA i MRA čine DSA sve manje prisutnom u dijagnostici karotidne stenoze. Lal, 2007.

31. Diskusija • Godine 2003. grupa eksperata usaglašava stavove o dijagnostici karotidne stenoze Duplex Dopplerom. • Interpretacija karotidnih sonograma bazira se na morfološkim svojstvima slike sive skale i Kolor Doppler kriterijima. • Procjena stenoze temelji se na maksimalnoj sistolnoj brzini PSV, procjeni plaka, što se smatra primarnim kriterijima. Dodatni parametri su: minimalna dijastolna brzina, odnos PSV ACI/ACC. • Tehničke preporuke, dijagnostička stratifikacija, imidžing i Doppler parametri su unificirani s preporukom o daljoj upotrebi. • U ovom radu koristili smo kvantifikacijsku preporuku UZ panela iz 2003 godine sa diferenciranjem urednog nalaza, stenoze <50%, stenoze od 50%–69%, stenoze jednake 70% i više, ali ne subokluzije, subokluzije i okluzije Grant EG, Benson CB, 2003.

32. Diskusija • Ateroskleroza je sistemska bolest. • Sabeti u svom radu istražuje da li uznapredovala karotidna ateroskleroza dijagnosticirana duplex kolor pregledom povećava perioperativne komplikacije kod kardiovaskularnih pacijenata. • Pregledano je 1065 asimptomatskih pacijenata, 93 (9%) pacijenata je bilo sa uznapredovalomkarotidnom stenozom.Ovi pacijenti su imali signifikantno veći rizik nastanka kardiovaskularnih komplikacija u poređenju sa pacijentima bez uznapredovale bolesti. Sabeti S, 2007.

33. Diskusija • U ovoj studiji, power Doppler se pokazao kao metoda velike dijagnostičke tačnosti, pogotovo za uredne nalaze i stepene stenoze < 50%, s nešto manjom dijagnostičkom tačnošću za stenozu iznad 50%. • Kako je kod pacijenata kandidata za koronarnu revaskularizaciju u procjeni perioperativnog rizika najvažnije diferencirati pacijente sa stenozom ispod i iznad 50%, power Doppler je dobra skrining metoda u tom rasponu. • Do sada najčešće korišten metod u skriningu karotidne stenoze u generalnoj populaciji, kao i kod kardiohirurških pacijenata jeste duplex kolor Doppler.

34. Diskusija • I duplex kolor Doppler i power Doppler su Doppler tehnike. • Komparirajući rezultate konvencionalne angiografije, zlatna standard referens metodom, sa power Dopplerom i duplex kolor Dopplerom, pokazalo se da su sličnih imidžing karakteristika. • Duplex kolor Doppler može se smatrati preciznom referens standard metodom. Caroll BA,2005.

35. Zaključci • Koronarna arterijska revaskularizacija kod pacijenata sa signifikantnom karotidnom bolesti nosi rizik nastanka cerebralnog inzulta i kod asimptomatskih pacijenata. • Rutinski skrining karotidne bolesti kod svih kardiohirurških pacijenata je opravdanim u populaciji gdje je diseminirana vaskularna bolest česta. • Ne postoji opšti konsenzus o optimalnoj skrining proceduri za identifikaciju kardiohirurških pacijenata s najvećim rizikom nastanka cerebralnih komplikacija. • Sonografija je značajna imidžing procedura u dijagnostici bolesti karotidnih arterija. Omogućava dosta preciznu, relativno brzu i neinvazivnu procjenu karotidnih arterija. Zahvaljujući modernoj aparaturi, većina pacijenata može biti dijagnosticirana tačno i terapijski adekvatno tretirana.

36. Zaključci • Preoperativnim karotidnim ultrazvukom detektuje se prisustvo i stepen karotidne stenoze i time procjenjuje stepen rizika nastanka perioperativnog inzulta. • Duplex kolor Doppler je do sada najšire korištena metoda u preoperativnom skriningu karotidne stenoze kardiohirurških pacijenata. Vremenski je zahtjevan te se ne može smatrati optimalnim skrining programom. Varijanta kolor Dopplera je power Doppler. • Power Doppler metoda ima karakteristike dobrog skrining testa za karotidnu stenozu: velike je dijagnostičke tačnosti, nema rizika po pacijenta, vremenski nije zahtjevna. S ovim svojstvima predstavlja optimalan skrining model u preoperativnoj procjeni karotidne stenoze kardiohirurških pacijenata.

37. HVALA