Download
1 / 40
2.18k likes | 6.97k Views
PSİKOLOJİYE GİRİŞ. Psikoloji tanımı. İnsan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalı. Davranış ????????. 1. Refleks 2. Arızı davranışlar 3. Öğrenilmiş davranışlar. İnsanı nasıl incelemeliyiz?.
E N D
Psikoloji tanımı • İnsan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalı.
Davranış ???????? • 1. Refleks • 2. Arızı davranışlar • 3. Öğrenilmiş davranışlar
İnsanı nasıl incelemeliyiz? • 1800 ve 1900 yüzyıllarda bu soruya değişik cevaplar getirmek üzere akımlar ve okullar ortaya çıktı. • Amaç insan davranışlarının kaynağını ortaya koymaktı ve bunlara psikolojideki ekoller adı verilir.
1. Yapısalcılık (strüktüralizm)Wundt, Titchener • 1899 Wilhem Wundt tarafından kuruldu. (psikolojinin kurucusu) • Psikoloji, insanın nasıl davrandığını değil bilinçli olup olmadığını konu edinmelidir. • Bilinç, insanın kendi duygu ve düşüncelerinin ve etrafında olanların farkına varma yeteneğidir.
Yapısalcılık (strüktüralizm) • Psikolojinin amacı insan zihnini oluşturan bilinç öğelerini birleştirmek ve çözümlemektir. • Yapısalcılık aynı zamanda bireylerdeki içsel duyguları, sezişleri hayalleri (imgeleme) ve düşünceleri inceler. • Yöntemleri : İçe bakış (bir kişinin herhangi bir olayda düşündüklerini hissettiklerini karşısındakine anlatmasıdır. )
2. Fonksiyonalizm (işlevsellik) Kurucusu : William James – John Dewey • Davranış temelinde nöro-biyolojik sistemin etkileri üzerinde durur.Daha çok hayvanlar üzerinde deneyler yapmışlardır.Beyin korteks (kabuğu) ile ilgili araştırmalar yapmıştır. • Onlara göre Kişilik ve Davranış çevreye uyum sürecidir. Öğrenme, Problem Çözme ve Güdülenme süreçleri önemlidir. • Algılama, düşünme, duygularını ifade ve öğrenme gibi içsel yaşantıların, günlük hayatta karşılaşılan problemlerin çözümündeki etkisini ve işlevlerini açıklamaya çalışmıştır. Yöntem : iç gözlem ve gözlem
Uyarıcı Tepki Pekiştirme 3.Davranışçılık Kurucusu : John B. Watson(kurucu) Pavlov / Thorndike / Skinner / J.locke/ Gutheri Davranış gözlenebilir ve ölçülebilir olmalı Davranışın niçin olduğu değil, nasıl olduğu önemlidir. Yöntem : Gözlem ve deney
4. Olgunlaşma KuramıGessel • Gelişim biyolojik bir süreçtir ve olgunlaşma tarafından yönlendirilir. • Gessel’e göre çevresel faktörlerin olgunlaşmada önemli bir rolü yoktur. • Gelişim evrensel bir süreçtir ve tüm bireylerde olgunlaşma sonucu ortaya çıkar.
5.Psikoanalitik/Psikodinamik yaklaşım Kurucusu : Sigmund Freud - Erikson Bilinç altı Arzu ve ihtiyaçların bastırılması psikozlara ve nevrozlara neden olur İki temel dürtü vardır. Cinsellik ve saldırganlık Toplumda hoş karşılanmayan dürtüler kaybolmaz bilinç altına itilir. Hipnoz ve psikoanaliz yöntemi kullanılmış
6.Geştalt yaklaşımı Max Wertheimer, Kurt Kofka, Köhler Gestalt bireysel davranışlara bütünsel bakmıştır. Parça bütünden farklıdır (gestalt yaklaşımı)
7.Bilişsel yaklaşım • Bilişsel yaklaşımın en önemli temsilcisi Piaget’dir. • Davranışları zihinsel bir süreç olarak ele almıştır. • Biliş, zeka, ilgi, algı, düşünce, kavrama, şema , adaptasyon ve dengelenme kavramları üzerinde durmuştur.
Bilgi alma işleme depolama sıralama Bilişsel yaklaşım • İkinci önemli isim Bruner dir. • Bruner öğrenmenin sosyal ve kültürel yönlerini de içine alacak şekilde öğrenme teorisi geliştirmiştir. Piaget ve Bruner aşağıdaki konularda araştırma yapmıştır.
Bilişsel yaklaşım • Bruner, öğrenmeyi, öğrenenin yeni fikir oluşturduğu veya eski bilgilerine yeni kavramlar eklediği aktif bir süreç olarak görür. • Öğrenen; bilgi parçalarını seçer onları değişik durumlara transfer eder,hipotezler oluşturur, kararlar verir ve bütün bunları bilişsel yapı içine yerleştirir. • Vygotsky’ye göre tüm psikolojik süreçler insanlar arasında özellikle çocuk ve yetişkinler arasında paylaşılan sosyal süreçlerle başlar.
8. İnsancıl yaklaşım- Fenomenolojik Rogers , Maslow, Kohlberg Davranışın temelinde ihtiyaçlar (güdüler) vardır. Benlik tasarımı ve algılama üzerinde durur. İçinde yaşanılan an önemlidir. Her insan biriciktir. Değerli ve benzersizdir.
Maslovun ihtiyaçlar hiyerarşisi İnsan ihtiyaçları aşağıdan yukarıya doğru beşli bir kademe içinde incelenebilir. 1. Fizyolojik İhtiyaçlar : Yeme, içme, barınma, hayatı devam ettirme. 2. Güvenlik İhtiyaçları : Hastalık, yaşlılık vb. gibi hallerde geleceği garantiye almak 3. Ait Olma ve Sevgi İhtiyaçları: Kendi kendini anlama, şefkat...vb. 4. Değer İhtiyaçları: Prestij, başarı, saygı görme...vb. 5. Kendini Gerçekleştirme İhtiyaçları: Yapma tamamlama arzusu, kişisel tatmin, kişisel başarı, bilimsel buluşlar.
9. Nörobiyolojik YaklaşımJames, Hebb • Davranış çevreye uyum sürecidir. • Çevresel değişiklikler vücutta nörokimyasal olarak etki gösterir.
10. Ekolojik Sistem KuramıBronfenbrenner, Berstein, Barker • Gelişim sürecinde çevre önemlidir. • Bireysel gelişimi anlamak için bireyin ekolojik çevresi ile ilişkilerini anlamak gerekir. • Bronfenbrenner, ekolojik çevreyi 4 alt sistem içerisinde ele alır ve bu sistemlerin karşılıklı etkileşimleri olduğunu ifade eder.
Ekolojik Sistem Kuramı • 1. Mikro Sistem: Ebeveyn, arkadaş, öğretmen, komşu gibi ev, okul, iş çevresi • 2. Mezosistem: Sistemlerin kesişimidir. Sistemlerin birbirleriyle bağlantıları • 3. Ekzosistem: dolaylı dış çevre. Babanın çalıştığı işyeri, medya vb. • 4. Makrosistem: Geniş kültürel bağlam. Milli kültür, alt kültürler, uluslar arası kültür vb.
Psikoloji Deneysel psikoloji Sosyal psikoloji Psikometrik psikoloji Uygulamalı psikoloji Çağdaş psikolojide uzmanlık alanları • Deneysel alanlar • Uygulamalı alanlar
Deneysel Alanlar • Deneysel psikoloji • Gelişim psikolojisi Çocuk psikolojisi (0-12) Ergen psikolojisi (12-20) Yetişkin psikolojisi(20-+) • Sosyal psikoloji • Fizyolojik psikolojisi (örnek etkinlik)
Deneysel psikoloji • Deneylerle araştırma yaparak psikolojiye katkı yapmak ister? -öksürük ile sigara içme arasında bir ilişki varmıdır?
Gelişimsel psikoloji • Kronolojik yaşı ile davranışı arasında bir ilişki var mıdır? • Matematik kavramlarının anlaşılmasında yaşın bir önemi var mıdır?
Sosyal psikoloji • Diğer insanlarla ilişkileri araştırır. • Mesala örnek iki deki Ali bey kalkar kalkmaz sigara yakarak eşinin haklarına saygı göstermemiştir bunun nedenlerini araştırır.
Fizyolojik psikoloji • Biyolojik süreçlerle davranışın ilişkisini inceler • Sabah kahvaltıda yenilenlerle davranışın herhangi bir ilgisi var mıdır?
Uygulamalı Alanlar • Eğitim psikolojisi • Klinik psikoloji • Endüstri psikolojisi • Adli psikolojisi • Spor psikolojisi • Trafik psikolojisi
Eğitim psikolojisi • Eğitimle ilgili araştırmalar yapar? • Ali bey’in kızının daha iyi matematik öğrenmesi için gerekenleri araştırmak gibi.
Klinik psikoloji • Ali beyin eşi ile sorunları var bunların aşılmasında ona nasıl yardımcı olabiliriz • Doktorların bütün uyarmasına rağmen yinede sigara içmekten vaz geçmemiş bunun nedenlerini araştırır.
Endüstri psikolojisi • Hangi işe hangi insanlar uygun çalışmalar yapar? • Ali bey memurluğu severek yapmıyor birde müdürü ile iletişiminde bazı sorunlar var. O işe uygun mu acaba
Gelişim psikolojisi ile eğitim arasında nasıl bir ilişki var? • Eğitimi kısaca, bireyde meydana getirilen istendik davranış değişikliği diye tanımlaya biliriz. • Bireylerde hedeflene davranışın nasıl kazandıracağı ile ilgilenir. • Birey nasıl öğrenir? • Öğrenmeye etki eden bireysel faktörler nelerdir? Gibi sorulara cevap vermek için psikoloji bilimin bulgularından yararlanır.
Gelişim psikolojisi nedir? • İnsanın doğumdan ölümüne kadar, tüm yaşamı boyunca gözlemlenen biyolojik ve psikolojik değişikliklerini inceleyen psikolojinin alt dalıdır. • Bireylerin yaşam dönemlerinde geçirdikleri gelişim özelliklerini inceler. • Bebeklik-çocukluk-ergenlik-gençlik-yetişkinlik- yaşlılık
Eğitim ve gelişim tanımlarından anlaşılacağı gibi eğitimcinin eğiteceği bireylerin gelişim dönemleri ile ilgili bilgi sahibi olması gerekmektedir. • EĞİTİM DÖNEMLERİ • 0-2 Erken çocukluk • 3-6 Okul öncesi • 7-11 ilköğretim birinci kademe • 12-14 ilköğretim ikinci kademe(erinlik) • 15-18 ortaöğretim kademesi (ergenlik)
Psikolojide araştırma yöntemleri 1.Betimsel yöntem 1.1. Doğal Gözlem 1.2. Sistematik Gözlem 1.3. Testler 1.4. Anket 1.5. Görüşme (Mülâkat) 1.6. Olay (Vak'a) İncelemesi
Psikolojide araştırma yöntemleri 2.DENEYSEL YÖNTEM • Araştırmacı Bağımsız Değişkeni Değiştirir • Araştırmacı Bu Değiştirmenin Bağımlı Değişkene Etkisini Gözlemler • Araştırmacı Değişkenleri Kontrol Eder
Deneysel yöntemle Betimsel yöntem arasında ne fark var? • Betimsel yöntemde araştırmacı var olan duruma müdahale etmez. • Deneysel yöntemde araştırmacı laboratuar ortamında çalışır ve araştırılan durumu kendisi kurar
Psikolojide araştırma yöntemleri 3.KORELASYON YÖNTEMİ Korelasyon yöntemi ile çevrede kendiliklerinden varolan ve yine kendiliklerinden değişik değerler alan değişkenler incelenir. Genel olarak, herhangi iki değişken arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak için bu yöntem kullanılır. Örneğin zekâ ile cinsiyet arasındaki ilişkiyi öğrenmek istersek, bu inceleme korelasyon yöntemi ile yapılır.
BİLGİLERİ YORUMLAMA • Hangi yöntemi kullanırsak kullanalım, bilgiler toplandıktan sonra yorumlanması gereklidir. Aksi halde toplanan bilgiler kullanılamaz, işe yaramaz. • Psikologlar sonuçları değerlendirmek için istatistiksel yöntemler geliştirmişlerdir. Toplanan bilgiler, betimsel ve vardamsal istatistik yoluyla çözümlenebilir.
İstatiksel yöntemler • Betimsel İstatistik Gözlemlenen bilgileri yorumlamak için yaptığımız bir işlemdir. • Vardamsal İstatistik Örneklem değerlerinden evren değerlerini kestirmeye çalışma.
