html5-img
1 / 36

6. SINIFLAR SES BİLGİSİ

6. SINIFLAR SES BİLGİSİ. SES BİLGİSİ. Akciğerlerden çıkan havanın nefes borusu aracılığıyla yukarı çıkarak, gırtlaktaki ses tellerine çarpmasıyla oluşan titreşimlere ses denir. Seslerin yazıdaki karşılıklarına “ harf” denir. Bir dildeki harflerin tümünü birden gösteren harfler

tanisha-patrick
Download Presentation

6. SINIFLAR SES BİLGİSİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. 6. SINIFLAR SES BİLGİSİ

  2. SES BİLGİSİ Akciğerlerden çıkan havanın nefes borusu aracılığıyla yukarı çıkarak, gırtlaktaki ses tellerine çarpmasıyla oluşan titreşimlere ses denir Seslerin yazıdaki karşılıklarına “ harf” denir. Bir dildeki harflerin tümünü birden gösteren harfler topluluğuna “ alfabe” denir. Bir dilin sesten sonraki en küçük birimi hecedir. Heceler bir veya birden fazla sesten oluşabilir. Ağzımızın bir hareketiyle çıkan tek veya birleşik sese hece denir. a B c Ç d E f G h ...

  3. HARFLER VE ÖZELLİKLERİ

  4. SESLİ (ÜNLÜ) HARFLER VE ÖZELLİKLERİ

  5. ÜNLÜ HARLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI • ÜNLÜ(HECE,SES) DÜŞMESİ • ÜNLÜ DARALMASI • ÜNLÜ TÜREMELERİ

  6. 1) ÜNLÜ DÜŞMESİ (HECE DÜŞMESİ)

  7. Hece düşmesi şu durumlarda gerçekleşir: • * Organ adlarında veya ikinci hecesi dar olan sözcüklerde • ağız-ı ağzı gönül-ü gönlü • *Sözcük türemesi esnasında • Ayırım-ayrım sıyırık-sıyrık • *Yardımcı fiilli birleşik fiillerde • Sabır et- sabret hapis ol- hapsol • *Bazı isimlerde (aşınma) • Kayın ana – kaynana kahve altı – kahvaltı • *Bazı sorularda • Ne için - niçin

  8. 2) ÜNLÜ DARALMASI

  9. Uyarı “ de” ve “ ye” fiillerine gelen “ y” kaynaştırma ünsüzü “ a, e” ünlülerini daraltır. de – y – en -------------- di – y – en ye – y – en -------------- yi – y – en

  10. 2) ÜNLÜ TÜREMESİ

  11. SESSİZ (ÜNSÜZ) HARFLER VE ÖZELLİKLERİ Tek başına söylenemeyen ancak bir ünlünün yardımıyla söylenebilen seslere “ ünsüz” denir. Dilimizde 21 ünsüz ( sessiz ) harf vardır : b , c , ç , d , f , g , ğ , h , j , k , l , m , n , p , r , s , ş, t , v , y , z Türkçede sözcüklerin başında iki ünsüz yan yana gelmez. Bu türdeki sözcükler yabancı kökenlidir. Türkçe bir sözcüğün sonunda “ b , c , d , g ” ünsüzleri bulunmaz. Bu ünsüzlerin sertleri olan “ p , ç , t , k ” bulunur. Türkçe sözcük kökünde aynı iki ünsüz yan yana bulunmaz. Böyle sözcükler de yabancı kökenlidir.

  12. SESSİZ (ÜNSÜZ) HARFLER VE ÖZELLİKLERİ

  13. ÜNSÜZ HARLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI

  14. 1) ÜNSÜZ YUMUŞAMASI “ p , ç , t , k” süreksiz sert ünsüzle biten sözcükler ünlü ile başlayan bir ek alırsa ;

  15. Uyarılar • Özel isimlerde sözcüğün sonundaki sert ünsüz yazım sırasında yumuşamaz : Atatürk’ü / Ahmet’ e / Gaziantep’ e / Zonguldak’ a • Çift ünsüzle biten tek heceli sözcüklerin çoğunda yumuşama olmaz : üst -------- üstü çark------- çarkı halk --------halka • Tek heceli sözcüklerin çoğunda yumuşama olmaz : süt ------- sütü top ------ topu ot ------- otu • Yabancı sözcüklerin birçoğunda ünsüz yumuşaması olmaz : • hukuk ------- hukuku bank ------ bankı start ------- startı

  16. Örnek Soru:

  17. Örnek Soru:

  18. 2) ÜNSÜZ BENZEŞMESİ (SERTLEŞME) Sert ünsüzle ( ç , f , h , k , p , s, ş , t ) biten bir sözcük “c , d , g” ünsüzleriyle başlayan bir ek alırsa ;

  19. Uyarılar • ‘’de , da ” bağlacı, sert ünsüzlerin benzeşmesi kuralından etkilenmez : • Ek olan “ – de / - da” , kendisinden önce gelen sözcükten etkilenerek “ – te / - ta” olur: :

  20. Örnek Soru:

  21. 3) ÜNSÜZ DÜŞMESİ • Sonu “ k ” ile biten bazı sözcükler küçültme eki ( - cik , - cek ) aldıklarında “ k” sesi düşer. Ünsüz Düşmesi

  22. Aynı durum “ – l , – el ” ekiyle fiil oluştururken de görülür :

  23. 4) ÜNSÜZ TÜREMESİ (SES ARTMASI) • Yabancı dillerden dilimize girmiş bazı sözcükler “ etmek , olmak” yardımcı fiilleriyle birleşik fiil oluşturduklarında bu sözcüklerin sonundaki ünsüzler ikiz ünsüze dönüşür. Bu ses olayına “ ikizleşme” adı da verilir.

  24. 4) KAYNAŞTIRMA HARFLERİ (YARDIMCI ÜNSÜZLER) Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelmez. Ünlü ile biten bir sözcük ünlüyle başlayan bir ek alırsa (iki ünlü yan yana gelemeyeceğinden) iki ünlü arasına “n,s,ş,y” ünsüzlerinden biri girer. Bu dört ünsüze “ kaynaştırma ünsüzü” ( yardımcı ses ) denir. Bu olaya da “ kaynaşma , kaynaştırma” adı verilir. • Kaynaştırma

  25. Kaynaştırma Harfleri (Yardımcı Sesler)

  26. Örnek Soru:

  27. HECE VE HECE YAPISI) • Hece : Ağzımızın bir hareketiyle çıkan ses ya da ses topluluğuna “ hece” denir. • Cümlenin küçük birimi sözcük , sözcüğün küçük birimi ise hecedir. • Her hecede bir ünlü bulunur. Ünlü olmadan hece olmaz. • Dilimizde altı ( 6 ) çeşit hece vardır : • Hece

  28. Genel Uyarı Ses bilgisi konusunda öğrendiklerimizi ‘’Yazım Kuralları’’ yönüyle dikkate alalım! HOŞÇA KALIN!

More Related