Διδάσκοντες Ι.Πασπαλιάρης, Καθηγητής Τομέας Μεταλλουργίας Δ.Δαμίγος, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Μεταλλευτικής Κατερίνα

1. Διδάσκοντες Ι.Πασπαλιάρης, Καθηγητής Τομέας Μεταλλουργίας Δ.Δαμίγος, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Μεταλλευτικής Κατερίνα Αδάμ, Λέκτορας, Τομέας Μεταλλευτικής Σχολή Μηχ. Μεταλλείων-Μεταλλουργών 9/2/2012 Υγιεινή – Ασφάλεια-Δίκαιο 7ο Εξάμηνο, 2011-2012 1 1

2. Περιεχόμενα Εισαγωγή –Βασικές Έννοιες-Στατιστικά στοιχεία √ Κίνδυνος έκρηξης √ Κίνδυνος Πυρκαγιάς √ ΚΜΛΕ√ Εκτίμηση Κινδύνου Χημικοί Κίνδυνοι ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ανθρώπινος Παράγοντας Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Ατυχημάτων Εγγενής Ασφάλεια Σχεδιασμός Ασφαλών Εγκαταστάσεων-Παραγωγική Δαδικασία Παραδείγματα-Εφαρμογές- Ασκήσεις 1 2

3. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ Κ.Υ.Α 12044/613/2007 Καθορισμός μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες, λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2003/105/ΕΚ «για τροποποίηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζομένων με επικίνδυνες ουσίες» του ΕΚ και του Συμβουλίου της 16/12/2003. Αντικατάσταση της υπ αριθμ. 5697/590/2000 ΚΥΑ (405/Β/29.3.2000)

4. Υποχρεώσεις του υπεύθυνου για τη διαχείριση και λειτουργία της μονάδας/εγκατάστασης • Υποχρεώσεις ανάλογα με τις • ποσότητες των επικίνδυνων ουσιών/1 Το κάτω όριο απαιτεί: • „ Υποβολή κοινοποίησης • „ Πολιτική πρόληψης μεγάλων ατυχημάτων • „ Σχεδιασμό χρήσεων γης και • „ Επιθεωρήσεις στην εγκατάσταση από τις αρμόδιες • αρχές • Υποχρεώσεις ανάλογα με τις • ποσότητες των επικίνδυνων ουσιών/2 Το άνω όριο επιπρόσθετα απαιτεί: • Υποβολή μελέτης ασφαλείας • Σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης • Πρόβλεψη για ενημέρωση του κοινού

5. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ • Α. Περιεχόμενο − Προϋποθέσεις υποβολής • Για τις εγκαταστάσεις του Παραρτήματος Ι (στήλες 1 και 3) του άρθρου 20, για άδεια εγκατάστασης ή/και λειτουργίας, για ίδρυση, επέκταση ή εκσυγχρονισμό της εγκατάστασης υποβάλλει στην αδειοδοτούσα αρχή μελέτη ασφαλείας, με την οποία καταδεικνύεται ότι: • α) εφαρμόζεται, σύμφωνα με τα στοιχεία του παραρτήματος ΙΙΙ, μια πολιτική πρόληψης μεγάλων ατυχημάτων και ένα σύστημα διαχείρισης ασφαλείας προς υλοποίησή της,

6. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Α. Περιεχόμενο − Προϋποθέσεις υποβολής β) έχουν επισημανθεί οι κίνδυνοι μεγάλου ατυχήματος και έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη και τον περιορισμό των συνεπειών τους στον άνθρωπο και το περιβάλλον, γ) ο σχεδιασμός, η κατασκευή, η λειτουργία και η συντήρηση των εγκαταστάσεων, των χώρων αποθήκευσης του εξοπλισμού και της υποδομής οι οποίες έχουν σχέση με τους κινδύνους μεγάλου ατυχήματος εντός της εγκατάστασης, παρέχουν επαρκή αξιοπιστία και ασφάλεια,

7. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Α. Περιεχόμενο − Προϋποθέσεις υποβολής δ) υπάρχουν εσωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης και παρέχονται τα στοιχεία για την εκπόνηση του εξωτερικού σχεδίου, ώστε να λαμβάνονται αναγκαία μέτρα σε περίπτωση μεγάλου ατυχήματος ε) έχει εξασφαλισθεί επαρκής πληροφόρηση των αρμόδιων αρχών, ώστε να μπορούν να αποφασίζουν για την εγκατάσταση των δραστηριοτήτων ή για διευθετήσεις γύρω από υπάρχουσες εγκαταστάσεις. στ) σε περίπτωση εγγύτητας της εγκατάστασης με άλλες επικίνδυνες εγκαταστάσεις (φαινόμενο domino) έχει συνεκτιμηθεί δεόντως η φύση και η έκταση ενός συνολικού κινδύνου ατυχήματος μεγάλης έκτασης.

8. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Βήματα της ΕΚ .

9. Εκτίμηση Επαγγελματικών ΚινδύνωνΑρ. 43 Ν. 3850/2010, Παράρτημα 2 ΚΜΛΕ Βήματα της ΕΚ .

10. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Παράρτημα ΙΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΝΑ ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ του ΑΡΘΡΟΥ 8 Ι. Πληροφορίες σχετικά με το σύστημα διαχείρισης και οργάνωσης της εγκατάστασης για την πρόληψη των μεγάλων ατυχημάτων, Παράρτημα ΙΙΙ. ΙΙ. Παρουσίαση του περιβάλλοντος της εγκατάστασης Α. Περιγραφή του τόπου και του περιβάλλοντός του, γεωγραφική θέση, τα μετεωρολογικά, γεωλογικά και υδρο− γραφικά στοιχεία, και ενδεχομένως το ιστορικό. Β. Προσδιορισμός των εγκαταστάσεων και άλλων δραστηριοτήτων που ενδέχεται να εγκλείουν κίνδυνο μεγάλου ατυχήματος. Γ. Περιγραφή των περιοχών όπου μπορεί να συμβεί μεγάλο ατύχημα.

11. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Παράρτημα ΙΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ του ΑΡΘΡΟΥ 8 ΙΙΙ. Περιγραφή της εγκατάστασης Α. Περιγραφή των κυριότερων δραστηριοτήτωνκαι παραγομένων προϊόντων, των σημαντικών από άποψη ασφάλειας μερών της εγκατάστασης, των πηγών κινδύνων μεγάλου ατυχήματος και των αντίστοιχων συνθηκών & περιγραφή των προληπτικών μέτρων. Β. Περιγραφή των διαδικασιών παραγωγής, μεθόδων λειτουργίας. Γ. Περιγραφή των επικίνδυνων ουσιών, : 1. απογραφή με αναγραφή:της ταυτότητάς τους: αριθμός CAS, ονομασία IUPAC, της μέγιστης ποσότητας 2. φυσικά, χημικά, τοξικολογικά χαρακτηριστικά και ένδειξη των κινδύνων, 3. χημική και φυσική συμπεριφορά υπό κανονικές συνθήκες ή υπό προβλέψιμες συνθήκες ατυχήματος.

12. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Παράρτημα ΙI ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ του ΑΡΘΡΟΥ 8 IV. Aναγνώριση και ανάλυση των κινδύνων ατυχήματος και προληπτικά μέσα Α. Λεπτομερής περιγραφή των σεναρίωνγια τα πιθανά μεγάλα ατυχήματα και των πιθανοτήτων τους ή των συνθηκών υπό τις οποίες μπορούν να συμβούν, περιληπτική έκθεση των συμβάντων που μπορούν να συντελέσουν στην πρόκληση, ενδογενή είτε για εξωγενή ως προς την εγκατάσταση αίτια. Β. Εκτίμηση της έκτασης και των συνεπειώντων επισημασμένων μεγάλων ατυχημάτων. Γ. Περιγραφή των τεχνικών παραμέτρων και του εξοπλισμού για την ασφάλειατων Εγκαταστάσεων.

13. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Παράρτημα ΙI ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ του ΑΡΘΡΟΥ 8 V. Mέτρα προστασίας και επέμβασης για τον περιορισμό των συνεπειών ενός ατυχήματος Α. Περιγραφή του εγκατεστημένου εξοπλισμού για τον περιορισμό των συνεπειών των τυχόν μεγάλων ατυχημάτων. Β. Οργάνωση του συναγερμούκαι της επέμβασης. Γ. Περιγραφή των κινητοποιήσιμων εσωτερικών και εξωτερικών μέσων. Δ. Συγκεφαλαιωτική παρουσίαση των ανωτέρω στοιχείων Α, Β και Γ, αναγκαία για να συγκροτηθεί το εσωτερικό Σχέδιο Έκτακτης Άνάγκης που προβλέπεται στο άρθρο 11. -

14. . ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ • ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ • G.A.Papadakis and A.Amendola (Eds.) • INSTITUTE FOR SYSTEMS INFORMATICS AND SAFETYGUIDANCE ON THE PREPARATIONOF A SAFETY REPORT • TO MEET THE REQUIREMENTS • OF COUNCIL DIRECTIVE 96/82/EC • (SEVESO II) • G.A. Papadakis, A. Amendola • (Editors) • JOINT RESEARCH CENTRE • EUROPEAN COMMISSION • 1997 EUR 17690 EN • LEGAL NOTICE

15. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ • ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

16. ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΑΡΘΡΟ Γ. Ζιώμα, Χημ. Μηχανικοί ΕΜΠ Στην Ελλάδα οι εγκαταστάσεις που υπάγονται στη Οδηγία SEVESO II ,είναι εκατόν είκοσι έξι (126). Από αυτές οι 45 είναι στην Β. Ελλάδα, 32 στην Αττική (27) και Πειραιά (5), από 22 στην κεντρική και Νησιωτική χώρα και 6 στην Νότια Ελλάδα.. Υγρά Καύσιμα: 53 Εξόρυξη,1 Yγραέρια: 28 Χημικά,4 Φυτοφάρμακα, 20 Εκρηκτικά, 14 Διυλιστήρια, 4

25. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ • ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ • Μελέτη Ασφαλείας εγκατάστασης αποθήκευσης, εμφιάλωσης και διακίνησης υγραερίου σε νησί • Γενικές Πληροφορίες • Γεωγραφική Θέση της Εγκατάστασης • Περιγραφή Εγκατάστασης • Επικίνδυνες ουσίες • Αναγνώριση Κινδύνων • Ανάλυση Επιπτώσεων • Προληπτικά Μέτρα Ασφαλείας • Μέτρα Προστασίας και Επέμβασης για τον περιορισμό των συνεπειών των ατυχημάτων • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

26. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ • ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ • Η εγκατάσταση περιλαμβάνει : • • μία (1) υπέργεια σφαιρική δεξαμενή υγραερίου μίγματος υπό πίεση σε Τ περ, όγκου 500 m3, > 200 m3 • • δύο (2) υπέργειες σφαιρικές δεξαμενές υγραερίου προπανίου υπό πίεση σε Τ περ., όγκου εκάστης 120 m3, • • γεμιστήριο (θέση φόρτωσης) βυτιοφόρου οχήματος, αντλιοστάσια υγραερίου, • • εμφιαλωτήριο φιαλών 2-25 kg, δυναμικότητας 800 φιαλών των 15 kg/ημέρα, • • συνεργείο ελέγχου φιαλών (ΣΕΦ) και βαφείο φιαλών υγραερίου δυναμικότητας 50 φιαλών/ημέρα, • • γραφεία & οικία φύλακα. • Η εγκατάσταση διακινεί χύμα όσο και συσκευασμένο (φιάλες) : • υγραέριο προπάνιο,• υγραέριο μίγμα, • Το υγραέριο παραλαμβάνεται από υγραεριοφόρο πλοίο.

27. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ-ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ο κίνδυνος από την εγκατάσταση προέρχεται από τον εξαιρετικά εύφλεκτο χαρακτήρα του υγραερίου, το οποίο είναι δυνατόν, σε περίπτωση διαρροής του, να οδηγήσει σε σοβαρά ατυχήματα. Ο κύριος κίνδυνος εντοπίζεται στις διαρροές από δεξαμενές ή βυτιοφόρα. Στις λοιπές περιοχές της εγκατάστασης, οι ποσότητες υγραερίου είναι αρκετά μικρότερες και δεν συνιστούν ιδιαίτερο παράγοντα κινδύνου, καθώς η απομόνωση των σχετικών σωληνώσεων και λοιπού εξοπλισμού (όπως αντλίες, συμπιεστές) επιτυγχάνονται μέσω τηλεχειριζόμενων βανών απομόνωσης

28. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Χρήσεις Γης-γειτονικές επιχειρήσεις Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως βιομηχανική στο πλαίσιο της Ε.Π.Α. Στην περιοχή γύρω από την εγκατάσταση εντοπίζονται οι ακόλουθες εγκαταστάσεις : • Αποθήκη ψαριών σε απόσταση m 120 ΝA • Ιδιωτικό ΚΤΕΟ, σε απόσταση 120 m A • Εργοστάσιο επίπλων σε απόσταση 200 m Β • Εργοστάσιο σφουγγαριών σε απόσταση m 170 Β • Εγκατάσταση υγρών καυσίμων σε απόσταση 450 m Δ • Εγκατάσταση υγρών καυσίμων σε απόσταση 230 m NA • Εγκατάσταση επεξεργασίας αστικών λυμάτων («βιολογικός καθαρισμός») σε απόσταση 350 m NA • Σε μεγαλύτερη απόσταση, εγκατάσταση υγρών καυσίμων σε απόσταση 900 m Α και εργοστάσιο της ΔΕΗ Α.Ε. σε απόσταση 700 m Δ

29. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

30. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

31. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 4. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ • *όγκος αντίστοιχων δεξαμενών • **ποσότητα με βάση πλήρωση των δεξαμενών κατά 85% για υγραέριο προπάνιο και 85% για υγραέριο μίγμα. • και πυκνότητα για το μίγμα ίση με 0,56 kg/lit και 0,507 kg/lit για το υγραέριο προπάνιο.

32. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ • ΥΨΗΛΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΦΩΤΙΑ. • ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΜΕΣΟΥ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΚΡΗΚΤΙΚΟΥ ΜΙΓΜΑΤΟΣ ΑΤΜΩΝ/ΑΕΡΑ. • ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΑΤΜΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΟΥΝ ΣΕ ΟΧΙ ΚΑΛΑ ΑΕΡΙΖΟΜΕΝΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ. • ΟΙ ΑΤΜΟΙ, ΩΣ ΒΑΡΥΤΕΡΟΙ ΤΟΥ ΑΕΡΑ, ΕΠΙΚΑΘΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ, ΕΚΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ, ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΟΥΝ ΠΗΓΗ ΑΝΑΦΛΕΞΗΣ. • ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΣΕ ΧΩΡΟ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΦΙΑΛΕΣ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΛΗΘΕΙ ΕΚΡΗΞΗ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΒΑΛΒΙΔΕΣ

33. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΙΕΣΗΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. ΜΟΝΟ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΤΜΟΙ ΩΣ ΒΑΡΥΤΕΡΟΙ ΤΟΥ ΑΕΡΑ, ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ, ΥΠΟΓΕΙΑ, ΦΡΕΑΤΙΑ κλπ ΕΚΤΟΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΟΞΥΓΟΝΟ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΑΣΦΥΞΙΟΓΟΝΟ ΔΡΑΣΗ

34. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ • ΛΟΓΩ ΥΨΗΛΗΣ ΠΤΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΝΟΥΣ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ. • ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΠΙΔΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΤΟΙΒΑΔΑΣ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ • ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΥΦΛΕΚΤΟ • ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟ

35. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ/ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Η ΜΕΣΩ ΚΛΕΙΣΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ ΜΙΓΜΑΤΟΣ, ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΚΘΕΣΗΣ, ΕΚΤΟΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΣΤΟΧΙΑΣ. Ο ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ Η ΕΙΣΠΝΟΗ. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΕΚΘΕΣΗΣ. Ο ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ, Η ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΒΕΝΖΙΝΗΣ ΑΠΑΙΤΕΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ: ΕΚΔΟΣΗ ΑΔΕΙΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΔΕΙΑΣΜΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ, ΑΕΡΙΣΜΟΣ. ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΕ ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΟΤΑΝ Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΙΚΡΟΤΕΡΗ ΑΠΟ 20%. ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ (ΓΕΜΙΣΤΗΡΙΑ, ΛΕΚΑΝΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ κλπ) Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΤΜΩΝ ΤΟΥ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ ΤΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΟΡΙΟ ΕΚΡΗΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (1.9% Κ.Ο.). ΣΥΝΙΣΤΑΤΑΙ Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΙΧΝΕΥΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ. ΜΕΤΡΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟΛΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΒΑΜΒΑΚΕΡΗ) ΑΝΤΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΔΗΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΔΙΑΠΕΡΑΣΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΓΑΝΤΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΕΠΑΦΗΣ ΜΑΤΙΩΝ ΜΕ ΣΤΑΓΟΝΙΔΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ, ΧΡΗΣΗ ΓΥΑΛΙΩΝ Ή ΠΡΟΣΩΠΙΔΩΝ ΓΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΑΤΙΩΝ. ΧΡΗΣΗ ΜΑΣΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΜΕ ΦΙΛΤΡΑ ΓΙΑ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΙΑΡΡΟΩΝ. ΣΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΙΑΡΡΟΕΣ ΧΡΗΣΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ, ΑΔΙΑΠΕΡΑΣΤΗΣ ΣΤΟΛΗΣ, ΜΠΟΤΕΣ, ΓΑΝΤΙΑ.

36. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΝ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΤΟΞΙΚΟ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΛΟ ΑΣΦΥΞΙΟΓΟΝΟ. Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟ ΔΡΑΣΗ. ΔΕΡΜΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΜΕ ΥΓΡΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΜΙΓΜΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΚΡΥΟΠΑΓΗΜΑ. ΜΑΤΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΠΑΦΗΣ ΜΕ ΣΤΑΓΟΝΙΔΙΑ ΥΓΡΟΥ ΥΓΡΑΕΡΙΟΥ ΜΙΓΜΑΤΟΣ, ΕΠΕΡΧΕΤΑΙ ΕΡΕΘΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΣΥΝΟΔΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΘΑΜΒΩΣΗ ΚΑΙ ΠΟΝΟ. ΕΙΣΠΝΟΗ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΧΑΜΗΛΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΔΕΝ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΠΙΒΛΑΒΗΣ. ΤΟ ΥΓΡΑΕΡΙΟ ΜΙΓΜΑ ΕΧΕΙ ΝΑΡΚΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ. ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 1% Κ.Ο. ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟ, ΝΑΥΤΙΑ, ΘΑΜΒΩΣΗ ΣΤΗΝ ΟΡΑΣΗ, ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΚΑΙ ΥΠΝΗΛΙΑ. ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ, ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΣΠΑΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΣΦΥΞΙΑΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ

37. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΔΕΡΜΑ • ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΕΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. • ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΡΟΥΧΙΣΜΟΥ • ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟ ΠΛΥΣΙΜΟ ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΕΠΑΦΗΣ, ΜΕ ΚΡΥΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΣΑΠΟΥΝΙ. • ΑΝ ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΞΗΡΟ, ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΗ ΕΠΑΛΕΙΨΗ ΜΕ ΑΛΟΙΦΗ ΛΑΝΟΛΙΝΗΣ • ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΚΡΥΟΠΑΓΗΜΑΤΟΣ, ΟΙ ΙΣΤΟΙ ΑΠΟΚΤΟΥΝ ΥΠΟΚΙΤΡΙΝΟ ΧΡΩΜΑ ΜΕ ΚΕΡΙΝΗ ΥΦΗ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΞΕΠΑΓΩΣΟΥΝ, ΔΙΟΓΚΩΝΟΝΤΑΙ ΤΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΕ ΜΟΛΥΝΣΕΙΣ.ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΔΑΚΤΥΛΩΝ Ή ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΚΡΥΟΠΑΓΗΜΑ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΑΣΧΑΛΕΣ, ΚΑΙ ΑΜΕΣΗ ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΖΕΣΤΟΥ ΡΟΦΗΜΑΤΟΣ.ΚΑΛΥΨΗ ΤΗΣ ΠΛΗΓΗΣ ΜΟΝΟ ΜΕ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ. ΜΑΤΙΑ • ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΕΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ. • ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΞΑΤΜΙΣΤΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΟ ΔΕΣΜΕΥΜΕΝΟ ΥΓΡΟ. • ΠΛΥΣΙΜΟ ΜΕ ΑΦΘΟΝΟ ΝΕΡΟ ΕΠΙ 15’ ΜΕ ΑΝΟΙΚΤΑ ΒΛΕΦΑΡΑ. • ΚΛΗΣΗ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΥ ΣΕ ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ.

38. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΕΙΣΠΝΟΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΗΣΥΧΟ ΚΑΙ ΔΡΟΣΕΡΟ ΜΕ ΚΑΛΟ ΑΕΡΙΣΜΟ • ΑΝ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ • ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΥΠΤΙΑ ΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΕΛΑΦΡΑ ΥΨΩΜΕΝΑ. • ΧΑΛΑΡΩΜΑ ΖΩΝΗΣ,ΚΟΛΑΡΟΥ, ΣΚΕΠΑΣΜΑ ΜΕ ΚΟΥΒΕΡΤΑ. • ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ. • ΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ Ή ΤΙΣ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΑΛΛΑ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΔΥΣΚΟΛΑ • ΑΜΕΣΗ ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ • ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΥΠΤΙΑ ΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΕΛΑΦΡΙΑ ΥΨΩΜΕΝΑ • ΧΑΛΑΡΩΜΑ ΖΩΝΗΣ, ΚΟΛΑΡΟΥ, ΣΚΕΠΑΣΜΑ ΜΕ ΚΟΥΒΕΡΤΑ • ΠΑΡΟΧΗ ΟΞΥΓΟΝΟΥ • ΑΝ ΚΡΙΘΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΚΑΡΔΙΑΚΕΣ ΜΑΛΑΞΕΙΣ • ΑΝ ΔΕΝ ΑΝΑΠΝΕΕΙ • ΑΜΕΣΗ ΚΛΗΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ. • ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΥΠΤΙΑ ΘΕΣΗ ΜΕ ΠΟΔΙΑ ΕΛΑΦΡΙΑ ΥΨΩΜΕΝΑ. • ΧΑΛΑΡΩΜΑ ΖΩΝΗΣ, ΚΟΛΑΡΟΥ, ΣΚΕΠΑΣΜΑ ΜΕ ΚΟΥΒΕΡΤΑ • ΕΦΟΣΟΝ Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΠΑΝΕΛΘΕΙ, ΠΑΡΟΧΗ ΟΞΥΓΟΝΟΥ • ΑΝ ΚΡΙΘΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΚΑΡΔΙΑΚΕΣ ΜΑΛΑΞΕΙΣ

39. ΥΓΡΑΕΡΙΟ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ • ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΣΠΕΙΡΕΤΑΙ ΤΑΧΥΤΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΟΠΟΥ ΑΠΟΣΥΝΤΙΘΕΤΑΙ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΑ • ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΥΨΗΛΗΣ ΠΤΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΞΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Ή ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. • ΔΕΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΑΣΗ ΒΙΟΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ

40. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ Ανάλυση επικινδυνότητας και λειτουργικότητας (HAZOP) εξοπλισμού υγραερίου Η ανάλυση επικινδυνότητας και λειτουργικότητας (ΗΑΖΟΡ: αποτελεσματική τεχνική για τη μελέτη όλων των πιθανών αποκλίσεων σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, την εκτίμηση των κινδύνων που προκύπτουν απόαυτές, την υπόδειξη των αναγκαίων ενεργειών καιτων λύσεων που μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης ή τις συνέπειες των κινδύνων Στην εξεταζόμενη εφαρμογή η ΗΑΖΟP καλύπτει ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ όλα τα τμήματα της Eγκατάστασης που ενέχουν κινδύνους εκδήλωσης ατυχήματος από υγραέριο, Τροφοδοσία από πλοίο, δεξαμενές αποθήκευσης, φόρτωση βυτιοφόρων οχημάτων, εμφιάλωση

41. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΗΑΖΟP Η ανάλυση ΗΑΖΟΡ αφορά σε αποκλίσεις των ακολούθων παραμέτρων λειτουργίας πουμπορεί να συμβούν σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας και να προκαλέσουν επικίνδυνες επιπτώσεις: • πίεση, θερμοκρασία, παροχή, στάθμη, συστατικό ή είδος προϊόντος.

42. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΗΑΖΟP, “λέξεις κλειδιά”, για τημελέτη των αποκλίσεων. Aναλυτική επεξήγηση “λέξεις κλειδιά”: Όχι, μηδέν (NO, NOT, DON’T) Μη πραγματοποίηση της προβλεπόμενης ενέργειας. Η λέξη αυτή εφαρμόζεται κυρίως στιςπαραμέτρους που αφορούν σε ροή (π.χ. απουσία ροής) Υψηλό (MORE) Αύξηση της ποσότητας σημαντικής Φυσικοχημικής Ιδιότητας σε σχέση με τηναναμενόμενη. Εφαρμόζεται στις συνήθεις παραμέτρους λειτουργίας (π.χ. μεγαλύτερη παροχή, μεγαλύτερη πίεση) Χαμηλό (LESS) Μείωση της ποσότητας Φ.Ι σε σχέση με την αναμενόμενη. Η λέξη αυτή εφαρμόζεται στις συνήθεις παραμέτρους λειτουργίας (π.χ. χαμηλή θερμοκρασία, μικρότερη παροχή)

43. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΗΑΖΟP, “λέξεις κλειδιά”, για τημελέτη των αποκλίσεων. Aναλυτική επεξήγηση “λέξεις κλειδιά”: Αντίθετο (REVERSE) Το λογικό αντίθετο από αυτό που επιδιώκεται (π.χ. αντίστροφη ροή) Επίσης εφαρμόζεται και η λέξη κλειδί "απώλεια προϊόντος" που σχετίζεται με διάφορες αιτίες απώλειας περιβλήματος (lossofcontainment) στον εξοπλισμό όπως π.χ. διάρρηξη σωληνώσεων ή αστοχία φραγών αντλιών καθώς και η λέξη κλειδί "λάθος προϊόν

44. MΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ 5. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ, ΗΑΖΟP, ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

45. ΜΕΛΕΤΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Ατυχήματα που συνέβησαν σε άλλες χώρες στο παρελθόν Παρατίθεται ενδεικτικός κατάλογος με ατυχήματα που έχουν συμβεί στο παρελθόν σε άλλες χώρες σε εγκαταστάσεις υγραερίων ή άλλων συναφών χημικών ουσιών (π.χ. προπυλένιο). Στον κατάλογο παρουσιάζονται οι αιτίες κάθε ατυχήματος καθώς και η εμπειρία που αποκτήθηκε μετά από το ατύχημα

46. Πίνακας. Κατάλογος συναφών ατυχημάτων

50. Δένδρο Γεγονότων (Event Tree) για καταστροφική αστοχία δεξαμενής ή βυτιοφόρου