Tüberküloz Olgu Tanımları

1. Tüberküloz Olgu Tanımları Haluk Çalışır

2. Sağlık Bakanlığı Merkezi Birim Bölgesel Birim Periferik Birim

3. Gösterge • Değerli: Hangi durum ölçülmek isteniyorsa onu ölçmelidir. • Güvenilir: Gösterge objektif olmalıdır. Aynı koşullarda birden fazla ölçüm yapıldığında aynı sonucu almalıdır. • Spesifik: Hangi durum ölçülmek isteniyorsa sadece onu ölçmelidir. • Sensitif: Gözlem yapılan durumda oluşabilecek değişiklikleri ölçebilmelidir. • Operasyonel: Saha koşullarında da uygulanabilir olmalıdır. • Karşılanabilir maliyet: Maliyeti karşılanabilir olmalıdır. • Uygulanabilir: Normal program koşullarında uygulanabilir olmalı. • Ölçülebilir: Ölçümde kullanılan birimler objektif olarak ölçüm yapabilmelidir. • Karşılaştırılabilir: Gösterge zaman içinde veya farklı yerlerde yapılan ölçümleri karşılaştırabilmelidir. Adapted from Development of health programme evaluation: report by the Director-General. Geneva, World Health Organization, 1978 (document A31/10).

4. Gösterge (Indicator) • Tanım: Göstergenin tanımında yapılan ölçümün pay ve paydasında nelerin yer alacağı ve öngörülen hesaplamalar yer almalıdır. • Amaç: Bu bilgiyi toplamaktaki amaç, bu gösterge neyi ölçecektir. • Metot:Veri toplama yöntemi ve hangi düzeyde toplanacağı belirlenmeli. • Sıklık, periodite: Hangi göstergenin hangi sıklıkla ölçüleceği, • Gücü ve sınırlılıkları: Her göstergenin ölçümde başarılı olduğu ve olamadığı durumların belirlenmesi • Önem: İzleme, değerlendirmede katkı derecesi • Sorumluluk: Kim bu ölçümlerin kalite, güvenirlilik,analiz ve dağıtımından sorumlu olacak. • Ölçüm Aracı: Bu göstergeyi toplama için hangi araçlara gereksinim bulunmaktadır. Interim Policy on Collaborative TB/HIV Activities. Geneva, World Health Organization, 2004 (WHO/HTM/TB/2004.330; WHO/HTM/HIV/2004.1).

5. ATS,CDC,IDSA.Treatment of Tuberculosis. MMWR.June 20,2003.52.No:RR-11

6. Verem Savaşı Daire BaşkanlığıTÜRKİYE’DETÜBERKÜLOZUN KONTROLÜ İÇİNBAŞVURU KİTABI • Yerleşim • Akciğer TB • Akciğer Dışı TB • Akciğer ve Akciğer Dışı TB • Bakteriyoloji • Yayma (+) AC • Yayma (-) AC • Önceki tedavi öyküsü • Yeni olgu • Eski olgu • Nüks, Tedavi başarısızlığından dönen,tedaviyi terkten dönen, nakil gelen, kronik olgu

7. DOTS, DGTS • Kapsamlı ve kalıcı tüberküloz kontrol aktiviteleri için HÜKÜMET KARARLILIĞI • Ferdi başvuru yapan semptomatik hastalarda BALGAM YAYMA MİKROSKOPİSİ ile vaka bulma, • GÖZETİM ALTINDA kısa süreli kemoterapi, • Bütün yeni yayma pozitif hastalara ( en azından başlangıç fazında) (Kat I) • Rifampisin içeren tüm rejimlere • Tüm retreatment tedavi verilen hastalara (Kat II) • Temel ANTİ-TÜBERKÜLOZ ilaçların DÜZENLİ VE KESİNTİSİZ temini • Her bir hastanın vaka bulma ve tedavi sonuçları ile tüm tüberküloz kontrol programının performansını değerlendirebilecek bir STANDART KAYIT VE BİLDİRİM sistemi. An Expanded DOTS Framework for Effective Tuberculosis Control.WHO/CDS/TB/2002.297

12. Standart Vaka Tanımları* • Tedavi şemasını belirlemek için • Kayıt ve bildirim için • Vaka tanımı için 4 temel nokta • Tüberkülozun yeri • Balgam yayma sonucu • Daha önce tüberküloz tedavisi alıp almadığı • Hastalığın şiddeti • Treatment of Tuberculosis: Guidelines for National Programmes. • Third Edition. WHO. 2003

13. Tüberküloz • Etken: Mycobacterium tuberculosis • Tüm organlarda hastalık yapabilir. • Yerleşime göre sınıflaması • Akciğer • Yayma (+) • Yayma (-) • Akciğer dışı organ tb.

14. Tüberküloz Yerleşimi

15. Ağır Akciğer Yayma (+) Yok Tüberkülozun Yeri 1. Var Hafif Yayma (-) Akciğer dışı Yayma Sonucu 2. Daha önce tedavi öyküsü 3. 4. Hastalığın Şiddeti • Menenjit • Miliyer • Perikardit • Bilateral plörezi • Spinal • GIS • GÜS • Lenf nodu • Tek taraflı plörezi • Kemik • Periferik eklem • Sürrenal

16. Kategori I 2HRZE/ 4HR Kategori II 2HRZES/I HRZE/4HRE Kategori III 2HRZE/4HR Kategori IV ÖZEL

17. Eski tedavi öyküsü (+) Kategori I Kategori II Kategori IV KÜR KÜR

18. Kategori I • Yeni yayma pozitif akciğer tüberkülozu • Yaygın parankimal tutulumu olan yayma negatif akciğer tüberkülozu • Tb.Menenjit • Tb.Pericardit • Tb.Peritonit • Bilateral Tb.Plörezi • Norolojik komplikasyonlu vertebra tüberkülozu • GİS Tb. • GÜS Tb Tedavi: 2HRZE (S)/4HR

19. Kategori II • Yayma pozitif relaps vakalar • Tedavi yetmezliği vakaları • Daha önce tüberküloz tedavi öyküsü olan hastalar Tedavi: 2HRZES/HRZE/5HRE

20. Kategori III • Yayma negatif akciğer tüberkülozu • Tek taraflı tüberküloz plörezi • Lenf bezi tüberkülozu • Kemik tüberkülozu • Cilt tüberkülozu • Periferik eklem tüberkülozu Tedavi: 2HRZ/4HR

21. Hastaları ne zaman kontrol edeceğiz? • Yayma (+) Akciğer Tüberkülozu • Balgam • Tanı anında • Başlangıç fazı sonrasında • 5.ay • 6.ay

23. Tedavi Sonuçları • KÜR: Balgam konversiyonu gösterilen yayma (+) olan bir hastada, tedavinin son ayında da negatif olması. • TEDAVİ YETMEZLİĞİ: Tedavinin 5.ayında yayma (+) olan hasta. • TEDAVİ TAMAMLAMA: Tedavi süresi biten, ancak KÜR yada TEDAVİ YETMEZLİĞİ kriterlerine uymayan hasta. • TEDAVİYE ARA VEREN: Tedaviye iki aydan fazla ara veren hasta • ÖLÜM: Tedavi sırasında herhangi bir nedenden dolayı hastanın ölmesi

24. Bildirim • Ocak-Mart • Nisan-Haziran • Temmuz-Eylül • Ekim-Aralık

29. Sağlık Bakanlığı Merkezi Birim Bölgesel Birim Periferik Birim

30. Bildirim • Her çeyreğin bitiminden sonraki ilk hafta içinde, periferik seviye ara birime rapor eder.

31. Tedavi Sonuçlarının Bildirimi • 12-15 ay önce bildirimi yapılan vakaların tedavi sonuçları bildirilir.

32. Ocak-Şubat-Mart Nisan-Mayıs-Haziran Temmuz-Ağustos-Eylül Ekim-Kasım-Aralık 2004 Ocak-Şubat-Mart Nisan-Mayıs-Haziran Temmuz-Ağustos-Eylül Ekim-Kasım-Aralık İlk hafta vaka bildirimi 2005 İlk hafta vaka bildirimi İlk hafta vaka bildirimi İlk ay Tedavi sonuçlarının bildirimi

33. Süreyyapaşa 6. Göğüs Kliniği 2004 tüberküloz vakaları • 268 Erkek • 262 Kadın • Kategori I 291 (%54,9) %88.7 • Kategori II 83 (%15.6) %60.8 • Kategori III 148 (%27,9) %83.3 • Kategori IV 8 (%1,5) %100 Toplam: 530