Motiv za afilijacijom/intimnošću

1. Motiv za afilijacijom/intimnošću Motiv za afilijacijom može se definirati kao relativno trajna kognitivna i ponašajna usmjerenost prema doživljajima povezanim s uspostavljanjem, održavanjem i obnavljanjem pozitivnih afektivnih veza s drugim osobama, dok se motiv za intimnošću može definirati kao relativno trajna kognitivna i ponašajna usmjerenost prema uspostavljanju i održavanju bliskih interpersonalnih veza i prema doživljavanju pozitivnih emocija u prisustvu drugih (Emmons, 1997).

2. Iako između motiva za afilijacijom i motiva za intimnošću postoji znatno preklapanje, istraživanja (McAdams i Constantian, 1983) pokazuju da je motiv za afilijacijom zapravo motiv za izbjegavanjem i da se u njegovoj osnovi nalazi strah od socijalnog odbacivanja. Tako je npr. motiv za afilijacijom pozitivno povezan sa željom prema socijalnim kontaktima, ali jedino dok je osoba sama (McAdams i Constantian, 1983). Motiv za intimnošću odražava proaktivne aspekte socijalne interakcije, odnosno tendenciju prema ugodnim interpersonalnim doživljajima, koji su ugodni sami po sebi a ne zbog straha od usamljenosti ili socijalne izolacije

3. Karakteristike osoba s visokom motivacijom za afilijacijom -bolje izvođenje kada su prisutni afilijativni poticaji -održavanje interpersonalne mreže -kooperacija, konformizam i izbjegavanje konflikta -strah od socijalnog odbacivanja dvije komponente afilijativnog motiva (Heckhausen): -afilijativni interes -anksioznost zbog odbacivanja -motiv za intimnošću (McAdams) – za razliku od osoba s visokom afilijacijom, osobe s visokim motivom za intimnošću karakterizira toplina, ljubav i prijateljskost u interpersonalnim odnosima, te manja dominantnost i usmjerenost na sebe

4. Motiv za afilijacijom i zdravlje -afilijacija je u longitudinalnim istraživanjima negativno povezana s krvnim tlakom i pozitivno s mjerama imunološkog funkcioniranja (npr. imunoglobulin A u slini) (McClelland) Izvori motiva za afilijacijom -djeca čije su majke češće koristile pohvalu i rjeđe odgovarale na dječji plač razvijaju veću afilijaciju u odrasloj dobi

6. Motivi izbjegavanja -Ne postoji jedan generalizirani motiv izbjegavanja nego više različitih motiva. Motivacija za izbjegavanjem često se operacionalizira kao anksioznost. -Anksioznost kao crta ličnost podrazumijeva motiv ili stečenu ponašajnu dispoziciju koja predisponira pojedinca da percipira široki raspon objektivno neopasnih situacija kao prijetećih i da na njih odgovara s povećanim intenzitetom stanja anksioznosti. -Pojedinci koji su visoko anksiozni pokazuju neka bitna obilježja povećane motivacije. Oni su više aktivirani, a posebno kada su pod stresom pokazuju različite znakove autonomne aktivnosti: povećani puls, elektrodermalnu reakciju, brže disanje, itd.

7. Strah od neuspjeha -visok rezultat na upitnicima testne anksioznosti i niska motivacija za postignućem obično se koriste kao indeks straha od neuspjeha (npr. Atkinson) -izvori straha od neuspjeha - majke čiji su se sinovi razvili u osobe sa strahom od neuspjeha postavljale su više standarde postignuća, a u isto su vrijeme imale manje pozitivan pogled na njihove sposobnosti da postignu te standarde. Često se prema sinovima ponašaju vrlo kritički i često koriste kaznu (Smith) -roditelji studenata s visokim strahom od neuspjeha češće su reagirali neutralno na dječji uspjeh i kažnjavanjem na neuspjeh (Birney) -djeca rigidnih i autoritarnih roditelja češće razvijaju veći strah od neuspjeha (Hassan i sur.)

8. Strah od odbacivanja -može se mjeriti Upitnikom straha od odbacivanja (Mehrabian) (npr. Ne volim odlaziti na mjesta ako znam da će tamo biti ljudi koji me ne vole) – osobe koje imaju nizak rezultat na afilijaciji i visok na ovoj skali osobe su s visokim strahom od odbacivanja Strah od uspjeha -strah od socijalnog odbacivanja uzrokovanog uspjehom; češće se javlja kod žena Strah od moći -manifestira se odsustvom bilo kakve asertivnosti Strah od intimnosti -strah od posljedica intimnosti; češće se javlja kod muškaraca

9. Motivacija i društvo Kao i pojedinci tako se i društva međusobno razlikuju po različitim motivima u različitim vremenskim periodima. Neki psiholozi smatraju da pojedini socijalni i ekonomski uvjeti favoriziraju razvoj osoba koje imaju određene karakteristike ličnosti, a one formiraju specijalan tip kulture. Grupa istraživača pobjegla pred nacizmom (Adorno, Frenkel-Brunswik) neposredno je nakon drugog svjetskog rata istraživala uzroke uspona nacizma i javljenje nacističkih zločina. Oni su uzrok pronašli u tzv. autoritarnom sindromu ličnosti, kojeg karakterizira dominacija-subordinacija, osjetljivost na relacije koje se odnose na moć, potrebu da se okolina i svijet percipiraju na vrlo strukturiran način, iznimno veliku upotrebu stereotipa. Oni su pronašli da su rana iskustva u obitelji najvažniji faktor koji uzrokuje razvoj takvog sindroma ličnosti. Djeca koja su odgajana striktno i rigidno, često na način koji sugerira odbacivanje od strane roditelja premještaju svoju agresiju od roditelja prema vanjskim manjinskim grupama. Njemačke su obitelji osobito često djecu odgajale na taj način.

10. Nedostaci motivacijske analize povijesnih događaja Često su u takvim analizama motivi objašnjenje za bilo što što se ne može objasniti drugim razlozima, ta su objašnjenja često naknadna, ne predviđaju događanje određenih pojava, te su stoga često cirkularna. Da bi se izbjegla cirkularnost, mora se pronaći način mjerenja motiva nezavisno od događaja. McClelland smatra da takav način mjerenja uključuje analizu onoga što ljudi određene kulture i društva imaju u glavi, odnosno analizu kolektivnih fantazija koje se nalaze u književnim djelima, pričama za djecu, itd. Takav se materijal kodira slično kao i za pojedince.

11. Motivacijska objašnjenja uspona i padova starih civilizacija Analiza civilizacije stare Grčke pokazuje da kolektivna razina visokog motiva za postignućem prethodi ekonomskom razvoju, a kolektivna razina niskog motiva za postignućem prethodi ekonomskom opadanju. Španjolska (XVI st.) - motiv za postignućem bio je najviši nešto prije perioda najvećeg Španjolskog ekonomskog uspona, a najniži prije peroda snažnog opadanja. Engleska (od 1400. do 1830.) - postignuće u potpunosti prati faze razvoja i opadanja Engleske ekonomije. Ono što je različito od Grčke i Španjolske je što se faze razvoja i opadanja nekoliko puta ponavljaju i zadnji put je motiv za postignućem bio visok prije industrijske revolucije u 19. stoljeću. Isto vrijedi i za moderne nacije - motiv za postignućem ne razvija se kao odgovor na bolje ekonomske uvjete (što često smatraju ekonomisti), nego im prethodi.