جایگاههای سازمانی که مهندسی صنایع اشغال می کند وبنابراین نیاز به دانش روشهای تولید دارد

1. جایگاههای سازمانی که مهندسی صنایع اشغال می کند وبنابراین نیاز به دانش روشهای تولید دارد 1-تحقیق وتوسعه:اصلاح وکاهش هزینه محصولات و فرآیندهای موجودومعرفی محصولات وفرآیندهای تولید جدید. 2-مهندسی صنایع:طرح ریزی،توسعه،نگهداری واداره برنامه پیوسته جهت کاهش هزینه،بهبود کیفیت وافزایش بازده عملیات. 3-مهندس تولید(فرآیند):انتخاب روشهای تولید،تجهیزات تولید، وتولید طرح وکنترل ابزار. 4-تضمین کیفیت:سنجش محصول با مشخصه های محصول وفرآیند تولیدنسبت به استانداردها. 5-ایمنی صنعتی:تعیین روشهای ایمن تولید. 6-نگهداری وتعمیرات:طرح وارائه مشخصات فنی تجهیزات جدید،طراحی و بهره برداری از سیستمهای تاسیساتی و تجهیزاتی.

2. 7-مهندسی روشها: الف:ترکیب مشخصی از جانمایی و شرایط کاری،مواد،تجهیزات،ابزارها والگوه های حرکت. ب:ترتیب عملیات و/ یا فرآیندهای لازم برای تولید قطعه جدید. ج:رویه یا ترتیب حرکات یک یا چند نفر جهت انجام کاری مفروض.

3. مواد تولید الف)فلزات 1-آهن: -تولید آهن از سنگ معدن:آهن به شکل طبیعی بصورت ترکیب شیمیایی با اکسیژن،گوگرد و سیلسیم(سنگ آهن)وجود دارد.این ترکیب را باید احیای شیمیایی کرد تا آهن عنصری تولید شود. -فرآیند احیا شیمیایی یا پالایش در کوره های بلند انجام می شود.در آنجا سنگ آهن خرد شده با کک و آهک مخلوط شده و هوای گرم را با فشار درون کوره عبور می دهند تا واکنش شیمیایی سریعتر انجام شود.م -کک علاوه بر تامین گرمای احتراق فرآیند پالایش،با اکسیژن سنگ معدن ترکیب شده و اکسیدهای کربن ایجاد می کند تا اکسید آهن را به شکل آهن عنصری احیا کند. -فلز مذاب کوره بلند در درون قالبهایی ریخته شده تا منجمد شود.این فرآورده چدن خام نام دارد.

4. 2-چدن: خانواده ای از فلزات که بطور معمول2تا4 درصد وزنی کربن و قدری سیلسیم دارد. تفاوت انواع چدن در کربن آنهاست. • چدن خاکستری:دارای پولک های گرافیتی است کاربردها،مزایا و معایب -ریخته گری پوسته موتور خودرو -ماشین کاری راحت -عدم کاربرد در خم کاری • چدن سفید • چدن چکش خار:دارای گوی های گرافیتی است • چدن داکتیل:دارای گره های گرافیتی است • چدن با گرافیت فشرده 3-فولاد: فولادها نیز آلیاژآهن و کربن هستند ولی میزان کربن آنها کمتر از چدن است. -معمولا فولاد ها را در کوره اجاق گاز یا کانورتور اکسیژن قلیایی تولید می کنند. -در هردو فرآیند کربن موجود در آلیاژدر اثر سوختن با اکسیژن کاهش می یابد. -مبنای ساخت فولاد سیستم دوتایی آهن-کاربید آهن است.

5. 4-فریت وآستنیت: آهن خالص به دوشکل وجود دارد • در دمای اتاق فریت یا آهن آ لفا شکل پایدار آهن است.ساختار بلوری فریت مکعبی مرکز پر است. • در دمای بالاتر آستنیت یا آهن گاما با ساختار بلوری مکعبی با وجوه مرکز پر شکل پایدار آهن است. 5-فولادهای میان کربن: -فولاد حاوی 4درصد وزنی کربن را درنظر بگیریدکه تا دمای 1000درجه سانتیگراد گرم و سپس تا دمای اتاق سرد شود.در حدود727درجه سانتیگراد مقدار فریت و آستنیت تقریبا برابر است.بعد از 727درجه سانتیگراد آستنیت به سمنتیت وفریت تجزیه می شود.اگر فولاد مذکور کاملا سرد شود شامل مناطقی از فریت وچدن سفید می شود. 6-فولادهای کم کربن یا پرکربن: -فولادهای کم کربن با کمتر از2/0درصد وزنی کربن برای ساخت فرآورده هایی مانند ورق های نورد شده مورد مصرف در بدنه اتومبیل استفاده می شود.این فولادها را می توان خم کرد. -فولادهای پر کربن که حدود8/0درصد وزنی کربن دارندحاوی مقادیر زیادی کاربیل هستند در نتیجه بسیار سخت و با دوام هستند.برای ساخت فرآورده هایی مانند ریل راه آهن از این فولادها استفاده می شود.

6. 7-مارتنزیت: -با سرد کردن سریع آستنیت حاوی کربن،فرصت تشکیل چدن سفید وجود ندارد و نوعی ساختار مرکز پر تغییر یافته ایجاد می شود که در آن اتم کربن بصورت محلول باقی می ماند.این حالت همان مارتنزیت است. -مارتنزیت بسیار سخت وترد است. -مقاومت به ضربه بسیار پایین دارد. -سخت کردن قطعات یا همان سرد کردن سریع را می توان بصورت موضعی انجام داد. -مثلا برای سخت کردن ابزارهایی مانند قلم و گوه که لبه کار باید بسیار سخت باشد ولی مقاومت ابزار در برابر ضربه حفظ شود،می توان از سخت کردن موضعی نوک ابزار استفاده کرد. 8-فولادهای آلیاژی: -برای تولید فولادهای زنگ نزن که به سبب مقاومت زیاد در مقابل خوردگی شهرت دارند مقدار زیادی(10تا20درصد وزنی)کرم و نیکل بکار می رود. -مقادیر زیاد عناصر آلیاژی می توانند فاز آستنیت را پایدار کنند،بطوری که حتی در حرارت اتاق نیز پایدار باشد. 9-آلومینیوم: -انرژی مورد نیاز برای تبدیل اکسید آلومینیوم به آلومینیوم فلزی(احیاء کردن)آنقدر بالاست که از اکسایش ایجاد نمی شود. بنابراین باید از روشهای الکترو شیمیایی استفاده کرد.

7. HALL-HEROULT -در فرایند جریان برق را از نمکهای مذاب آلومینیوم با دمای حدود 1000درجه سانتیگرادعبور می دهند وآلومینیوم خالص روی یکی از الکترودها می نشیند. -آلومینیوم مقاومت بالایی در مقابل خوردگی دارد. -آلومینیوم نسبت به فلزات دیگر سبک تر است. -از نظر شیمیایی بسیار فعال است. -اکسید آن که به سرعت در هوا تشکیل می شود باعث محافظت از خوردگی بقیه زیر لایه ها می گردد. -این رفتار نقطه مقابل رفتار آهن است که اکسید آن بصورت لایه یا ورقه ای از روی آن جدا شده و زیر لایه ها همواره در معرض خوردگی هستند. -آلیاژهای آلومینیوم به دلیل سبکی در صنایع هواپیمایی کاربرد فراوانی دارد. -این آلیاژها مقادیری سیلسیم،منیزیم و مس دارند. 10-مس: -یک فلز غیر آهنی که بسادگی پالایش می شود. -این فلز در طی یک فرآیند گرما شیمیایی پالایش می شود. -گرم کردن(کانه) اکسیژن و مقداری از اکسیدهای گوگرد را دفع کرده که برای جلوگیری از آلودگی هوا باید آنرا توسط دستگاه تصفیه جذب کرد. -با ادامه گرم کردن توسط حضور اکسیژن بقیه گوگرد موجود در کانه دفع می شود و مس حبابدار با خلوص %98بدست می آید.

8. -مس بدلیل نرم بودن و رسانایی بالای الکتریکی وگرمایی و مقاومت بسیار بالا در مقابل خوردگی در صنایع سیم کشی برق و دستگاههای انتقال حرارت و ساخت لوله های انعطاف پذیر بکار می رود. -مس جزء اصلی آلیاژهای برنج و برنز است. -هردو آلیاژ کاملا سخت و در مقابل خوردگی مقاوم هستند و بنابراین برای ساخت قطعاتی ازقبیل یاتاقان یا قطعات در معرض سایش زیاد و محیط های خرنده بسیار مفیداند. ب)مواد پلاستیکی -کاربرد صحیح پلاستیکها بدلیل ارزان بودن آنها در صنایع حمل ونقل،ساختمان، مخابرات،کشاورزی و دارو مد نظر است. تعریف پلاستیک: -متشکل از نوعی ماده با مولکولهای درشت که در شکل تمام شده جامدند ولی در مرحله ای از تولید معمولا“با اعمال گرما وفشار به اندازه کافی برای شکل دادن نرم می شوند. موادی که برای بهبود خواص پلاستیکها به آنها اضافه می شود عبارتند از: • پلیمرها • روان کننده ها(افزایش انعطاف پذیری) • رنگ کننده ها(بهتر کردن ظاهر قطعه) • کند کننده های شعله(کاهش آهنگ اشتعال)

9. پرکننده ها(تغییر وزن بخاطر کاهش هزینه) • تقویت کننده ها(افزایش خواص مکانیکی مانند استحکام کششی وفشاری) • حباب سازها(افزایش سختی از طریق ایجاد ساختار اسفنجی) • پایدارکننده ها(بالا بردن عمر انباری) • کاتالیزر ها(افزایش سرعت گیرش) • انواع پلیمرها 1-پلاستیک های گرما نرم: -با قابلیت ذوب و مصرف مجدد(مانند موم) 2-گرما سخت: پس از گیرش بار اول نمی توان هرگز آنها را به حالت مایع اولیه برگرداند(بتن). -تغییر شکل از طریق ماشینکاری یا سایش امکان پذیر است. • پلاستیکهای گرما نرم: الف)آکریلیک ها -بخاطر کیفیت نور شناختی خوبشان مورد توجه اند. -از نظر قابلیت عبور نور بعد از شیشه مناسب اند و شفافیت خود را تا 10 سال حفظ می کنند. -شیشه های از معروف ترین این پلاستیکها هستند. PLEXI

10. -انواع عدسی ها از عدسی های دقیق تراشیده شده تا پلاستیکهای روی چراغ عقب همه اتومبیل ها معمولا از آکریلیک ها ساخته می شوند. ب)مواد سلولوزی -موادی از قبیل استات سلولز-اتین سلولز...... -این مواد سفت و بادوام هستند و بیشترین کاربرد آنها در ورق های نازک فیلم می باشد. ج)پلی اتیلن ها -تقسیم بندی بر حسب چگالی و وزن اتمی رزین: • پلی اتیلن سبک • پلی اتیلن سنگین • پلی اتیلن با وزن مولکولی بسیار زیاد • پلی اتیلن سبک خطی -هرچه چگالی رزین کمتر باشد انعطاف پذیری آن بیشتر است. -پلی اتیلن بخاطر مقاومت شیمیایی بسیار خوب و قیمت پایین بهترین ماده برای ظروف نگهداری اسیدها و بازهای بسیار قوی هستند. -کاربردهای عمده پلی اتیلن ها ورق های شفاف،روکش های انقباظی،انواع پوشش ، انواع ظروف و کیسه در صنایع بسته بندی.

11. د)پلی پروپیلن -ماده ای سنگین و تا حدودی انعطاف پذیر. -موارد مصرف انها شامل الیاف رشته ها،ورق های نازک،ظروف و درپوش ظروف، باطری اتومبیل وقطعات لوازم برقی. ه)استیرنی ها -فرآورده های اسفنجی ، بسته بندی های یکبار مصرف و وسایل غذا خوری یکبار مصرف مانند قاشق ، چنگال و بشقاب. -قطعات تزیئنی اتومبیل ،لوله های آب داخل ساختمان و اجزاء لوازم خانگی. و)وینیل ها: • PVC -بصورت گرد ، دانه و مایع. -خواص الکتریکی بسیار خوب ومقاوت در مقابل رطوبت. -فقط در حلال های خاص مانند تولوئن حل می شود. -در پوشش کف،دیواره های محکم،لوله های ناودان،پنجره،لوله های آب و فاضلاب، پوشش کابل و سیم و قطعات مبل و اثاثیه منزل استفاده می شود. • PVDC -مقاومت در مقابل آب و اکسیژن. -برای بسته بندی مواد غذایی که بصورت لایه های نازک از آن استفاده می شود. -ماده اصلی ورق های نازک بسته بندی.

12. ن)فلوئورو پلاستیکها: ساخت آسترهای مقاومدر برابر مواد شیمیایی-سطوح ضد سایش و بعضی ظروف نچسب آشپزخانه. ی)پلیمرهای مصنوعی: 1)پلی استال: ابزار آلات قوی،قطعات صنعتی،لوله کشی و صنایع حمل ونقل. 2)پلی کربنات: وسایل ورزشی ،کلاه ایمنی،قطعات و اتصالات مقاوم در برابر ضربه، ورقهای شفاف مقاوم در برابر ضربه،جلیقه های ضد گلوله. 3)پلی آمیدها(نایلون): -عیب عمده آنها جذب آب است. -کاربرد در صنایع الکترونیک،ساخت چرخ دنده و یاتاقان،کاربرد در صنایع حمل ونقل جهت کاهش صدا(آلودگی صوتی). 4)ایمیدهای پلی آمیدی: -تحمل دما تا 480 درجه سانتی گراد. -کاربرد در یاتاقان وسیستم انتقال و موتور و دیگر اجزای مکانیکی. 5) (پلی سولفون): -بدلیل سفتی ومقاومت زیادش در مقابل ضربه در دمای بالااولین جانشین فلزات است. -قطعات کوچک وسایل منزل،اتصالات برقی و لوازم پزشکی. PFC

13. PET 6)پلی فنیلن اکسید: -وسایل منزل و قابهای کامپیوتر. 7)پلی فنیلن سولفید: -قطعات الکتریکی و مکانیکی. ظ)پلی استرهای گرما نرم: 1) -الیاف مورد مصرف در تایر اتومبیل،پوششهای نازک ظرفهای غذا قابل انتقال مستقیم از فریزر به مایکروویو،ظروف نوشابه ای که به روش دمیدنی تولید می شود. 2) -قطعات مکانیکی وبیرونی اتومبیل مانند سر وته رادیاتور وقطعات صنعتی. پلاستیکهای گرما سخت: الف)اپوکسی ها: -مقاومت در برابر دمای بالا،مقاومت الکتریکی و شیمیایی. -نوعی چسب دوقسمتی مایع یا نیمه مایع. -پوشش سطح،چسب سازی،لوله سازی،پوسته بیرونی هواپیما و سفینه فضایی. ب)رزین های فرمالرهیدی: -روکش میز،چسب سازی،پوشش های محافظ ، لوازم برقی و خانگی. PBT

14. ج)پلی استرها: ساختمان سازی، هواپیما وکشتی. -بدنه قایق های شخصی،تفریحی،بادبانی. -بدنه کشتی های مسافرتی و تفریحی. د)پلی اورتان ها: -بالشتک های انعطاف پذیراسفنجی مورد مصرف در مبل،تشک خواب و آستر فرش ماشینی. -عایق گرمایی ساختمانها ،وسایل برودتی،سپروگلگیر. ه)سیلیفونها -چسب سازی،مواد درزبند واجزای انعطاف پذیر ابزارها. کاربرد پلاستیکها: -حدود 5/23درصد پلاستیک ها در صنایع بسته بندی بکار می روند. 1)بدلیل اینکه هر ترکیب پیچیده ای در بسته بندی ها قابل حصول است. 2)در تولید انبوه پلاستیکها ارزان است. روشهای مهم فرآوری پلاستیک ها در بسته بندی: -حدیده کاری،قالب گیری تزریقی،قالب گیری دمیدنی،شکل دادن گرمایی. -حدود20 درصد پلاستیک ها در صنایع ساختمان سازی بکار می روند(حدیده کاری) (SI)

15. -استفاده از عایق اسفنجی به منظور کاهش اتلاف گرمایی ساختمان ها وحفظ منابع ارزشمند انرژی. -لوله ها،اتصالات و بست های پلاستیکی،فرش،کفپوش،چسب ها،رنگ ها،پوشش ها، پنجره ها، ناودان ها،لبه آبریز سقف و دیوارها. -حدود8 درصد پلاستیک ها صرف وسایل منزل،برقی ، مبل و اسباب بازی ها می شوند(قالب گیری). -حدود13/3درصد پلاستیک ها در صنایع حمل ونقل ، اتومبیل سازی،هواپیما سازی و کشتی سازی مصرف می شوند. -در اتومبیل سازی روند صنعت به سمت تولید شاسی و کلیه زیر مجموعه های مربوط به کف اتومبیل طی یک عمل تزریقی واکنشی می رود. -در اثر این استفاده خسارت وارد بر اتومبیل در اثر تصادفات کاهش می یابد و کیفیت مونتاژ بالا می رود. -دماغه،در محفظه چرخ ها،اجزای کلاهک موتور ها،اتصالات زیر بال، اتصال بال به بدنه، بالا برهای بال ها و سکان از اجزای پلاستیکی هواپیما هستند. -بادبان های پارچه ای و اتاقک های چوبی جای خود را به بادبان های نایلونی وبدنه پلی استری داده اند. -پوست مصنوعی، قلب مصنوعی،وسایل پزشکی وداروهای پلاستیکی جزء موارد استفاده از پلاستیک ها در صنعت پزشکی هستند.

16. فرآوری پلاستیک ها: -مشخصه های طراحی،شرایط فرآوری وکمیت قطعات تولیدی،روشهای مختلف فرآوری را توجیه می کند. -عمده فرآوری های پلاستیکی عبارتند از: حدیده کاری،قالب گیری، شکل دادن گرمایی،مواد مرکب تقویت شده،ریخته گری،انبساط،پوشش دادن، تزئین ومونتاژ. 1)حدیده کاری: -حدود33 درصد پلاستیک ها به وسیله حدیده کاری فرآوری می شوند. -حدیده کاری عبارت است از ذوب پیوسته پلیمر وخارج ساختن آن با فشار از حدیده. -حدیده سوراخی شبیه به سطح مقطع قطعه نهایی است. -قطعه حدیده کاری شده باید ضمن خروج از حدیده سرد وکشیده شود و به طول مورد نظر بریده شود. -انواع ماشین حدیده کاری: • تک پیچ • پیچ دوقلو • سنبه ای و پمپ دنده ای

17. تک پیچ: -پیچ حدیده کاری بصورت انطباق جزم در لوله حدیده قرار گرفته. -پیچ حدیده کاری هم کار جلو بردن پلاستیک و هم ایجاد گرمای اصطحکاکی برای ذوب پلاستیک را انجام می دهد. -برای کنترل دمای حاصل از گرم کن های برقی و سرد کردن لوله ها معمولا“از آب یا هوا استفاده می شود. • پیچ دوقلو: -تفاوت اصلی آن با تک پیچ عبارت است ازوجود دوپیچ جفت شونده با هم که ممکن است همسوگرد یا غیر همسوگرد باشند. -استفاده از دو پیچ میزان اختلاط وظرفیت خروجی را بالا می برد. -حدیده دوپیچ معمولا“برای نرخ تولید بالا و یا ترکیب پلیمرها استفاده می شود. • سنبه ای: -برای کارهای پیوسته یا گسسته که درآن یک سنبه یا پیستون جانشین پیچ حدیده می شود. -عیب این روش عدم اختلاط کافی و در نتیجه ایجاد نیم رخ گرمایی غیر یکنواخت است. • پمپ دنده ای: -انتقال پلاستیک یا پلیمر از طریق چرخ دنده های درگیر.

18. -پمپ دنده ای پمپی با فشار ثابت زیاد و خروجی کم. فرآیند نرم سازی در حدیده کاری: -گرما،فشار و زمان مهمترین عوامل موثر در ذوب پلاستیک است. -منطقه گرم کننده عقب سرد تر است تا گرد یا دانه های رزین بتوانند بدون ذوب شدن پیشا رس و چسبیدن به هم و بستن گلوگاه تغذیه ماشین وارد آن شوند. -در قسمت تغذیه پلاستیک ذوب نشده و به قسمت فشار رانده می شود. -در قسمت فشار پلاستیک بریده شده ذوب یا نرم می شود. -قسمت اندازه گیری،پلاستیک مذاب را به خوبی مخلوط و فشار پشت دریچه جدا کننده را یکنواخت نگه می دارد. -بر خلاف آب و بیشتر مایعات دیگر،گران روی پلاستیک ها ماهیت غیر یکنواخت دارد. -آب و بیشتر مایعات سیالات، سیالات نیوتنی هستند ولی پلاستیک مذاب در هنگام جریان رفتار غیر نیوتنی داردو با بالا رفتن دما روان تر می شود. -اگر یک پلاستیک گرما نرم مذاب ماهیت غیر یکنواخت داشته باشد چند مساله روی می دهد. • مواد افزودنی خوب مخلوط نمی شوند. • نیم رخ دمای غیر یکنواخت است(بعضی از دانه ها ذوب نمی شوند).

19. -مشکل دیگر پلیمرها وجود رطوبت اضافی و در نتیجه ایجاد حباب و سوراخ می باشد. اجزای خط حدیده کاری: -وسایل بالا دست شامل تمام وسایل مربوط به ذوب کردن و فشار دادن پلیمر. -وسایل پایین دست شامل تمام وسایل سردکردن وتصحیح اندازه قطعه حدیده کاری شده. -تمام اجزاء پس از قالب حدیده کاری وسایل پایین دست هستند. -وسایل پایین دست شامل وسایل سرد کردن، تصحیح اندازه ، کشش، بریدن،جمع کردن واندازه گیری حین تولید. -سرد کردن به کمک وان آب، هوای سرد یا غلافهای تبریدی. -در بعضی موارد سرد کردن و تصحیح اندازه با هم است(مانند غلطکهای سرد شونده تصحیح اندازه ورق برای تولید ورق). -برای کشش از چرخ زنجیر دار یا تسمه ای برای قطعاتی که ممکن است بین غلطکها گیر کنند استفاده می شود. انواع حدیده کاری • ترکیب کردن: مخلوط کردن پلیمرها و مواد افزودنی و حدیده کاری رشته های چندگانه رزین(سپس بریدن وحبه سازی برای ماشین های دیگر). • لوله سازی: لوله های نازک و کلفت(قطر بیشتراز5/0اینچ).

20. ساخت پروفیل: دیوار پوشهای وینیلی،قاب های پنجره، لبه های در اتومبیل،زائده های اصطحکاکی لب پله ها،تسمه های لبه میزوانواع نگه دارنده ها. • میله: میله گرد(با قطر بیشتر از06/0اینچ). • رشته: کمتر از25/1میلیمتر قطر دارند و رشته های نازکتر از 125 میکرون الیاف نساجی هستند. • ورقه های نازک: با ضخامت بالاتر از 250 میکرون. • پوشاندن. • حدیده کاری مضاعف: روشی برای تولید قطعات از چند لایه پلاستیک مختلف با استفاده از یک حدیده. • نورد اتو: تولید ورق های پلاستیکی که در آن بجای استفاده از پیچ در ماشین حدیده کاری از غلطکهای نورد اتو استفاده می شود. انواع قالب گیری های پلاستیکی: تزریقی-تزریقی واکنشی-دمیدن-فشردن-انتقال. الف)تزریقی: -تولید انبوه،دقت زیاد،هزینه کم. -تفاوت آن با حدیده کاری در روش نرم سازی است

21. انواع قالب گیری تزریقی: • پیچی رفت و برگشتی:متداول ترین روش است و تفاوت آن با بقیه روش ها در نقطه تحویل پیچ است. • سمبه ای:عمل تزریق و نرم کردن همزمان است(غیر یکنواخت است). • دومرحله ای:پیچیده ترین و گران ترین تزریق،شامل یک مرحله حدیده کاری و یک قالب گیری سمبه ای. • پیچ پلاستیک را از داخل حدیده عبور می دهد و به لوله جلوی پیستون هدایت می کند. بعد از پر شدن جلوی پیستون و به هنگام تزریق به داخل قالب یک شیر سیلان پلاستیک از حدیده به درون لوله را قطع می کند. چند نکته در مورد قالب گیری تزریقی: 1)برای انواع ماشین های تزریقی دو گروه گیره وجود دارد. • گیره های مکانیکی برای ماشین های کوچکتر که با فشار اهرم قالب را بسته نگه می دارد. • گیره های هیدرولیکی که از یک یا چند سیلندر برای بسته نگه داشتن قالب استفاده می شود. 2)پلاستیک های گرما نرم قالب سرد لازم دارند تا به خوبی در آنها سفت شوند(قالبها ا با نوعی سیال سردمی شوند).

22. 3)طراحی وساخت قالب بسیار مهم است زیرا باید همواره توزیع فشار داخلی و دمای قطعه یکنواخت باشد. 4)همانند ریخته گری فلزات،پلاستیک 4 قسمت قالب را پر می کند. • مجرا • راهگاه • مدخل • حفره قالب -مجرا پلاستیک را از روزنه ماشین به راهگاه ها هدایت می کندو راهگاه ها پلاستیک رابین مدخل ها تقسیم می کند و مدخل ها نقاط ورودی سیستم راهگاهی به حفره قالب اند. 5)در قالب های سردمدخل ها،راهگاه ها و مجرا همراه قطعه از قالب بیرون می آید. 6)در قالب های گرم مدخل ها،راهگاه ها و مجرا مذاب باقی می ماند و فقط قطعه سرد شده خارج می شود(جهت گرما سخت). ب)قالب گیری تزریقی واکنشی: -تفاوت عمده این حالت با قالب گیری تزریقی در این است که در این نوع قالب گیری از یک نوع رزین مایع(اورتان گرما سخت)استفاده میشود. -رزین با پاچیدن مستقیم دو مایع به طرف هم بصورت فواره های پر فشار درون حفره های قالب مخلوط میشود.

23. -این فرایندمخلوط کردن چسبیدنی پرفشار نام دارد. -سپس با فشار کمتری نسبت به قالب گیری تزریقی،قالب گیری انجام می شود. -با توجه به فشار کم مورد نیاز می توان از قالب های آلومینیومی استفاده کرد. -سپرها،صفحه جلوی راننده و گوشه های سپر اتومبیل مثال های خوبی از این روش هستند. ج)قالب گیری دمیدنی: 1)قالب گیری دمیدنی حدیده ای: تلفیقی از دو روش حدیده کاری و دمیدن شیشه است. -این فرآیند گرما نرم است. -قطعه بصورت لوله از دستگاه حدیده کاری خارج و دردرون قالب قرار می گیرد. -سپس قالب بسته شده حدیده کاری متوقف و هوا از طریق سوزن به داخل قطعه تزریق می شود. -قطعه به بدنه قالب چسبیده و شکل نهایی را می گیرد. -ظروفی با حجم کمتر از 30 تا 380 میلی لیتر را می توان با این روش تولید کرد. -تولید قطعات توخالی با شکل های پیچیده ،قطعات مغزی دار قالبگیری شده با ظرفیت بالا. 2)قالب گیری دمیدنی تزریقی: -قالب های چند حفره ای،تولید زیاد قطعات کوچک دقیق

24. -قطعات پیش فرم پس از تزریق به قالب دمیدنی انتقال داده شده و به شکل نهایی با دمیدن هوا تبدیل می شود. -این فرآیند پیچیده تر و هزینه بر تراست. -سرعت پردازش و کیفیت بالاست. د)قالب گیری فشاری: -قدیمی ترین نوع قالب گیری پلاستیک ها -معمولا پلاستیک های گرما سخت قالب گیری فشاری می شوند. -نرم سازی در این فرآیند با توجه به فشار گیره و گرمای قالب است. -دستگاه قالب گیری فشاری مانند یک پرس هیدرولیک قوی می باشد. انواع دستگاه های قالب گیری فشاری 1-سرریز: ماده اضافی با فشار از حفره خارج می شود و به یک محفظه سرریز می رود. -دقت کم در اندازه گیری خوراک ،مورد نیاز است. 2-تمام مثبت: حفره سرریز وجود ندارد و خط جدایش قالب بصورت تلسکوپی به طرف قطعه ادامه می یابد. ماده اضافی سرریز وجود ندارد و خوراک قالب باید به دقت اندازه گیری شود. -برای تولید انبوه کاربرد دارد و قالب گرانتر است.

25. 3-نیمه مثبت: حالت فیما بین دوحالت قبل. -قالب گیری ورقه ای برای تولید صفحات بزرگ مانند دودکش از مثال های نیمه مثبت است. -مثلا ورق های پلی استر با این روش قالب گیری می شود. ه)قالب گیری انتقالی: -از شاخه های قالب گیری فشاری با دقت بالا -بدلیل مشکلات مربوط به نرم سازی پلاستیک ها در درون حفره های قالب ایجاد بسیاری از جزئیات داخلی قطعه و مغزی گذاری در قالب گیری فشاری غیر عملی است .بنابراین دو شکل قالب گیری انتقالی انجام می گیرد. 1- قالب گیری انتقالی سنبه ای -سنبه پلاستیک نرم شده را از طریق یک سیستم راهگاهی وارد حفره های قالب می کند. 2-قالب گیری انتقالی کاسه ای: -انتقال توسط کاسه به درون حفره انجام می گیرد و در درون حفره ها به وسیله سنبه خود قالب ،قطعه شکل می گیرد. -ساختمان حفره قالب،مجراها،راهگاه ها و مدخل ها همانند ساختمان قالب گیری تزریقی است.

26. شکل دادن گرمایی -بزرگ ترین امتیاز این روشها ارزان بودن هزینه ابزار در مقابل قالب گیری تزریقی است. -این فرآیند برای تبدیل پلاستیک های گرما نرم به شکل ورقه ها،میله ها و لوله بکار می رود. -نیازی به رسیدن پلاستیک به نقطه ذوب نیست. -شکل گرفتن پلاستیک در حالت موم سانی آن انجام می گیرد. -قطعاتی از قبیل لیوان های یکبار مصرف،ظرف های مواد غذایی ، ظروف مورد استفاده در هواپیما و قطعات داخلی لوازم خانگی. 1-شکل دادن مستقیم: -یک ورق پلاستیک گرم شده با وضعیت مناسب روی قالب قرار می گیرد و به کمک خلاء به داخل حفره قالب کشیده می شود. -در بعضی مواردبا دمیدن هوا در جهت عکس قطعه شکل می گیرد. -قالب شکل دادن مستقیم می تواند از آلومینیوم ریختگی،اپوکسی یا حتی چوب باشد. 2-شکل دادن پوشاندنی: -در این مورد از قالب نر استفاده می شود. -جنس قالب می تواند مانند شکل دادن مستقیم باشد.

27. -عیب یا خاصیت این روش این است که در مواضعی که پلاستیک دیرتر به قالب میرسد، قطعه نازکتر یا ضخامت کمتر ودر مواضعی که پلاستیک زودتر به قالب می رسد قطعه دارای ضخامت بیشتر است. 3-شکل دادن مکانیکی: -به فشار هوا یا خلاء نیازی نیست. -از قالبی که نر وماده است استفاده می شود. -جزئیات شکل دهی هم از خارج و هم از داخل امکان پذیر است. فرآیندهای ویژه برای مواد پلاستیکی چند سازه ای پلیمری: 1-لایه سازی: بدنه قایق،اجزای بال و بدنه هواپیما. 2-رشته پیچی: روش تکمیلی لایه سازی. 3-حدیده کشی: -فرآیند تکمیلی حدیده کاری است. -رشته های پلاستیکی را از رزین مایع رد کرده و اشباع می کنند و از درون یک حدیده گرم شده عبور می دهند تا در آنجا سرد شود. -الیاف فوق بر حسب شکل حدیده شکل می گیرند. -مانند چوب ماهیگیری و کمان -قطعات ساخته شده جانشین خوبی برای فنرهای تیغه ای در سازه های آلومینیومی و فولادی است.

28. فرآیند های ریخته گری -ریخته گری نیازی به فشار ندارد و با پلاستیک های مایع یا پودری انجام می گیرد. -در مورد پلاستیک های گرما نرم،پلاستیک گرم شده و فرآیند جوش خوردن گرمایی پلاستیک انجام می گیرد. -منظور از جوش خوردن،همگن شدن پلاستیک است. -در مورد پلاستیک های گرما سخت از نوع مایع مایع(مانند چسب دوقلو)استفاده می شود.یعنی دو پلیمر قبل از ورود به قالب آمیخته میشوند. الف)ریخته گری دورانی: -مهمترین فرآیند تک پلیمری. -در ریخته گری دورانی یک قالب سرد دوتکه را تا قسمتی از پلاستیک پر می کنیم و دو نیمه قالب را به هم می بندیم تا ظرف آببندی شده ایجاد شود. -سپس قالب دوران می کند و پلاستیک به دمای جوش خوردن گرمایی می رسد. -چون عمل جوش خوردن پلاستیکی بواسطه نیروی گریز از مرکز است،پلاستیک به بدنه داخلی قالب می چسبد. -پس از این مرحله قالب سرد شده و قطعه خارج می شود. -مثلا“مخازن کود شیمیایی با ظرفیت بالا از این روش تولید می شود. -انواع توپ پلاستیکی و قطعات بالانس شده.

29. ب)ریخته گری سرریز: -برای پلاستیک های گرما نرم -پس از رسیدن پلاستیک به نقطه جوش خوردن ،مقدار زیادی پلاستیک از درون قالب سرریز می شود. ج)ریخته گری با قالب کامل: -قطعه را داخل پلاستیک مایع فرو می کنند. -قطعه همواره در داخل آن باقی خواهد ماند. -این عمل را کپسول سازی یا ظرف کردن نیز می گویند. - در مورد قطعات برقی که نباید تماس با قطعات دیگر داشته باشندودسته پیچ گوشتی. د)ریخته گری فروبردنی: -مانند ریخته گری سرریز است با این تفاوت که در آن سطح یک قالب نر با فرو بردن در ظرف پلاستیک پوشانده می شود. -قطعات تو خالی انعطاف پذیر مانند دستکش ،گردگیرهای دسته دنده اتومبیل. فرآیندهای انبساطی: -با اسفنجی ساختن پلاستیک ها این فرآیند انجام می گیرد. -پلاستیک های اسفنجی به دو صورت اند 1-اسفنج مایع 2-اسفنج دانه ای

30. -اسفنج سازی مایع را می توان طی فرآیند حدیده کاری قالب گیری تزریقی واکنشی و ریخته گری انجام داد. -با استفاده از دمش عامل باد کننده به درون پلاستیک در یک مرحله از قالب گیری. الف)اسفنج ساختمانی: -در تولید قاب کامپیوتر. -عامل باد کننده را می توان بصورت جامد به درون مخزن ماشین تزریق کرد یا به شکل گاز به درون سیلندر فرستاد. ب)اسفنج مایع: -این نوع اسفنج سازی با قالب گیری تزریقی واکنشی بکار می رود. -تشک صندلی ،قسمت های تکیه گاه اتومبیل و دستگیره اتومبیل. ج)اسفنج دانه ای: -از انواع مختلف پلاستیک های گرما نرم استفاده می کنند. -فرآیند اسفنج سازی دانه ای متکی به وارد کردن عامل دمش به ریز پلاستیک هاست. -اسفنج دانه ای قابل انبساط در فرآورده های متعددی از قبیل لیوانهای یکبار مصرف ظروف غذا،وسایل شناوری دریایی،مدل های بخار شدنی در ریخته گری استفاده میشود.

31. -دانه ها با بخار آب گرم شده،با نفوذ عامل دمش دانه ها منبسط شده و بوسیله بخار آب گرم جوش می خورند. فرآیندهای پوشش کاری: الف)پوشش کاری حدیده ای: -از یک ماشین حدیده کاری برای ذوب ونشاندن پلاستیک روی زیرآیند استفاده میشود. -پوششکاری سیم،قاب پنجره چوبی با پوشش وینیل. ب)پوشش کاری فرو بردنی: -مانند ریخته گری فرو بردنی است که زیرآیند جزء قطعه اصلی محسوب می شود. -محدودیت این روش لزوم مایع بودن پلیمر در طی کل فرآیند است. -دسته های انبر دست و پیچ گوشتی می توانند از مثال های آن باشند. ج)پوشش کاری با گرد: -برخلاف حالت قبل پس از قرار گرفتن پلیمر پودری روی قطعه آنرا گرم می کنند. 1-پوشش کاری الکترو استاتیکی: -قطب مثبت به قطعه و قطب منفی به پودر یا تپانچه پودر وصل می شود. -در اثر جذب الکتریکی پودر بار منفی،به سمت قطعه حرکت کرده و با آن می چسبد. -زمانی که پودر چسبیده شده به قطعه آنقدر زیاد وکافی شد که دیگر بار مثبتی روی قطعه وجود نداشت عمل پوشش متوقف می شود.

32. -یک لایه یکنواخت از پودر روی قطعه را می پوشاند. -سپس قطعه را گرم می کنند تا پلیمر به خوبی بچسبد،سپس آنرا سرد و بار مثبت قطع می شود. -مثلا“ پوشش روی قاب های سینی ظرف شویی. 2-پوشش کاری سیال شده: -هوای فشرده وارد مخزنی از پودر می شود تاآنها را به حرکت بصورت سیال درآورد. -زیرآیند به اندازه ذوب پلیمر گرم می شود و سپس وارد این مخزن می شود. -چسبیدن پودرها به قطعه زیرآیند گرم شده آنقدر ادامه می یابد که پلاستیک چسبیده بصورت عایق حرارتی عمل کند. -عیوب این روش لزوم گرم کردن قطعه تا دمای ورای دمای ذوب پلاستیک است. -چسبیدن پودر به قسمت های ذخیم تر قطعه به دلیل ظرفیت گرمایی بالای این نقاط. فرآیندهای تزئینی: الف)رنگ کاری -بصورت پاشش یا فروبردن در رنگ. -هنگام رنگ کاری جنس رنگ باید طوری انتخاب شود که بدون لطمه زدن به ساختار مولکولی پلیمر به آن بچسبد. ب)آبکاری -آبکاری بدون برق که مشابه فرآیند رنگ کاری است و کاربرد مهم آن ایجاد یک

33. مسیر حفاظتی برای زیرآیند در مقابل تداخل الکترو مغناطیسی یا فرکانس رادیویی است. -قاب کامپیوتر ،قاب رادیو،آنتن بشقابی ماهواره ،وسایل صوتی. -پس از ایجاد یک لایه بدون برق (آبکاری) مس ،نیکل (روی پلیمر)، می توان آنرا مانند یک قطعه فلزی آبکاری کرد -جلوپنجره اتومبیل ،دستگیره وسایل منزل،بدنه مخلوط کن. ج)فلز پوشی در خلاء -فرآیندی که در آن قطعات پلاستیکی را در یک محفظه خلاء قرار می دهند و مقدار کمی فلز پوشاندنی را به کمک جرقه برقی تبخیر می کنند و به واسطه وجود خلاء در محفظه فلز تبخیر شده به سطح پلاستیک می چسبد. -برای یکنواختی سطح پوشش باید قطعه چندین بار تغییر حالت دهدیا بچرخد. -اجزای داخلی ماشین از این نوع هستند. د)چاپ 1-چاپ اسکرین 2-چاپ کلیشه ای(استفاده ار مهر حکاکی) ه)مهرش داغ -روشی برای انتقال رنگیزه یا ورق نازک روی سطح پلاستیک قالبگیری شده. -رنگیزه یا لایه نازک بطور موقت روی یک نوار قرار دارد.

34. -با داغ بودن مهره رنگیزه مانند یک چسب به قطعه می چسبد و سریع سرد می شود. -مزیت این روش ایجاد پوشش یا رنگ در مواضع خاص است. -عیب این روش این است که ممکن است مهره داغ باعث تغییر شکل قطعه شود. جوشکاری و مونتاژ: • چسباندن: -متصل کردن دو یا چند قطعه با چسب. -چسب های متداول در صنعت سیلیکون ها ،اپوکسی ها،اتیلن ها، اوره ها،اورتان ها، آلکیدها. 3روش استفاده از چسب ها: • استفاده از حلال:حلال چسب بعد از اتصال تبخیر شده و چسب خشک می شود. • واکنش شیمیایی:موادی مانند اپوکسی که در آنها با اضافه کردن کاتالیزور فرآوری چسب انجام می شود. • ذوب:چسب های اتیلنی که زمان سرد شدن آنها کوتاه است. • چسباندن مولکولی: -جوش دادن دو یا چند پلاستیک به وسیله حلال یا دما. -اتصال از طریق پیوند شیمیایی بین دوقطعه انجام می گیرد. -عیب این روش در طولانی بودن زمان واکنش شیمیایی است. بنابراین جهت تولید انبوه مناسب نیست و صرفآجهت نمونه سازی استفاده می شود.

35. جوشکاری فرا صوتی: -این جوشکاری مبتنی بر توانایی امواج صوتی فرکانس بالا در تحریک ساختار مولکولی پلاستیک است. -ارتعاشات امواج صوتی حدود 20هزار هرتز است. -در این جوشکاری بواسطه استفاده از امواج صوتی فرا پیچش پلاستیک در سطوح چسبیده رخ نمی دهد و محل چسبیده یکنواخت است. • جوشکاری صفحه داغ: -هردو قطعه تا دمای ذوب باید گرم شوند. -جوش ساختار کاملا یکپارچه دارد ولی در تمام نقاط جوش خورده یا چسبیده پلیسه وجود دارد. -بنابراین قالب و گیره قطعه باید طوری طراحی شود که پلیسه ها در قسمت داخلی یا غیر قابل رویت قطعه قرار گیرند. -سطح صفحه داغ نباید به پلاستیک ها بچسبد. -یکی از موارد کاربرد ساخت باطری های تجاری و باطری اتومبیل است. -با استفاده از این روش در ساخت باطری اتومبیل درزها آببندی شده ودر مقابل اسید داخل باطری مقاوم هستند. • جوشکاری با هوای داغ: • جوشکاری چرخشی: -دو قطعه به کارگیرها متصل می شوند.

36. -یکی از قطعات ثابت و دیگری با سرعت زیاد شروع به چرخش می کند. -سطوح تماس دوقطعه بواسطه سرعت زیاد تماس ونیروی اصطحکاک، گرم شده و ذوب شده و می چسبند. -بعد از چسبیدن حرکت چرخشی متوقف و دو قطعه سرد می شوند. -معمولا قطعات استوانه ای شکل ویا کره ای با این روش جوشکاری می شوند. -انواع اسباب بازی ها و جعبه های بسته بندی. • جوشکاری ضربه ای: -کیسه زباله و یا ظروف پلاستیکی پخت غذا در مایکروویو. • مونتاژ مکانیکی: -متصل کردن دو یا چند قطعه به وسیله اتصالات مکانیکی مانند پیچ و مهره و یا از طریق ایجاد گیر انطباقی مثل اتصال چفتی. 1-پیچ های خودرو: -در بعضی موارد پیچ ها با رزوه های قالب گیری شده در قطعه یا مهره جا داده شده در قطعه درگیر می شوند.در مواردی که رزوه یا مهره وجود ندارد و پیچ خودرو است نیروی زیادی به قطعه وارد می شود. 2-پرچ ها: 3-تیرک های گرمایی: -برای چسباندن قطعات ورقه ای شکل پلاستیکی.

37. -در این فرآیندها یک تیرک یا زا ئده در یکی از قطعات ایجاد می شود و پس از اتصال دو قطعه با ذوب تیرک یا زا ئده دو قطعه متصل می شوند. -عمل ذوب تیرک بصورت فراصوتی یا گرمایی است. 4-اتصال چفتی: -در اتصال چفتی زا ئده یک قطعه بصورت کشویی یا چفتی در فرورفتگی قطعه دیگر قرار گرفته و اتصال صورت می گیرد. -مثلا درهای بطری ، درهای ظروف پلاستیکی ،سیستم های کشویی و ......

38. صنعت چوب -چوب یک ماده آلی سخت و رشته ای است که از درخت بدست می آید. -خواص شیمیایی و فیزیکی منحصر به فرد وقابل تجدید است. -چوب ها از سلولز، لپگنین،مواد معدنی خاکستر ساز و مواد حل شدنی تشکیل شده اند -تغییرات این 4 مشخصه انواع چوب را می سازد. مثل چوب سبک یا سنگین،سفت یا انعطاف پذیر ،سخت یا نرم،رگه باز یا بسته. اجزای اساسی یک تنه درخت در سطح مقطع: • طبقه زاینده(لایه ای میکروسکوپی از سلول های زنده چوب). • بافت آبکش یا پوست داخلی(لایه ای از بافت های نرم و مرطوب با لوله های غربالی). • پوست خارجی(لایه ای ضخیم از بافت های مرده). -پوست خارجی و بافت آبکشی بوسیله طبقه زاینده از هم جدا می شوند. • برون چوب(چوب رنگ پدیده زیر پوست داخلی که شامل سلول های زنده و مرده است). • درون چوب(آن قسمتی از درخت که از وسط تنه تا بیرون ادامه دارد و سلول های آن مرده اند). • مغز(قسمت نرم واقع در مرکز درخت).

39. شعاع های چوب(نوارهایی که بصورت شعایی از مرکز تا پوست ادامه دارندو باعث اتصال بافت ها می شوند. سلول های چوب: -چوب از سلول های سلولزبا پیوند کوولا نسی تشکیل شده است که با اتصال به هم زنجیره های تپشبار سلولز با حدود 50 هزار واحد مولکولی تشکیل می دهند. -علاوه بر پیوند مولکولی در درون زنجیره های سلولزی پیوند های ثانویه مانند پیوند های واندروالس بین زنجیرها برقرار می شود. -سلول های چوب موقعی تشکیل می شوند که حدود چند صد رشته از این زنجیرها به موازات هم قرار گرفته و یک بلورک بسازند. -در مرحله بعدی 10 تا 100 بلورک کنار هم قرار می گیرند تا مجموعه زیر لیفچه بسازند. -بنابراین هر متر مکعب چوب حدود 270میلیارد سلول چوب دارد. -با توجه به آرایش لیفچه های ریسمانی سه نوع سلول چوب تشکیل می شود. • بافت زنبوری: سلول های کوتاه با دیواره نازک که عمدتا وظیفه انبار کردن و توزیع مواد غذایی به دیگر سلول ها را دارند. • آوند چوبی: سلول های رشته ای بلند(تا حدود 7 میلیمتر)حاوی مقدار زیادی لپگنین که تامین کننده استحکام چوب هستند.

40. آوندها یا سلول های عریض هادی مواد غذایی: -این سلول ها به دو صورت آرایش می یابند. الف)چوب های سخت یا درختان پهن برگ -دارای آوند هستند. ب)چوب های نرم یا درختان مخروط دار سوزنی برگ. -فاقد آوند هستند. -آوند ها همان حفره های موجود در چوب هستند که بنابراین چوب سخت را حفره دار و چوب نرم را بدون حفره نیز می نامند. -این آوند ها نقش رساندن مواد غذایی و آب از ریشه ها تا تاج (برگ ها) را بر عهده دارند. انواع چوب سخت: • حفره پراکنده: -آوند های آغاز و پایان فصل با هم برابراند. -مانند درخت گردو-بلوط- زبان گنجشک. • حفره حلقوی: -آوندهای پایان فصل از آغاز فصل باریک تراند. -مانند درخت غوش –افرا-تبریزی زرد.

41. خواص چوب مبنای انتخاب چوب برای کاربردها: -مثلا چوب گردو برای مبل ها و صندلی های ظریف. -چوب غوش برای ساخت درهای کمدها و کابینت ها. -کاج و سرو برای ستونها و تیرهای سقف منزل. -کاج کریسمس برای خمیر کاغذ. الف)رطوبت: -مقدار رطوبت چوب برابر وزن موجود در چوب تقسیم بر وزن چوب خشک شده در کوره ضربدر 100 می باشد. -مقدار رطوبت چوب از خواص مهم است زیرا بر خواص مکانیکی و غیر مکانیکی چوب اثر می گذارد. -چوب در اثر جذب رطوبت منبسط ودر اثر دفع آن منقبض می شود. -به هنگام خشک شدن چوب ،انقباض بیشتر در جهت حلقه های سالانه (مماسی)و انقباض کمتر در عرض این حلقه ها(شعاعی)و مقدار خیلی کمی انقباض طول دانه ها رخ می دهد. -دلیل ایجاد الوار های خمیده یا پیچیده، انقباض طولی زیاد و در نتیجه واپیچش دانه های چوب است.

42. ب)وزن مخصوص چوب: -از تقسیم وزن چوب خشک شده در کوره بر وزن آب هم حجم در دمای استاندارد بدست می آید. -چگالی با وزن مخصوص فرق دارد. -چگالی از تقسیم وزن چوب مرطوب بر حجم چوب مرطوب بدست می آید. -هردو عامل چگالی و وزن مخصوص در استحکام چوب موثراند. ج)خواص فیزیکی: -چوب عایق گرمایی خوب وهادی الکتریکی بد است. د)خواص مکانیکی: • استحکام برشی: -توانایی چوب در مقابله با لغزش یک قسمت روی قسمت دیگر در امتداد قطعه کار. -در مورد چوب این خاصیت فقط در امتداد موازی با رگه ها قابل بررسی است زیرا استحکام برشی چوب در این امتداد حداقل است. • استحکام فشاری: -توانایی چوب در مقابله با نیرویی که در صدد کم کردن آبعاد آن است. -این کمیت هم در جهت موازی و هم در جهت عمود بر رگه ها بررسی می شود. • تنش کششی: -قابلیت چوب در مقابله با نیروهایی که در صدد بیشتر(بزرگتر)کردن ابعاد آن هستند.

43. -آزمون کشش چوب بررسی کننده چگونگی پاره شدن چوب به ازای کشش و در جهت عمود بر رگه ها است. • تنش خمشی: -این نوع تنش ترکیبی از بارهای برشی، کششی و فشاری است که ممکن است موجب خمش چوب شود. -اگر زمان اعمال نیروها کم باشد معمولا چوب به حالت اول بر می گردد. -معمولا کرنش ایجاد شده با تنش ایجاد شده متناسب است که این نسبت را ضریب کشسانی گویند. -ضریب کشسانی معیاری است که قابلیت چوب برای بازگشت به شکل واندازه اولیه بعد از برداشتن نیرو را نشان می دهد. -این معیار برای چوب نشان دهنده صلابت یا سفتی چوب است. -علاوه بر تعیین ضریب کشسانی،چوب را با چند روش دیگر تعیین خمش می آزمایند که عبارتند از: • خم کردن چوب تحت نیروی حداکثر و تعیین توانایی چوب در جذب ضربه تا مرحله شکست کامل(این آزمایش با رها کردن یک وزنه سنگین روی چوب انجام می گیرد). -اگر چوب ضربه زیادی تحمل کند و به تدریج بشکند چوب را چقرمه گویند. -اگر چوب در اثر ضربه زیاد سریع بشکند چوب را ترد گویند.

44. اندازه گیری انرژی جذب شده توسط تیر چوبی برای تعیین توانایی آن در مقابله با بارهای ضربه ای بدون بروز خرابی دائم. • سختی: -سختی چوب بصورت مقاوت آن در مقابل سایش، خش یا فرونرفتن اجسام تیز در آن تعیین می شود. -سختی بصورت نیروی لازم برای فرو کردن گلوله با قطر444/0اینچ تا عمقی برابر 222/0اینچ در چوب تعیین می شود. طبقه بندی های چوب: یک فوت الوار: -مکعب مستطیلی است به مساحت مقطع 1 فوت مربع و ضخامت 1 اینچ. -واحد اندازه گیری حجم چوب است. -تعداد فوت الوارهای موجود در هر الوار از حاصل ضرب اسمی ضخامت بر حسب اینچ در پهنای اسمی بر حسب اینچ در طول الوار بر حسب اینچ بدست می آید. تعداد فوت الوار=L*W*T/144 -ضخامت الوارهای کمتر از 1 اینچ را 1 اینچ در نظر می گیریم. -اگرLبرحسب فوت وwبرحسب فوت و T بر حسب اینچ باشدL*W*Tفرمول است. -اگر همه برحسب اینچ باشندL*W*T/144فرمول است.

45. -در سیستم متریک برای حجم چوب بجای فوت الوار از متر مکعب استفاده می کنیم. -درجه بندی و طبقه بندی الوار بر حسب وجود یا عدم وجود معایبی مانند گره ، ترک ریز،کیسه های صمغ، ولکه ها که می توانند بر استحکام دوام یا ارزش کاربردی و خواص مکانیکی الوار تاثیر بگذارند،انجام می گیرد. اشکال چوب: • الوارهای چوب سخت: -درجه 1 -درجه 2 • الوارهای چوب نرم: -الوارهای محوطه ای -الوارهای ساختمانی -الوارهای کارگاهی • متفرقه: -بعضی از الوارها از هر 4 طرف رنده می خورند تا صاف شوند. -چوب علاوه بر الوار و تخته ، بصورت تخته 3 لا یا چند لا و یا بصورت روکش نیز تهیه می شود.

46. مزایای تخته چند لا: -خواص استحکامی در جهت عرض و طول بطور یکسان. -مقاوت بیشتر در مقابل ترک خوردگی و شکاف برداشتن. -پایداری ابعادی بیشتردر مقابل تغییرات رطوبت. -فیبر،تخته فشرده،تخته نازک و نئوپان از دیگر اشکال چوب. چوبهای اصلاح شده: • یکی از مهمترین عملیات ها روی چوب جهت بهبود شرایط و خواص فیزیکی آن و گسترش حوضه کاربرد آن ،ترکیب چوب و پلاستیک است. -در فرآیند ترکیب چوب و پلاستیک،چوب را در محفظه خلاء قرار می دهند تا هوای موجود در سلول های آن خارج شود.سپس نوعی پلاستیک از قبیل متاکریلیت را وارد محفظه خلاء می کنیم تا بجای هوا جذب سلول های چوب شود.سپس با ایزوتوپهای رادیواکتیو قطعه بمباران می شود تا پلاستیک های موجود در سلول های چوب بسپارش(پلیمری)شوند. -در حقیقت با این کار چوب تبدیل به نوعی پلاستیک می شود و به این ترتیب مقاومت چوب اصلاح شده فوق،در مقابل رطوبت و تغییر ابعاد بالا می رود. • می توان با عملیات شیمیایی و فشردن چوب خواص آنرا تغییر داد. مثلا در مورد چوب اشباع شده که چوبی است که با یک پلاستیک گرما سخت فرآوری شده و بدون فشار سخت شده باشد.

47. -تحت این شرایط یک ماده نفوذ کننده و پرکننده روی الیاف روکش چوب رسوب کرده و باعث پایداری ابعاد آن می شود. • چوب اشباع شده فشرده: -همانند حالت قبل است با این تفاوت که پیش از سخت شدن پلاستیک فشرده می شود. -پایه آنتن ،ملخ هواپیما از این نوع چوب هستند. فرآوری مواد چوبی: الف)بریدن: • تخت کردن:صاف کردن یا گونیا کردن یک سطح از قطعه کار بمنظور انجام عملیات بعدی. • گندگی:صاف کردن یک یا چند سطح و رساندن آن به ابعاد مورد نظر. -دنده یکرو تراش -دنده دورو تراش -دنده کنار تراش هردوسطح یا هردولبه • کنده کاری:با استفاده از یک ابزار برش که مانند مته وارد قطعه شده و به آن شکل می دهد. -این شکل معمولا به شکل داخلی و فرورفتگی است. -این عملیات شامل سوراخکاری یا مته کاری نیز می باشد.

48. ابزارزنی:شبیه کنده کاری است با این تفاوت که ابزار کنده کاری و محور آن در بالای قطعه یا میزکار قرار دارند ولی در ابزارزنی محور ابزار تراش روی میز قرار دارد. -کاربرد عمده ابزارزنی برای ایجاد مقاطع خاص در گوشه ها ،لبه ها یا محیط قطعه است. • گودتراشی:همان تراشکاری چوب است.یعنی با حرکت دورانی قطعه حول یک محور تمام محیط آن شکل دهی می شود(خراطی) • اره کاری:ایجاد لبه های دقیق، فارسی بری(مورب بری)، بریدن متوازی، خط انداختن، گونیا کردن،برشهای عرضی،ازموارد اره کاری است. • سوراخکاری: -ماشین مته رومیزی، سوراخ تراش، قائم چند محوره و.... را می توان نام برد. -با خم کردن کلگی، مته زدن سوراخهای زاویه دار. -این عملیات مخصوصا در صنایعی که دارای قطعات ماجونی هستند کاربرد زیاد دارد. • سنباده زنی: -حذف خراشهای عمیق، بریدگی ها، نا هماهنگی ها، ونواقص سطحی مشابه. ب)شکل دادن: -قطعات چوبی را می توان تحت بخار آب خم کرد و با فشردن به اشکال مورد نیاز مثلا راکت تنیس و یا کف صندلی تبدیل کرد.

49. ج)اتصال یا مونتاژ: -مونتاژ قطعات چوبی مستلزم آماده سازی دقیق نقاط اتصال چوب ها است که به آن درودگری گویند. -طراحی نوع اتصال،مسائل خاصی از قبیل استحکام شکل ظاهری،حذف رگه ها،سادگی تولید و مونتاژ را در بر دارد. -به استثنای اتصال کام و زبانه ای ،بقیه اتصالات حالت قفل شونده دارند و برای تکمیل ساخت فقط نیاز به چسب است. -این اتصالات طوری طراحی شده اند که جهت استحکام اتصال نیازی به میخ و پیچ و پرچ نیست. -به غیر از اتصال لب به لب بقیه اتصالات حالت قفل شونده دارند ولی اتصال لب به لب نیاز به میخ،پرچ یا پیچ و چسب دارند. -نیم ونیم برای اتصال طولی قطعات قالبی و زهوار مورد استفاده قرار می گیرند.در این روش می توان خطوط اتصال را مخفی کرد. مسائل مربوط به اتصالات چسبی در تولید انبوه: • نیاز به ابزار آلات گیره ای ویژه. • ضرورت توجه به تمیزی و همواری سطوح. • روش های چسباندن و نوع چسب. • ضرورت حذف چسب های اضافی.

50. -جهت رفع این مسائل استفاده از روش های اتصال مکانیکی مناسب است. د) پرداخت کاری: • تمیز کاری: برداشتن ماده ناخواسته از روی قطعه. -از حلال –الکترولیت-پاک کننده های قلیایی یا اسیدی استفاده می شود. • صیقل کاری:یک نوع عملیات سایش سطحی. • پرداخت انبوه:پرداخت لبه ها و سطوح قطعات که بصورت انبوه می باشد. نکات مربوط به چوب: -چوب به عنوان یک ماده آلی تنفس کرده و رطوبت را جذب و دفع می نماید. -جذب رطوبت در تابستان و دفع آن در زمستان است.به همین دلیل تاب برداشتن، پوسته برداشتن وترکیدن از نتایج این جذب ودفع است. -بنابراین در مواردی که چوب جنبه تزئینی دارد بهتر است از روکش های مناسب که باعث پوشش این جذب و دفع هستند استفاده شود.