ELLE TAŞIMA İŞLERİNDE GÜVENLİK

1. ELLE TAŞIMA İŞLERİNDE GÜVENLİK MESLEKİ BEL AĞRISI Hazırlayan Ali Münir ÜNVER Makine Mühendisi Eml.İş Baş Müfettişi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

2. ERGONOMİ • Sanayide, makineleşme ve otomasyon giderek artmaktadır. Bu durumda; insan - makine ve insan – malzeme ilişkileri ile otomasyona bağlı rutin çalışma şekilleri ortaya çıkmaktadır. • Çalışılan makinenin ergonomik olmayan yapısı, işçinin kas ve iskelet sistemini oldukça zorlamaktadır. • Bant sistemi tarzındaki çalışmalar da; antiergonomik tezgahlar, üretim bantları, masa ve sandalyeler yüzünden, giderek daha fazla sayıda işçi sırt ağrılarından, boyun ağrılarından, el bileği, kol ve bacak ağrılarından ve göz yorgunluğundan şikayetçi olmaktadır.

3. ERGONOMİ • Ergonomik olmayan makine ve çevre donanımları nedeniyle sık sık bedensel ve zihinsel şikayetler yaşayan işçilerin iş tempoları ve verimleri hızla düşmektedir. • Çoğunlukla da işçiler, bu durumun ergonomik bir sorundan kaynaklandığının farkında değildirler. • Bu işçiler daha sık viziteye çıkmakta, çoğu basit gibi görünen bu rahatsızlıklar nedeniyle daha fazla istirahat almaktadırlar. • Tüm bu sağlık sorunlarının ortadan kaldırılması ve işçilerin performanslarının arttırılması için mutlaka Ergonomi Biliminden faydalanılmalıdır.

4. Çok rastlanan ve ergonomik olmayan çalışma şekilleri • Özellikle büro çalışanlarında görülen rahatsız oturma şekilleri • Kollar uzatılarak ya da başın üzerinde tutularak çalışılması, • Eğilerek çalışılması, • Ağır yüklerin kaldırılması ya da itilmesi. • Kaya delgisi gibi titreşimli aletlerin ya da teçhizatın uzun süre tekrarlanarak kullanılması; • Çoğu makine ustasının yaptığı iş gibi, elin ya da eklemlerin bükme hareketi yapmasını gerektiren aletler ve işler, • Rahatsız bir pozisyonda kuvvet uygulanması, • Elin, sırtın, el bileklerinin ya da eklemlerin bir bölümüne aşırı basınç uygulanması,

5. Rahatsızlığın gelişimi • Kötü tasarlanmış ya da uygun olmayan aletlerin ve çalışma yerlerinin neden olduğu zedelenmeler ve hastalıklar çoğu zaman aylar ya da yıllar süren bir dönem içinde yavaş bir hızda gelişir. • Ancak, işçi, bir şeylerin iyi gitmediğini gösteren bazı işaretleri ve belirtileri genellikle uzun bir süre taşır. • Örneğin, çalışırken kendini rahatsız hissedebilir ya da işten evde döndüğünde kaslarda ya da eklemlerde ağrı hissedebilir. • Buna ek olarak, bir süre önemsiz kas incinmelerinden şikayet edebilir. • Bu tür sorunları incelemek önemlidir; çünkü rahatsızlık duygusu biçiminde başlayan bir sorun bazı durumlarda işçiyi çalışamaz hale getiren ciddi bir zedelenmeye ya da hastalığa dönüşebilir.

6. Bel ağrısının sık olarak gözlendiği çalışma alanları: - Ağır vasıta sürücüleri, - Hemşire ve hasta bakıcılar, - Çöp toplayıcılar, - Depocular, - Mekanik işlerinde çalışanlar.

7. Bel ağrısı; Lumbosakral bölgede akut veya kronik ağrı ve rahatsızlıkla karakterize durum. Konuyla ilgili epidemiyolojik çalışmalarda genelde belirli bir etken saptanamaz ve mesleki bel ağrısı, idiopatik (nedeni belli olmayan) bel ağrısı olarak sınıflandırılır.

8. Rahatsızlığın gelişimi • Çok tekrarlı işler, kas-iskelet zedelenmelerine (ve stres ile ilgili zedelenmelere) ve hastalıklara yol açan yaygın bir nedendir. • Çok tekrarlı işlerin neden olduğu zedelenmelere genellikle “Tekrarlamalı Zorlanma Zedelenmeleri” (TZZ) adı verilir. • TZZ çok acı verir ve sürekli sakatlığa dönüşebilir. • TZZ'nin erken dönemlerinde işçi vardiya bitiminde yalnızca ağrı ve yorgunluk hisseder. • Ancak durum kötüleştikçe, vücudun etkilenen bölgesinde aşırı acı ve zayıflık ortaya çıkabilir. • Bu durum kalıcılık kazanabilir ve işçinin artık işini yapamayacağı noktaya kadar ilerleyebilir.

9. .

10. BEL AĞRISI Omurganın 3 temel görevi; 1. Bedenin yapısını korumak ve hareket kabiliyetine izin vermek 2. Omuriliği (spinal kord) korumak 3. Darbeleri hafifletici etki göstermek.

11. BEL AĞRISI Vertebra ve faset eklemler; Kemikler (vertebralar) asıl yapıyı oluşturur. Faset eklemler, hareket yönünün ve derecesinin kontrolünü sağlar. Ligamentler; Ligamentler sıkı ve non-elastik bantlardır. Kemikleri bir arada tutarlar. Diskler; Diskler esnekliliği sağlar ve darbe emici gibi çalışır. Disklerin ortası pelte kıvamındadır. Çevresi kemiklere bitişik kauçuk gibi bantlarla çevrilidir.

13. Disk İncinmesi Veya Dışa Kayması

14. BEL AĞRISI Nedenleri tam olarak anlaşılamaz Kesin tedavi planları YOK

15. BEL AĞRISI Çalışmaktan alıkoyan durumlarda iki haftalık yatak istirahatı + ağrı kesici çalışma ortamına geri dönüş

16. Tedavi • Bazı sanayileşmiş ülkelerde TZZ çoğu zaman ameliyatla tedavi edilmektedir. • Ancak, bir sorunu tedavi etmenin, o sorunu daha başından önlemek ile aynı şey olmadığını akılda tutmak önemlidir. • Özellikle TZZ (Tekrarlamalı Zorlanma Zedelenmeleri) durumunda ameliyatlar sıkça kötü sonuç verdiğinden ve işçi, sorunu yaratan işine geri döndüğünde ameliyat sonrasında bile belirtiler çoğu zaman tekrar ortaya çıkabildiğinden, birinci amaç önlemek olmalıdır.

17. BEL AĞRISI Endüstrileşmiş ülkelerdeki en sık ve tedavisi en pahalı hastalıklardan ABD’de maddi kaybın en yüksek olduğu mesleki sağlık sorunu Çalışma yaşamı boyunca en az bir kez bel ağrısı şikayeti: İskandinav ülkelerinde yetişkinlerin yaklaşık %80’i Bir Amerikan uçak üretim şirketinde erkeklerin %60’ında, bayanların %55’inde

18. ABD’de her yıl çalışanların %2-5’inin bel ağrısı nedeniyle bir süre iş ortamından uzaklaştığı tahmin edilmektedir. ABD’nde 1990 yılında sadece bel ağrısı nedeniyle meydana gelen maddi kayıp (tedavi masrafları ve üretim kaybı): > 24 milyar $ Tazminat ve diğer dolaylı ödemelerle birlikte > 50 milyar $

19. Bel ağrısı gelişimiyle ilişkili mesleki risk faktörleri: (1) Malzemelerin elle tutulması sırasında yapılan zorlayıcı hareketler: ağır yükleri kaldırma, itme veya çekme gibi. (2) Kötü postür (duruş) : fleksiyon (öne doğru bükülme), lateral (yan) bükülme, aksiyal dönme (ayaklar ile değil bel ile dönme), uzun süreli sabit bir pozisyonda durma gibi. (3) Tüm vücut vibrasyonu: vibrasyon üreten bir platformda veya ortamda uzun süre kalma. (4) İlk üç risk faktörüne tekrarlar şekilde ve uzun süreli maruz kalma (5) İşle ilişkili psikolojik veya psikososyal stres (6) Kayma ve düşmeler *

20. Bel ağrısı gelişimiyle ilişkili mesleki risk faktörleri: İŞLE İLGİLİ • Malzemelerin elle tutulması sırasında yapılan zorlayıcı hareketler: Ağır yükleri kaldırma, itme veya çekme gibi. Aşırı kuvvet

21. Bel ağrısı gelişimiyle ilişkili mesleki risk faktörleri: İŞLE İLGİLİ- Kötü postür (duruş): -fleksiyon (öne doğru bükülme), -lateral bükülme (yan bükülme), -aksiyal dönme (elde yük var ikenayaklar ile değil bel ile dönme), -uzun süreli sabit bir pozisyonda durma gibi. Yinelenen ya da sürekli yapılan iş

22. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ

23. OMURGA ANATOMİSİ

24. BEL KAYMASI

25. BEL FITIĞI

26. UYGUN BİÇİMDE KALDIRMA VE TAŞIMA

29. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ • Yük kaldırırken bacaklarınızı kullanın. Bunun için bacaklarınızı yükün iki tarafına yaklaştırın. • Ayaklardan birini yükün diğer yanına diğerini de arkasına koyun.

30. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ • Oturma pozisyonuna girin ve sırtınızı düz tutun. • Çenenizi içeri çekik tutun.

31. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ • Böylece sırtınızı düz tutmanın yararını devam ettirir, omuriliği sağlam ve düz tutmuş olursunuz.

32. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ • Kaldıracağınız nesnenin köşesine avucunuzu dayayıp parmaklarınız ve elinizle kavrayın. Yükü vücuda yaklaştırın. Kol ve dirsekleri vücuda bitiştirin.

33. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ

34. . • Bacakların pozisyonu Dengenizi iyi koruyabilmek için Ayaklarınızı açık tutun. Nesneye yakın durun. Nesneye ne kadar Yaklaşabilirseniz onu o kadar güvenli bir Şekilde kaldırabilirsiniz.

35. Sırtın ve bacakların pozisyonu Nesneyi vücudunuza yakın olacak şekilde kaldırın; aksi takdirde sırt kasları ve bağlar gerilir ve omurgalar arası diskler üzerinde basınç artar. Kaldırma sırasında sırtınızın aynı pozisyonda kalması için karın ve sırt kaslarınızı gerin

36. Kolların ve tutuş pozisyonu Nesneyi, ellerinizin tamamını kullanarak ve Omuzlarınızla dik açı oluşturacak şekilde tutarak sıkıca kavramaya çalışın. Yalnızca Parmaklarınızı kullanarak sıkıca tutamazsınız. Mümkünse her iki elle birden kaldırın.

37. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ

38. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ • Yükü iki kişi birlikte taşıyorsanız, birlikte kaldırdığınızdan emin olun. • Ağırlık tek kişiye yüklenmemelidir.

39. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ • DOĞRU

40. YÜKLERİN KALDIRILMASIBEL İNCİNMELERİ • YANLIŞ

41. YÜK ELİNİZDE İKEN SAĞA YA DA SOLA DÖNMENİZ GEREKİYORSA; BELİNİZLE DEĞİL, AYAKLARINIZIN YERİNİ DEĞİŞTİREREK DÖNÜNÜZ.

42. AĞIR BİR YÜKÜ ÇEKEREK YA DA İTEREK TAŞIMAYINIZ.

44. YÜKÜ HER İKİ TARAFINIZA SİMETRİK OLARAK PAYLAŞTIRARAK TAŞIYINIZ.

45. AĞIR BİR YÜKÜ KALDIRMAYI DENEMEYİNİZ, ZORUNLU İSENİZ BAŞKASINDAN YARDIM İSTEYİNİZ YA DA ALET VE ARAÇLARDAN YARARLANINIZ. DOĞRU DOĞRU YANLIŞ

46. AĞIR YÜKLERİN TAŞINMASINDA ARAÇLARDAN YARARLANINIZ.

47. HAFİF DAHİ OLSA BİR YÜKÜ YERDEN ALIRKEN EĞİLMEYİNİZ. DİZLERİNİZİ BÜKEREK ÇÖMELEREK ALINIZ. YÜKÜ BELİNİZLE DEĞİL BACAKLARINIZLA KALDIRINIZ.

48. YÜKÜ TAŞIRKEN BEDENİNİZE YAKIN TUTUNUZ.

49. İKİ KİŞİ BİR YÜKÜ UÇLARINDAN TUTARAK TAŞIYORSANIZ ASLA BİRBİRİNİZE HABER VERMEDEN BIRAKMAYINIZ. YÜK TAŞIYAN ELLERİNİZİN AYNI HİZADA OLMASINA DİKKAT EDİNİZ.

50. YÜKÜN AĞIRLIĞINI BİLMİYORSANIZ YOKLAYARAK AĞIRLIĞI TAHMİN ETMEYE ÇALIŞINIZ.