Flexibel rekenonderwijs in groep 3 en 4 Bijeenkomst 1

1. Flexibel rekenonderwijs in groep 3 en 4Bijeenkomst 1 Martijn van Grootel m.v.grootel@ocghadvies.nl

2. Implementatie protocol ERWD • Doelen: • Vergroting van competenties van: • Leerkrachten (spoor 2 en spoor 3) • IB’ers • Directies • Rekenbeleidsprotocol vanuit samenwerkingsverband • Iedere school heeft een individueel rekenbeleidsplan

3. Opbouw cursus Vijf bijeenkomsten Praktijkopdrachten, koppeling naar eigen team Literatuur Koppeling protocol ERWD Klassenobservatie

4. Inhoud cursus Bijeenkomst 1: • Introductie, gecijferdheid en protocol ERWD Bijeenkomst 2: • Cruciale leermomenten, handelingsmodel en drieslagmodel Bijeenkomst 3: • Goede groepsinstructie, oplossingsstrategieën, werken met getallenlijn, automatiseren en memoriseren Bijeenkomst 4: • Analyseren van rekenvaardigheden, diagnosticerend onderwijzen in de klas Bijeenkomst 5: • Onderwijsbehoeften en aanbod voor sterke en zwakke rekenaars

5. Inhoud van deze middag • Kennismaking • Wat is gecijferdheid? • Het protocol Ernstige RekenWiskunde problemen en Dyscalculie • Observaties plannen

6. Raadsel 1 Je staat bij een rivier en hebt exact 4 liter water nodig. Je hebt twee emmers, één emmer waar 5 liter in kan en één waar 3 liter in kan. Hoe kun je 4 liter water afmeten door enkel deze twee emmers te gebruiken?

7. Vul de 5-liter emmer tot de rand. • Met de 5-liter emmer vul je nu de kleine emmer van 3 liter. • Giet de 3-liter emmer uit en vul hem met de resterende 2 liter uit de grote emmer. • Vul de 5-liter emmer nogmaals. • Vul de 3-liter emmer tot de rand met water uit de 5-liter emmer. • Je hebt nu exact 4 liter water in de 5-liter emmer.

8. Gecijferdheid

9. Gecijferdheid? Gecijferdheid is het vermogen van een individu om zich zelfstandig en adequaat te redden in situaties waarin getallen, patronen en structuren een rol spelen. In welke situaties in het dagelijks leven is het handig om gecijferd te zijn?

10. Gecijferdheid – kenmerken? • Er passen vier kerstballen in een doosje. Hoeveel doosjes heb ik nodig om 26 kerstballen te verpakken? • Je bent van plan om in de vakantie van Maastricht naar Groningen te fietsen. Hoe lang zal je daar ongeveer over doen?

11. Gecijferdheid - kenmerken Iemand die gecijferd is, kan: • Rekenstrategieën gebruiken • Kiezen uit rekenmanieren • Omgaan met de rekenmachine • Schatten • Mathematiseren • Uitkomsten beoordelen • Getallen kritisch beschouwen • Vormen en patronen herkennen • Zich oriënteren in de ruimte • Meten en meetresultaten interpreteren en gebruiken

12. Professionele gecijferdheid Waarom is 12 : 4 hetzelfde als 24 : 8? Kun je dit verklaren? Bewijzen? Uitleggen? Een kind berekent: 16 x 32 = 10 x 30 + 6 x 2 Laat zien waarom dit fout is.

13. Professionele gecijferdheid Rekenregels kunnen verklaren, bewijzen en van voorbeelden kunnen voorzien. Waarom vragen stellen en beantwoorden Contexten bij sommen bedenken Vraagstukken op meerdere manieren en niveaus oplossen Denkmodellen kunnen gebruiken

14. Rekenonderwijs - doelen Kinderen voorbereiden op het vervolgonderwijs (wiskundeonderwijs) Kinderen leren denken en redeneren Kinderen redbaar maken in de samenleving (gecijferdheid)

15. Protocol ERWD

16. Totstandkoming Ministerie van OCW NVORWO

17. DOEL Voorkomen is beter dan genezen! Toch ziek? Dan de juiste zorg!

18. Drie pijlers protocol De leerlingen (vier fasen model) De leraar (drie sporen) Het rekenwiskunde onderwijs (diagnosticerend onderwijzen)

19. Vier fasen (ontwikkeling van de leerling)

20. Drie pijlers protocol De leerlingen (vier fasen model) De leraar (drie sporen) Het rekenwiskunde onderwijs (diagnosticerend onderwijzen)

22. Spoor 1

23. Spoor 1: Homogene groep

24. Spoor 2

25. Spoor 2: differentiatie in subgroepen

26. Spoor 3

27. Spoor 3: Individuele benadering

28. Eigen vaardigheden en persoonlijke doelstellingen?

29. Drie pijlers protocol De leerlingen (vier fasen model) De leraar (drie sporen) Het rekenwiskunde onderwijs (diagnosticerend onderwijzen)

30. Handelingsmodel

31. Handelingsniveau 1: Informeel handelen in werkelijkheidssituaties Handelingsmodel

32. Handelingsniveau 2: Voorstellen – concreet Handelingsmodel

33. Handelingsniveau 3: Voorstellen – abstract Handelingsmodel

34. Handelingsniveau 4: Formele bewerking uitvoeren Handelingsmodel

36. Drieslagmodel context Betekenis verlenen aan info Analyseren van info uit context en Omzetten naar rekenwiskundige bewerking Oplossing terug koppelen naar contextprobleem reflectie aanpak bewerking oplossing uitvoering Uitvoeren van bewerking Komen tot een oplossing Op basis van eigen kennis en vaardigheden (zie handelingsmodel)

37. 10-stappenplan • Rekenbeleid en zorgbeleid • LOVS • Vroegtijdige signalering en preventie van rekenwiskunde problemen • Fase groen • Fase geel

38. 10 stappenplan vervolg • Fase oranje • Fase rood : aanvraag extern onderzoek • Fase rood : uitvoering extern diagnostisch onderzoek • Fase rood : begeleiding en evaluatie van de begeleiding • Fase oranje : ERW-indicatie • Fase rood : dyscalculieverklaring

39. Dyscalculie • De leerling beschikt over voldoende intelligentie (totale IQ van minimaal 70) • Er is een grote discrepantie tussen de ontwikkeling van de leerling in het algemeen en zijn rekenwiskundige ontwikkeling • De achterstand is hardnekkig • De leerling laat, ondanks gerichte, deskundige begeleiding, (te) weinig aantoonbare vooruitgang zien • De problemen zijn ontstaan vanaf het verwerven van de basisvaardigheden in het domein Getallen en Bewerkingen en beïnvloeden ook de ontwikkeling op de domeinen Verhoudingen en Meten en Meetkunde (inclusief de leerstoflijnen Tijd en Geld)

40. Vooruitblik bijeenkomst 2 Opdrachten ‘Onze school in het spoor van het ERWD’ Twee leerervaringen op format ‘leerervaringen flexibel rekenonderwijs in groep 3 en 4’ Literatuur: Protocol H3 (p. 60-64) Protocol H5 (p. 134 – 161) De vertaalcirkel (p.8-11) Inhoud: Rekendoelen en cruciale leermomenten in groep 3 en 4 Handelingsmodel en drieslagmodel

41. Evaluatie