İŞLETME-8

1. İŞLETME-8 İşletmelerde Büyüklük ve Kapasite

2. BÜYÜKLÜĞÜNE GÖRE İŞLETMELER • Cüce işletmeler • Küçük işletmeler • Orta işletmeler • Büyük işletmeler • Dev işletmeler

3. İŞLETMELERİN BÜYÜKLÜĞÜNÜN BELİRLENMESİNDE KULLANILAN ÖLÇÜTLER • Niteliksel ölçütler (yapı, davranış, politika) • Niceliksel ölçütler (diğer işletmelerle karşılaştırma olanağı var)

4. Niteliksel Ölçütler • Uzmanlık kazanmış yöneticilere yer verme düzeyi • İşletme yönetimiyle işçiler, müşteriler, malı yollayanlar ve işletme sahipleri arasında kişisel ilişkilerin derecesi • Sermaye pazarından uzun ve kısa süreli sermaye sağlama olanakları • Alış ve satışlarda yapılacak pazarlıklarda güçlülük derecesi • İşletme sahibi ve yöneticisinin içinde bulunduğu yerel çevre ile bağlarının düzeyi ve yakında bulunan pazarlarla, madde ve malzeme derleme kaynaklarına bağımlılık düzeyi

5. Niceliksel Ölçütler • Çalışan sayısı • Sermaye • Yaratttığı değer fazlası • Üretim kapasitesi • Belirli bir süre içinde kullanılan hammadde • Belirli bir süre içinde harcanan enerji niceliği • Belirli bir süre içinde yapılan satış • Kullanılan makine ve tezgahların sayısı ya da gücü • İşlenen ya da yararlanılan toprağın genişliği

6. 1.CÜCE İŞLETMELER • Çalıştırılan kişinin geçimini sınırlı ölçüde karşılayabilen • Genel olarak nakdi sermayeden çok beden gücü ile çalıştırılan • İş hacmi sınırlı • Yarım işletmeler • Hizmet ağırlıklı işletmeler • Berber dükkanı

7. 2.KÜÇÜK İŞLETMELER • Çalışan sayısı 1-6 • Yönetim bağımsızdır. Genellikle, yöneticiler aynı zamanda işletme sahibidir • İşletme sermayesi bir kişi ya da küçük bir küme tarafından sağlanmıştır • Çalışma alanı yereldir • Yok olma oranı çok yüksek

8. KÜÇÜK İŞLETMELERİN ÜSTÜNLÜKLERİ • Ekonomide zaman zaman ortaya çıkan dalgalanmalara ve durgunluklara karşı daha dayanıklı • Pazar koşullarının değişmelerine büyük uyum gösterirler • İşletme kararlarını daha çabuk alırlar • Tüketici isteklerine ve moda değişimine hızla ayak uydururlar • Makinelerin işe yaramaz duruma gelme olasılığı daha az • El işçiliğine daha fazla önem verirler • Sipariş üzerine üretim yaparlar

9. KÜÇÜK İŞLETMELERİN SAKINCALARI • Optimal bir büyüklüğe erişemezler • Kredi bulma olanakları az • Ülkenin istihdam hacmi ve doğal kaynakları üzerine geliştirici etki yaratamazlar • Uzman işgören çalıştıramazlar • İşletmelerin başında bulunanlar çoğu kez gerekli ölçüde eğitim görmemiş kişiler • Düşük nitelikli ve standart olmayan mal üretimi

10. 3.ORTA İŞLETMELER • Aslında kobiler • Orta işletmeler 6-50 arası çalışanı olanlar • AB’ye göre ise 51-250 arası çalışanı olanlar • Sanayi sitesindeki dükkanlar, atölyeler

11. Kobi’lerin avantajları • Esnektirler, • Yeniliklere daha yatkındırlar, • Gelişmiş insan ilişkileri ve örgüt iklimine sahiptirler, • daha az kurmay personel ve bürokrasi vardır, • Büyük işletmelere hızlı girdi sağlarlar, • Rekabetin dengelenmesine katkı sağlarlar, • Sınırlı Pazar alanları vardır, • Hızlı karar alma rekabet fırsatı elde edilmesini sağlar

12. Kobi’lerin dezavantajları • Satış dalgalanmalarından etkilenirler, • Olumsuz rekabet ortamından etkilenirler, • Karar almada tek yöneticiye bağlıdırlar, • Bağımsızlığını kaybetme ve batma riski vardır, • Finansman ve pazarlama sorunları yüksektir, • Pazarlamaya satış odaklı bakılır,

13. 4.BÜYÜK İŞLETMELER • Genellikle A.Ş. • Fabrikalar • Büyük miktarda girdi alımı • Daha az birim fiyat • Büyük sermayeye sahip firmalar

14. BÜYÜK İŞLETMELERİN ÜSTÜNLÜKLERİ • Daha iyi örgüt kurarlar • Otomasyon- daha az emek yoğun • Teknoloji yoğun • Yüksek satış rakamları, yüksek karlar • Büyük yatırım projelerini gerçekleştirirler • Hisse senedi ve tahvil çıkararak fon sağlarlar

15. BÜYÜK İŞLETMELERİN SAKINCALARI • Tüketicilerin zevk ve alışkanlıkları zamanla değişir • Yeni tüketici isteklerine göre üretim, yönetim, plan ve programlarını değiştirmekte güçlük çekerler • Talep düştüğünde sabit maliyetleri karşılayamaz duruma düşerler • Koordinasyon güçlüğü • Üst basamak yöneticileri aşağıda neler olup bittiğini kaçırabilirler • Bürokrasi artar, karar verme süreci uzun zaman alır

16. DEV İŞLETMELER • Çalışan sayısı 2000’den fazla • Uluslararasılaşma, rekabet güçleri • Sermaye büyüklükleri • Dünyaca tanınmış olmaları

17. Optimum Büyüklük

18. İŞLETMELERDE KAPASİTE • İşletmenin belirli bir süre içerisinde üretim öğelerini en iyi biçimde kullanarak ulaşabileceği üretim miktarı

19. Kapasite Türleri • Teorik Kapasite • Pratik kapasite – normal kapasite • Fiili kapasite – gerçekleşen kapasite • Aylak kapasite • Aşırı kapasite

20. Teorik Kapasite • İşletmelerin teknik projelerinde gösterilen ve daha çok hesaplama ile bulunan kapasite • Makine ve donanımın hiçbir duraklama, gecikme, aksama, bozukluk olmadan, nitelikli işçiler elinde yapabileceği en yüksek üretim miktarı • Bir tekstil firmasının kapasitesi 100.000 br • Bütün yıl hiç durmadan çalışılırsa

21. Pratik kapasite • Uygulamada kuramsal kapasitenin çok fazla anlamı yok • Kuramsal kapasite – işleyiş kesilmeleri • Bakım-onarım, bozulma, elektrik kesilmesi • Tekstil firmasının pratik kapasitesi 75000 br • Uygulamada gerçekleştirilebilecek en yüksek üretim miktarı

22. Fiili kapasite • Uygulamada belirli bir dönemde yaptığı üretim miktarı • Pratik kapasite – aylak kapasite • Yeterli sipariş alınamaması, iş akışının düzenlenmesindeki yanlışlıklar, hammadde sağlamadaki gecikmeler, yetersiz satışlar • 2011 yılı Fiili kapasite 60.000 br

23. Kapasite Türleri

24. Çalışma Derecesi (Kapasite Kullanım Oranı) • Fiili kapasite / pratik kapasite • 60.000 / 75.000 • %80 • %120 olabilir mi? • Aşırı kapasite • KKO: %75,6 (Kasım 2013 Rakamları)

25. Bir Berber Bir günde.. • Bugün (16.07.2014) 35 kişi • Hiç durmazsa 90 kişi • Yemek yer, arada mola verir ve 10 saat çalışıp işi bırakırsa 50 kişi • Arefe günü - Bayram akşamı 76 kişi • Kuramsal kapasite, pratik kapasite, fiili kapasite, aylak kapasite, 15.12.2013 kapasite kullanım oranı, aşırı kapasite???

26. Bir Sonraki Hafta… • İşletmelerde Bütünleşme ve İşbirlikleri