VFO – studiedag 22 november 2007 I. Nicaise (HIVA – K.U.Leuven)

1. VFO – studiedag 22 november 2007 I. Nicaise (HIVA – K.U.Leuven)

2. 1. Streaming (waterval) versus comprehensief onderwijs

3. Hoge gemiddelde score op wiskunde Durchschnittliche Schülerleistungen im Bereich Mathematik Vlaanderen Hong Kong-China Hoog gemiddeldesterke sociale ongelijkheid Finland Hoog gemiddeldegrote gelijkheid Korea 540 Netherlands Liechtenstein Japan Canada Belgium Switzerland Australia New Zealand 520 Czech Republic Iceland Denmark France Sweden Sterke invloed vansociale afkomst optoetsresultaat Beperkte invloed vansociale afkomst optoetsresultaat Austria Ireland Germany 500 Slovak Republic Norway Luxembourg Hungary Poland Spain Latvia United States 480 Russian Federation © A. Schleicher, OECD Portugal Italy Laag gemiddeldegrote gelijkheid Laag gemiddeldesterke sociale ongelijkheid 460 Lage gemiddelde score op wiskunde Greece 440 26 16 6

4. Hoge gemidd. score wiskunde Durchschnittliche Schülerleistungen im Bereich Mathematik Vlaanderen Hong Kong-China Finland Korea 540 Netherlands Liechtenstein Japan Canada Belgium Switzerland Australia New Zealand 520 Czech Republic Iceland Denmark France Sweden Austria Sterke sociale ongelijkheid Sterke sociale gelijkheid Ireland Germany 500 Slovak Republic Norway Luxembourg Hungary Poland Spain Latvia United States 480 Russian Federation © A. Schleicher, OECD Portugal Italy • Vroege selectie & segregatie • hoge mate van stratificatie • lage mate van stratificatie 460 Lage gemidd. score Greece 440 26 16 6

5. Sociale ongelijkheid en duur van de gemeenschappelijke stam © Hirtt e.a. (2007)

6. Studieoriëntering naar socio-economisch deciel © Hirtt e.a. (2007)

7. Ander onderzoek over verband streaming – ongelijke uitkomsten • Multivariaat, macroniveau, transnationaal: Duru-Bellat & Suchaut (2005) • Multivariaat, microniveau, transnationaal:Hanushek & Woessmann (2006) • Pseudo-panel, macroniveau, transnationaal (PIRLS + PISA):Woessmann (2005) • Longitudinaal, microniveau: • Zweden: experiment comprehensive school (Meghir & Palme, 2003) • Vlaanderen: SOHO onderzoek (Stinissen e.a., 1987)

8. Besluit i.v.m. streaming volledige eensgezindheid over superioriteit van comprehensief onderwijs in termen van gelijkheid, zonder negatieve effecten op • gemiddelde prestaties • prestaties van kopgroep

9. 2. Vermarkting

10. Segregatie, vrijheid vanonderwijs en schoolkeuze • Quasimarkten: • Vrije schoolkeuze • Vrijheid v. onderwijs • Overheid = 3e betaler • subsidie / leerling • Concurrentie op basis van ‘reputatie’ • Aantal leerlingen • Kwaliteit van de instroom • ⇒ prestaties ↗ ongelijkheid ↗ Zwakke scholen: initieel ‘natuurlijk’ nadeel ⇒ zwakke vraag ⇒ weinig lln / geen mglh tot selectie instroom⇒ zwakke reputatie⇒ neerwaartse spriaal Sterke scholen: initieel ‘natuurlijk’ voordeel ⇒ grote vraag ⇒ veel lln / mglh tot selectie van instroom ⇒ sterke reputatie ⇒ opwaartse spiraal

11. Vermarkting en achterstand van armste leerlingen

12. Ander onderzoek over verbandvermarkting – ongelijke uitkomsten • Interregionaal: • BE:Vandenberghe (1996) • BRAZ: Sprietsma (2007) • Internationaal:Woessmann e.a. (nog niet gepubliceerd) • Intertemporeel: • VK: Bradley & Taylor (2000) • SE: Björklund e.a. (2006)

13. Besluiten i.v.m. marktwerking • Hoger gemiddeld prestatieniveau • Verhoogde segregatie • Verhoogde ongelijkheid in uitkomsten • ‘a tide that lifts all boats’? Of enkel goed voor de sterksten? Resterende onderzoeksvragen: • gaan meest achtergestelde leerlingen erop vooruit? • onderscheid tussen verschillende kenmerken van liberalisering: bv. vrije schoolkeuze (vraagzijde) versus vrijheid van onderwijs