Źródła informacji z dziedziny historii literatury

1. Źródła informacji z dziedziny historii literatury Hojwa Anna Jarema Marta Kulczycka Agnieszka Michałkiewicz Katarzyna Szmatuła Daria Turek Anna Wojtas Małgorzata Kraków 2006

2. SŁOWNIK WSPÓŁCZESNYCH PISARZY POLSKICH • seria I, t. 1-4, opracował zespół pod redakcją Ewy Korzeniewskiej, ukazał się w latach 1963-1965 w ramach Bibliografii literatury polskiej „Nowy Korbut” Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, wydany przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Obejmuje literaturę polską pierwszej połowy XX w. Nie jest kompendium zamkniętym. Obejmuje w odróżnieniu do poprzednich serii „Nowego Korbuta”, literaturę wciąż powstającą i rozwijającą się, wzbogaconą o nowe dzieła i nazwiska autorów. • Opublikowane tomy: • Tom 1 A–I (1963) • Tom 2 J–P (1964) • Tom 3 R–Ż (1964) • Tom 4 uzupełnienia – indeksy (1966) (fot.1)

3. Przy tworzeniu Słownika wykorzystano następujące źródła biograficzne i bibliograficzne: 1.Materiały bio- bibliograficzne (wg alfabetu autorów) 2.Bibliografie ogólne ( w układzie chronologicznym wg okresu lub lat, których dotyczą) 3.Bibliografie specjalne: • literackie ( w układzie jak bibliografie ogólne) • przekładów na języki obce ( wg alfabetu języków) • zawartości czasopism ( wg alfabetu tytułów czasopism) • różne ( wg alfabetu autorów) Zrąb Słowika stanowią opracowania bio-bibliograficzne 826 pisarzy, badaczy literatury oraz przedstawicieli dyscyplin pokrewnych. Górną granicę chronologiczną doboru haseł stanowił debiut książkowy przed 1950r., granicę podawanych informacji – rok 1957. (fot. 2)

4. Podstawowe założenia Słownika pierwszej serii: • stworzenie bazy dokumentacyjnej głównie dla badaczy, krytyków i innych osób w sposób profesjonalny zajmujących się literatura współczesną, • dążenie do ścisłego precyzowania informacji, konsekwentnego stosowania zasady wyboru faktów i jednolitości w traktowaniu faktów tej samej kategorii w poszczególnych życiorysach, • ani pisarz ani jego dorobek nie zostały poddane ocenie, jak ma to miejsce w innych kompendiach tego typu, • określenie postawy ideowej pisarzy biorących udział w życiu polityczno – społecznym zostało określone jedynie pośrednio, przez podanie informacji o pełnionych funkcjach, czy zajmowanych stanowiskach, • nie stosowano przyjętej w encyklopediach zasady limitowania życiorysów, o rozmiarze biogramu decydował przebieg życia autora, intensywność rozwijanej działalności, • w bibliografii podmiotowej dążono do podania możliwie najbogatszego zestawu informacji o dorobku twórczym pisarza, • uwzględniono dzieła oryginalne pisarza, przekłady, adaptacje, prace redakcyjne i edytorskie, zarówno z zakresu literatury jak i innych dziedzin, wydawane w kraju i za granicą, w języku polskim i w językach obcych, • w zakresie zasięgu wydawniczo – formalnego, uwzględniono zarówno utwory ogłoszone drukiem jak i wystawiane na scenie, ekranizowane, nadawane przez radio, nagrane na płytach, również utwory niepublikowane pisarza, zwłaszcza gdy ich istnienie w postaci ukończonej potwierdzone zostało w druku, • w biografii przedmiotowej, założeniem było stworzenie bogatej dokumentacji, obejmującej omówienia całej twórczości i poszczególnych dzieł, publikowane zarówno w postaci książkowej, jak i w prasie naukowej, społeczno-literackiej i codziennej, • gromadzenie materiału oparto na podstawowym, gdy chodzi o lata po 1944r., kompendium bibliograficznym – „Polskiej Bibliografii Literackiej” (PBL), • dla życiorysów pisarzy podstawowym materiałem były odpowiedzi na ankietę rozesłaną do pisarzy w 1966 r., wywiady i autoryzacja przygotowanych haseł.

5. Budowa hasła w Słowniku: ŻYCIORYS pisarza – ujęty faktograficznie, obejmuje dane personalne oraz najważniejsze informacje dotyczące przebiegu życia (na plan pierwszy wysunięto fakty związane z literacką lub naukową działalnością autora: debiut, współpracę z czasopismami, przynależność do związków twórczych, otrzymane nagrody). TWÓRCZOŚĆ pisarza (bibliografia podmiotowa) – podzielona na trzy działy: a). twórczość oryginalna b). przekłady c). prace redakcyjne i edytorskie • w obrębie tych działów, w odniesieniu do utworów wyodrębnionych jako pozycje samodzielne zastosowano układ chronologiczny wg najwcześniejszej, znanej daty ukończenia lub publikacji utworu, • poza układem chronologicznym pozostały słuchowiska radiowe i informacje o współpracy pisarza z czasopismami, • jako odrębne, numerowane pozycje zapisywano: → utwory publikowane w postaci wydawnictw samoistnych, tzn. druki zwarte i odbitki → utwory powieściowe i dramatyczne drukowane wyłącznie w czasopismach → przedmowy i posłowia do dzieł innego autorstwa → utwory dramatyczne znane tylko przez fakt wystawienia w teatrze lub telewizji → scenariusze filmowe ekranizowane → większe utwory nie publikowane 3. OPRACOWANIA (bibliografia przedmiotowa) – podział na trzy grupy: a). autor o sobie (wypowiedzi autobiograficzne, odpowiedzi na ankiety, wywiady), b). opracowania ogólne – obejmujące także elementy biograficzne i bibliograficzne, c). artykuły i recenzje (także fragmenty większych całości) odnoszące się do poszczególnych utworów, zachowane następstwo chronologiczne poszczególnych dzieł • wewnątrz wyodrębnionych grup obowiązuje układ chronologiczny poszczególnych pozycji; • w obrębie roku układ alfabetyczny według nazwisk krytyków i recenzentów; • informacje o przedruku artykułu, recenzji w książce podano bezpośrednio po zapisie pierwodruku (Fot. 3) (Fot. 4)

6. Wykorzystywane opracowania ogólne literatury danego okresu: • na plan pierwszy wysunięto historię literatury i podręczniki • studia i artykuły zgrupowano wg okresów, jakich dotyczą, następująco: a) opracowania literatury lat 1914-1939 ( grupa 1: tomy studiów, rozpraw ogólnych o literaturze danego okresu, jak i szkice o poszczególnych pisarzach, grupa 2: artykuły z czasopism w układzie chronologicznym wg lat, w ich obrębie wg alfabetu autorów), b) opracowania literatury okresu wojny 1939-1944, c) opracowania literatury 1945-1957, kryteria zob. pkt 1, d) ważniejsze prace z zakresu teorii literatury, stylistyki i wersyfikacji, zamykające się na roku 1960.

7. Zamieszczone wykazy uzupełniające: • obejmuje ważniejsze, wykorzystane w Słowniku czasopisma literackie i literacko-społeczne, których pierwszy numer ukazał się w latach 1914-1957, • zapis obejmuje: - tytuł i podtytuł czasopisma - określenie częstotliwości periodyku - miejsce i lata wydawania, • • antologie utworów literackich pisarzy polskich wydane w latach 1914-1957, ułożone chronologicznie wg dat rocznych pierwszych wydań, w ramach roku zastosowano układ alfabetyczny

8. Indeks tytułów utworów literackich (wymienionych w hasłach osobowych w dziale TWÓRCZOŚĆ): • umieszczony na końcu każdego tomu • nie obejmuje pozycji zapisanych w wykazie czasopism, w przekładach, pracach edytorskich i redakcyjnych, przeróbkach i adaptacjach i utworów z dziedziny literatury naukowej, popularnonaukowej i publicystyki • w dziale TWÓRCZOŚĆ wprowadzono wyłącznie tytuły utworów z zakresu szeroko pojętej literatury pięknej • rejestruje tytuły poematów, tomów opowiadań, wierszy, prozy poetyckiej, gawęd, tomów wspomnień, felietonów, reportaży, librett, scenariuszy radiowych i słuchowisk • z zakresu literatury dla dzieci obejmuje tytuły utworów posiadających samodzielne wydania • zawiera tytuły utworów wydanych w całości lub fragmentach, zrealizowanych na scenie, w filmie, radiu i telewizji • ma układ alfabetyczny, zapis poszczególnych pozycji składa się z: • • tytuł utworu • • nazwisko autora i numer, który wskazuje miejsce utworu w wykazie • twórczości autora w Słowniku (fot. 5)

9. Indeks nazw osobowych obejmuje tomy 1-3 oraz hasła osobowe i sprostowania zawarte w tomie 4: • uwzględnia nazwiska oraz nie wyjaśnione w tekście pseudonimy, kryptonimy i kryptogramy osób wymienionych w Słowniku podmiotowo tj. autorów, recenzentów oraz tych osób, które stanowią bezpośredni przedmiot opracowania • niektóre z haseł indeksu zawierają również tytuły utworów, obecne przy nich numery odsyłają tylko do stron gdzie pada dany tytuł bez nazwiska autora • druk półtłusty odsyła do stron w całości poświęconych danemu autorowi • kursywę zarezerwowano dla wskazania pozycji o autorze (fot. 6) (fot.7) (fot.8)

10. SŁOWNIK WSPÓŁCZESNYCH PISARZY POLSKICH • seria II, t.1-3, opracował zespół pod redakcją Jadwigi Czachowskiej, w skladzie: Maria Brykalska, Jadwiga Czachowska, Feliksa Lichodziejewska, Roman Loth, Barbara Winklowa oraz Ewa Głębicka o Alicja Szałagan, które włączyły się do prac przygotowawczych kolejno w latach 1972 i 1973. Ukazał się w latach 1977-1980 w ramach Bibliografii literatury polskiej „Nowy Korbut” Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, wydany przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. • Obejmuje tomy: • Tom 1 A- K (1977) • Tom 2 L- T (1978) • Tom 3 U – Ż uzupełnienia – indeksy (1980) (fot.9)

11. Obejmuje: • wyłącznie hasła osobowe pisarzy i badaczy literatury, którzy debiutowali w latach 1950-1965 lub też debiutując wcześniej, rozwinęli swą twórczość w sposób pełny dopiero w tym okresie • w stosunku do Słowika wersji I poszerzono dobór haseł o autorów małych form, słuchowisk radiowych , reportaży , pamiętników i wspomnień o walorach literackich, zrezygnowano z uwzględniania przedstawicieli dyscyplin pokrewnych, np. językoznawców Kryterium doboru haseł: • z braku dystansu historyczno – literackiego do dorobku pisarza, wybrano kryterium formalne dwu książek lub utworów scenicznych wydanych lub wystawionych na scenie przed 1965r. (z wymagań tych zrezygnowano w stosunku do krytyków literackich) Budowa Słownika: • zachowano podstawowe zasady układu i opisu zastosowane w poprzedniej serii Słownika, z niewielkimi modyfikacjami i uzupełnieniami • opis bibliograficzny poszerzono wprowadzając nowe dane: • - w adresie wydawniczym druków zwartych umieszczono nazwę firmy wydawniczej i ilość stron liczbowanych, albo kart nieliczbowanych, • - w opisie utworów dramatycznych, obok miejsca i roku premiery, dodano nazwę teatru, • - w opisie przekładów danego utworu na języki obce podano tytuły przekładów • główny zrąb Słownika drugiej serii uzupełniają zamieszczone w tomie trzecim spisy dodatkowe: • a). aneks bibliograficzny za lata 1971-1975 • b). słownik pseudonimów i kryptonimów występujących w tej serii • c). wykaz antologii, almanachów i książek zbiorowych, w których drukowane były utwory pisarza; indeks tytułów; indeks nazw osobowych

12. Wykaz skrótów i pseudonimów • obejmuje wszystkie obecne w tekście poza pseudonimami autorów obcych • składa się z dwóch części: w pierwszej z nich pseudonimy i kryptonimy ułożono alfabetycznie zachowując wiernie kolejność znaków i interpunkcję (podano miejsce jego występowania. Część druga ma charakter indeksowy, grupuje pod ułożonymi alfabetycznie nazwiskami pisarzy wszystkie ich pseudonimy i kryptonimy wymienione w części pierwszej (fot.10)(fot.11)

13. Rys historyczny: najwcześniejsza była Bibliografia z zakresu historii literatury i oświaty w Polsce (za l.1877- 1881) opr. przez W. Wisłockiego Bibliografia literacka za rok 1901, 1902 i 1903 zmiana nazwy na Bibliografię historii literatury i krytyki literackiej polskiej za rok 1904 Bibliografia literatury polskiej tom za rok 1919 (oprac.S.Vrtel-Wierzyński, wyd. w 1926r.) po wojnie Polska bibliografia literacka (fot. 12) Wydane tomy: 1. za lata 1944-1945 (wyd. 1957) 2. 1946 (wyd.1958) 3. 1947 (wyd. 1958) 4. 1948 (wyd. 1954) 5. 1949 oraz Dodatek 1944-945 (wyd. 1958) 6. 1950-1951 (wyd. 1967) 7. 1952-1953 (wyd. 19572) 8. 1954-1955 (wyd. 1978) 9. 1956 (wyd. 1960) 10. 1957 (wyd. 1962) 11. 1958 (wyd. 1963) 12. 1959 (wyd. 1964) 13. 1960 – 1961 (wyd. 1965) 14. 1962-1963 (wyd. 1966) 15. 1964 (wyd. 1967) 16. 1965 (wyd. 1968) 17. 1966 (wyd. 1969) 18. 1967 (wyd. 1970) 19. 1968 (wyd. 1971) 20. 1969 (wyd. 1972) POLSKA BIBLIOGRAFIA LITERACKA (wersja drukowana) 21. 1970 (wyd. 1973) 22. 1971 (wyd. 1974) 23. 1972 (wyd. 1975) 24.1973 (wyd. 1976) 25. 1974-1975( cz. I) i 1974-1975 (cz.II) (wyd. 1979) 26. 1976 (wyd. 1981) 27. 1977 (cz. I) i 1977 (cz. II) (wyd. 1983) 28. 1978 (cz. I) i 1978 ( cz. II) (wyd. 1984) 29. 1979 (cz.I) (wyd. 1986) i 1979 (cz. II) (wyd. 1987) 30. 1980 (cz. I) i 1980 (cz.II) (wyd. 1980) 31. 1981 (cz. I) (wyd. 1989) i 1981 (cz. II) (wyd. 1990) 32. 1982 (cz. I i 1982 (cz. II) (wyd. 1989) 33. 1983 (cz. I) (wyd. 1991) 34. 1984 (cz.I) i 1984 (cz.II) (wyd. 1994) 35. 1985 (cz.I) i 1985 (cz.II) (wyd. 1993) 36. 1986 (cz.I) i 1986 (cz.II) (wyd. 1995) 37. 1987 (cz.I) i 1987 (cz.II) (wyd. 1995) 38. 1988( cz.I) i 1988 (cz. II)(wyd. 2000) [39. 1989 wersja on-line]

14. Charakterystyka: • praca zespołowa, wykonana w Pracowni Bibliograficznej Instytutu Badań Literackich PAN w Poznaniu • stanowi dokumentację ruchu literackiego i naukowo –literackiego, okresu którego dotyczy • Obejmuje: polskie teksty literackie (wiersze i prozę), wydawane osobno w formie książek oraz ogłoszone w czasopismach, dziennikach i dziełach zbiorowych, prace naukowo – literackie o literaturze polskiej, opublikowane w postaci „druków zwartych”, prasie codziennej lub dziełach zbiorowych materiał za zakresu literatur obcych ( polskie przekłady i opracowania)

15. Struktura: • podział na 2 główne części: TEKSTY I OPRACOWANIA , a w każdej z nich 2 działów: a). literatura polska b). literatury obce • TEKSTY – materiał uporządkowany według haseł autorskich, ułożonych alfabetycznie w obrębie każdej literatury • w obrębie każdego hasła autorskiego podzielono opisy na pozycje zbiorowe, z których każda w stosunku do poprzedniej występuje a linea. Pozycję zbiorową tworzą: Wydawnictwa zwarte – książki Fragmenty książek drukowane w czasopismach Wiersze drukowane w czasopismach Teksty drukowane w czasopismach • część OPRACOWANIA w poszczególnych literaturach ma układ rzeczowy • literatura polska została podzielona następująco: I. Historia literatury i krytyka literacka. II. Teoria literatury i krytyki. Językoznawstwo. III. Nauki pomocnicze. IV. Organizacja nauki o literaturze. V. Teatr i film. • w literaturze polskiej w dziale „Historia literatury i krytyka literacka” zastosowano podział na okresy: I. Literatura staropolska. II. Oświecenie. Romantyzm. III. Literatura lat 1863-1939. IV. Literatura współczesna

16. Budowa opisu bibliograficznego: • Książki ( opracowania o zagadnieniu lub autorze wymienionym w haśle) wraz z recenzjami o tych książkach • Artykuły z czasopism zebrane wg pewnych powiązań z hasłem zagadnień (zagadnienia te wypisane są jako podhasła u góry każdej pozycji zbiorowej rozstrzelonym drukiem, pod nimi ugrupowane opisy artykułów alfabetycznie wg nazwisk autorów); rozstrzelonym drukiem są sygnalizowane: - sprawy ogólne dotyczące autora - sprawy dotyczące poszczególnych dzieł autora - kwestie specjalne związane z osobą autora (fot. 13) (fot. 14)

17. Numeracja bibliografii: • Zasada: Osobny numer otrzymuje każda pozycja czy pozycja zbiorowa oddzielona od poprzedniej graficznie! • Zastosowane odsyłacze: - kierujące czytelnika do jednego artykułu w pozycji zbiorowej - odsyłające do zawartości całego numeru - odsyłacze hasłowe w przypadku gdy w haśle występuje nazwisko złożone, dwa nazwiska lub pseudonim czy kryptonim (fot. 15)

18. Skorowidz osobowy: • Obejmuje w ramach haseł następujące grupy numerów: prace autorskie, czyli teksty literackie, krytyczne, tłumaczenia, ikonografię, portrety i fotografie, kompozytorów itp.< cyfry półgrube ozn. pozycje główne dla danego hasła> (fot. 16) Skorowidz rzeczowy: • rodzaj przewodnika po hasłach rzeczowych znajdujących się w bibliografii oraz ułatwić wyszukiwanie czytelnikowi • budowa: - tytuł działów i poddziałów - hasła i podhasła - ponadto dla uproszczenia system krzyżowy, gdzie hasłami są: ( państwa kraje, miasta, imprezy literackie, nazwy bibliotek, archiwów, gatunki literackie, grupy literackie, antologie, nazwy wydawnictw) • cyfry półgrube oznaczają pozycje podstawowe dla danego hasła (fot. 17) (fot. 18 spis treści)

19. http://pbl.ibl.poznan.pl/dostep/ POLSKA BIBLIOGRAFIA LITERACKA (wersja on-line)

20. Wersja internetowa obejmuje dwie części Bibliografii: • Ukończoną i zamkniętą bazę danych za 1989 rok, zawierającą materiały za rok 1989, jakkolwiek włączono i te zapisy, które ukazały się z opóźnieniem lub były niedostępne w momencie przygotowywania poprzednich roczników. - Aktualnie opracowywany materiał za lata 1990-1993 - nowe materiały wprowadzane na bieżąco do bazy danych, które nie zostały jeszcze wydane w formie książkowej lub CD.

21. W czasie gromadzenia materiału do PBL 1989 sporządzono około 60 000 zapisów bibliograficznych zebranych z niemal 1100 źródeł opracowanych z autopsji. Świadomie pominięte zostały materiały z czasopism tzw. II obiegu, bowiem pełną ich dokumentację zawiera opracowana w Instytucie Badań Literackich PAN publikacja Jerzego Kandziory, Zyty Szymańskiej, przy współpracy Krystyny Tokarzówny pt. "Bez cenzury. 1976-1989. Literatura - ruch wydawniczy - teatr. Bibliografia". Pod redakcją Jerzego Kandziory. Warszawa 1999. Uwzględnione zostały czasopisma wydane w kraju i za granicą oraz obce czasopisma slawistyczne. Informacje o polonikach czasopiśmienniczych czerpane były również z obcych bibliografii, notatek w czasopismach i przekazów od osób prywatnych, w wyniku czego dysponowaliśmy niekiedy niepełnymi informacjami. W takich wypadkach podawaliśmy proweniencję w formie adnotacji (bezpośrednio w zapisie lub liście źródeł). Podstawę opisu druków zwartych stanowi "Przewodnik Bibliograficzny" i "Kartkowy Katalog Nowości". Informacje o książkach autorów polskich lub dotyczących literatury polskiej wydanych za granicą pochodzą głównie z Instytutu Bibliograficznego Biblioteki Narodowej w Warszawie. Repertuary teatralne scen zawodowych ustalono według materiałów zamieszczanych w "Almanachu Sceny Polskiej". Wykaz repertuarów słuchowisk i audycji radiowych sporządzono na podstawie programu drukowanego w tygodniku "Antena" za 1989 rok. Repertuar teatrów TV i audycji telewizyjnych opracowano w Ośrodku Informacji i Zbiorów Programowych Polskiego Radia i Telewizji w Warszawie.

22. Cały materiał bibliograficzny podzielony jest na 4 podstawowe części: 1.Teoria literatury Działy: Ogólny, Metodologia badań literackich, Teoria procesu historycznoliterackiego, Teoria dzieła literackiego z dalszym podziałem na Stylistykę, Wersologię, Genologię), Teoria krytyki literackiej, Psychologia literatury, Socjologia literatury, Zagadnienia przekładu, Literatura w innych sztukach 2. Literatura polska Historia literatury (wyodrębniający materiały o charakterze ogólnym, a następnie dotyczące poszczególnych epok). Literatura współczesna (zawiera na wstępie informacje o pracach ogólnych, a dalej dotyczące kolejno dramatu, krytyki, poezji i prozy, materiały o życiu literackim podzielono według tworzących go zjawisk, takich jak: prawo autorskie, polityka kulturalna, imprezy literackie, konkursy, nagrody, odznaczenia, plebiscyty, kontakty z zagranicą, związki i stowarzyszenia twórcze, życie literackie w poszczególnych miastach, wreszcie polskie życie literackie poza granicami kraju.) Zagadnienia specjalne składają się materiały dotyczące bibliografii, katalogów i słowników, czasopiśmiennictwa, kontaktów literatury polskiej z zagranicą, literatury dla dzieci i młodzieży oraz literatury ludowej, regionalnej i robotniczej, pamiętnikarstwa, tematów i motywów literackich, wydawnictw. oraz: organizacja nauki o literaturze, dydaktyka literatury, utwory anonimowe, antologie (każda pozycja tego działu zaopatrzona jest w wykaz nazwisk autorów zamieszczonych tekstów. Istotnym działem tej części są hasła osobowe pisarzy polskich zestawione także w porządku alfabetycznym, składające się z bibliografii podmiotowej i przedmiotowej.)

23. 3. Literatury obce Jest w zasadzie bibliografią recepcji literatur obcych w Polsce Informacje ogólne. Poszczególne literatury, których układ materiału jest identyczny jak w części II, występują w kolejności alfabetycznej. 4. Teatr, film, radio, telewizja . Teatr - m.in. repertuar teatrów dramatycznych i lalkowych w danym roku; Film - informacje bibliograficzne dotyczące teorii i historii filmu, problematyki filmu współczesnego oraz alfabetyczne zestawienie wyprodukowanych w danym roku filmów fabularnych, telewizyjnych, pełnometrażowych oraz dokumentalnych (których tematyka wiąże się z tematyką bibliografii); rejestruje także filmy obce powstałe w oparciu o utwory literatury polskiej. Radio - materiały dotyczące historii radia oraz jego repertuar - audycji literackich (w tym głównie teatru radiowego) Telewizja - takie same rodzaje informacji, odnoszące się oczywiście do tego środka przekazu

24. Wersja za rok 1898 - Indeks rzeczowy i osobowy - Spis wydawnictw i żródeł - Spis działów • Wersja za lata 1990-1993 • Indeks nazwisk • Kartoteka żródeł • Spis działów

25. Wyszukiwanie w PBL 1989: • PBL online -> Jak korzystać…. • Oprócz znanych z książkowych wydań PBL: spisu treści, indeksu osobowego oraz indeksu rzeczowego, elektroniczna wersja PBL posiada wiele innych sposobów wyszukiwania i filtrowania zapisów bibliograficznych. Nowe sposoby przeszukiwania bibliografii to: szukanie zapisów pochodzących z danego źródła, szukanie publikacji wydanych przez dane wydawnictwo, filtrowanie tylko określonego rodzaju zapisów (np. recenzji, wierszy, informacji o zgonach), szukanie według tytułu, szukanie materiałów współtworzonych przez daną osobę z możliwością dopowiedzenia, jaką rolę ona pełniła (np. tłumacz, reżyser, ilustrator), wyszukiwanie serii wydawniczych, szukanie pod kątem instytucji/organizatora, szukanie materiału pod kątem danego teatru, a także szukanie zapisów zawierających dowolne słowo lub frazę.

26. Bibliografia literatury polskiej "Nowy Korbut" (wyd. od 1963) wraz z kontynuacjami: „Słownikiem współczesnych pisarzy polskich” (seria I 1963-1966, seria II 1977-1980) i słownikiem „Współcześni polscy pisarze i badacze literatury” (wyd. od 1994) • Komitet Redakcyjny Bibliografii Literatury Polskiej wg Literatury polskiej Gabriela Korbuta powołany 18.04.1950, wykonanie powierzono Instytutowi Badań Literackich, redaktorem naczelnym został Kazimierz Budzyk; przeznaczona dla badaczy literatury, którzy rozumieją ją jako część zjawisk społecznych • Elementy przejęte i kontynuowane w „Nowym Korbucie”: • zgrupowanie danych dotyczących jednego pisarza w 3 działach- życiorys, wykaz twórczości, zestawienie opracowań; • stosowanie skróconego opisu bibliograficznego ograniczonego do tytułu utworu, daty i miejsca druku, ewentualnie z zaznaczeniem wydawcy i serii wydawniczej.

27. Zmiany w stosunku do „Korbuta”: • uzupełnienie listy autorów i wykazu utworów nowymi pojęciami, które nie były znane Korbutowi lub zostały przez niego pominięte • usunięcie autorów i utworów, które Korbut wymienia, a które nie wiążą się bezpośrednio z historią literatury polskiej • uzupełnienie życiorysów nowymi materiałami zgodnie z aktualnym stanem wiedzy • uzupełnienie spisu literatury o autorze nowymi opracowaniami, wydanymi w latach 1928-1950 • całkowite opracowanie literatury polskiej lat 1914-1939 • usunięcie chaotycznego układu autorów w podziale na okresy, podokresy i grupy literackie i zastąpienie go przejrzystym układem alfabetycznym- cel: ukazanie rozwoju twórczości pisarza i jego recepcji w społeczeństwie • selekcja wg zasady zdrowego rozsądku, ponieważ niemożliwe jest przestrzeganie ścisłych ram selekcji przy dążeniu do ogarnięcia możliwie pełnego zasięgu materiałów • ograniczenie stosowania skrótów i odsyłaczy w celu większej przejrzystości (powtarza się opisy pełne); w razie konieczności stosowano rozbicie bogatego materiału na drobne rozdziały

28. Budowa hasła osobowego: - nazwisko, imię (daty życia)] - przydomki, pseudonimy - określenie charakteru twórczości Krótki biogram Twórczość Opracowania Wyróżnione grupy: listy i materiały prace edytorskie przekłady utwory o autorstwie niepewnym

29. NOWY KORBUT- części 1. Piśmiennictwo staropolskie : hasła ogólne i anonimowe / oprac. zespół pod kier. Romana Pollaka ; [zespół aut. Tadeusz Witczak, Danuta Maniewska oraz Józef Cybertowicz et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963. Indeksy: tytułów i nazw utworów anonimowych utworów o autorstwie niepewnym haseł rzeczowych 2. Piśmiennictwo staropolskie : hasła osobowe A-M / oprac. zespół pod kier. Romana Pollaka ; [zespół aut. Tadeusz Witczak, Danuta Maniewska oraz Józef Cybertowicz et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964. 3. Piśmiennictwo staropolskie : hasła osobowe N-Ż / oprac. zespół pod kier. Romana Pollaka ; [zespół aut. Tadeusz Witczak, Danuta Maniewska oraz Józef Cybertowicz et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965. „Addenda” (dodatki uzupełniające treść dzieła książkowego – przypisy, dodatki, załączniki, suplementy, aneksy) -> wartościowe uzupełnienie- nowe pozycje załącza się na zasadzie dopisków do twórczości i opracowań, zachowują budowę hasła ze zrębu głównego.

30. 4. Oświecenie : hasła ogólne, rzeczowe i osobowe A-H / oprac. Elżbieta Aleksandrowska z zespołem ; red. t. do r. 1958 Tadeusz Mikulski ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966. Uzupełnienia (dotyczą dopisków do istniejących już haseł, weryfikacji błędów- zasada tworzenia: nazwa rozdziału, hasło i nr strony i txt uzupełnienia) 5. Oświecenie : hasła osobowe I-O / oprac. Elżbieta Aleksandrowska z zespołem ; red. t. do r. 1958 Tadeusz Mikulski ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967. Uzupełnienia 6*. Oświecenie : hasła osobowe P-Ż, addenda A-O / oprac. Elżbieta Aleksandrowska z zespołem ; red. t. do r. 1958 Tadeusz Mikulski ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970. 6**. Oświecenie : uzupełnienia, indeksy / oprac. Elżbieta Aleksandrowska z zespołem ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972 Indeksy: osobowy nazw geograficznych tytułowy

31. 7. Romantyzm : hasła ogólne i rzeczowe, hasła osobowe A-J / oprac. zespół Irminy Śliwińskiej i Stanisława Stupkiewicza ; [zespół aut. Halina Gacowa et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968. Rozbudowane hasła- podzielona na rozdziały, np.: Aleksander Fredro, Seweryn Goszczyński Hasła ogólne dotyczące instytucji, zjawisk: charakterystyka, rys historyczny, źródła historyczne 8. Romantyzm : hasła osobowe K-O / oprac. zespół Irminy Śliwińskiej i Stanisława Stupkiewicza ; [zespół aut. Halina Gacowa et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969. Hasła rozbudowane np.: Zygmunt Krasiński, C.K. Norwid, Teofil Lenartowicz, Joachim Lelewel 9. Romantyzm : hasła osobowe P-Ż, uzupełnienia / oprac. zespół Irminy Śliwińskiej i Stanisława Stupkiewicza ; [zespół aut. Halina Gacowa et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972. Uzupełnienia: w tomach 7-8 opracowania rzeczowe do 1964, uzupełnienia do roku 1970 + prace wcześniej pominięte + sprostowania błędów Indeksy: osobowy (wspólny dla całego Romantyzmu) Hasła rozbudowane np.: Wincenty Pol, Andrzej Tobiański, Józef Bohdan Zaleski 10. Adam Mickiewicz- nie ukazał się

32. 11. Juliusz Słowacki / Halina Gacowa.; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Wrocław ; Warszawa : Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw., 2000. Zarys biografii Twórczość (min.: utwory literackie, artykuły, pomniejsze pisma treści filozoficznej i religijnej, dedykacje, rachunki, pisma urzędowe, testamenty) Opracowania (min.: biografie, monografie, opracowanie ogólne i dotyczące poszczególnych utworów) Materiały (min.: listy do Słowackiego, kult pośmiertny, utwory poświęcone Słowackiemu) Indeksy utwory literackie Słowackiego nazw osobowych HASŁO (publikacje) tytuł, data i miejsce powstania, pierwodruk autografy wydania następne przeróbki przekłady adaptacje 12. Józef Ignacy Kraszewski : zarys bibliograficzny / oprac. Stanisław Stupkiewicz, Irmina Śliwińska, Wanda Roszkowska-Sykałowa ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Kraków : Wydaw. Literackie, 1966. Biografia wg lat Twórczość Wiedza o autorze Opracowania twórczości Indeksy: pseudonimy i kryptonimy używane przez Kraszewskiego tytułów tytułów czasopism i wydawnictw zbiorowych osobowy

33. 13. Literatura pozytywizmu i Młodej Polski : hasła ogólne, hasła osobowe A-F / oprac. zespół pod kier. Zygmunta Szweykowskiego i Jarosława Maciejewskiego ; [zespół aut. Wiesława Albrecht et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970. 14. Literatura pozytywizmu i Młodej Polski : hasła osobowe G-Ł / oprac. zespół pod kier. Zygmunta Szweykowskiego i Jarosława Maciejewskiego ; [zespół aut. Wiesława Albrecht et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973. Hasła rozbudowane np.: Bolesław Leśmian, Maria Konopnicka 15. Literatura pozytywizmu i Młodej Polski : hasła osobowe M-Ś / oprac. zespół pod kier. Zygmunta Szweykowskiego i Jarosława Maciejewskiego ; [zespół aut. Wiesława Albrecht-Szymanowska et al.] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977. Hasła rozbudowane np.: Stanisław Przybyszewski, Władysław Reymont 16. Literatura pozytywizmu i Młodej Polski : hasła osobowe T-Ż, uzupełnienia haseł osobowych t. 13-15 / oprac. zespół pod kier. Zygmunta Szweykowskiego i Jarosława Maciejewskiego ; [zespół aut. Wiesława Albrecht-Szymanowska, Anna Polakowska, Izabella Teresińska] ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982. Hasła rozbudowane np.: Gabriela Zapolska, Kazimierz Przerwa-Tetmajer

34. 17*. Bolesław Prus (Aleksander Głowacki) / oprac. Teresa Tyszkiewicz ; pod kier. Zygmunta Szweykowskiego i Jarosława Maciejewskiego ; Polska Akademia Nauk. Instytut Badań Literackich. Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981. Biogram Twórczość (min.: utwory, współpraca z czasopismami, przekłady, wydawnictwa zbiorowe, korespondencja, materiały) Opracowania (min.: bibliografie, monografie, kult, wspomnienia, opracowania- ogólne i utworów) Indeksy: tytułów utworów Prusa czasopism i wydawnictw zbiorowych nazwisk 17**. Eliza Orzeszkowa / Halina Gacowa ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Wrocław ; Warszawa : Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw., 1999. 18. Jan Kasprowicz / Roman Loth ; Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Wrocław ; Warszawa : Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw. PAN, 1994. Indeksy: - utworów literackich Kasprowicza - utworów nieliterackich Kasprowicza - przekładów dokonanych przez Kasprowicza - autorskich druków Kasprowicza w pismach i wydawnictwach zbiorowych - nazw osobowych

35. Współcześni pisarze polscy i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny- WPPiBL • przygotowywany w Instytucie Badań Literackich PAN w Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej od 1989 roku. Planowano 7 tomów, do tej pory ukazało się 9, a tom 10. zawierający hasła na literę Ż oraz uzupełnienia za lata 1994-2006 ma ukazać się w 2007. Dla wszystkich haseł wspólny redaktor: Jadwiga Czachanowska, Alicja Szałagan. • Opublikowane tomy: A-B 1994 C-F 1994 G-J 1994 K- 1996 L-M 1997 N-P 1999 R-Sta 2001 Ste-V 2003 W-Z 2004

36. Poprzednie kompedia tego typu: • 2 serie „Słownika współczesnych pisarzy polskich”- SWPP 1. seria (4 tomy) zawierała bibliografie 832 autorów debiutujących przed 1950r.- opracowanie rzeczowe doprowadzone do roku 1957. Wydana w latach 1963-1966 w ramach „Bibliografii literatury polskiej >Nowy Korbut<” (red. E. Korzeniewska). 2. seria(3 tomy) zawierała bibliografie 473 autorów debiutujących między 950-1965- opracowanie rzeczowe doprowadzone do 1970 roku + aneksy- informacje o książkach opublikowanych w okresie 1971-1975. Wydana w latach1977-1980 (red. J. Czachowska) Słownik opracowywany w czasie cenzury + trudności z dotarciem do wielu źródeł + decyzja Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk- bardzo mały nakład. • „Pisarze polscy. Przewodnik biobibliograficzny”- 1976-1987 2207 haseł w porządku alfabetycznym, twórcy literatury od początków piśmiennictwa po współczesność, ograniczona bibliografia przedmiotowa przy hasłach, informacje o autorach i dziełach uzależnione od znaczenia i popularności Z przyczyn finansowych nie został wydany.

37. „Współcześni pisarze polscy i badacze literatury” • Podstawowa koncepcja słownika to stworzenie bazy dokumentacyjnej da badaczy, nauczycieli, krytyków, wydawców, bibliotekarzy i studentów zainteresowanych współczesną literaturą i kulturą literacką. • Słownik zawiera pełne i aktualne informacje dotyczące życia i twórczości około 1800 autorów, którzy rozwijali twórczość po 1918 roku w kraju i na emigracji: poetów, prozaików, dramatopisarzy, krytyków literackich i teatralnych, eseistów, reportażystów, tłumaczy, historyków i teoretyków literatury, badaczy filologii obcych zajmujących się komparatystką. • Obejmuje hasła z 1. i 2. serii SWPP + hasła autorów niesłusznie pominiętych + hasła twórców debiutujących lub rozwijających swą twórczość po 1965 roku (tutaj kryterium przynajmniej 3 publikacji książkowych/inscenizacji + nazwiska konsultowane ze specjalistami) • Wykorzystane źródła biograficzne, bibliograficzne i dokumentacyjne: - dla życiorysów większości pisarzy i badaczy literatury podstawowym materiałem były odpowiedzi na rozsyłane ankiety - słowniki ogólne, regionalne, grup zawodowych, spisy osobowe, zbiory archiwalne instytucji (Związku Literatów Polskich, UJ, UW..) - „Polska Bibliografia Literacka” - „Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej” - 2 nieopublikowane bibliografie opracowywane w Instytucie Bibliograficznym BN- „Bibliografia polska 1901-1939” oraz „Bibliografia zawartości literackiej czasopism polskich XIX i XX w.(do 1939)” - „Literatura i krytyka poza cenzurą”- powstała jako rezultat własnych poszukiwań w celu weryfikacji informacji o drukach wydawanych w tzw. drugim obiegu „”(między 1977 a 1989)

38. Budowa hasła: • Nazwisko i imiona • Dopowiedzenia • Daty życia • Używane pseudonimy • Określenie charakteru twórczości • Odsyłacze całkowite typu zob. 1. BIOGRAM 2. TWÓRCZOŚĆ 3. OPRACOWANIA

39. 1. BIOGRAM w ujęciu faktograficznym- w życiorysach szerzej omówiono fakty związane z literacką bądź naukową działalnością autora: debiut, przynależność do grup literackich i stowarzyszeń twórczych, współpraca z czasopismami; w hasłach badaczy uwzględniono uzyskiwane stopnie naukowe.

40. 2. TWÓRCZOŚĆ informacje o utworach opublikowanych w postaci książek, sztukach wystawianych na scenie, widowiskach i słuchowiskach radiowych w języku polskim i językach obcych- bibliografia podmiotowa w podziale na: • twórczość oryginalną • przekłady i adaptacje • prace edytorskie i redakcyjne Elementy opisu: • druki zwarte- tytuł i podtytuł, adres wydawniczy, liczba stron • publikacje niesamoistne wydawniczo- tytuł utworu i cytata wydawnicza • wystawienia teatralne- miejscowość, nazwa teatru i rok premiery • Opis zasadniczy uzupełniają adnotacje zawierające dodatkowe dane treściowe lub księgoznawcze: informacje dotyczące autorstwa, formy podpisu, miejsca przechowywania rękopisu. • Tomy opowiadań, utworów dramatycznych zbiorów esejów rozpisano ze względu na zawartość; w tomach wierszy podano tylko nazwy cykli.

41. 3. OPRACOWANIA wykaz ważniejszych opracowań, studiów, recenzji i artykułów poświęconych twórczości autora hasłowego- bibliografia przedmiotowa w podziale na: • wypowiedzi autora o sobie (odpowiedzi na ankiety, wypowiedzi autobiograficzne, wywiady) • opracowania o charakterze biobibliograficznym • omówienia ogólne dotyczące życia i twórczości Elementy opisu: • druki zwarte- nazwisko autora, tytuł i podtytuł, adres wydawniczy, liczba stron • publikacje niesamoistne wydawniczo- nazwisko autora, tytuł (jeśli odbiegał od opisu samego utworu), tytuł czasopisma, rok wydania i numer. • W przypadku, gdy tytuł nie określa jednoznacznie czego dotyczy tekst, po cytacie wydawniczej, w nawiasie kwadratowym umieszczano adnotację wyjaśniającą.

42. Indeksy i spisy pomocnicze • Planowane jest umieszczenie w ostatnim tomie słownika indeksów: nazw osobowych i tytułów utworów oryginalnych. • Kolejne tomy zaopatrzone są w spis treści, w którym znajduje się alfabetyczne zestawienie haseł osobowych zawartych w danym tomie wraz z inicjałami autora hasła (rozwiązanie inicjałów na podstawie zamieszczonego po spisie treści spisu zespołu autorskiego). • Każdy tom zawiera ponadto wykaz skrótów w tytułach czasopism (wg normy PN 68/N 01178 „Przepisy bibliograficzne. Skróty wyrazów typowych w tytułach czasopism i wydawnictw zbiorowych”) oraz wykaz innych skrótów użytych w słowniku. • Podawane są także ważniejsze opracowania nie wymieniane w poszczególnych hasłach osobowych (uzupełniane w kolejnych tomach o nowe publikacje): - Opracowania ogólne historii literatury współczesnej (wybór) - Słowniki biobibliograficzne pisarzy współczesnych (wybór)

43. OBRAZ LITERATURY POLSKIEJ XIX i XX WIEKU • Seria 1 "Literatura polska w okresie klasycyzmu i sentymentalizmu" (3 tomy) • Seria 2 "Polska literatura romantyczna do r. 1830 i na Wielkiej Emigracji" (2 tomy)

44. Seria 3 "Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863" (5 tomów) * tom I - 917 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1975 * tom II - 996 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1988 * tom III - 528 s., Warszawa : Instytut Badań Lit. PAN, 1992 * tom IV-V --> ?

45. Seria 4 "Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu" (4 tomy) * tom I - 492 s., Warszawa : PWN, 1965 * tom II - 541 s., Warszawa : PWN, 1966 * tom III - 790 s., Warszawa : PWN, 1969 * tom IV - 620 s., Warszawa : PWN, 1971

46. Seria 5 "Literatura okresu Młodej Polski" (4 tomy) * tom I - 874 s., Warszawa : PWN, 1968 * tom II - 547 s., Warszawa : PWN, 1967 * tom III - 784 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1973 * tom IV - 793 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1977

47. Seria 6 "Literatura polska w okresie międzywojennym" (8 tomów) * tom I - 459 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1979 * tom II - 545 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1979 * tom III - 594 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1993 * tom IV - 444 s., Kraków : Wydaw. Literackie, 1993 * tom V-VIII --> ?

48. Słownik terminów literackich Zakres jest dostosowany do odbiorców, którymi w zamierzeniu mają być: • studenci filologii • nauczyciele-poloniści • początkujący literaturoznawcy Zakres Słownika obejmuje: • zjawiska literackie – teoretyczne, historyczne i krytyczne • pojęcia z dziedziny badań nad literaturą • terminy z zakresu historii i teorii literatury • terminy z zakresu metodologii badań literackich • pojęcia lingwistyczne • hasła z zakresu bibliografii, bibliotekoznawstwa, księgoznawstwa, edytorstwa i tekstologii • hasła dotyczące technologii procesu wydawniczego • terminy z zakresu teatrologii, filmologii, teorii sztuki, estetyki

49. Budowa Słownika: • Wstęp ;) • Spis ważniejszych słowników i encyklopedii zawierających terminologię literacką (także obcojęzycznych) • Zrąb główny w układzie alfabetycznym • Cztery indeksy zawierające obcojęzyczne odpowiedniki haseł (w języku angielskim, niemieckim, francuskim i rosyjskim) w układzie alfabetycznym wg haseł obcojęzycznych

50. Hasła Rodzaje haseł: • hasła główne • hasła odsyłaczowe Budowa hasła: • Etymologia oraz odpowiedniki w 4 językach • Szczegółowa definicja oraz omówienie • Bibliografia (również obcojęzyczna) • Inicjały opracowującego dane hasło