100-lecie uzyskania dyplomu lekarza przez Janusza Korczaka

1. Sesja panelowa: Przemoc i agresja wśród dzieci jako problem zdrowia publicznegoModerator: J. SzymborskiUczestnicy:D. Chętkowski, A. Jaczewski, 100-lecie uzyskania dyplomu lekarza przez Janusza Korczaka Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Prawo dziecka do zdrowia” 17-19 listopada 2005, Konstancin – Jeziorna

2. Przemoc -Problem Zdrowia Publicznego 1996 - Rezolucja WHO w Genewie Monitorowanie, Przyczyny, Prewencja, Współpraca 2002 - Światowy Raport WHO w Genewie Rozmiary, Skutki, Przyczyny Działania, Rekomendacje

3. Zdrowie publiczne Zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia oraz promowania zdrowia poprzez zorganizowane wysiłki społeczeństwa / Komitet D. Achesona/

4. Powiązania zdrowia publicznego jako nauki • Epidemiologia /opisowa, analityczna, kliniczna/ • Higiena /środowiska, pracy, nauczania, żywienia/ • Bioetyka • Demografia i biostatystyka • Prawo zdrowia publicznego • Ekonomia i ekonomika zdrowia • Socjologia i socjologia medycyny • Pedagogika zdrowia i edukacja zdrowotna • Psychologia… • Polityka społeczna, w tym zdrowotna • Teoria organizacji i zarządzania, administracja z.p. • Informatyka medyczna

5. Metodologia zdrowia publicznego • Analiza rzeczywistej, istniejącej sytuacji zdrowotnej • Wybór priorytetów • Zdefiniowanie celów i strategii działania • Realizacja ustalonych celów poprzez systemowe działania w zakresie promocji zdrowia, prewencji zagrożeń i chorób oraz restytucji zdrowia • Ewaluacja uzyskanych efektów

6. Definicja przemocy wobec dziecka (WHO): „Krzywdzenie dziecka(child abuse) to każde zamierzone lub niezamierzone działanie osoby dorosłej, społeczeństwa lub państwa, które ujemnie wpływa na rozwój fizyczny lub psychospołeczny dziecka "

7. Klasyfikacja przemocy w zależności od ofiary-wg WHO • przemoc wobec siebie - samobójstwa, - samookaleczenia • przemoc wobec innej osoby - wobec członka rodziny/ dziecka; zwykle w domu - przemoc wymierzona w osobę znajomą lub obcą /dziecko; zwykle poza domem, także w szkole, • przemoc zbiorowa - konflikt zbrojny wewn. i zewn. - ludobójstwo - represje, terroryzm, grupy przestępcze

8. Przemoc i zaniedbanie wobec dzieci ze strony rodziców / opiekunów – wg WHO - w 2000r. zamordowano 57 000 dzieci poniżej 15 roku życia - najmłodsze dzieci obarczone są największym ryzykiem przemocy - zabójstwa dzieci w wieku 0-4 lata są dwukrotnie częstsze niż dzieci w wieku 5-14 lat/odpowiednio 5,2 i 2,1 na 100 000 - najczęściej bezpośrednią przyczyną zgonu jest uraz głowy, jamy brzusznej i zamierzone uduszenie

9. A LEAGUE TABLE OF CHILD MALTREATMENT DEATHS IN RICH NATIONSINNOCENTI REPORT CARD\ISSUE No.5 SEPTEMBER 2003 • W krajach uprzemysłowionychumiera corocznie z powodu maltretowania prawie 3500 dzieci poniżej 15 lat (przemoc fizyczna, zaniedbanie) • W Niemczech i w Zjednoczonym Królestwie ginie z tej przyczyny 2 dzieci tygodniowo, we Francji 3, Japonii 4, USA 27 • Niemowlęta sa narażone trzykrotnie częściej na ryzyko zgonu z powodu maltretowania, niż dzieci w wieku 1-4 lata, które z kolei giną dwukrotnie częściej niż dzieci w wieku 5-14 lat • W nielicznych krajach( Hiszpania, Grecja, Włochy, Irlandia, Norwegia) występują wyjątkowo niskie wskaźniki umieralności dzieci z powodu maltretowania • W pięciu krajach( Belgia, Czechy, Nowa Zelandia, Węgry Francja) wskaźniki zgonów dzieci z powodu maltretowania są 4-6-krotnie wyższe w porównaniu do przeciętnych wskaźników w krajach o niskiej umieralności. • W trzech krajach ( USA, Meksyk, Portugalia) wskaźniki są 10-15-krotnie wyższe w porównaniu do przeciętnych wskaźników w krajach o niskiej umieralności.

10. Przemoc i zaniedbanie wobec dzieci,wg WHOCzynniki indywidualne: wiek i płeć • młodsze dzieci częściej doświadczają przemocy fizycznej a dzieci w okresie dojrzewania częściej narażone są na przemoc seksualną • przemocy fizycznej częściej doznają chłopcy niż dziewczęta • dziewczęta częściej są mordowane, zmuszane do prostytucji, wykorzystywane seksualnie i zaniedbywane - rodzina niepełna/ młodociana bez wsparcia - zagęszczenie mieszkań i agresywne stosunki między rodzicami - w wielu regionach świata częściej przemoc fizyczną wobec dzieci stosują matki niż ojcowie / dłużej przebywają z dziećmi/ - w statystykach ciężkich urazów i zgonów dzieci z powodu przemocy częściej sprawcami są mężczyźni, oni też częściej stosują przemoc seksualną wobec dzieci

11. Korzenie przemocy - model ekologiczny • osobnicze demograficzne psychologiczne osobowościowe uzależnienia doświadczenia własne • interpersonalne relacje rodzinne relacje rówieśnicze... środowiskowe siedliska... bezrobocie mobilność rynek narkotykowy • społeczno - kulturowe

12. Czynniki skłaniające rodziców do maltretowania dzieci, m.in. : • niespełnianie nierealistycznych oczekiwań w rozwoju dziecka • brak opanowania, stress i izolacja społeczna • ubóstwo i brak tzw. kapitału socjalnego tj. socjalnego wsparcia i stosunków sąsiedzkich chroniących dzieci przed przemocą rodziców

13. Raport WHO: Przemoc - od analizy do działania Prewencja (czas;ofiara;sprawca) - pierwotna ( zanim wystąpi ) - wtórna ( odpowiedź bezpośrednia ) - 3-stop.( rehabilitacja, reintegracja )

14. Interwencje ( ofiara ; sprawca ) • ogólne:ukierunkowane na całą populację lub jej odłamy niezależnie od ryzyka indywidualnego, na przykład szkolne programy prewencji przemocy dla całej szkoły, poszczególnych klas, grup wiekowych albo środowiskowe akcje medialne • wybiórcze /selektywne/:ukierunkowane na grupy najbardziej zagrożone przemocą na przykład programy dla grup ubogich, samotnych rodziców • celowane:skierowane do tych osób i grup które już wykazują cechy zachowań agresywnych np. leczenie sprawców przemocy domowej.

15. Przyczyny niepowodzeń • niedocenianie możliwości prewencji • niejednorodna klasa przyczyn • wymagana wielodyscyplinarność • brak ośrodka koordynacji • inne priorytety • niedostateczne środki • brak informacji