Ogrody barokowe

1. Ogrody barokowe Francja

2. Formalny ogród francuski tworzony był według kilku podstawowych zasad:- geometryczny plan wykorzystujący znajomość perspektywy i złudzenia optyczne,- budynek stanowi centrum założenia i oddzielony jest od części parkowej ogrodu parterami, bosketami i gabinetami,- centralna oś prostopadła do elewacji budynku przechodząca od wejścia aż po horyzont, sugerująca nieskończoność nawet w przypadku, gdy założenie zamknięte jest rzeźbiarskim akcentem,- podwyższony taras główny umożliwiający ogarnięcie wzrokiem całego położonego niżej ogrodu- strefowanie ogrodu - bogato zdobione partery haftowe przy budynku; prostsze partery z trawnikami otaczającymi zbiorniki wodne i fontanny; niskie boskiety "architektoniczne" tworzące alejki spacerowe, labirynty i gabinety; dzielona alejami, zewnętrzna strefa drzew często ujętych w strzyżone szpalery,- rośliny formowane geometrycznie- kanały, kaskady, fontanny i baseny służą efektom dekoracyjnym oraz tworzeniu złudzeń optycznych przez odbijanie i powiększanie drzew i budynków,- bogate wyposażenie rzeźbiarskie o mitologicznej treści, akcentujące skrzyżowania osi i podkreślające perspektywę.

3. Pierwszym wspaniałym założeniem barokowym był ogród zrealizowany od 1656 r. przez Andre Le Notre dla Nicolasa Fouqueta przy nowo wybudowanym pałacu w Vaux-le-Vicomte. Całe założenie ukształtowane wokół 1,5-kilometrowej osi sięgającej od pałacu do rzeźby Helkulesa Farnezyjskiego było doskonale zintegrowane z pałacem, partery z wiecznie zielonych rołin obrazmowano kolorowym żwirem, aleje udekorowano w rytmicznych odstępach posągami, fontannami, basenami i formowanymi krzewami. Nad całym założeniem dominuje wspaniały pałac, symbol potęgi jej właściciela, wówczas - po królu - najbogatszego człowieka Francji.

4. Herkules Farnezyjskiposąg na osi ogrodu zamykający główną część założenia

5. Haftowe partery głównego tarasu

6. Widok całego osiowego założenia ogrodowego w Vaux-le-Vicomte

7. Partery ogrodu w Vaux-le-Vicomte. Na horyzoncie posąg Herkulesa zamykający założenie

9. Le Notre w latach 1662-1700 zrealizował na zamówienie Ludwika XIV największe dzieło w historii barokowego ogrodu francuskiego - ogród pałacu w Wersalu.Ten zadziwiający ogród jest apoteozą Ludwika XIV - Króla Słońce i został zaplanowany tak, aby słońce przez cały dzień towarzyszyło życiu władcy i jego dworu. Główna oś założenia obejmującego 15.000 hektarów biegnie ze wschodu na zachód, słońce wschodzi nad dziedzińcem honorowym, potem stopniowo oświetla dziedziniec marmurowy i królewskie komnaty, a zachodząc odbija się w wodzie kanału i lustrach salonu zwierciadlanego. Wzdłuż gigantycznej, sięgającej horyzontu osi rozmieszczone są fontanny, małe ogrody wypełnione posągami, wprowadzające ludzką skalę i kameralny nastrój.Centrum założenia stanowi ogromny basen z fontanną i posągiem Apolla, symbolem słońca i Króla-Słońce.

10. Fotografia satelitarna całego założenia ogrodowego w Wersalu - w czasach Ludwika XIV główna oś biegła "w nieskończoność"

11. Ogród Wersalski - Pałac Wersalski od fontanny Apollina

12. Ogród Wersalski - Wielki Kanał na osi głównej ogrodu

13. Ogród Wersalski - złota fontanna Apollina

14. Ogród Wersalski - partery kwiatowe

15. Ogród Wersalski – Oranżeria (,,parter kubłowy” )

16. Ogród Wersalski - Grota Apollina

17. Paryski ogród Tuileries jest ciekawym przykładem francuskiego ogrodu barokowego ze względu na jego usytuowanie w centrum wielkiego miasta. Powstał jeszcze w XVI w. jako typowa "kalka" renesansowego ogrodu włoskiego, a w XVII w. został przeprojektowany przez Le Notre'a jako biegnący wzdłuż brzegów Sekwany wielki ogród francuski otwierający perspektywę głównej osi na Pola Elizejskie, ktore wówczas były rzeczywiście "polami".W 1871 roku komunardzi spalili wybudowany jeszcze przez Katarzynę Medycejską pałac, a po jego rozebraniu oś ogrodu otworzyła się wzdłuż Wielkiej Galerii aż do Luwru, dzięki czemu nawet obecnie ogród ma wielki, przestrzenny "oddech" właściwy barokowym ogrodom francuskim. 1615 r. Ludwik XIII, ogród w miejscu wielkiego basenu zaprojektowanego później przez Le Notre'a

18. XVII w. projekt Le Notre'a - widok w kierunku Pól Elizejskich

19. Koniec XVII w. widok na pałac od wielkiego basenu.

20. Współczesny widok ogrodów Tuileries - po lewej stronie dziedziniec Luwru z przeszkloną piramidą, po prawej wielki basen

21. Jakkolwiek Wersal jest powierzchniowo największym francuskim ogrodem barokowym, to czytelna nawet we współczesnej tkance urbanistycznej Paryża oś ogrodów Tulieries jest znacznie dłuższa i sięga od Luwru przez Plac Zgody, Pola Elizejskie aż za Sekwanę, do nowej dzielnicy La Defense (łącząc się Aleją Focha i przez ogród Porte Maillot z Laskiem Bulońskim)

22. Widok ogrodów od wielkiego basenu w kierunku Luwru

23. Opracowała: mgr inż. Elżbieta Jakubowska • Bibliografia: • Historia ogrodów – L.Majdecki • 1001 ogrodów, które warto w życiu zobaczyć – R.Spencer-Jones • http://www.historiasztuki.com.pl/022_OGRODY_00.html